Rachunkowość zarządcza i controlling – Wykład
Zaliczenie: test wielokrotnego wyboru z wiedzy + praca zaliczeniowa zawierająca zadania sprawdzające
Literatura:
Praca zbiorowa pod red. G.K. Świderskiej Controlling kosztów i rachunkowość zarządcza DIFIN MAC Consulting sp. Z o.o. Warszawa 2010
C. Dury Rachunek kosztów. Wprowadzenie część I, część II (p-t 8), część III (p-ty 9,10), część IV (p-ty 13,14) PWN, Warszawa 1996 MOB
A.A. Jaruga P. Kabalski, A. Szychta Rachunkowość zarządcza Oficyna Wolters Kluwer Polska sp. Z o.o.
Konsultacje: Poniedziałek 18.30 pokój A419
Wymagania: znajomość pojęć: przychód, koszt, marża, marża bezpieczeństwa, dźwignia operacyjne, budżet, budżetowanie, rentowność, controlling, controller, opisać przekroje klasyfikacyjne kosztów, w szczególności w procesach decyzyjnych, scharakteryzować różnice między rachunkiem kosztów w rachunkowości finansowej a controllingiem, RKC (RKP) – kalkulacja RKZ, opisać kompetencje controllera, definiować centra zysków i kosztów, wybrać właściwe kryteria rentowności, wymienić problemy decyzyjne wspomagane przez rachunek kosztów (kształtowanie struktury kosztów, zaniechać produkcji wyroby czy ją kontynuować, utrzymać segment rynku czy zaniechać, kupić czy zrobić, czy rozszerzyć zdolność produkcyjną, czy odmówić realizacji zleceń), wytłumaczyć istotę i zalety zarządzania operacyjnego.
Umiejętności: analizować strukturę kosztów i wyników, dobierać strategiczne jednostki biznesu, interpretować wyniki analizy kosztów, obliczać podstawowe wskaźniki, stopę marży bezpieczeństwa, stopę dźwigni operacyjnej, próg rentowności, poziomy rentowności, poziomy rentowności wg struktury asortymentowej, opracowywać budżety strategiczne i operacyjne, zaprojektować systemy kontroli kosztów.
Wykład I dn.21.02.2012
Rachunkowość – system informacyjny służący użytkownikom do podejmowania decyzji gospodarczych, zwłaszcza finansowych – umożliwiających rozliczenie przedsiębiorcy z wyniku osiągniętego dla inwestorów. Rachunkowość rozróżnia się na trzech płaszczyznach: rachunkowość zarządza, finansowa i podatkowa.
Rachunkowość zarządcza – proces identyfikowania, pomiaru i komunikowania wiadomości ekonomicznej w celu umożliwienia rozsądnego osądu i podjęcia decyzji przez użytkowników wiadomości przy akceptowalnym poziomie ryzyka.
Różnice między rachunkowością finansową a zarządczą:
Stosunek do norm prawnych: w RZ nie są istotne, RF opiera się na nich
Dokładność: wysoka w RF
Zakres: RZ skupia się na istotności wiadomości, nieistotne pomija
Zasady:
Wymiar czasowy: RF jest retrospektywna, RZ jest prospektywna, obsługuje proces planowanie
Częstotliwość: RF periodyczna, RZ na czas, w porę
Okres rozliczeniowy:
Rok obrotowy – jest podstawą istnienia rachunkowości
Okres sprawozdawczy
Rozkład korzyści i nakładów cechuje na ogół asymetria
Struktura procesu decyzyjnego:
Decydent to użytkownik wiadomości i przetwarza te wiadomości w informacje, płyną one z:
Obszar decyzyjny
Otoczenie
Zmienne obszaru – zmienne decyzyjne
Zmienne otoczenia
Sytuacja decyzyjna wymaga reakcji i system informacyjny nie wykrywa problemu bądź powstaje problem decyzyjny. Może wystąpić problem bez sytuacji decyzyjnej.
