Rozliczenia krajowe i międzynarodowe 08.01.2012 r.

Wykład 5

Formy finansowania:

1. Faktoring (polega na wykupieniu przez bank lub specjalną instytucję faktoringową krótkoterminowych należności bieżących nieprzeterminowanych przysługujących im w wyniku dostarczenia towarów i usług);

2. Forfaiting (polega na bezregresowym zakupie wierzytelności eksportera z tytułu dostaw towarów i usług zabezpieczonych takimi instrumentami finansowymi jak weksle własne, trasowane czy akredytywy z odroczonym terminem płatności).

Funkcje faktoringu:

1. Finansowania (polega na tym, że faktor z wyprzedzeniem reguluje należność faktoranta);

2. Przejęcia ryzyka niewypłacalności nabywcy towaru (zabezpieczenie przed stratami majątkowymi);

3. usługowa (przejęcie zarządzania należnościami kontrahenta).

Korzyści jakie niesie faktoring:

1. dla dłużnika:

• wydłużony termin zapłaty;

• zwiększenie obrotów bez angażowania;

• zmniejszenie zapotrzebowania na środki

• poprawa dyscypliny w stosunkach gospodarczych

1. dla faktoranta:

• zwiększenie obrotu bez angażowania dodatkowego finansowania;

• możliwość dzielenie się z bankiem ryzykiem niewypłacalności dłużnika;

• zmniejszenie zapotrzebowania na środki obrotowe;

• poprawa dyscypliny;

• zmniejszenie kosztów administracyjnych;

• zmniejszenie rotacji odbiorców.

Rodzaje faktoringu:

1. faktoring pełny (właściwy –strony umowy dokonując przelewu wierzytelności postanawiają iż ryzyko niewypłacalności długu będzie obarczało bank faktoringowy, w następnie zawarcia umowy faktoringu pełnego dochodzi do przeniesienia wierzytelności na faktora);

2. faktoring niepełny (ryzyko niewypłacalności nie przechodzi na instytucje, nie rodzi skutków niedefitywnych, w razie niewypłacalności dłużnika wierzytelność powraca do faktoranta);

3. faktoring otwarty;

4. faktoring półotwarty;

5. faktoring zamknięty;

6. faktoring powierniczy;

7. faktoring eksportowy;

8. faktoring importowy.

Przesłanki dotyczące zawierania transakcji forfaitingowych przez eksportera:

1. możliwość oferowania importerowi sprzedaży na warunkach kredytowych i jednocześnie otrzymanie zapłaty;

2. wyeliminowanie ryzyka braku zapłaty za importowany towar (polega na bezregresowym zakupie wierzytelności);

3. wyeliminowanie innych rodzaju ryzyk np. ryzyko zmiany stopy procentowej, ryzyko kursowe, ryzyko polityczne;

4. poszerzenie kręgu odbiorców ze względu na oferowanie kredytu importerowi;

5. inkaso należności od importera jest sprawą forfaitera albo innego podmiotu, który nabył ten instrument finansowy na rynku wtórnym;

6. możliwość dokonania kalkulacji kosztów transakcji forfaitingowej przed podpisaniem kontraktu z importerem a tym samym uwzględnienie go w kalkulacji ceny towaru;

7. istnienie możliwości sfinansowania przez forfaitera 100% kontraktu;

8. możliwość sfinansowania udzielonego importerowi kredytu niezależnie od kraju pochodzenia towaru;

6

Bank eksportera 5a Bank importera

6a 5 3 10

1

Eksporter 4 Importer

7

2

8

Forfaiting 11

Formy rozliczeń w handlu zagranicznym (międzynarodowym):

1. dewizowe:

• uwarunkowane:

• akredytywa;

• inkaso.

• Bezwarunkowe:

• Polecenie wpłaty;

• Czek;

• Weksel.

1. Bezdewizowe:

• Barter (kompensata towarowa);

• Clearing (kompensata finansowa):

• Clearing bilateralny;

• Clearing multilateralny.

Czek jest pisemnym poleceniem przeprowadzenia rozliczenia pieniężnego, jest sformalizowanym upoważnieniem dla banku do zapłaty sumy czekowej oraz upoważnieniem dla posiadacza czeku do odbioru tej sumy; jest też papierem wartościowym reprezentującym wierzytelność pieniężną, której wysokość i termin płatności są ściśle określone, wystawca czeku poleca bankowi wypłacenie określonej sumy pieniężnej okazicielowi lub oznaczonej osobie, uczestnikami transakcji czekowej są:

1. trasant;

2. trasat;

3. remitent (beneficjent).

