Pyt. na egzaminie :

Motywy inwestowania (wywozu kapitału)

1. zysk – osiągnięcie wyższej stopy zysku

2. ulgi

3. lokowanie produkcji uciążliwych dla środowiska

Jakie są korzyści z tyt. kredytów zagranicznych?

1. Kredyt zagraniczny tworzy dodatkowy popyt – wpływa się na koniunkturę gospodarczą

2. Stymulacja eksportu – bez zasilania z zewnątrz przedsiębiorstwo nie miałoby możliwości rozwoju (wpływ na eksport).

Sposoby zabezpieczenia kredytu

I Faza decyzji:

Ryzyko informacyjne –analiza zdolności kredytowej dłużnika – ryzyko informacyjne, związane z decyzją, która może być podjęta w oparciu o niepełne informacje lub nieprawdziwe informacje.

II Faza umowy:

Ryzyko upadłości firmy - może się pogorszyć sytuacja finansowa kredytobiorcy, może dojść do sytuacji upadłości

III Faza likwidacji:

Ryzyko straty - po ocenie majątku i zobowiązań dłużnika syndyk próbuje zaspokoić roszczenia.

Zabezpieczenia kredytów dzielimy na 2 grupy:

• Zabezpieczenia osobiste – odpowiedzialność osobista osoby dającej zabezpieczenie, a więc całym jej majątkiem np. weksel własny in blanco, poręczenie wekslowe, poręcznie wg Kodeksu Cywilnego, gwarancja bankowa, przelew wierzytelności na zabezpieczeniu, przystąpienie do długu kredytowego.

• Zabezpieczenia rzeczowe – ograniczają odpowiedzialność osoby dającej zabezpieczenie do wysokości poszczególnych składników jej majątku np. zastaw, przewłaszczenie na zabezpieczenie, kaucja, przelew określonej kwoty na rachunek, blokada środków na rachunku bankowym, hipoteka.

Zabezpieczenia powinny być określone w umowie kredytu, w której powinna być wskazana forma zabezpieczenia, osoba oraz przedmiot przy zabezpieczeniach rzeczowych.

Weksel – przy transakcjach, gdzie kredytobiorcą jest osoba zagraniczna, jest rzadko stosowany.

Ubezpieczenie kredytu kupieckiego (handlowego) występującego między przedsiębiorstwami.

Klasyfikacja 3 kryteria:

1. Kryterium geograficzne:

   • ubezpieczenie krajowego kredytu kupieckiego – pokrywa ryzyko braku zapłaty przez krajowego odbiorcę

   • ubezpieczenie zagranicznego (eksportowego) kredytu kupieckiego – pokrywa ryzyko braku zapłaty przez zagranicznego odbiorcę

2. Kryterium długości udzielonego kredytu:

   • krótkoterminowy – od 1 do 2 lat (najczęściej stosowany)

   • średniookresowy – od 3 do 5 lat (z udziałem Skarbu Państwa)

   • długookresowy – powyżej 5 lat (z udziałem Skarbu Państwa)

3. Kryterium rodzaju zdarzeń będących przyczyną powstania szkody :

   • ubezpieczenie ryzyka handlowego (komercyjnego) – udzielają wszystkie towarzystwa ubezpieczeniowe - brak zapłaty (otrzymania płatności) wynika z sytuacji finansowej odbiorcy, dłużnika, który z racji braku środków nie jest w stanie w terminie zapłacić

   • ubezpieczenie ryzyka nierynkowego (niekomercyjnego, niehandlowego) – ryzyko braku płatności wynika z sytuacji niezależnej od dłużnika np. z powodu zakazu transferu dewiz, sytuacji losowej, polityki państwa) – ubezpieczenie na rachunek Skarbu Państwa.

Najwięksi ubezpieczyciele : Euler Hermes, Gerling, Kofas – zajmują się ubezpieczeniem komercyjnym.

Funkcje i zadania ubezpieczeń finansowych (gospodarczych) kredytu kupieckiego :

• Funkcja ochronna – ubezpieczający ma możliwość pokrycia całości lub części poniesionych strat, które poniósł ubezpieczony, zwiększa się bezpieczeństwo prowadzonej działalności gospodarczej, zwiększa się pewność obrotu gospodarczego.

• Funkcja doradcza (stymulacyjna) –analiza różnego rodzaju czynników ryzyka w procesie ubezpieczenia dokonywana przez ubezpieczyciela i zapoznawania z wynikami analiz składającego wniosek o ubezpieczenie, ubezpieczyciel bada ryzyko otoczenia i kraju.

W Polsce są limity 1 000 EUR, 1 mln EUR.

• Funkcja dostawcy innych usług – ubezpieczyciel może zaproponować inne usługi np. wywiadowni gospodarczej, usługi windykacyjne, usługi factoringowe

• Funkcja stymulatora produkcji eksportowej (wspierania eksportu) – ubezpieczenie kredytu, dopłaty do stóp procentowych, kredytowanie i finansowanie.

Instrumenty finansowe dot. ubezpieczenia:

• Kredyt

• Ubezpieczenie kredytu

• Dopłaty do stóp procentowych – związane z transakcjami długoterminowymi

Rodzaje ryzyk ubezpieczenia:

• Ryzyko handlowe (gospodarcze) – wynika z samodzielnych decyzji gospodarczych dłużnika, a także z sytuacji rynkowej na której on działa (konkurencja na rynku, otoczenie)

• Ryzyko polityczne – wszelkie sytuacje, które uniemożliwiają spłatę zobowiązania, które pojawiają się na zewnątrz przedsiębiorstwa, np. dłużnik chce spłacić swoje świadczenie, ale nie jest to możliwe ze względu na przepisy prawa lub decyzje samorządu (konflikty zbrojne, embargo). Wynikają z przepisów prawa, organów administracyjnych, z politycznych spraw.