Wykład II dn. 01.03.2012
Podziały kosztów:
RKP – rachunek kosztów pełnych
RKZ – Rachunek kosztów zmiennych
Rachunek kosztów całkowitych (w rachunkowości finansowej koszt całkowity)
Układy kosztów w rachunkowości finansowej:
Rodzajowy np. koszty zużycia, materiałów, wynagrodzeń
Kalkulacyjny np. 1koszty wytworzenia, ogólnego zarządu, sprzedaży
Według miejsc ich powstania np. fazy zaopatrzenia, produkcji, sprzedaży
Podział kosztów w rachunkowości zarządczej:
Koszty istotne – według racjonalnego osadu, trzeba je wziąć pod uwagę podejmując decyzję
Koszty nieistotne – jeśli koszt taki i tak ponosimy to jest on nieistotny
Koszty nieuchronne (zapadłe)
Koszty decyzyjne – możemy je przesuwać w czasie
Koszty stałe – są funkcją czasu, nie wpływają na nie wewnętrzne procesy w przedsiębiorstwie
Koszty stałe niepodatne
Koszty stałe podatne na uzmiennienie – decyzja możemy je zmieniać na zmienne
Koszty zmienne – są funkcja procesu proces gospodarczy oddziałuje na nie
Na koszt składają się następujące kategorie:
Wydatki
Przyrosty zobowiązań
Utracone korzyści
Koszty lokuj współmiernie do korzyści, rozliczaj na okresy (przenoś je w czasie) – zasada memoriału.
Koszt ma wymiar okresu. To ta część nakładów, która zgodnie z przyjęta w rachunkowości zasada obciąża wynik finansowy danego okresu.
Aktywa nierozliczane w ciężar wyniku finansowego danego okresu nakłady. Jak wzrosną aktywa, to wzrosną koszty w przyszłości – pogorszy się wynik.
Metody wyceny w rachunkowości:
Wartość zapasów materiałów w cenie zakupu lub nabycia
Wartość zapasów produkcji w toku w koszcie zużycia materiałów lub w koszcie wytworzenia, produkcja w toku lub po wycenie).
Rachunkowość wycenia w cenie lub po koszcie. Wartość wyrobów gotowych w koszcie wytworzenia lub w czasie sprzedaży.
Wykład III dn. 06.03.2012
Temat: Rachunek kosztów pełnych (całkowitych)
Cena rynkowa a cena kalkulowana:
Pojęcie ceny rynkowej
Pojęcie ceny kalkulowanej
Modele ceny kalkulowanej
Model stopy narzutu
Model stopy zysku
Model stopy marży – preferowana przez rachunkowość zarządczą
Inne modele cen
Model stopy narzutu:
Stopa narzutu=(cena sprzedaży – JKC) / jednostkowy koszt całkowity
Cena sprzedaży = JKC * (1+stopa narzutu)
JKC – jednostkowy koszt całkowity
Model stopy zysku:
Stopa zysku = (cena sprzedaży-JKC) / cena sprzedaży
Cena sprzedaży = JKC / (1-stopa zysku)
Model stopy marży:
Stopa marży = (cena sprzedaży – JKZ) / cena sprzedaży
Cena sprzedaży = JKZ / (1-stopa marży)
Model marży preferowany jest, ponieważ koszty stałe są bardziej zależne od przedsiębiorstwa, ponieważ wynikają one z organizacji procesów, natomiast koszty zmienne uzależnione są od technologii wytwarzania, dlatego są bardziej niezależne od przedsiębiorstwa. Uznaje się, że cena oparta na stopie marży jest bardziej obiektywna.
Kalkulacja Kosztów:
Pojęcie kalkulacji – rozliczenie kosztów w celu ustalenia kosztu jednostkowego jest celem kalkulacji. Celem jest dostarczenia danych do określenia cen.
Rodzaje kalkulacji:
Podziałowa – koszty dzieli się
Prosta – stosowana w przypadku jednorodnego produktu i jednorodny koszt
Ze współczynnikami – w przypadku niejednorodnego produktu
Sprzężona – stosowana w przypadku procesów łącznych, czyli taki w którym rodzaje produktów wynikają z technologii produkcji np. produkty rafinacji
Doliczeniowa – koszty się dolicza, w procesach w których jedynie część kosztów można rozliczyć bezpośrednio. Dotyczy to głównie produktów o bardzo złożonym procesie produkcji. Wtedy pewne koszty powstają grupowo – są to koszty bezpośrednie. Wtedy następuje rozliczenie według kluczy podziałowych. Klucz podziałowy to pewien sposób rozliczenia kosztów pośrednich na produktu lub fazy produkcji. Do kosztów bezpośrednich dolicza się część kosztów pośrednich według klucza podziałowego.
