Psychologia rodziny

1. Rodzina, jako system związków:

RODZINA- jest związkiem heteroseksualnej pary, zawierającej związek małżeński

RODZINA- mała grupa społeczna (od 3 do 12-15 osób)

RODZINA- system związków oparty na więziach

1. SYSTEMOWA TEORIA RODZIN

Pedagogiczna struktura rodzin: (ze względu na funkcje rodziny)

1. Rodzina pełna R+Dz (Przyjmujemy, że rodziną p e ł n ą jest taka, w której rodzice są związani formalnie związkiem małżeńskim, sakramentalnym, konkordatowym, cywilnym, zamieszkują wspólnie i wychowują swoje dzieci)

• Rodzina pełna naturalne- składająca się z rodziców i ich potomstwa

• Rodzina rekonstruowana- przynajmniej jedno z rodziców nie jest związane biologicznie z dzieckiem, pełni rolę przybranego rodzica w stosunku do pasierba

- rodzina adopcyjna- dziecko nie jest związane biologicznie z rodzicami, na mocy formalnie przeprowadzonego przysposobienie staje się jej członkiem

1. Rodzina niepełna-(pozbawiona z różnych przyczyn 1 rodzica)

• Rodzina nie pełna biologicznie (M+DZ, O+DZ)

• Rodzina osierocona

• Rodzina rozbita (rodzice po rozwodzie)- rozbicie rodziny poprzedza rozkład rodziny)

• Rodzina czasowo niepełna: (kiedy nie ma jednego z członków rodziny

• Przyczyny niepełności:

- praca za granicą

- przewlekłe choroby

-na skutek izolacji, np. pobytu w więzieniu

-dziecko w sanatorium itp.

Wg Systemowej teorii rodziny

1. Fazy rozwoju rodziny:

1. I PREFAZA- Narzeczeństwo- oparty o związek miłości

• Mężczyzna i kobieta

• Powstają więzi emocjonalne

• Powstaje struktura „my”

1. II- PIERWOTNA FAZA MAŁŻEŃSTWA

• Zawarcie związku małżeńskiego

• Mąż, żona

• Mężczyzna, kobieta

1. III FAZA RODZICIELSKA

• Pojawia się dziecko

• Ojciec, matka

• Mąż, żona

• Kobieta, mężczyzna

• Trwa mniej więcej 30lat do wypuszczenia ostatniego dziecka z domu

1. IV WTÓRNA FAZA MAŁŻEŃSTWA

• Dzieci nie ma

• Mąż, żona

• Mężczyzna, kobieta

1. V FAZA MAŁŻEŃSTWA EMERYTALNEGO

1. Zaburzenia funkcji rodziny

2. Teoria potrzeb

3. Postawy rodzinne wg M. Ziemskiej:

Postawy pozytywne:

1. Akceptacji- przyjmowanie dziecka takim, jakim jest, ze wszystkimi wadami i zaletami.

2. Współdziałanie- wyraża gotowość rodziców do uczestniczenia w życiu dziecka, do udziału w jego zajęciach

3. Postawa rozumnej swobody- polega na pozostawieniu dziecku pola do władnej inicjatywy i aktywności

4. Postawa uznania praw dziecka- rodzice traktują dziecko jak równoprawnego członka rodziny, dziecko współdecyduje i współuczestniczy w życiu rodziny

Postawy negatywne:

1. Postawa odtrącająca- to nadmierny dystans uczuciowy i jednoczesna dominacja rodziców

2. Postawa unikająca- charakteryzują ją nadmierny dystans uczuciowy rodziców wobec dziecka

3. Postawa nadmiernie chroniąca- nadmierne skoncentrowanie się na dziecku, utrzymanie z nim bliskiego kontaktu, rodzice rozpieszczają dziecko, pozwalają mu na wszystko, w ten sposób hamując ich aktywność i samodzielność

4. Postawa nadmiernie wymagająca- wysokie aspiracje w stosunku do dziecka. Rodzice stawiają wygórowane wymagania, żądają sukcesów

1. Typologia rodzin:

1. Rodzina związków:

• Jest otwarta na zewnątrz, ale jednocześnie najważniejsze jest dla niej przekazywanie wartości rodzinnych

• Rodzice

• Współpracują ze sobą

• Okazują sobie szacunek

• W egzekwowaniu władzy nie stosują przymusu czy przemocy

• Kształtuje w dziecku poczucie tożsamości i indywidualności

• Dzieci opuszczają rodzinę w odpowiednim czasie.

