III. RODZINA JAKO PIERWSZE ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE W PRZYSTOSOWANIU DZIECKA DO PRZEDSZKOLA

1. Rodzina jest pierwszym, naturalnym środowiskiem społecznym dziecka- w niej dokonuje się socjalizacja.

2. Rodzina wywiera ogromny wpływ na kształtowanie się zachowań i postaw społecznych dziecka, w tym również zdolności przystosowawczych dziecka.

3. Wielu autorów rodzinie przypisuje najważniejszą rolę w procesie socjalizacji dziecka.

4. W rodzinie jako grupie społecznej jej członkowie wzajemnie zaspokajają swoje różnorodne potrzeby i doznają stymulacji nowych.

5. We wczesnych latach życia matka zaspokaja decydujące dla rozwoju dziecka potrzeby biologiczne i emocjonalne.

6. Nawet krótkotrwała rozłąka matki z małym dzieckiem wywołuje niekorzystne zmiany w rozwoju, a zwłaszcza w sferze uczuciowej i społecznej.

7. Szczególnie dotkliwie odczuwa dziecko brak matki w sytuacjach nowych dla siebie. Obecność matki wpływa na bezpieczeństwo, wpływa na spostrzeżenia dziecka i nastawienia wobec świata zewnętrznego, pozwala poznawać nowe obiekty.

8. Matka ma największy wpływ na socjalizację dziecka.

9. (wg. A. Jaworskiej) oddziaływania wychowawcze i postawy rodziców mają decydujący wpływ na jego wynik. Najlepsze przystosowanie osiągają dzieci rodziców wychowujących je w sposób demokratyczny.

10. spośród małych dzieci gorzej adaptują się te, które pochodzą z rodzin o stylu nadopiekuńczym, starszym zaś utrudnia ten proces postawa odrzucenia i braku akceptacji ze strony rodziców.

IV. TRZYLETNIE DZIECKO NA PROGU PRZEDSZKOLA

Analizując okres wstępnej adaptacji z perspektywy dziecka, możemy wyróżnić trzy najważniejsze dla niego aspekty działania przedszkola:

---- jakość i tryb zaspokajania indywidualnych potrzeb w warunkach zbiorowego wychowania

---- warunki nawiązywania przez dziecko interakcji z innymi ludźmi i otoczeniem materialnym

---- sytuacje uczenia się przez dziecko roli członka społeczności przedszkolnej

V. ŚRODOWISKO PRZEDSZKOLNE W INTERAKCJI Z DZIECKIEM 3-LETNIM W OKRESIE ADAPTACJI

1. Dziecko przez pierwsze dni pobytu w przedszkolu jest zdezorientowane. Nie wie z kim ma nawiązać bliższy kontakt emocjonalny i kto będzie zaspokajał jego potrzeby.

2. Dziecko może odczuwać lęk separacyjny

3. Umiejętność czynności samoobsługowych, jako element dojrzałości przedszkolnej dziecka

4. Przedszkole oczekuje, że dziecko 3-letnie powinno mieć opanowane następujące czynności samoobsługowe:

- samodzielne jedzenie łyżeczką

- mycie rąk

- czynności higieniczne przy załatwianiu potrzeb fizjologicznych

- zdejmowanie i ubieranie podstawowych części garderoby (np. nakładanie kapci)

- rozpoznawanie swoich rzeczy wśród innych

- wycieranie nosa

- w miarę rytmiczne chodzenie po schodach przy poręczy

- znajomość swojego imienia i nazwiska

5. W interakcjach podmiotowych wyróżniamy dwa kierunki:

1) dziecko --- osoby dorosłe

2) dziecko --- rówieśnicy

6. Trudności w przystosowaniu się dzieci do nowych warunków mogą wiązać się z brakiem orientacji w zakresie organizacji i rytmu dnia w oddziale przedszkolnym. Zdobywać ja będą dopiero w toku własnych doświadczeń.

7. Przekroczenie progu przedszkola przez dziecko 3-letnie to moment rozpoczęcia życia w dwóch środowiskach: rodzinnym i instytucjonalnym.

8. Najtrudniejsze dla dziecka uznać można:

- zmianę dotychczasowych standardów zaspokajania potrzeb emocjonalnych i biologicznych

- nawiązywanie kontaktów interpersonalnych z nie znanymi ludźmi

- zdobywanie szybkiej orientacji w środowisku materialnym przedszkola

- nabywanie poczucia przynależności do grupy społecznej

- zmianę rytmu i trybu życia dziecka

- inna pozycję dziecka w grupie przedszkolnej niż w rodzinie

- zmiany sytuacji rodzinnej wywołane faktem podjęcia przez metkę pracy zawodowej

9. Proponowany do zastosowania w praktyce wzorzec postępowania przedszkola zwanego tutaj permisywnym opiera się na następujących konstruktach:

- do zmiany środowiska przez dziecko najpierw przygotować rodziców przyszłych wychowanków

- dokonać zmian w organizacji pracy oddziałów przedszkolnych i trybie przyjmowania dzieci na początku roku szkolnego

- umożliwić dzieciom poznawanie przedszkola w poczuciu bezpieczeństwa i tworzyć sytuacje do nawiązywania swobodnych kontaktów z innymi ludźmi i otoczeniem materialnym

- zapoznać rodziców i dzieci w sposób poglądowy z rozkładem dnia w przedszkolu

- umożliwić udział w zabawach i zajęciach przybliżających dzieciom świadomość poczucia przynależności do danej grupy społecznej

10. Pierwsze kontakty przedszkola z rodziną wychowanka nawiązuje na kilka miesięcy wcześniej przed rozpoczęciem roku szkolnego mają na celu zapoznanie rodziców:

- z organizacją i trybem życia w przedszkolu

- z przyszłymi nauczycielkami ich dzieci

- z wymaganiami przedszkola

- a także tworzenie możliwości swobodnej rozmowy i wymiany informacji między zainteresowanymi