Asortymentowa
Fazowa
Zadanie 1: Kalkulacja podziałowa prosta: W styczniu ukończono produkcję 400 sztuk wyrobu A, a nie ukończono 200. Remanent produkcji w toku przedstawia się następująco:
Stopa narzutu 20%
Sprzedaż 350 sztuk
Ustal wynik sprzedaży 350 sztuk, jeżeli cenę skalkulowano stopy narzutu 20%. Przedstaw krąg kosztów.
Materiały 2100 zł / stopień ukończenia 80% / jedn. kalk. 560 / koszt jednostkowy 3,75 z ł /WZPTwKW 600
Robocizna z narzutami 3600 zł / 40% / 480 / 7,50 / 600
Zadanie 2: Kalkulacja podziałowa ze współczynnikami: Spółka wytwarza pewien produkt w trzech odmianach wagowych używając do jego wytworzenia jednolitego surowca X. Dane o produkcji i sprzedaży w styczniu przedstawiają się następująco:
Dostawy materiałów:
| Ilość | Cena | |
|---|---|---|
| Dostawa 1 | 600 | 14 |
| Dostawa 2 | 1000 | 15 |
Zużycie materiałów 1200
| 1 | 2 | 3 | ∑ | |
|---|---|---|---|---|
| Asortyment w gramach | 5 | 10 | 15 | |
| Współczynniki przeliczeniowe | 1 | 2 | 5 | |
| Ilość w sztukach | 80 | 120 | 50 | 250 |
| Iloczyn jednostek kalkulacyjnych* | 80 | 240 | 570 | 570 |
*Ilość w sztukach x współczynniki przeliczeniowe
Jednostka przeliczeniowa to ciąg liczb naturalnych odzwierciedlający proporcje zużycia danego kosztu.
Kalkulacja podziałowa sprzężona
Pojęcie proces łącznego, produktów fazy łącznej, rodzaje produktów fazy łącznej
Koszty fazy łącznej
Wartość produktów ubocznych w cenie sprzedaży, czyli również zapasów.
Wartość odpadów po koszcie utylizacji
Koszty fazy łącznej do rozliczenia na produkty podstawowe - w kalkulacji sprzężonej koszty fazy łącznej korygowane są o koszty utylizacji(-) i wartość produktów ubocznych w cenie sprzedaży(+).
Rodzaje produktów fazy łącznej
Produkty podstawowe
Produkty uboczne
Odpady – niesprzedawalny produkt fazy łącznej
Metody kalkulacji sprzężonej
Metoda mierników fizycznych - W metodzie mierników fizycznych rozlicza się koszty fazy łącznej na produkty podstawowe stosując współczynniki kalkulacyjne obliczone jaki wskaźniki działu ilości danego produktu podstawowego w stosunku do ilości produktów podstawowych ogółem.
Metoda wartości sprzedaży – rozlicza się koszty fazy łącznej na produkty podstawowe stosując współczynniki kalkulacyjne obliczone jako wskaźniki działu wartości w cenie sprzedaży danego produktu podstawowego w stosunku do wartości w cenie sprzedaży wszystkich produktów podstawowych.
Zadanie 3: W fazie łącznej powstają trzy produkty podstawowe A, B, C praz jeden produkt uboczny X i jeden odpad Y. Koszty fazy łącznej: koszty 80000, przetworzono 1000 ton surowca kupionego po 80 zł, przetworzono produkty:
| Produkty | A | B | C | X | Y | ∑ |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Udział procentowy | 30 | 25 | 30 | 10 | 5 | 100 |
| Ceny sprzedaży | 200 | 180 | 120 | 40 | -60 | |
| Ilość | 300 | 250 | 300 | 100 | 50 | 1000 |
| Produkty | A | B | C | X | Y | ∑ |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Koszt utylizacji | -3000 | |||||
| Wartość sprzedaży produktów ubocznych | 4000 | |||||
| Koszty do rozliczenia | 81000 | |||||
| Współczynniki przeliczeniowe | 6 | 5 | 6 | 17 | ||
| Koszt |
Wykład IV dn.13.03.2012
Podział kosztów:
Nieprodukcyjne
Produkcyjne
Bezpośrednie
Pośrednie
Klucz podziałowy (nośnik kosztu) to określenie kryterium rozliczenia kosztów pośrednich.