1. Rodzina władzy

• Sztywny podział obowiązków i ról

• W rodzinie tej rozmawia się o zadaniach nie o uczuciach

• Panują w niej surowe zasady

• Dzieci pozbawione są czułości i nie umieją jej okazywać innym

• Poczucie własnej wartości czerpią z osiągnięć

• Opuszczają rodzinę wcześniej niż dzieci w rodzinie związków

1. Rodzina chaotyczna

• Brak więzi, bliższych związków między małżonkami

• Rodzicielstwo to zupełny brak konsekwencji

• W rodzinie tej nie ma jasno ustalonych zasad i reguł

• Dzieci są ignorowane

• W rodzinie często wybuchają kłótnie

• Dzieci zwykle opuszczają dom przedwcześnie

1. Rodzina opiekuńcza

• Jest bardzo wrażliwa na punkcie uczuć

• Rodzice chcąc uniknąć problemów nie ujawniają swoich prawdziwych opinii, uczuć

• Rodzina ta troszczy się o tradycje rodzinne i wzajemna lojalność

• Dzieci:

• Znajdują się w centrum uwagi obojga rodziców

• Często pozbawione są umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach

• Często ulegają wpływom rówieśniczym bojąc się odrzucenia

• Dzieci opuszczają dom późno

1. Rodzina nadmiernie uzależniona:

• Silnie zorientowana na siebie

• Uwaga rodziców skupiona na dzieciach

• Rodzice rezygnują z małżeństwa dla bliskości z dziećmi, naruszając granice ich prywatności, ograniczając swobodę

• Dzieci nigdy nie odchodzą od rodziny

1. Typologia dzieci

1. Dziecko odpowiedzialne:

• Radzi sobie z trudna sytuacją wychodząc ponadprzeciętność

• Uznawane jest niemal za dziecko idealne

• Ma najlepsze stopnie, jest dojrzałe, rozsądne

• Lubiane przez osoby dorosłe ( chce zasłużyć na ich miłość)

• W przyszłości:

• Jest uzależnione od poczucia odpowiedzialności

• Obsesyjnie dąży do doskonałości

• Pragnie miłości akceptacji

1. Dziecko samotnik

• Ma poczucie własnej słabości

• Uciekając od problemów jednocześnie ucieka od świata zewnętrznego, zamyka się w sobie

• W przyszłości

• Nadal zamyka się w sobie, ucieka przed problemami

• Nie odnosi sukcesów, gdyż wyrobił w sobie postawę uciekania przed problemami a nie radzenia sobie z nimi

1. Dziecko Rambo

• Jest podejrzliwe, nieufne

• Rozwiązuje trudną sytuację atakując

• Ma przesadnie rozwinięte mechanizmy obronne

• W przyszłości:

• Dąży do posiadania władzy, gdyż poczucie kontroli sprawia, że czuje się bezpieczny

1. Dziecko manipulujące

• Potrafi postępować z otoczeniem, tak aby osiągnąć zamierzony cel

• Za wszelka cenę chce pokazać się z korzystnym świetle

• Wychowuje się w domach gdzie panują relacje, chłodna atmosfera, naczelna wartością są dobra materialne

1. Dziecko konformistyczne

• Jest bierne, wygodne, unika kłótni

• Nie wyraża swoich poglądów

• W przyszłości:

• Nie umie komunikować swoich potrzeb, wyrażać zdania

1. Dziecko niedostosowane

• Ma poczucie, że jest gorsze, jest wyrzutkiem w rodzinie

• W dzieciństwie znęcano się nad nim, był wykorzystywany i molestowany

1. Typologia małżeństw (Field)

1. Aktywno-pasywne- w skład tego związku wchodzi aktywny partner (zwykle żona), starając się z całych sił o to aby małżeństwo dobrze funkcjonowało i partner pasywny (mąż), którego trzeba prowadzić, kierować nim

2. Aktywno- przeciwstawne- składa się z 2 silnych jednostek: 1dąży do większej bliskości, 2nprzeciwstawia się jej wysiłkom

3. Aktywno- aktywne- opiera się na trwałym wzajemnym oddziaływaniu, a oboje małżonków robią wszystko, aby ich małżeństwo dobrze funkcjonowało

4. Opiekuńczo- bezradne- jedna osoba (bezradna) potrzebuje 2 (opiekuna)- małżeństwa z dużą różnicą wieku

5. Macho- jedno z małżonków (mąż) całkowicie zdominował małżeństwo (agresja słowna, fizyczna, pośrednia)

6. Infantylne- w związek małżeński wstąpiło 2 niedojrzałe jednostki, nieprzygotowane do radzenia sobie z życiem. Aby przetrwać potrzebują pomocy z zewnątrz

7. Pozorów- małżeństwo zawarte przez 2 ludzi, których nie łączy nic romantycznego. Maja różne zainteresowania, wartości itp.