Nerka
Swoim kształtem przypomina ziarno fasoli. Na nerce odróżniamy powierzchnię przednią, tylną oraz brzeg boczny – wypukły i przyśrodkowy – wklęsły w swojej części środkowej. Nerka ma 2 zaokrąglone końce: górny i dolny, zwane biegunami.
Brzeg boczny – regularny; brzeg przyśrodkowy – przerwany wnęką nerkową.
Wnęka nerkowa – podłużne i głęboko wcinające się wgłębienie ograniczone dwoma wypukłymi wargami. Do wnęki uchodzi tętnica nerkowa raz nerwy, a wychodzą z niej żyła nerkowa i moczowód oraz naczynia limfatyczne. Wnęka przedłuża się w zatokę nerkową.
Tętnica nerkowa oraz żyła nerkowa tworzą korzeń nerki.
Zatoka nerkowa wypełniona jest tkanką tłuszczową, która łączy się z torebką tłuszczową obejmującą nerkę; zawiera liczne gałęzie naczyń nerkowych i nerwów oraz początkowe odcinki narządów odprowadzających mocz – kielichy i miedniczkę nerkową.
W przestrzeni, którą tworzy zatoka nerkowa można wyróżnić scianę przednią i tylną. Obie ściany zatoki przy wnęce są gładkie, jednak w kierunku bocznym stają się nieregularne i wykazują liczne wyniosłości – kształtu stożka (utworzone przez brodawki nerkowe, stanowią wierzchołki piramid nerkowych zbudowanych z rdzenia nerki) oraz zaokrąglone (ułożone na przemian z przednimi utworzone są z kory nerki i odpowiadają słupom nerkowym, które wpuklają się między piramidy.
Nerki leżą na wysokości Th10-L3. Lewa nerka jest wyżej od prawej. Różnica w wysokości wynosi ok. pół do jednej wysokości trzonu kręgu.
Nerka objęta jest luźną tkanką łączną, która zawiera dużo tłuszczu, wytwarza torebkę tłuszczową. Na zewnątrz torebkę tłuszczową obejmuje łącznotkankowa błona – powięź nerkowa, do wewnątrz od torebki tłuszczowej leży torebka włóknista.
Torebka włóknista – 2 warstwy: zewnętrzna (błona włóknista zbudowana z włókien klejodajnych i sprężystych) i wewnętrzna (błona mięśniowa zbudowana z gęstej sieci włókienek klejodajnych, przechodzące z jednej strony w włókna klejodajne błony włóknistej, a z drugiej we włókna kratkowe utkania miąższu nerkowego).
Powięź nerkowa – powięź przednerkowa – stanowi łącznotkankowe podłoże otrzewnej lub przylegających narządów zaotrzewnowych. Obejmuje tkankę tłuszczową, wytwarza niecałkowicie zamknięty worek powięziowy nerki.
Powięź zanerkowa – oddzielona jest od powięzi mięśniowej tylnej ściany brzucha cienką łącznotkankową warstwą przestrzeni zaotrzewnowej. Powyżej nadnercza obie powięzi łączą się tworząc powięź przepony, łączą się również ku bokowi, ku dołowi nie łączą się.
Czynniki wpływające na umocowanie nerki:
Otrzewna
Przylegające trzewia
Pnie naczyń nerkowych
Torebka tłuszczowa
Powięź nerkowa
Jędrność warstw łącznotkankowych przynerwowych
Napięcie powłok brzusznych
Nerka opuszcza się podczas wdechu i unosi podczas wydechu.
Kora nerkowa – położona pod błoną mięśniową. W korze znajdują się liczne ciałka nerkowe. Kora wnika w obręb rdzenia między piramidy i tworzy słupy nerkowe.
