W dniu 25.05.2012 r. odbyły się zajęcia w laboratorium sedymentologicznym Katedry Geologii Ogólnej, Ochrony Środowiska i Geoturystyki, których celem było przedstawienie studentom sposobów tworzenia modeli sedymentologicznych. Na początku studenci zapoznani zostali z podstawowymi typami modelowania procesów gelogicznych (pojęciowe, matematyczne i fizyczne) oraz mechanizmami wykorzystywanymi w procesach tworzenia owych modeli.
Podczas zajęć zaobserwować można pwstawanie zróżnicowanych struktur sedymentologicznych tak powierzchniowych - różne typy uformowanie dna jak i wewnątrz ławicowe - róznorodne rodzaje warstwowania i laminacji.
Główną częścią zajęć w laboratorium była demostracja fizycznego modelu koryta aluwialnego. W kanale tym woda przepływa nad zbudowanym z materiału ziarnistego dna (np. ił, żwir, piasek – w zależności od rodzaju przeprowadzanego doświadczenia). Mechanizm zasilany jest samodzielnie (bez podłączenia do sieci wodociągowej), a obieg wody działa na zasadzie zamkniętej cyrkulacji – spływająca woda magazynowana jest
w specjalnym zbiorniku z którego następnie przenoszona jest za pomocą pompy ssąco-tłoczącej na początek kanału. Materiał ziarnisty dostarczany jest do urządzenia przez zewnętrzne mechanizm pozwalający regulować ilość oraz rodzaj frakcji osadu.
Główne elementy budowy koryta aluwialnego to: koryto doświadczalne (kanał przepływowy), zbiornik odbiorczy, pompa ssąco-tłocząca, rurociąg , zbiornik zasilający, segment doprowadzający, urządzenie zasilające przepływ materiałem osadowym, kratownica nośna koryta doświadczalnego, stała podpora przegubowa, podnośnik śrubowy służący do regulacji spadku koryta, przegrody poprzeczne, zasuwy klinowe do regulacji natężenia przepływu, szyny urządzenia pomiarowego, urządzenie pomiarowe, krata tłumiąca, płyta oddzielająca segment z przelewem od zbiornika wody, kierownica, przelew trójkątny do pomiaru objętości przepływu, syfon, krata tłumiąca turbulencję wody wpływającej do koryta doświadczalnego, wodowskaz oraz próbnik szczelinowy.
Dzięki prezentacji fizycznego modelu koryta aluwialnego studenci zaobserwować mogli działanie wielu procesów geologicznych oraz form sedymentologicznych. Zaobserwowali m.in., że im większa prędkość przepływu tym większa ilość transportowanych ziaren.
Wyróżnić można trzy rodzaje przemieszczania osadu:
- Trakcja – wleczenie materiału po dnie
- Saltacja – transport skokowy
- Suspensja – przemieszczanie materiału osadowego w zawiesinie
W wyniku doświadczenia w kanale aluwialnym zaobserwować można także tworzące się
w nim struktury sedymentacyjne:
Depozycyjne
-uławicenie – równoległe granice powierzchni
-warstwowanie przekątne – równoległe laminy ułożone do poziomu pod kątem
-laminacja równoległa – powtarzające się układy lamin równoległych do siebie
-uziarnienie frakcjonalne – regularna zmiana wielkości ziarn w profilu pionowym
Erozyjne
-ślady prądu – erozyjna działalność wirów prądowych
-ślady przedmiotów – powstałe w wyniku transportu okruchów skalnych
i fragmentów szkieletów organicznych przez prąd
-kanały i rozmycia erozyjne - przeważnie płytkie zagłębienia
Poza badaniami sedymentologicznymi prowadzi się tu również badania hydrauliczne, które pozwalają określić wpływ hydrodynamiki przepływu na powstawanie określonych struktur.
Laboratorium sedymentologiczne Katedry Geologii Ogólnej, Ochrony Środowiska
i Geoturystyki AGH jako jedyne tego typu w Polsce jest niezwykle ważnym i pomocnym narzędziem pozwalającym zrozumieć procesy geologiczne tworzące poszczególne formy sedymentologiczne.