Ustawa;
Podręcznik: Andrzej Drwiłło „Podstawy Finansów i Prawa Finansowego”; Ryszard Mastalski „Prawo finansowe”;
Materiał na ćwiczeniach: podatki dochodowe i VAT;
Wykład: końcówka Ordynacji podatkowej, podatek od spadków i darowizn, podatek od czynności cywilnoprawnych etc.
Egzamin: test (20 pytań), 4 pytania opisowe oraz 2 kazusy (ze swoimi aktami prawnymi) - „taki maraton trochę”;
Egzamin – po Bożym Ciele – pewnie 19 czerwca (wtorek, pewnie o 16);
W prawie podatkowym nie można przyjmować niczego za pewnik – stan prawny szybko się zmienia.
ORDYNACJA PODATKOWA
Zobowiązania podatkowe – dział III Ordynacji podatkowej – bardzo ważna część tej ustawy; postępowanie podatkowe pokrywa się w dużej mierze z Kodeksem postępowania administracyjnego.
Dział VI Ordynacji podatkowej – kontrola (mówi o tym także dział V ustawy o swobodzie działalności gospodarczej); organy same od siebie zaczęły sygnalizować, że nie w każdym najmniejszym wykroczeniu/naruszeniu trzeba od razu sięgać do działu VI Ordynacji podatkowej; i tym miękkim oddziaływaniem („dialogiem”) są czynności sprawdzające (organ komunikuje się, rozmawia z podatkiem w sposób, który zaprzecza temu, co jest dotychczas znane); rozdział 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wyklucza regulacje Ordynacji podatkowej.
Dział V Ordynacji podatkowej – czynności sprawdzające
Czynności sprawdzające – wyjątkowa regulacja, która ma genezę w miękkim podejściu do stosunku prawno-finansowego;
Dział V Ordynacji podatkowej określa inne podejście do podatnika; jest to słuszne – zostają wypełnione przesłanki art. 272 pkt 1 – 3 Ordynacji podatkowej1; przykład: składam deklarację podatkową z tytułu dochodu z gry na giełdzie, wpisuję niewłaściwy NIP – zamiast swojego, NIP biura maklerskiego – gdyby nie było działu V, trzeba byłoby wszcząć kontrolę; dzięki czynnościom sprawdzającym organy nie muszą tego czynić; są to przepisy naprawdę sensowne; pojawia się tu quasi-postępowanie podlegające zaangażowaniu/możliwości obrony podatnika – art. 274 Ordynacji podatkowej („oczywista omyłka” – nigdzie nie ma definicji):
„Art. 274. § 1. W razie stwierdzenia, że deklaracja zawiera błędy rachunkowe lub inne oczywiste omyłki bądź że wypełniono ją niezgodnie z ustalonymi wymaganiami, organ podatkowy w zależności od charakteru i zakresu uchybień:
1) koryguje deklarację, dokonując stosownych poprawek lub uzupełnień, jeżeli zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty, kwoty zwrotu podatku lub wysokości straty w wyniku tej korekty nie przekracza kwoty 1.000 zł;
2) zwraca się do składającego deklarację o jej skorygowanie oraz złożenie niezbędnych wyjaśnień, wskazując przyczyny, z powodu których informacje zawarte w deklaracji podaje się w wątpliwość”.
PIT-11 – termin do 30 kwietnia – nieuzyskanie tego PIT-u nie zwalnia z obowiązku złożenia deklaracji w terminie (można wyliczyć podatek na podstawie „pasków” i należy to zaznaczyć w deklaracji).
Art. 274 § 3 Ordynacji podatkowej przewiduje możliwość wniesienia sprzeciwu na korektę:
„Art. 274. § 3. Na korektę, o której mowa w § 1 pkt 1, podatnik może wnieść sprzeciw do organu, który dokonuje korekty, w terminie 14 dni od dnia doręczenia uwierzytelnionej kopii skorygowanej deklaracji. Wniesienie sprzeciwu anuluje korektę.
§ 4. W razie niewniesienia sprzeciwu w terminie, korekta deklaracji, o której mowa w § 1 pkt 1, wywołuje skutki prawne jak korekta deklaracji złożona przez podatnika”.