Zadanie 4.1: Kalkulacja doliczeniowa asortymentowa. Dokonaj rozliczenia kosztów pośrednich. Dane przedstawia tabela:
| A | B | C | ∑ | ||
|---|---|---|---|---|---|
| A | Kosztu bezpośrednie | 2200 | |||
| 1 | Materiały | 250 | 350 | 400 | 1000 |
| 2 | Robocizna | 400 | 600 | 200 | 1200 |
| 3 | Pozostałe | 0 | 0 | 0 | 0 |
| B | Koszty pośrednie | 1800 | |||
| 1 | Utrzymanie maszyn w ruchu | 375 | 525 | 600 | 1500 |
| 2 | Ogólnowydziałowe | 100 | 150 | 50 | 300 |
| C | Koszty ogólnego zarządu | 1200 | |||
| D | Koszty sprzedaży | 300 |
Etap 1: Wybór klucza podstawowego (często jest to koszt bezpośredni). Wybieramy np. dla kosztu utrzymania maszyn w ruchu koszty bezpośrednie materiałów i koszty robocizny bezpośredniej dla kosztów ogólnowydziałowych.
Etap 2: Obliczamy wskaźnik narzutu kosztów – WNK. Jest to ułamek obliczany według wzoru:
Koszty pośrednie ro rozliczenia / suma obranego klucza
| Wskaźnik | Wartość |
|---|---|
| WNK utrzymania maszyn w ruchu | 150% |
| WNK ogólnowydziałowych | 25% |
Etap 3: Przyporządkowanie kosztów pośrednich przypadających na dany asortyment – wypełnienie tabeli. Następuje to przez wymnożenie wskaźnika narzutu kosztów przez odpowiedni składnik sumy klucza. Na podstawie obliczonych wartości wyliczyć można koszt wytworzenia.
Zadanie 4.2: Wylicz ceny sprzedaży poszczególnych pozycji asortymentowych według podanych modeli cenowych.
| A | B | C | ∑ | |
|---|---|---|---|---|
| Ilość | 80 | 100 | 120 | 300 |
| Koszty wytworzenia | 1125 | 1625 | 1250 | 4000 |
| Jednostkowy koszt wytworzenia (całkowita) | 14,06 | 16,25 | 10,42 | |
| Jednostkowy koszt stały | 1025 | 1475 | 1200 | |
| Jednostkowy koszt zmienny | 100 | 150 | 50 | |
| Stopa zysku | 20% | |||
| Stopa marży | 15% | |||
| Stopa narzutu | 40% | |||
| Ceny sprzedaży (wg odpowiednich modeli cenowych) | 12,81 | 14,75 | 10,00 |
| A | B | C | ∑ | |
|---|---|---|---|---|
| Przychody | 1349,6 | 1912 | 2000,4 | 5262 |
| Koszty zmienne | 1025 | 1475 | 1200 | 3700 |
| Marża operacyjna (na pokrycie) | 324,6 | 437 | 800,4 | 1562 |
| Koszty stałe | 300 | |||
| Wynik operacyjny brutto | 1262 | |||
| Koszty nieprodukcyjne | 1500 | |||
| Wynik operacyjny netto | -238 |
Kosztów nieprodukcyjnych nie rozliczamy na produkty. Obciążają one w całości wynik całego procesy, choćby w danym okresie była zarówno produkcja ukończona jak i produkcja nieukończona.
Zadanie 4.3: Oblicz progi rentowności dla danym asortymencie.
WYKŁAD V dn.20.03.2012
Analiza C-V-P ( analiza wielkości progowych)
Pozwala określić ramy decyzji:
Jaki jest minimalny poziom przychodów dla pokrycia kosztów?
Przy jakich przychodach spółka nie poniesie strat?
Jaki jest próg rentowności (ile wynosi)?
Jaka jest minimalna ilość sprzedaży umożliwiająca pokrycie kosztów?
Jeśli mówimy jaka będzie sprzedaż to pytamy o ilość, a jeżeli o przychody to pytamy o wartość.