Rdzeń nerkowy – występuje w postaci stożków (piramid nerkowych, 10-20). Piramidy – prążkowa budowa, z zewnątrz do wewnątrz przebiegają kanaliki nerkowe, będące zasadniczym składnikiem miąższu nerkowego. Wierzchołek piramidy nerkowej pukla się do zatoki nerkowej (brodawka nerkowa). Każda brodawka jest objęta kielichem miedniczki nerkowej. Na szczycie brodawki znajdują się liczne otwory brodawkowe. Zwykle w jedną brodawkę łączą się 2 lub 3 piramidy.
Budowa nefronu i jego znaczenie
Ciałko nerkowe (kłębuszek nerkowy) jest kulistym tworem. W każdym ciałku nerkowym są 2 bieguny: naczyniowy i kanalikowy. W biegunie naczyniowym wchodzi do kłębuszka tętniczka doprowadzająca i wychodzi tętniczka odprowadzająca. Między nimi znajduje się skupisko komórek, zwanych wyspą przynaczyniową.
Część główna nefronu odchodzi od ciałka nerkowego. Zbudowana jest z komórek sześciennych od strony kanalika wysłanych rąbkiem szczoteczkowym.
Część cienka pętli nefronu – zbudowana z komórek płaskich przypominających śródbłonek.
Część gruba pętli nefronu – zbudowana z komórek sześciennych z licznymi palisadowo ułożonymi mitochondriami.
Wstawka – czujnik sodowy.
Znaczenie nefronu: nerki wytwarzają ok. 110-220 litrów „moczu pierwotnego” na dobę.
Cewka zbiorcza – wstawka tworząca przejście od części wyprowadzającej kanalika nerkowego, do cewki zbiorczej czyli prostek. Każda wstawka przedłuża się w jedną taką cewkę na granicy promienia rdzeniowego. Z połączenia kilku cewek zbiorczych na szczycie brodawki powstaje przewód brodawkowy.
Tętnice: krew doprowadzana jest do nerki bezpośrednio z aorty brzusznej przez tętnicę nerkową, która oddaje mniejsze gałązki do nadnercza, moczowodu i torebki tłuszczowej. Gałązki zespalają się z sąsiednimi naczyniami (TT. Nadnerczowymi, lędźwiowymi, jądrowymi lub jajnikowymi), tak że krwiobieg jest zamknięty. W zatoce gałęzie tętnicy nerkowej dzielą się i w liczbie 4 do 5 z każdej strony wstępują w słupy nerkowe między piramidy jako tętnice międzypłatowe, z których odchodzą naczynia doprowadzające do kłębuszków i naczynia odprowadzające z kłębuszków dzieląc się na naczynia włosowate odżywiające kore i promienie rdzeniowe. Do sieci tej doprowadzające krew również tzw. Tętniczki Ludwiga, odchodzące bądź od naczyń doprowadzających przed ich wejściem do ciałek nerwkowych, bądź bezpośrednio od tętnic międzyzrazikowych. Rdzeń piramidy zaopatrują tętniczki proste, z których tętniczki proste prawdziwe odchodzą od tętnic łukowatych i międzyzrazikowych, zaś tętniczki proste rzekome od naczyń odprowadzających.
Żyły: z naczyń włosowatych kory i rdzenia nerki uchodzą żyły międzyzrazikowe i żyłki proste, które przez żyły łukowate uchodzą do żył międzypłatowych, które w słupach nerkowych kierują się do zatoki nerkowej. Z sieci naczyniowej torebki włóknistej i z powierzchownych warstw kory zbierają się żyłki gwiazdkowate, które uchodzą do żył międzyzrazikowych. W obrębie zatoki nerkowej żyły międzypłatowe tworzą żyłę nerkową, uchodzącą do żyły głównej dolnej.
Zespolenia tętniczo-żylne:
W ścianie kielichów nerkowych
Między tętnicą a żyłą międzyzrazikową
Na powierzchni nerki w torebce włóknistej
Nerwy: nerkę zaopatruje splot nerkowy, który do nerki dochodzi z tętnicą nerkową. Zawiera ona włókna współczulne i przywspółczulne nerwu błędnego.
