Organizacja rachunkowości

Problematyka wykładów

1. Istota rachunkowości

2. Organizacja dokumentacji księgowej

3. Organizacja ewidencji księgowej

4. Organizacja inwentaryzacji

5. Organizacja sprawozdawczości finansowej

6. Organizacja prac kontrolno-analitycznych

7. Etyka w rachunkowości

Literatura

1. Kiziukiewicz T., Organizacja rachunkowości w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2002.

2. Czubakowska K. (red.), Rachunkowość według prawa bilansowego, C.H. Beck, Warszawa 2009 (wybrane rozdziały).

3. Nowak E., Rachunkowość. Kurs podstawowy, PWE, Warszawa 2007 (wybrane rozdziały).

4. Gierusz J., Plan kont z komentarzem. Handel, produkcja, usługi, ODDK, Gdańsk 2009.

5. Gmytrasiewicz M., Rachunkowość. Podstawowe założenia i zasady, Difin, Warszawa 2008.

Wykład I: Istota rachunkowości

Rachunkowość - całościowy i zwarty system ciągłego oraz systematycznego gromadzenia i przetwarzania danych oraz prezentacji informacji ekonomiczno-finansowych w jednostce gospodarczej.

Podmiotami rachunkowości są jednostki prowadzące rachunkowość. Jednostkami gospodarczymi są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą bez względu na to, jakie procesy gospodarcze występują w tych jednostkach. Za podmiot rachunkowości uznaje się każdą jednostkę, która jest majątkowo wyodrębniona.

Zakres przedmiotowy rachunkowości

1. Przyjęte zasady (polityka) rachunkowości

2. Prowadzenie ksiąg rachunkowych

3. Dokonywanie inwentaryzacji

4. Wycena aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego

5. Sporządzanie sprawozdań finansowych

6. Gromadzenie i przechowywanie dokumentacji

7. Poddanie badaniu i ogłaszanie sprawozdań

Cechy rachunkowości

1. Wyrażanie wszystkich procesów i operacji gospodarczych w mierniku pieniężnym, pozwalającym sprowadzić je do wspólnego mianownika.

2. Dokonywanie zapisów księgowych wyłącznie na podstawie dokumentów źródłowych, stwierdzających fakt wystąpienia operacji gospodarczych.

3. Stosowanie do zapisów bieżących specyficznych urządzeń księgowych (konta).

4. Wykorzystywanie zasady podwójnego zapisu, która umożliwia prowadzenie bieżącej kontroli w zakresie poszczególnych urządzeń księgowych.

5. Zachowanie ciągłości ewidencji księgowej dzięki stosowaniu metody „od bilansu do bilansu”.

6. Wzmocnienie kontroli wewnętrznej rachunkowości przez systematycznie prowadzoną inwentaryzację.

Funkcje rachunkowości:

1. funkcja informacyjna, polega na tworzeniu określonych zbiorów informacji i przekazywaniu kierownictwu jednostki gospodarczej w celu ich wykorzystania w zarządzaniu jako podstawowy do podejmowania decyzji i oceny działalności;

2. funkcja kontrolna, realizowana jest za pomocą określonych środków i reguł postępowania (np. obowiązek dokumentowania każdej operacji gospodarczej, inwentaryzacja);

3. funkcja sprawozdawczo-analityczna, polega na sporządzaniu zestawień liczbowych (sprawozdań) przekazywanych urzędom i izbom skarbowym, jednostkom i organom nadrzędnym, urzędom statystyki państwowej, publikowanych przez spółki kapitałowe na potrzeby akcjonariuszy, udziałowców, kontrahentów. Informacje pochodzące z rachunkowości są przedmiotem analizy sytuacji i wyników działalności jednostki;

4. funkcja dowodowa, znajduje wyraz w prowadzeniu rachunkowości i archiwizowaniu jej urządzeń w sposób umożliwiający przedstawienie dokumentów, ksiąg rachunkowych i sprawozdań finansowych, jako wiarygodnych dowodów w postępowaniach sądowym i podatkowym.

Metody rachunkowości:

1. metoda podmiotowa - pomiar i rejestracja zjawisk gospodarczych oraz stan posiadanych przez jednostkę zasobów majątkowych, rozpatruje się w rachunkowości z punktu widzenia danej jednostki (podmiotu gospodarczego),

2. metoda bilansowa - zasoby i wszystkie zjawiska gospodarcze ujmowane są w danym podmiocie dwustronnie. Przejawem jej stosowania jest bilansowe zestawienie zasobów danej jednostki, dwustronne ujmowanie operacji gospodarczych itp.,

3. metoda momentów i okresów sprawozdawczych - umożliwia ścisłe określenie liczbowe:

1. w dowolnie wybranym momencie wielkości zasobów, jakim dysponuje dana jednostka gospodarcza i źródeł ich finansowania,

2. rozmiarów procesów gospodarczych, jakie zaistniały pomiędzy dwoma momentami,

4. metoda grupowania - tworzenie w ramach przedmiotu rachunkowości jednorodnych grup w oparciu o cechy wspólne elementów zbiorowości,

5. metoda wyceny - w rachunkowości ujmowane są tylko te zjawiska, które można ująć wartościowo.

Zasady rachunkowości

1. Zasada memoriału

2. Zasada współmierności kosztów i przychodów

3. Zasada periodyzacji

4. Zasada istotności

5. Zasada ciągłości

6. Zasada ostrożnej wyceny

7. Zasada wyższości treści nad formą

8. Zasada kontynuacji działalności

Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady prowadzenia rachunkowości w Polsce jest Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. (Dz. U. z 1994 r., nr 121, poz. 591), która została poddana gruntownej nowelizacji w dniu 9 listopada 2000 r. (Dz. U. z 2000 r., nr 131, poz. 1186). Ustawa zawiera regulacje w zakresie rachunkowości dla wszystkich jednostek objętych obowiązkiem prowadzenia ksiąg rachunkowych. Przez nadanie przepisom regulującym zasady prowadzenia rachunkowości rangi Ustawy stała się ona polskim prawem bilansowym.

12

---