Próg rentowności
P – KZ – KS = 0
Q*C - Q*JKZ=KS
Q = KS / (cena-JKZ)
Zadanie 5.1: Przedsiębiorstwo poniosło koszty stałe w wysokości 40 000 zł. Planuje sprzedaż w wysokości 12 000 sztuk. Cena jednostkowa sprzedaży wynosi 15 zł, natomiast jednostkowy koszt zmienny 10 zł. Czy przedsiębiorstwo osiągnie zyski przy planowanej wielkości sprzedaży.
| Kategoria | Wartość | j.m |
|---|---|---|
| Koszty stałe | 40 000 | Zł |
| Planowana sprzedaż | 12 000 | sztuki |
| Cena jednostkowa sprzedaży | 15 | zł |
| Jednostkowy koszt zmienny | 10 | zł |
| Cena – JKZ | 5 | zł |
| PRÓG RENTOWNOŚCI [Koszt stały/(cena-JKZ)] | 8 000 | sztuki |
| Wartość planowanej sprzedaży | 180 000 | zł |
| WARTOŚCIOWY PRÓG RENTOWNOŚCI | 120 000 | zł |
| MARŻA BEZPIECZEŃSTWA | 60 000 | zł |
| STOPA MARŻY BEZPIECZEŃSTWA | 33 | % |
Odp. Plan sprzedaży wysokości 12000 sztuk pozwoli osiągnąć zyski, gdyż minimalna wielkość sprzedaży pokrywająca koszty wynosi 8000 sztuk. Istnieje ryzyko mniejszej sprzedaży. Spadek do 4000 sztuk nie grozi powstaniem strat.
Przychody progowe wynoszą 120 000, natomiast przychody planowane wynoszą 180 000 zł. Różnicę między nimi nazywamy marżą bezpieczeństwa. Przychody planowane bezpiecznie mogą obniżyć się o 33%. Jest to stopa marży bezpieczeństwa i informuje o bezpiecznym spadku przychodów nie prowadzącym do strat.
Rachunek progu rentowności może być wykorzystany do kwalifikowania ponoszenia kosztów w danym okresie. Na przykład dana spółka o progu rentowności 8 000 sztuk planuje w najbliższym czasie wykonać remont. Są one kosztem decyzyjnym (przeciwieństwo nieuchronnych), który należy podjąć w okresach w których planowana sprzedaż jest znacznie wyższa od progu rentowność bez nich.
Zadanie 5.2: Dla przedsiębiorstwa z poprzedniego zadania oblicz zmiany rentowności i marży bezpieczeństwa w przypadku przeprowadzenia remontu kosztującego 5 000zł.
| Kategoria | Wartość | j.m |
|---|---|---|
| Koszty stałe | 45 000 | Zł |
| Planowana sprzedaż | 12 000 | sztuki |
| Cena jednostkowa sprzedaży | 15 | zł |
| Jednostkowy koszt zmienny | 10 | zł |
| Cena – JKZ | 5 | zł |
| PRÓG RENTOWNOŚCI [Koszt stały/(cena-JKZ)] | 9 000 | sztuki |
| Wartość planowanej sprzedaży | 180 000 | zł |
| WARTOŚCIOWY PRÓG RENTOWNOŚCI | 135 000 | zł |
| MARŻA BEZPIECZEŃSTWA | 45 000 | zł |
| STOPA MARŻY BEZPIECZEŃSTWA | 20 | % |
Odp. W przypadku dokonania remontu próg rentowności wzrośnie do 9 000 sztuk, co oznacza, że przedsiębiorstwo nie poniesie strat, jeżeli jego rzeczywista sprzedaż będzie do 3000 mniejsza od planowanej. Marża bezpieczeństwa zmalała do 45 000 zł, a stopa marży bezpieczeństwa wyniosła 20%.
Marża operacyjna (marża brutto, marża na pokrycie)
=(przychody – koszty zmienne)
WRP – wskaźnik relacji progowej
=(przychody – koszty zmienne)/koszty stałe
Jest to relacja sprzedaży progowej do sprzedaży planowanej
WPR=przychody planowane/WRP
Zadanie 5.3: W spółce której próg rentowności niedawno liczyłeś ogłoszono gotowość strajkową, pracownicy domagają się podwyżki płac o 10%. Udział plac w kosztach stałych wynosi 10%, a w JKZ 70%. O ile musi wzrosnąć cena aby próg rentowności nie zmienił się.