Drogi odprowadzające mocz:
Kielichy nerkowe mniejsze (8-10) – zazwyczaj każdy kielich mniejszy obejmuje jedną brodawkę, często jednak 2 lub 3 brodawki objęte są 1 kielichem.
Kielichy nerkowe większe
Miedniczka nerkowa – kształtu lejkowatego, wierzchołek lejka wystaje z wnęki nerkowej ku dołowi i przechodzi w moczowód.
Ściana kielichów i miedniczki składa się z 3 warstw:
Łącznotkankowej, luźnej błony zewnętrznej
Błony mięśniowej
Błony śluzowej – nabłonek walcowaty jedno-, a następnie dwuwarstwowy, który w miejscu przyczepu kielichów staje się wielowarstwowy i przechodzi w nabłonek przejściowy.
Moczowód
Długość: 27-30cm, a przy wyprostowaniu do 37cm. Lewy nieco dłuższy od prawego.
Moczowód dzielimy na część brzuszną i miedniczną. Granica leży na wysokości skrzyżowania linii stawu krzyżowo-biodrowego z kresą graniczną.
W części brzusznej możemy wyróżnić odcinek przynerkowy i odnerkowy. Leży na mięśniu lędźwiowym większym.
Część miedniczna – wygięta i skierowana bocznie i ku tyłowi. Wpukla się nieco ku tyłowi i bocznie (krzywizna miedniczna), po czym kieruje się przyśrodkowo oraz do przodu i przebija skośnie ścianę pęcherza, uchodząc szczelinowatym otworkiem – ujściem moczowodu. W pęcherzu ujście to stanowi kąt tylno-boczny trójkąta pęcherzowego. W części miednicznej można wyróżnić odcinek ścienny (przylegający do ściany miednicy mniejszej) oraz trzewny (przylegający do pęcherza).
Zgięcia moczowodu:
W miejscu przejścia miedniczki w moczowód – zgięcie nerkowe lub pierwsze
Na granicy części brzusznej i miednicznej, odpowiednio od kąta między miednicą większą i mniejszą – zgięcie brzeżne lub drugie
Znajduje się poniżej i odpowiada krzywiźnie miedniczej – zgięcie trzecie
Budowa ściany moczowodu:
Błona śluzowa – wysłana nabłonkiem przejściowym
Błona mięśniowa – warstwa podłużna, zewnętrzna podłużna, okrężna. W części śródściennej brak jest warstwy okrężnej: obie warstwy podłużne łączą się ze sobą i przechodzą w mięśniówkę trójkąta pęcherza moczowego.
Błona zewnętrzna – łączy moczowód z otaczającą luźną tkanką łączną i tkanką tłuszczową.
Tętnice: część brzuszna moczowodu otrzymuje kilka gałązek z tętnicy nerkowej, tętnicy jądrowej lub jajnikowej, z aorty i tętnicy biodrowej wspólnej; część miedniczna z tętnicy odbytniczej środkowej i z tętnicy pęcherzowej dolnej (u kobiet również z tętnicy macicznej).
Żyły: tworzą luźno łączące się sploty, które uchodzą do żył jądrowych lub jajnikowych w obrębie jamy brzusznej i do żył biodrowych wewnętrznych w obrębie miednicy mniejszej.
Nerwy: towarzyszą tętnicom w postaci splotów, które w obrębie ściany moczowodu mają niewielkie komórki zwojowe.
Pęcherz moczowy
Szczyt – przedłuża się w więzadło pępkowe pośrodkowe, biegnące do pępka oraz więzadło pępkowe boczne (pozostałości zanikłych tętnic pępkowych). Za szczytem pęcherza leży trzon, a na biegunie przeciwległym od szczytu – dno pęcherza.
Pęcherz moczowy położony jest w miednicy mniejszej, ku tyłowi od spojenia łonowego; u mężczyzny leży do przodu od odbytnicy; u kobiety między odbytnicę a pęcherz wsuwa się macica i pochwa. U kobiety pęcherz położony jest nieco niżej niż u mężczyzny, ta różnica wynika z braku gruczołu krokowego, na którym u mężczyzny spoczywa pęcherz.