• Ryzyko społeczne – występują zdarzenia społeczne np. strajki.

• Ryzyko katastroficzne – jest pokrywane w ramach umowy ryzyka ubezpieczenia np. katastrofy naturalne (trzęsienie ziemi, powódź, huragan).

• Ryzyko katastrof technicznych (wybuch reaktora jądrowego, upadek samolotu).

• Ryzyko produkcji – związane ze skalą w sferze produkcji, wykonana produkcja nie zostanie odebrana przez importera w związku z jego sytuacją finansową.

• Ryzyko kursowe – wynika z różnic kursowych.

• Ryzyko wydatków handlowych (wyjazdy, reklamy) ustalenie budżetu kosztów i jego ubezpieczenie, najczęściej ubezpiecza się na 60% potencjalnych nakładów, związane z poszukiwaniem nowych rynków zbytu (ryzyko małych przedsiębiorstw).

• Ryzyko inwestycji – np. wstrząsy polityczne, zakaz transferu zysku.

Reguły ubezpieczenia:

• Reguła pokrywania w umowie ubezpieczenia wyłącznie ryzyka związanego z obrotem gospodarczym: upadłość przedsiębiorstwa potwierdzona odpowiednim dokumentem, niewypłacalność kredytobiorcy, przewlekła zwłoka, która wynika z trudności finansowej (okres przewlekłej zwłoki od 90 –180 dni od terminu płatności).

• Unikanie negatywnej selekcji ryzyka –związana z portfelem ubezpieczającego, ubezpieczenie całości, a nie tylko negatywnych zdarzeń.

• Nieprzyjmowania do ubezpieczenia podmiotów powiązanych z ubezpieczającym lub nieposiadających zdolności upadłościowej – ubezpieczyciel nie przyjmie do ubezpieczenia należności od firmy, której ubezpieczający jest właścicielem oraz od podmiotów nie posiadających zdolności upadłościowej (np. podmioty państwowe, samorządu terytorialnego).

• Ochrona ubezpieczeniowa obejmuje jedynie pozytywnie zweryfikowanych kredytobiorców w stosunku do których odpowiedzialność Zakładu Ubezpieczeń jest limitowana – np. wartość wysyłki, termin płatności, poziom maksymalnego zadłużenia, do wysokości limitu kredytowego (ok.100 tys.) do umowy załączone są limity kredytowe.

• Aktywne kształtowanie ryzyka ponoszonego przez ubezpieczyciela – w trakcie trwania umowy zakres ryzyka (limit) może ulec zmianie lub może być cofnięty.

• Ponoszenie udziału własnego przez ubezpieczającego – ok. 5-30%, limit kredytowy 100 tys. EUR, firma ubezpieczeniowa wypłaca 70-95%.

• Ubezpieczeniem obejmowane są tylko bezsporne należności –np. nie w sytuacji spornej, gdzie dłużnik nie płaci w terminie swoich należności, ubezpieczający zgłasza ubezpieczycielowi, że nie otrzymał zapłaty za towar, a ten kieruje do swoich przedstawicieli (prawników) dłużnika, który stwierdza, ze nie zapłaci za uszkodzony towar i żąda naprawy.

Mechanizm funkcjonowania gwarancji ubezpieczeniowej

umowa o wydanie gwarancji

Zobowiązany dłużnik Gwarant

składka ubezpieczeniowa

gwarancja ubezpieczenia

Beneficjent

Mechanizm funkcjonowania kredytu kupieckiego

umowa dostawy

Ubezpieczający 01

Ubezpieczony limit kredytowy

(Dostawca) 02

03

składka ubezpieczeniowa umowa ubezpieczenia

Zakład ubezpieczeń

Różnice :

Lp.		Ubezpieczenie kredytu	Gwarancja ubezpieczeniowa
1	Ilość stron	2 strony	3 strony
2	Stosunek prawny	1 stosunek prawny	2 stosunki prawne
3	Podmiot, który podpisuje umowę	kredytodawca (sprzedający)	kredytobiorca
4	Cel	sprzedający ubezpiecza się przed brakiem realizacji zobowiązania	dłużnik zobowiązuje się zabezpieczyć kredytodawcę (beneficjenta) przed brakiem realizacji zobowiązania
5	Charakter zobowiązania	zawsze warunkowy	bezwarunkowy (w większości) lub warunkowy
6	Koszt usługi	składka oparta na ocenie ryzyka kredytobiorcy	składka za wydanie gwarancji oparta na ocenie ryzyka wykonawcy zobowiązania
7	Stopień pokrycia	udział własny	gwarant pokrywa całe zobowiązanie
8	Stosowane zabezpieczenia	Nie występują żadne zabezpieczenia	Różne zabezpieczenia : prawne, osobiste, rzeczowe
9	Charakter relacji między stronami umowy	Ścisła współpraca kredytodawcy i zakładu ubezpieczeń (ubezpieczający a ubezpieczyciel)	Brak współpracy
10	Podstawa prawna	Zezwolenie na działalność ubezpieczeniową zawarta jest w gr. 14 działu II	Zezwolenie na działalność ubezpieczeniową zawarta jest w gr. 15