Aktywa trwale obejmują składniki aktywów o długotrwałym użytkowaniu
oraz o stosunkowo znacznej wartości jednostkowej, które są płatne i wymagalne
lub przeznaczone do zbycia w okresie dłuższym niż dwanaście miesięcy od dnia
bilansowego lub od daty ich założenia, wystawienia lub nabycia. Grupa ta składa
się z różnych składników;
Podstawowa klasyfikacja aktywów trwałych:
środki trwałe
środki trwałe w budowie
wartości niematerialne i prawne
inwestycje w nieruchomości i prawa
długoterminowe aktywa finansowe
Wśród majątku trwałego istotną rolę odgrywają środki trwałe. Wyróżniają się
one tym, że są użytkowane w długim okresie, przenoszą swoją wartość na wyroby
lub usługi i przez cały okres wykorzystywania zachowują swoją naturalną postać.
Właściwe zaopatrzenie jednostki gospodarczej w środki trwałe i prawidłowa ich
eksploatacja ma duże znaczenie, gdyż warunkuje kontynuację działalności i rozwój
jednostki.
Podstawową cechą, wynikającą ze standardów międzynarodowych, wyróżniającą środki trwałe spośród innych składników aktywów jest ich rzeczowa postać i przewidywany okres ekonomicznej użyteczności dłuższy niż jeden rok.
Od l stycznia 2002 r. do środków trwałych zalicza się w szczególności:
nieruchomości,
maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
ulepszenia w obcych środkach trwałych,
inwentarz żywy,
W jednostkach gospodarczych środki trwałe stanowią zwykle własność lub półwłasność jednostki. Są one wykorzystywane głównie na własne potrzeby jednostki, lecz mogą być również oddane do użytkowania na podstawie umowy leasingowej. Do środków trwałych jednostki zalicza się ponadto obce środki trwałe używane przez nią na podstawie umowy leasingu finansowego.
Środki trwałe ujmuje się w księgach rachunkowych według wartości początkowej (brutto). Jest to cena nabycia, koszt wytworzenia lub wartość przeszacowana.
Umorzenie środków trwałych jest to okresowe korygowanie wartości początkowej tych środków o wartość zużycia. Natomiast wyrażone w pieniądzu fizyczne zużycie środków trwałych na skutek ich użytkowania (eksploatacji), wliczane do kosztów działalności nazywane jest amortyzacją. Z tego względu kwota umorzenia jest równa kwocie amortyzacji środków trwałych.
Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki odpisów amortyzacyjnych
(umorzeniowych) powinno się uwzględniać okres ekonomicznej użyteczności
środka trwałego, a w szczególności:
l) liczbę zmian, na których pracuje środek trwały,
2) tempo postępu techniczno-ekonomicznego,
3) wydajność środka trwałego mierzoną liczbą jego godzin pracy lub liczbą
wytworzonych produktów, albo innym miernikiem,
4) prawne lub inne ograniczenia czasu użytkowania środka trwałego,
5) przewidywaną przy likwidacji cenę sprzedaży netto pozostalości (cz~ści ,
elementów, złomu) środka trwałego.