Istota i funkcje rachunkowości.

Regulacje prawne w zakresie rachunkowości

- ustawa o rachunkowości 2002r. Dz. U Nr 76 poz. 694 z późn. Zmianami

- rozporządzenia Ministra Finansów

- Krajowe Standardy Rachunkowości – uzupełniają regulacje zawarte w ustawie i rozporządzeniach

wykonawczych

- MSSF( Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej) / MSR ( Międzynarodowe

Standardy Rachunkowości).

Rachunkowość jest systemem gromadzenia i przetwarzania danych dotyczących systemów i procesów kształtujących majątek jednostki gospodarczej w celu dostarczenia informacji ekonomiczno – finansowych.

Podział ze względu na funkcje rachunkowości i odbiorców:

- rachunkowość finansowa

- rachunkowość zarządcza

Rachunkowość finansowa przygotowuje dane na potrzeby odbiorców zewnętrznych. To rachunkowość , której celem i zadaniem jest przygotowanie danych na podstawie których sporządza się sprawozdania finansowe.

Odbiorcami sprawozdań finansowych jest zarząd jednostki, jak również otoczenie podmiotu gospodarczego np. inwestorzy , banki, agendy rządowe , społeczeństwo w niektórych przypadkach.

Rachunkowość zarządcza jest to rachunkowość , która zajmuje się analizą kosztów w jednostce gospodarczej. Przygotowuje dane w oparciu o które podejmuje się w jednostce gospodarczej decyzje bieżące.

Dane wykorzystywane są przez zarząd jednostki gospodarczej, w celu podejmowania bieżących decyzji ( na wewnętrzne potrzeby jednostki).

Rachunkowość w ujęciu dynamicznym

Rachunkowość

Gromadzenie danych przetwarzanie danych prezentacja informacji

Gromadzenie danych to identyfikacja określonych zdarzeń , ich dokumentacja, a następnie zapisanie tych informacji we właściwy sposób w systemie rachunkowości.

Przetwarzanie danych to ciąg różnorodnych operacji matematycznych i logicznych.

Prezentacja informacji czyli sporządzanie na podstawie zgromadzonych i przetworzonych informacji informacji w różnorodnych sprawozdaniach.

Obszar zainteresowania rachunkowości

Przedmiot rachunkowości

Majątek przedsiębiorstwa procesy gospodarcze wynik finansowy

Przedmiotem zainteresowania są zmiany ilościowe , jakościowe, wartościowe zachodzące w majątku jednostki gospodarczej.

Procesy zachodzące w przedsiębiorstwie

- zakupy

- produkcja( wytwarzanie )

- sprzedaż

Rachunkowość zajmuje się towarzyszącymi tym procesom zjawiskom.

Wynik finansowy jednostki gospodarczej jest to różnica pomiędzy osiągniętymi w danym okresie przychodami a, a poniesionymi w tym samym okresie kosztami.

Przedmiotem zainteresowania rachunkowości są koszty i przychody.

Metody rachunkowości ( równorzędne metody bilansowana)

Bilansowa podmiotowa grupowania

Metoda bilansowa polega na ujmowaniu majątku przedsiębiorstwa i wszystkich zjawisk dwustronnie i równoważnie ( czyli bilansowa).

Metoda podmiotowa polega na tym , że rachunkowość jest prowadzona odrębnie dla każdego podmiotu gospodarczego ( przedsiębiorstwa).

Metoda grupowania polega na grupowaniu jednorodnych operacji biorąc od uwagę ich treść ekonomiczną.

Funkcje rachunkowości :

- informacyjne

- kontrolna

-sprawozdawcza

- analityczna

- statystyczna

Funkcja informacyjna to tworzenie zbiorów informacji i ich przetwarzanie w celu wykorzystania w procesie zarządzania.

Funkcja kontrolna to sprawdzanie zgodności przebiegu określonych działań z regułami prowadzenia działalności gospodarczej i planowanymi zamierzeniami.

Funkcja sprawozdawcza związana jest ze sporządzaniem różnego rodzaju sprawozdawczości finansowych, zarówno periodycznych , jak i dorywczych, na podstawie informacji dostarczanych przez rachunkowość.

Funkcja analityczna polega na wykorzystaniu danych liczbowych zawartych w sprawozdaniach do bieżącej oceny działalności przedsiębiorstwa.

Funkcja statystyczna polega na dostarczaniu danych umożliwiających skompletowanie informacji o charakterze makroekonomicznym.

Bilansowe ujęcie środków gospodarczych.

Majątek jednostki gospodarczej to zasoby znajdujące się w dyspozycji danego podmiotu gospodarczego ( przedsiębiorstwa).