Art. 274a–c Ordynacji podatkowej – są to przepisy dodane do postępowania wyjaśniającego; początkowo był to dział 5 (w 1999 r.); idea była słuszna – niewielka korekta, niewielkie omyłki są korygowane w tym trybie; życie gospodarcze poszło do przodu, rozwijał się VAT, prawo celne też poszło do przodu – pojawiła się potrzeba wprowadzenia nowych przepisów i udoskonalenia prawa;
Art. 274a Ordynacji podatkowej – „§ 1. Organ podatkowy może zażądać złożenia wyjaśnień w sprawie przyczyn niezłożenia deklaracji lub wezwać do jej złożenia, jeżeli deklaracja nie została złożona mimo takiego obowiązku”; czym innym jest wykorzystanie tych zeznań/materiałów niż wykorzystanie w postępowaniu karnym czy karnoskarbowym; środek dowodowy w postaci wyjaśnień – podatnik musi wyrazić zgodę;
Art. 274b Ordynacji podatkowej – fantastyczne powiązanie z tym miękkim oddziaływaniem; na postanowienie to przysługuje zażalenie;
Art. 274c Ordynacji podatkowej – pojęcie „kontrahent podatnika” nie jest zdefiniowane (dla porównania – art. 13 ust 2 ustawy o opłacie skarbowej – „jest definicja, więc ustawodawca może, jak chce”); jest to potrzebne przy VAT – „VAT jest najbardziej kryminogennym podatkiem”, bo są dwie strony; kontrahent musi prowadzić działalność gospodarczą (czy jest w takim razie przedsiębiorcą? art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej; przedsiębiorca może być zawieszony i wtedy nie prowadzi działalności gospodarczej, więc nie jest to tożsame); co do podatnika – musi być wszczęta kontrola podatkowa lub postępowanie podatkowe wobec niego i w ramach tego postępowania może żądać organ przedstawienia dokumentów; kontrahenci – dokumenty, w zakresie objętym kontrolą u podatnika; czynności sprawdzające nie dotyczą więc podatnika, tylko kontrahenta podatnika, który jest „w głębokiej dupie”, nic nie może zrobić, nie ma żadnych środków obrony (nie może odmówić, bo to utrudnianie postępowania – art. 89 Kodeksu karnego skarbowego); ale jest prawo do niedostarczania dokumentów, które są obciążające dla podmiotu – w Ordynacji podatkowej to nie obowiązuje; artykuł ten milczy na temat tego, o jakie dokumenty może chodzić; organy pilnują się – może chodzić tylko o określony zakres; kontrahent nie ma możliwości żadnego sprzeciwu, zażalenia; jest to wykorzystywane przy tzw. przestępstwach karuzelowych; jest to przykład tego, jak niepozornie brzmiący przepis może być wykorzystywany; jeśli kontrahent odmówi, bo grozi mu odpowiedzialność karnoskarbowa, to można być pewnym, że organ przeprowadzi kontrolę; chodzi ogólnie o to, żeby nie wszczynać postępowania/kontroli wobec kontrahenta – dlatego jest to w tym właśnie dziale; jeśli jest się kontrahentem, to nie ma co się bić, bo organ i tak i tak wyciągnie to od nas; można też zyskać na czasie – np. można dokonać korekty deklaracji, której nie można już zrobić, gdy przyjdzie kontrola.
Korekta faktury musi być doręczona kontrahentowi – orzeczenie.
Zagadnienia problematyczne przy czynnościach sprawdzających:
Dyskoteka – godziny pracy od 21 do 4 – w jakich godzinach powinna być przeprowadzona kontrola?
Wykorzystywanie wyjaśnień z jednego postępowania w drugim – argument: nie obowiązują już te same standardy jak w postępowaniu karnym;
Spółka cywilna – „przewały” na podatku od towarów i usług i na akcyzie – bo jest bezkarne;
Czy zawieszony „przedsiębiorca” może wystawić fakturę VAT?
Art. 272. Organy podatkowe pierwszej instancji, z zastrzeżeniem art. 272a, dokonują czynności sprawdzających, mających na celu:
1) sprawdzenie terminowości:
a) składania deklaracji,
b) wpłacania zadeklarowanych podatków, w tym również pobieranych przez płatników oraz inkasentów;
2) stwierdzenie formalnej poprawności dokumentów wymienionych w pkt 1;
3) ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami.↩