Rozliczenie za pomocą czeku

Wystawca czeku Płatnik Remitent (beneficjent)

(trasant) podany imiennie, okaziciel

Osobami uprawnionymi z czeku są:

1. legitymowany formalnie posiadacz czeku, który przedstawił czek do zapłaty – wobec wystawcy czeku, wszystkich indosantów (wyj. Ci, którzy wyłączyli swoją odpowiedzialność za zapłatę czeku) i poręczyciel;

2. każdy kto czek wykupił ( w szczególności jeden z indosantów lub poręczycieli).

Osobami zobowiązanymi z czeku są:

1. wystawca czeku;

2. każdy z indosantów wobec następnych indosatariuszy;

3. poręczyciele czekowi.

Czeki w ustawodawstwie polskim – ustawa prawo czekowe (podstawowy akt prawny) i ustawa prawo bankowe i ustawa o rachunkowości.

Podział czeków:

1. gotówkowe (kasowe);

2. rozrachunkowe;

3. własne;

4. obce.

Cechy zobowiązania czekowego (i wekslowego):

1. zobowiązanie jednostronne;

2. abstrakcyjność;

3. samodzielność zobowiązań czekowych;

4. surowa odpowiedzialność.

Funkcje czeku:

1. płatnicza;

2. rozliczeniowa;

3. obiegowa;

4. gwarancyjna;

5. kredytowa.

Rodzaje czeków według:

1. kryterium wystawcy:

• czeki osób fizycznych;

• czeki osób prawnych:

• czeki bankierskie;

• czeki skarbowe;

• czeki podróżne.

1. Kryterium zasięgu:

• Czeki krajowe;

• Czeki zagraniczne.

1. Kryterium formy płatności:

• Czeki gotówkowe;

• Czeki rozrachunkowe.

1. Kryterium stopnia personalizacji:

• Czeki imienne;

• Czeki na zlecenie;

• Czeki na okaziciela.

1. Kryterium swobody realizacji:

• Czeki zwykłe;

• Czeki zakreślone (na przedniej stronie umieszczone dwie równoległe linie, zwyczajowo po skosie od dołu lewej strony do góry prawej, zakreślenie ogólne – między liniami nie ma żadnej wzmianki albo słowo „bank”).

1. Kryterium możliwości transferu należności czeku:

• Czeki przenaszalne;

• Czeki nieprzenaszalne.

Szczegółowe rodzaje czeków:

1. Zakreślony;

2. Potwierdzony;

3. Gwarantowany;

4. In blanco;

5. Bankierski;

6. Podróżniczy;

7. Skarbowy.

Przeniesienie – (indos czeku) przenosi wszelkie prawa z czeku, indos może być także in blanco.

Przedstawienie i zapłata – czek jest płatny za okazaniem w terminie do 10 dni (jeżeli jest wystawiony i płatny w tym samym kraju), od 20 do 70 dni (jeżeli jest wystawiony w innym kraju niż w którym jest płatny).

Poszukiwanie zwrotne czeku – zasada poszukiwania zwrotnego:

1. Odmowa zapłaty czeku może być stwierdzona zarówno protestem, jak i oświadczeniem trasata (banku) na czeku;

2. Protestu z powodu niezapłacenie czeku dokonać może notariusz.

Tryb realizacji czeku rozrachunkowego:

1. Tryb natychmiastowy:

• Skup czeku – gotówka

1. Tryb wydłużony:

• Inkaso czeku;

• Gotówka.

O trybie realizacji czeku decydują wątpliwości wystawcy czeku – jego sytuacja finansowa.

Rozliczenia za pomocą czeku

Zobowiązany do zapłaty Beneficjent

1. Dyspozycja wystawienia 3a,4a

Prośba o skup inkaso

1. Wysłanie czeku 3c,4c. wysyłka

Bank wystawcy czeku 3b. zapłata Bank płatnika

4b. inkaso

Zalety i wady obrotu czekowego:

1. Dla importera:

• zalety

• Daje możliwość odroczenia w czasie obciążenia rachunku importera – pośredni kredyt.

• Wady:

• Ryzyko kursowe (przypadek wystawienia czeku w walucie eksportera

1. Dla eksportera:

• Zalety:

• Bank importera nie posiada w kraju eksportera baku – korespondenta skraca czas realizacji.

• wady:

• w przypadku małych kwot płatnych czekam koszty naliczane przez bank importera i eksportera niekorzystnie wpływają