Zasoby podmiotów gospodarczych

Majątek podmiotu gospodarczego

Aktywa Pasywa

Punktu widzenia postaci majątku wskazując źródła pochodzenia majątku

Aktywa to kontrolowane przez jednostkę gospodarczą zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości , powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.

Kontroluje – nie zawsze podmiot jest właścicielem np. przedmiot leasingu.

Wiarygodnie określona wartość – tzn. jednostka posiada dokumenty, na podstawie których określono wartość.

Przeszłe zdarzenia – skąd majątek się wziął , na jakiej postawie np. został wniesiony , zakupiony , pochodzi z leasingu , z darowizny itp.

Korzyść ekonomiczna – składniki majątku mają się przyczynić do wpływu środków pieniężnych.

Pasywa to ogół źródeł finansowania ( pochodzenia) aktywów. Można je podzielić a źródła własne i obce.

Aktywa jednostki

Aktywa trwałe aktywa obrotowe

Podstawowym kryterium jest czas ( okres) użytkowania.

Aktywa trwałe – okres użytkowania jest dłuższy niż 1 rok .

Aktywa obrotowe – okres użytkowania jest krótszy niż 1 rok .

Aktywa trwałe to te które są trwale przez długi okres związane z jednostką gospodarczą. Jednostka będzie czerpać z nich korzyści ekonomiczne.

Aktywa obrotowe – jednostka będzie z nich czerpać określone korzyści majątkowe przez krótki okres czasu.

Aktywa trwałe ( majątek trwały)

– to składniki majątku, które mają długo okres użytkowania, oraz stosunkowo wysoką wartość. – z- - - zużywają się stopniowo i zachowują swoją postać naturalną.

- wartość stopniowego zużycia jest zaliczana do kosztów działalności przedsiębiorstwa w postaci

amortyzacji. Amortyzacja jest elementem kosztów.

Aktywa obrotowe ( majątek obrotowy)

- to składniki majątku, które w stosunkowo krótkim czasie zmieniają swoją postać naturalną,

- jakościowe przeobrażenie majątku obrotowego następuje w wyniku prowadzonej przez podmiot

działalności gospodarczej , w toku której majątek ten przechodzi przez kolejne stadia przyjmując

coraz to inną postać.

Obrót aktywami bieżącymi.

Struktura aktywów.

Aktywa jednostki

Trwałe Obrotowe

1.wartości materialne i prawne 1.zapasy

2.rzeczowe aktywa trwałe 2.należności krótkoterminowe

3.należności długoterminowe 3.inwestycje krótkoterminowe

4.inwestycje długoterminowe

Ad1. Prawa majątkowe są to nabyte przez jednostkę gospodarczą prawa o przewidywanym okresie użyteczności dłuższym niż 1 rok np.:

- prawa autorskie

- licencje , koncesje

- prawa do wynalazków i patentów

- znaki towarowe

- know – how

oraz

- koszty zakończonych prac rozwojowych ( zostały ujęte na mocy ustawy o rachunkowości , są to koszty poniesione na zakończone prace, które zakończyły się sukcesem , pozytywnym efektem i jednostka będzie je wykorzystywać w swojej działalności)

- nabyta wartość firmy ( zakupionej firmy)

Ad2. Rzeczowe aktywa trwałe:

1. Środki trwałe – rzeczowe aktywa trwałe o przewidywanym okresie użyteczności dłuższym , niż 1 rok, kompletne , zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki

   1. Nieruchomości (łącznie z nabytym prawem do ich użytkowania i wykorzystywania np. wieczyste użytkowanie , prawo do gruntu itp.)

   2. Maszyny i urządzenia

   3. Środki transportu

   4. Inwentarz żywy

2. Środki trwałe w budowie – to środki trwałe w okresie ich modernizacji, przebudowy, rozbudowy, budowy i montażu.

Należności – kwoty należne jednostce od osób trzecich, za wyjątkiem udzielonych pożyczek.

Firma

Odbiorcy instytucje publiczne pracownicy

Np. za towary, produkty, usługi np. nadpłacony podatek np. pobrane zaliczki na

podróże służbowe

krótkoterminowe – gdy wpływają do firmy do jednego roku

długoterminowe – gdy wpływają do firmy powyżej 1 roku np. z umów leasingowych , gdy jednostka jest leasingodawcą.

Należności z tytułu dostaw i usług zawsze zaliczamy do należności krótkoterminowych ( z ustawy) , nawet gdy płatne są powyżej roku.