Otrzewna pokrywająca pęcherz jest z nim złączona luźną tkanką łączną. Otrzewna wyściela tylko szczyt i ścianę tylną.
Budowa ściany pęcherza moczowego:
Błona surowicza – za pośrednictwem tkanki podsurowiczej jako otrzewna powleka przeważnie tylko tylną ścianę pęcherza
Błona zewnętrzna – występuje w postaci łącznotkankowej powięzi otaczającej błonę mięśniową z wyjątkiem tych miejsc, gdzie pęcherz moczowy jest powleczony błoną surowiczą oraz gdzie ściśle łączy się z podłożem, a więc w obrębie dna pęcherza
Błona mięśniowa – podłużna, okrężna, podłużna.
Mięsień wypieracz pęcherza/moczu – cała ta mięśniówka obejmuje pęcherz moczowy ze wszystkich stron, a jej skurcz przy współpracy mięśniówki ściany brzucha może całkowicie wyprzeć zawartość pęcherza.
Mięsień zwieracz pęcherza – odrębny układ ma mięśniówka położona na dnie pęcherza w obrębie trójkąta pęcherzowego; mięsień trójkąta pęcherzowego. Jego zadaniem jest regulowanie położenia moczowodów oraz cewki moczowej. Do przodu jego włókna łączą się z mięśniem łonowo-pęcherzowym lub łonowo-sterczowym; ku tyłowi z mięśniem pęcherzowo-macicznym (kobiety) lub odbytniczo-pęcherzowym (mężczyźni). Antagonista wypieracza.
Błona śluzowa – składa się z blaszki właściwej i z nabłonka przejściowego.
Trójkąt pęcherza – w ujściach moczowodów i w ujściu wewnętrznym cewki moczowej błona śluzowa pęcherza przedłuża się bezpośrednio w błonę śluzową tych tworów. Ujścia te ograniczają na dnie pęcherza, nieco wyniosły, gładki trójkąt pęcherza. Oba końce podstawy utworzone są przez prawy i lewy fałd moczowodowy, wywołany wniknięciem moczowodu. Na każdym z tych fałdów znajduje się również ujście moczowodu. Jeśli oba ujścia silnie wpuklają się do wnętrza pęcherza to powstaje między nimi fałd międzymoczowodowy, łączący oba powyższe fałdy, lecz często również ku tyłowi od niego wytwarza się dół zamoczowodowy. Wierzchołek skierowany jest do przodu do ujścia wewnętrznego cewki moczowej, na tylnej ścianie ujścia wytwarza się tzw. Języczek, wypełniony splotem żylnym. Ku dołowi przechodzi w grzebień cewki moczowej. Do języczka dochodzą podłużne pasma mięśnia trójkąta pęcherza, mogą cofać języczek i przyczynić się do otwarcia ujścia.
Tętnice: pochodzą z tętnicy biodrowej wewnętrznej. Tętnica pęcherzowa górna, gałęzie początkowej, drożnej części tętnicy pępkowej zaopatrujące głównie szczyt i część górna pęcherza; oraz tętnica pęcherzowa dolna odchodząca bezpośrednio z tętnicy biodrowej wewnętrznej, zaopatruje zwłaszcza dno i dolną część trzonu pęcherza, jak również narządy położone pod pęcherzem (stercz, pęcherzyki nasienne, pochwę). Małe gałązki odchodzą poza tym z tętnicy odbytniczej środkowej do dna pęcherza.
Żyły: większe żyły tworzą splot pęcherzowy, który otacza dolną część pęcherza. Ze splotu z obu stron wiodą żyły pęcherzowe (dolna i górna) do żyły biodrowej wewnętrznej.
