Ekumenizm – gr. oikos – ziemia zamieszkała i uprawna. Dążenie do jedności. Spełnianie się słów Jezusa „Aby wszyscy byli jedno.”
Jan Paweł II w encyklice „Ut unum sint”, poświęconej zagadnieniom ekumenizmu pisze: „Ostatecznym celem ruchu ekumenicznego jest ponowne ustanowienie pełnej widzialnej jedności wszystkich ochrzczonych.” Szczególny impuls w katolickiej refleksji nad ekumenizmem dał Dekret Soboru Watykańskiego II „Unitatis redintegratio.”
Obrządek - zbiór przepisów i zwyczajów liturgicznych Kościoła lokalnego. Ryt oznacza dokładnie określoną czynność liturgiczną, zwłaszcza sposób odprawiania mszy świętej. W Kościele katolickim oprócz obrządku łacińskiego istnieją 22 obrządki Kościołów Wschodnich.
Autokefalia – gr. autos – sam; kephale – głowa; niezależność kościołów prawosławnych w poszczególnych krajach od zwierzchnictwa władz duchowych za granicą.
Irenizm – gr. Ejrene – pokój, zgoda; kierunek dążący do zniwelowania różnic między chrześcijanami i przywrócenie jedności drogą wzajemnych ustępstw doktrynalnych; postawa otwartości i życzliwości w rozwiązywaniu spornych zagadnień.
Dlaczego niewiele wiemy o Kościołach Wschodnich:
Różnice kulturowe i językowe
Ograniczenia i bariery
Różnice w wierze – głównie nestorianizm herezja głosząca, że w Chrystusie są dwie różne osoby tożsame z naturą: boska i ludzka, i monofizytyzm gr. monos – jeden i phisis – natura; doktryna teologiczna odrzucająca naukę Soboru Chalcedońskiego (451r.) o istnieniu w jednej Osobie Chrystusa dwóch natur, boskiej i ludzkiej. Wcielenie oznaczało albo zlanie się bóstwa i człowieczeństwa w trzecią „naturę”, albo całkowite wchłonięcie ludzkiej natury Chrystusa przez Jego naturę Boską
Znaczenie i rozumienie patriarchatów - w chrześcijaństwie nazwa urzędu piastowanego przez patriarchę lub nazwa Kościoła wraz z administrowanym przez niego terytorium, na czele którego stoi patriarcha; rangę patriarchatu mają niektóre starożytne Kościoły wschodnie (np. koptyjski), ważniejsze Kościoły unickie (np. maronicki, melchicki) oraz prawosławne Kościoły autokefaliczne (np.: Patriarchat Ekumeniczny w Konstantynopolu, Patriarchat Aleksandrii, Patriarchat Antiochii, Patriarchat Jerozolimy, Patriarchat Moskwy i całej Rosji, Patriarchat Serbii, Patriarchat Rumunii, Patriarchat Bułgarii).
Znajomość historii zarówno cywilnej jak i kościelnej.
Teologia prawosławna:
Tradycyjna – od Konstantynopola. Czerpie z Pisma Świętego
Modernistyczna – pozostająca pod wpływem zachodnich religii. Ulega filozofii modernistycznej (postawa zakładająca prymat rozumu, jako transcentendalnej normy społecznej).
Wiek XIX – wielki rozkwit literatury religijnej.
KOŚCIOŁY CHRZEŚCIJAŃSKIE NA WSCHODZIE – Kościoły wschodniej Europy, północnowschodniej Afryki i przedniej Azji zachowujące obrządek różny od łacińskiego.
Cesarstwo Rzymskie, gdy dokonywano ekspansji podzielono na Cesarstwo Wschodnie (Konstantynopol) i Cesarstwo Zachodnie. Cesarstwo wschodnie miało 2 prefektury:
Prefektura Ilirii – od Konstantynopola na zachód
Prefektura Wschód – Konstantynopol. Obejmowała 5 diecezji, jedną z nich była diecezja Wschód, która obejmowała 15 prowincji. Diecezja Wchód pokrywa się ze Wschodem Chrześcijańskim, z terenami ogarniętymi przez herezje.
PATRIARCHAT WSCÓD WSCHÓD CHRZEŚCIJAŃSKI – centra życia religijnego na wschodzie. Kościoły wschodnie – centra hierarchiczne w granicach Cesarstwa Wschodniego.
Obrządek wschodni nie zawsze pokrywa się z Kościołem. Pokrywa się z nim w znaczeniu hierarchicznym. Do obrządku należą:
liturgia – różnice w sprawowaniu liturgii należą do najstarszych i są porównywane do różnic geograficznych, gdyż tak jak one są pierwotne. Są naturalne. Można zredukować obrządki do 2 typów – antiocheński (etiopski) – pień z którego wyrasta reszta obrządków i aleksandryjski (koptyjski).
prawodawstwo kościelne – władza kościelna; wieź moralna – zasady dyscyplinarne, zespól przepisów (obrządki są sobie równe, są ważne wszędzie, nie można przyjąć innego obrządku samowolnie)
wiara – różnice w wierze (nestorianizm i monofizytyzm)