DŹWIGNIA OPERACYJNA
Jesteśmy w stanie wpływać w pewnym stopniu wpływać na strukturę kosztów. Jest to uzależnione od naszych decyzji. W zależności od kategorii
Koszty stałe niepodatne na uzmiennienie
Koszty stałe podatne na uzmiennienie
Koszty zmienne podatne na stabilizację
Koszty zmienne niepodatne na uzmiennienie
MSKK – margines kształtowania swobody kosztów
Struktura kosztów z uwzględnienie ich podatności na uwzględnienie lub stabilizację powinna być kształtowana pod wpływem prognoz koniunktury.
Jeżeli spółka oczekuje, że nadchodzi zła koniunktura, ze przychody są obciążone ryzykiem spadku to należy uzmienniać koszty stałe. Wtedy wraz ze spadkiem przychodów spadają wartości kosztów. W przypadku prognozowania dobrej koniunktury należy stabilizować koszty zmienne.
Zadanie 5.4: Jakiego wzrosty zysków może oczekiwać spółka, której SSDO wynosi 2,5, jeżeli spółka planuje wzrost przychodów o 15%.
| SSDO | 2,5 |
|---|---|
| ∆ Przychody | 15% |
| Oczekiwanie zyski | 2,5*15% = 38% |
Odp. Spółka przy danym wzroście sprzedaży i SSDO może oczekiwać wzrostu zysków o około 38%.
Dynamiczna stopa dźwigni operacyjnej
Dynamiczna stopa dźwigni operacyjnej=przyrost EBIT/przyrost przychodów
SSDO=marża operacyjna/zysk operacyjny
SSDO określa poziom wrażliwości spółki, a właściwie jej zysków (EBIT) na zmianę przychodów.
Wykład VI dn.27.03.2012
PROBLEM KRYTERIÓW OCENY OPŁACALNOŚCI ZMIAN W STRUKTURZE (produkcji itp.)
Kryterium opłacalności nie jest zysk, ale marża. Po stronie sprzedaży jest to różnica między ceną i JKZ, a po stronie zaopatrzenia jest to różnica między JKZ i ceną (efekt jednostkowy produkcji u siebie).
MJ=JKZ-Cs
EJ =Cs-JKZ
Jeżeli marża jednostkowa jest ujemna, to istnieje podejrzenie, że produkcja jest nierentowna. Jeżeli efekt jednostkowy jest ujemny to wytwarzanie tego produktu u siebie jest „chyba” nieopłacalne. Warunkiem wystarczającym jest istnienie między wyrobami komplementarności z innymi wyrobami o marży dodatniej.
Komplementarność (zupełna) w znaczeniu rachunkowości zarządczej oznacza, ze jeżeli chcemy zaniechać produkcji pewnego wyrobu o marży jednostkowej ujemnej, to nastąpi zanik lub zmniejszenie się popytu na wyrób z nim komplementarny.
Zadanie 6.1: Określ czy należałoby zaniechać produkcji B, wiedząc, że jest ono komplementarne z dobrem A.
| A | B | C | ∑ | |
|---|---|---|---|---|
| Cena sprzedaży | 23 | 15 | 30 | |
| JKC | 25 | 18 | 15 | |
| JKZ | 21 | 17 | 12 | |
| Marża jednostkowa MJ | 2 | -2 | 18 | |
| Q produkcji | 150 | 120 | ||
| Marża całkowita (suma marż kwot) | 300 | -240 | 60 |
Rozwiązanie: Zaniechawszy produkcję B zyskalibyśmy 240 Zaniechanie produkcji produktu z marżą ujemną (B) oznacza, że musielibyśmy zaniechać produkcji dobra komplementarnego (A) o marży dodatniej. Analizujemy czy zaniechanie będzie większe niż starta na marży wywołana tym, że nie możemy sprzedawać wyrobu komplementarnego.
Odp.
Kryterium określenie wyrobów podejrzanych o nierentowność jest warunkiem wystarczającym, ale warunkiem koniecznym jest suma kwot marż wyrobów komplementarnych. Jeżeli suma marż jest dodatnia to produkujemy dobro nadal nawet jeżeli marża jednostkowa jest ujemna.