Nerwy: włókna współczulne pochodzą z górnego odcinka rdzenia lędźwiowego i dochodzą do pęcherza za pośrednictwem splotu podbrzusznego dolnego; włókna przywspółczulne z 2-5 segmentu krzyżowego, drogą nerwów trzewnych miednicznych. Pobudzenie włókien współczulnych powoduje zatrzymanie moczu w pęcherzu, a więc hamuje mięsnie wypieracza i pobudza napięcie zwieracza pęcherza. Pobudzenie włókien przywspółczulnych ma działanie antagonistyczne.
NARZĄDY PŁCIOWE MĘSKIE
Jądro
Powierzchnie: boczna i przyśrodkowa. Obie przechodzą w brzeg przedni i tylny, a ku górze i ku dołowi w koniec górny i dolny.
Budowa jądra:
Błona surowicza – stanowi blaszkę trzewną osłonki pochwowej jądra; składa się tylko z jednowarstwowego nabłonka płaskiego lub w niektórych miejscach kostkowego, ściśle łączącego się z błoną białawą. W pobliżu brzegu tylnego przechodzi na najądrze i na jego tylnym brzegu zawraca, przechodząc w blaszkę ścienną osłonki i pochwowej jądra. Miejsce przejścia jednej blaszki w drugą tworzy rodzaj krezki jądra i najądrza, obejmującego naczynia i nerwy dążące do jądra i najądrza, a przestrzeń między blaszkami tworzy jamę surowiczą moszny.
Błona biaława – tworzy grubą włóknistą torebkę tkanki łącznej zbitej, obejmującą miąższ jądra. Zawiera głównie włókna klejodajne, nieliczne włókna sprężyste występują dopiero po 30 r.ż. oraz w okolicy śródjądrza komórki mięśniowe gładkie.
Przegródki i płaciki jądra: delikatne, łącznotkankowe przegródki biegną promieniście od błony białawej do śródjądrza i dzielą jądro na poszczególne płaciki. Przegródki są częściowo poprzerywane. Przebiegają w nich naczynia krwionośne i limfatyczne i nerwy. Płaciki są stożkowate, podstawa opiera się o błonę białawą, a wierzchołki dochodzą do śródjądrza. Ich liczba jest zmienna, przeciętnie wynosi ok. 200.
Cewki nasienne kręte – tworzą płaciki jądra. Wytwarzają się plemniki. Na 1 płacik składają się od 1 do 4 cewek.
Cewki nasienne proste – przedłużenie cewek nasiennych krętych, wnikają do śródjądrza, gdzie tworzą siatkę jądra.
Sieć jądra – położona przeważnie w dolnej części śródjądrza. W sieci jądra nabłonek cewek składa się z komórek kostkowych lub z płaskich. W tkance śródjądrza znajdują się sieci mięśniówki gładkiej.
Tkanka śródmiąższowa – tkanka łączna przegródek jądra łączy się z obficie unaczynioną, wiotką tkanką łączną otaczającą cewki nasienne w płaciku. Zawiera komórki śródmiąższowe, które są gruczołami o wydzielaniu wewnętrznym (wytwarzanie hormonów płciowych – androgenów).
Tętnice: jądrowa odchodzi z aorty brzusznej i zaopatruje głowę najądrza. Nasieniowodu odchodzi z tętnicy biodrowej wewnętrznej lub z pępkowe lub pęcherzowej dolnej. Dźwigacza jądra odchodzi z tętnicy nadbrzusznej dolnej, gałęzi tętnicy biodrowej zewnętrznej.
Żyły: odprowadzają krew zawierającą hormony płciowe jądra. Splot wiciowaty wytwarza żyłę jądrową, która po prawej stronie uchodzi do żyły głównej dolnej, a po lewej do żyły nerkowej lewej, a następnie do żyły głównej dolnej.
Nerwy: pochodzą ze splotu trzewnego, wytwarzając splot jądrowy.
Najądrze
Odpowiada za magazynowanie nasienia i jest narządem wydzielniczym. Podczas przebywania plemników w przewodzie najądrza działa na nie wydzieliną i dopiero tu osiągają swoja dojrzałość.
