Badania fizykalne – Ucho Nos Gardło

Zmysł słuchu i równowagi – wprowadzenie

1. Wywiad

2. Oglądanie obecność zaczerwienienia/obrzęku małżowiny usznej i okolicy przed- i zamałżowinowej , zmiany jej kształtu, obecność wydzielin w przewodzie słuchowym zewnętrznym

3. Badanie palpacyjne zaczerwienienie, obrzęk i bolesność skóry przy pociąganiu i ucisku małżowiny usznej, skrawka ucha i opukiwania wyrostka sutkowatego

Otoskopia

Ocena zewnętrznego przewodu słuchowego oraz błony bębenkowej za pomocą wziernika usznego o różnych rozmiarach i/lub źródłach światła (otoskop). Podczas badania prawego ucha wziernik trzymamy w prawej ręce, w lewej analogicznie. Drugą ręką odciągamy małżowinę uszną do góry i tyłu, wziernik ruchem obrotowym delikatnie wsuwamy do przewodu słuchowego. Oceniamy stan skóry oraz wygląd błony bębenkowej.

Jednym z najbardziej popularnych i najczęściej wykonywanych badań słuchu jest audiometria tonalna (ang. Pure Tone Audiometry, PTA). Celem tego badania jest określenie najsłabszego dźwięku, który słyszy osoba badana. Badanie to wykonuje się dla różnych wysokości dźwięków: od niskich do wysokich. Badanie zajmuje około 20 minut.

Schemat badania PTA:

• Na głowę badanego zakłada się specjalne słuchawki

• Przez słuchawki zostaną zaprezentowane sygnały o różnej wysokości i głośności. Podczas pomiaru badane jest tylko jedno ucho, tzn. dźwięki nie będą prezentowane do obu uszu jednocześnie. Sygnały prezentowane będą dla sześciu różnych wysokości, które odpowiadają najważniejszemu zakresowi słuchu.

• Zadanie badanego polega na wciśnięciu przycisku odpowiedzi za każdym razem, kiedy słyszy jakikolwiek dźwięk.

• Po każdej poprawnej odpowiedzi (wciśnięcie przycisku odpowiedzi w momencie kiedy prezentowany jest ton) osoba badająca zmniejszy głośność tonu i zaprezentuje go nieco ciszej. W ten sposób wyznaczony zostanie najcichszy sygnał, który badany potrafi usłyszeć.

Badanie audiometryczne

To tzw. słuchawka kostna, którą zakłada się nie na uszy, ale bezpośrednio na kości czaszki. Słuchawka ta emituje wibracje, które są przenoszone tzw. drogą kostną, poprzez kości czaszki, bezpośrednio do ślimaka (ucho wewnętrzne), z pominięciem ucha zewnętrznego i środkowego. Badanie to umożliwia rozróżnienie przewodzeniowego i sensorycznego ubytku słuchu.

Układ równowagi

Rozpoczyna się od oceny występowania oczopląsu samoistnego. Chory nie poruszając głową śledzi ruchy palca osoby badającej (lewo, prawo, góra, dół). Występowanie powtarzających się ruchów gałek i ich szybki powrót do położenia wyjściowego wymaga dalszej diagnostyki.

Badania przy podejrzeniu choroby przedsionka

• Próba Romberga – chory stoi ze złączonymi nogami, wyprostowanymi do przodu rękoma i zamkniętymi oczami

• Próba marszu po prostej z zamkniętymi oczami

• Próba Unterbergera – próba marszu w miejscu z zamkniętymi oczami

• Próba wskazywania – w pozycji siedzącej chory unosi wyprostowane kończyny górne dotykając palców badającego

Badanie nosa

Oglądanie:

• Zaczerwienienie

• Obrzęk nosa zewnętrznego

• Ocena kształtu nosa zewnętrznego

• Skrzepy krwi w przedsionku nosa

• Ocena poprzecznego fałdu, zapadania się skrzydełek nosa podczas oddychania, szumów i szmerów podczas oddychania

Badanie palpacyjne

• Ocena szkieletu nosa – zmiany wrodzone lub pourazowe

• Ocena obramowania kości twarzoczaszki – oczodoły, kości części czołowej czaszki, twarzoczaszki i żuchwy

• Ocena drożności nosa – objawy długotrwałego oddychania przez usta to uniesienie górnej wargi, przodozgryz górny, wysoko wysklepione podniebienie

• Stwierdzenie bolesności podczas ucisku zatok przynosowych:

• Zatok sitowych i klinowych w przebiegu ich zapalenia – okolice nasady nosa

• Okolica czołowa i ucisk górnych ścian oczodołów (czasem) – zapalenie zatok czołowych

• Przednia powierzchnia policzka lub podniebienia twardego – jedno/obu stronne zapalenie zatok szczękowych

W obu tych przypadkach należy zlecić zdjęcie zatok przynosowych oraz ich tomografię komputerową.

Ocena śluzówki nosa – kolor:

• Różowy – zdrowa

• Czerwony – nieżyt polekowy, ostry zakaźny nieżyt nosa

• Blady lub niebieskawy – alergiczny nieżyt nosa

• Biały – niealergiczny eozynofilowy nieżyt błony śluzowej nosa, polipy

• Czerwonobrunatny – odczyny typu opóźnionego

Badanie jamy ustnej i gardła

Badać używając szpatułki językowej, oświetlając badane narządy światłem zewnętrznym. Rozpoczynamy od oceny stanu przedsionka jamy ustnej, ujścia ślinianek, ruchomości języka i jego wyglądu. Zwracamy uwagę na stan błony śluzowej, obecność próchnicy zębów, nalotu na języku, obrzęk/wydzielinę w ujściu ślinianek.

Migdałki symetria, powierzchnia

Gardło odruchy gardłowe, ruchomość podniebienia miękkiego