Zadanie 6.2: Określ czy należałoby kontynuować produkcję komponentu Y, wiedząc, że jest on komplementarny w stosunku do komponentu X.
| X | Y | ∑ | |
|---|---|---|---|
| Cena zakupu | 20 | 20 | |
| JKC | 18 | 22 | |
| JKZ | 16 | 21 | |
| Efekt jednostkowy EJ | 4 | -1 | |
| Q produkcji | 40 | 150 | |
| Suma kwot efektów | 160 | -150 | 10 |
Odp.
Graniczna stopa komplementarności to stopa, przy której efekt zaniechania produkcji o ujemnej marzy zrównuje się ze stratą na marży wyrobu z nim komplementarnym.
Zadanie 6.3: Dla danych z poprzedniego zadania określ, co należałoby zrobić, jeżeli zaniechanie produkcji B zmniejszyłoby popyt na dobro A o 80%.
| A | B | C | ∑ | |
|---|---|---|---|---|
| Cena sprzedaży | 23 | 15 | 30 | |
| JKC | 25 | 18 | 15 | |
| JKZ | 21 | 17 | 12 | |
| Marża jednostkowa MJ | 2 | -2 | 18 | |
| Q produkcji | 150 | 120 | ||
| Marża całkowita (suma marż kwot) | 300 | -240 | 60 |
Odp. Jeżeli zaniechamy to popyt na A spadnie o 80%. Zysk na zaniechaniu wyniesie 240, ale strata na produkcji A wyniesie 240.Więc suma kwot marż wyniesie 0. Kryterium nie rozstrzyga więc czy powinniśmy zaniechać produkcji dobra B.
Wykład VII dn.03.04.2012
Wariant porównawczy a kalkulacyjny kosztów
Koszty poniesione w okresie to koszty w rachunku za rok w układzie porównawczym. W układzie porównawczym zmiana stanów produktów uwzględnia zmianę stanu zapasów, czyli koszty poniesione na dobra nie sprzedane. Ta pozycja zwiększa wynik na sprzedaży ponieważ musi zrównoważyć koszty poniesione.
W układzie kalkulacyjnym liczone są wyłącznie koszty poniesione sprzedanych produktów. W układzie kalkulacyjnym w celu porównania dodawane są dwie nowe kategorie: przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi oraz koszty świadczeń na własne potrzeby w celu zrównania z kosztami poniesionymi.
Budżet = plan finansowy
Przychody pojawiają się w momencie wystawienia dokumenty sprzedaży.
| Kategoria | Dokument |
|---|---|
| sprzedaż | umowa sprzedaży |
| dostawa | dowód wydania z magazynu |
| zapłata | dowód zapłaty |
| przychód | rachunek lub faktura |
| wpływ | dowód zapłaty |
Wydatki i koszty równoważą zmianę stany zobowiązań krótkoterminowych, natomiast przychody i wpływy równoważą zmiany stanów zaliczek.
Wpływy operacyjne to suma przychodów skorygowanych o zmianę stanu należności i zaliczek(otrzymanych), w ten sposób, że wzrost należności jest odejmowany a spadek dodawany. W przypadku zaliczek przeciwnie.
Budżet to: rachunek zysków i strat i zestawieniem przepływów finansowych.
I część budżetu to wpływy operacyjne
II część budżetu to wydatki operacyjne
III część budżetu to różnica wpływów i wydatków, czyli bieżące saldo działalności operacyjnej
Kategorie przychodów i kosztów to kategorie momoriałowe.
Zadanie 7.1: Wylicz wpływy i wydatki operacyjne oraz BSDO.
| Stan początkowy | Stan końcowy | Zmiana | |
|---|---|---|---|
| Przychody | 1200 | ||
| Koszty wyrobów sprzedanych | 900 | ||
| Zapasy | 1200 | 1300 | 100 |
| Należności | -500 | ||
| Zobowiązania | 9000 | 7000 | -2000 |
| Stan zaliczek | 2000 | 2500 | 500 |
| Przychody | 1200 |
|---|---|
| Zmiana stanu należności | -500 |
| Zmiana stanu zaliczek | 500 |
| Wpływy operacyjne | 1300 |
| Koszty działalności operacyjnej | 9000 |
| Zmiana stanu zapasów | 1000 |
| Zmiana stanu zobowiązań | -2000 |
| Wydatki na działalność operacyjną | 12000 |
| Bieżące saldo działalności operacyjnej | 1000 |