Budowa:
Głowa – utworzona przez przewodziki, które wychodzą z cewek sieci jądra. Przylega do jądra dolną powierzchnią i jest z nim silnie złączona błoną surowiczą, warstwą tkanki łącznej i przewodzikami odprowadzającymi biegnącymi z jądra do śródjądrza.
Trzon – wychodzą przez przewód najądrza łączący przewodziki główne najądrza z początkiem nasieniowodu. Częściowo oddzielony jest od powierzchni bocznej jądra zatoka najądrza, poza tym jest luźno złączony z warstwa tkanki łącznej.
Ogon – (tak samo jak trzon). Przechodzi w początek nasieniowodu.
Najądrze zbudowane jest z płacików lub stożków najądrza i przewodzików odprowadzających jądra (cienka łącznotkankowa, składa się z błony podstawnej, na której spoczywa wielowarstwowy nabłonek wałeczkowaty z licznymi migawkami). Przewód najądrza – powstaje z płacików. Silnie pokręcony, zstępuje ku dołowi aż do końca ogona, gdzie ostro zagina się i występuje ku górze jako nasieniowód.
Tętnice i nerwy: to samo co w jądrze.
Nasieniowód
Bańka nasieniowodu + pęcherzyk nasienny = przewód wytryskowy
Dzieli się na:
Część jądrową
Część powrózkową
Część pachwinową
Część miedniczą lub wewnątrzbrzuszną
Budowa ściany nasieniowodu:
Błona zewnętrzna – z tkanki łącznej włóknistej, przeważnie z włókien klejodajnych, wśród których występują liczne włókna sprężyste układające się podłużnie oraz komórki mięśniowe gładkie.
Błona mięśniowa – bardzo gruba, powoduje twardość ściany
Błona śluzowa – nabłonek dwurzędowy wałeczkowaty
Bańka nasieniowodu – główne światło bańki otoczone jest uchyłkami bańki, których nabłonek wytwarza wydzielinę, pobudzającą ruchliwość plemników.
Tętnice: nasieniowodu, w miednicy mniejszej odchodzi od tętnicy biodrowej wewnętrznej (lub z jej gałęzi t. pępkowej lub pęcherzowej dolnej). W okolicy najądrza zespala się w tętnicę mięśnia dźwigacza jądra (z tętnicy nadbrzusznej dolnej). Bańki i pęcherzyki nasienne otrzymują poza tym z gałązki tętnicy odbytniczej środkowej i dolnej oraz z tętnicy pęcherzowej dolnej.
Żyły: uchodzą do splotu wiciowatego oraz żylnego pęcherzowego.
Nerwy: ze splotu podbrzusznego dolnego.
Pęcherzyk nasienny
Powstają jako boczne wypustki przewodów śródnerczy, z których powstają nasieniowody. Gruczoły stale wypełnione płynną wydzieliną bogatą w enzymy zawierające fruktozę, wit. C i inne związki organiczne i nieorganiczne. Pobudza ruchy plemników.
Budowa:
Osłonka łącznotkankowa, błona mięśniowa i błona śluzowa
Tętnice: pochodzą z tętnicy pęcherzowej dolnej, t. nasieniowodu i z t. odbytniczej środkowej i dolnej.
Żyły: łączą się z żyłami okolicznych splotów
Nerwy: są gałązkami splotu podbrzusznego dolnego i oprócz włókien czuciowych zawierają składniki wydzielniczo-autonomiczne (współczulne i przywspółczulne)
Moszna, osłonki powrózka nasiennego i jądra
Osłonka wewnętrzna, surowicza (pochwowa jądra) – pochodzi z otrzewnej ściennej; stanowi przedłużenie otrzewnej – otacza błonę białawą jądra, pokrywa większą część jądra i najądrza jako blaszka trzewna, ściśle zrośnięta z błoną białawą, zaś jako blaszka ścienna wyściela powierzchnię wewnętrzną jamy worka mosznowego. Między blaszkami znajduje się jama surowicza moszny, a przejście jednej blaszki w drugą tworzy rodzaj krezki jądra.
Osłonka mięśniowo-powięziowa – wspólna dla jądra i powrózka nasiennego.
Osłonka zewnętrzna, skórna – stanowi właściwą ścianę moszny.
Powięź nasienna wewnętrzna – obejmuje z zewnątrz osłonkę pochwową jądra, zawiera pasma mięśniówki gładkiej, które stanowią dalszy składnik m. dźwigacza wewnętrznego. Obejmuje całą zawartość worka mosznowego.
M. dźwigacz jądra (zewnętrzny) – włókna mięśniowe pochodzące z mięśnia skośnego wewnętrznego brzucha i z poprzecznego brzucha.
Powięź m. dźwigacza jądra – pokrywa go z zewnątrz, jest dalszym ciągiem powięzi powierzchownej brzucha oraz rozcięgna mięśnia skośnego zewnętrznego brzucha.
Powięź nasienna zewnętrzna – przedłużenie powięzi podskórnej brzucha, tworzy włóknistą warstwę podskórną, na zewnątrz ograniczoną błoną kurczliwą, od wewnątrz wiotką tkanką łączy się z powięzią m. dźwigacza jądra. Nie zawiera tłuszczu.
Skóra moszny i błona kurczliwa – moszna odpowiada wargom sromowym większym; znajduje się w niej szew i przegroda moszny, która przedziela obie komory worka mosznowego. Skóra moszny zawiera liczne gruczoły płciowe i łojom.
M. kurczliwy – łączy się z mięśniówką tkanki podskórnej prącia, krocza i okolicy pachwinowej, wytwarzając mięśniówkę płciową.
Tętnice: gałęzie mosznowe tylne odchodzą z tętnicy sromowej wewnętrznej oraz mniejsze gałęzie mosznowe przednie z tętnicy sromowej zewnętrznej.
Żyły: uchodzą częściowo do żyły sromowej wewnętrznej, częściowo do żyły podskórnej odpiszczelowej.
Nerwy: gałąź płciowa nerwu płciowo-udowego, nerwy mosznowe przednie i tylne. Unerwienie pochodzi ze splotu podbrzusznego dolnego.
powrózek nasienny
w przebiegu powrózka możemy odróżnić:
Odcinek mosznowy lub podskórny – położony w worku mosznowym
Odcinek pachwinowy – przenika przez ścianę brzucha położoną w kanale pachwinowym
Przednia część zawiera naczynia krwionośnej, limfatyczne oraz nerwy zaopatrujące jądro i najądrze (tętnica jądrowa, splot nerwowy jądrowy), w części tylnej leży nasieniowód oraz naczynia i nerwy nasieniowodu (t. i ż. Nasieniowodu, splot nasieniowodowy). Liczne żyły tworzą splot wiciowaty. Po lewej stronie żyła jądrowa do żyły nerkowej lewej, a następnie do żyły głównej dolnej. Po prawej stronie od razy do głównej dolnej.
Prącie
Trzon prącia – odróżniamy powierzchnię górną, zwaną grzbietem prącia oraz dolną powierzchnię cewkowatą. Nasada albo korzeń prącia jest głęboko ukryty pod skórą krocza. Jest ona silnie przytwierdzona do ściany przedniej miednicy wskutek zrośnięcia się błony białawej oby ciał jamistych z okostną gałęzi dolnych kości łonowych i gałęzi kości kulszowych oraz przez więzadło wieszadłowe prącia i więzadło procowate prącia.
Więzadło wieszadłowe prącia – ciągnie się od powierzchni przedniej spojenia łonowego do błony białawej złączonych ze sobą ciał jamistych.
Więzadło procowate prącia – obejmuje prącie tuż przed spojeniem łonowym i przyczepia się do powięzi głębokiej prącia.
Żołądź prącia – pokryta fałdem skóry (napletek), w którym możemy wyróżnić blaszkę zewnętrzną i wewnętrzną.
Budowa prącia:
Ciała jamiste – zbudowane z błony białawej oraz tkanki jamistej. Błona biaława – utworzona głównie z włókiem klejodajnych. Obie błony białawe w obrębie trzonu prącia na powierzchniach stycznych zlewają się ze sobą w jedną przegrodę prącia. Tkanka jamista – zbudowana z układu beleczek obejmujących układ bardzo licznych jamek.
Ciało gąbczaste prącia – część pośrednia, właściwe ciało gąbczaste; część tylna – opuszka prącia, tworzy głównie jego nasadę, wolna powierzchnia opuszki pokrywa mięsień opuszkowo-gąbczasty, który przyczynia się do wytrysku nasienia; część przednia – żołądź z błoną białawą.
Osłonki prącia:
Osłonki trzonu:
Powłoka skórna
Podskórna warstwa mięśniowa
Osłonka łącznotkankowa wiotka, czyli powięź powierzchniowa prącia
Osłonka łącznotkankowa włóknista, czyli powięź głęboka prącia
Osłonki na poziomie napletka:
Skóra
Osłonka mięśniowa
Powięź powierzchowna prącia
Druga warstwa mięśniowa
Druga warstwa skórna
Tętnice: z tyłu, ze strony krocza obustronnie z tętnicy sromowej wewnętrznej (gałęzi tętnicy biodrowej wewnętrznej), z przodu tętnic sromowych zewnętrznych (od tętnicy udowej). Ciała jamiste i gąbczaste z tętnicy sromowej wewnętrznej, która oddaje szereg gałązek: t. opuszki prącia i t. cewki moczowej, t. głęboka prącia, t. grzbietowa prącia.
Żyły: grzbietowa prącia uchodzi do splotu żylnego sterczowego oraz żyły sromowej. Grzbietowa powierzchowna uchodzi do żył sromowych zewnętrznych, a następnie do żyły udowej. Żyły głębokie prącia pobierają krew z ciał jamistych oraz ciała gąbczastego i tworzą splot zylny, który przyjmuje również opuszki prącia i odprowadza krew do żył sromowych wewnętrznych.
Nerwy: mosznowe tylne – gałęzie nerwy krocza z nerwu sromowego, zaopatrują skórę powierzchni dolnej prącia. Nerw grzbietowy prącia.
cewka moczowa męska
Przewód, który biegnie z dna pęcherza moczowego do przedniego końca prącia. Przebiega w kształcie litery S wytwarzając krzywiznę podłonową i przedłonową.
Uchodzą do niej 2 rodzaje gruczołów: gruczoły śluzowe cewki moczowej (zwilżają i chronią błonę śluzową cewki) i swoiste gruczoły (opróżniają się tylko okresowo, w czasie wytrysku nasienia; nieparzysty – gruczoł krokowy; parzyste – gruczoły opuszkowo-cewkowe).
Budowa cewki moczowej:
Część sterczowa - znajduje się w gruczole krokowym. W połowie jej długości leży grzebień cewki oraz wznoszący się wzgórek nasienny. Na nim leżą ujścia przewodów wytryskowych, łagiewka sterczowa oraz cewka moczowa.
Część śródścienna leży w ścianie pęcherza moczowego
Część błoniasta przebija przeponę moczowo-płciową.
Część gąbczasta jest położona w ciele gąbczastym prącia.
Ściana cewki moczowej zbudowana jest z kilku warstw. Łącznotkankowa błona zewnętrzna otacza tylko mała część cewki znajdującą się pod przeponą moczowo-płciową. Błona mięśniowa tworzy wewnętrzną warstwę podłużną oraz zewnętrzną warstwę okrężną. Błona śluzowa układa się w liczne fałdy i zatoki oraz posiada gruczoły śródnabłonkowe lub podnabłonkowe. W początkowej części wysłana jest nabłonkiem przejściowym do poziomu wzgórka nasiennego. Od tego miejsca znajduje się nabłonek walcowaty wielorzędowy.