Należności długoterminowe to prawa do otrzymania świadczeń o określonej wartości w terminie powyżej 1 roku wynikające z przeszłych zdarzeń.

Należności krótkoterminowe to te które wpłyną do d w terminie do roku, oraz wszystkie należności z tytułu dostaw i usług.

Inwestycje – aktywa nabyte przez jednostkę w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznej wynikających z przyrostu ich wartości, uzyskania przychodów w postaci odsetek , dywidend , czynszów czy innych pożytków.

Do inwestycji zalicza się udzielone pożyczki, oraz środki pieniężne.

Inwestycje dzielimy na długookresowe i krótkookresowe.

Do długoterminowych zaliczamy : nieruchomości , wartości niematerialne i prawne , nabyte udziały, akcje , obligacje, bony skarbowe i inne papiery wartościowe, oraz udzielone długoterminowe pożyczki , dzieła sztuki itp.

Nieruchomości i wartości prawne zaliczamy do inwestycji, jeśli celem ich nabycia jest czerpanie korzyści z przyrostu ich wartości lub wynajmu.

Jeśli nieruchomość jest zakupiona na potrzeby własne to stanowi rzeczowe aktyw trwałe. ( cel nabycia pozwoli na właściwe zaliczenie )

Do inwestycji krótkoterminowych zaliczamy papiery wartościowe nabyte w celach handlowych( do sprzedaży , obrotu) , oraz o terminie płatności do 1 roku , krótkoterminowe udzielone pożyczki , oraz środki pieniężne.

Środki pieniężne to środki w kasach , na rachunkach bankowych, oraz inne środki pieniężne ( czeki i weksle obce o terminie wymagalności do 3 – mcy.)

Zapasy – rzeczowe aktywa obrotowe ( składniki majątku obrotowego) przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności jeśli trwa on dłużej.

Do zapasów zaliczamy również produkcję w toku i półfabrykaty ( czyli nie zakończone produkty gotowe)

Materiały przeznaczone na własne potrzeby ( kupione by zużyć ) np. wiśnie dla producenta soków owocowych

Produkty wytworzone we własnym zakresie ( wytworzone, by sprzedać) np. wiśnie u sadownika.

Towary zakupione w celu odsprzedaży bez przetwarzania ( kupione, by sprzedać) np. wiśnie w sklepie spożywczym .

Pasywa – to źródła pochodzenia aktywów, czyli źródła finansowania , wskazują „ kto” wyposażył jednostkę gospodarczą w odpowiednie składniki majątku.

Struktura pasywów

Pasywa dzielimy na dwie podstawowe grupy

Kapitał własny Kapitał obcy

1.kapitał podstawowy 1.rezerwy na zobowiązania

2.kapitał zapasowy 2. Zobowiązania długoterminowe

3.kapitał rezerwowy 3.zbowiązania krótkoterminowe

4. zysk/strata.

Kapitał własny jednostki gospodarczej to kapitał wniesiony do jednostki gospodarczej przez jej właściciela, założyciela, oraz kapitał wypracowany przez jednostkę gospodarczą w trakcie jej funkcjonowania.

Kapitał podstawowy ( zakładowy) ( powierzony jednostce gospodarczej) to wkład wniesiony przez właściciela ( mogą to być środki pieniężne lub niepieniężne np. budynki , środki transportu – a kapitał podstawowy to wartość tych środków).

Kapitał zapasowy – podstawowym źródłem tego kapitału jest zysk wypracowany przez jednostkę gospodarczą.

Inne źródła tworzenia kapitału zapasowego

- nadwyżka uzyskana przy sprzedaży akcji

- opłaty wnoszone przez akcjonariuszy za przyznanie akcji uprzywilejowanych.

Kapitał zapasowy tworzy się z zysku.

Kapitał rezerwowy (może być kilka ) – tworzony jest z zysku , tworzony na wskazany określony cel np. na pokrycie przewidywanych strat.

Zysk/strata to wartość wyniku finansowego. Jeśli różnica pomiędzy przychodami a kosztami jest wartością dodatnią to mamy zysk , a jeśli wartością ujemną to mamy stratę.

Kapitały obce – zewnętrzna źródła finansowania majątku jednostki gospodarczej. Cechą charakterystyczną jest ich zwrot , mówimy , że są wnoszone do jednostki czasowo.

Kapitały obce zwiemy zobowiązaniami.

Rezerwy to takie zobowiązania, które ciążą na jednostce gospodarczej , lecz jednostka nie jest w stanie precyzyjnie określić terminu ich wymagalności lub kwoty np. gdy jednostka udziela gwarancji.

Zobowiązania długoterminowe to zobowiązania wymagane w terminie powyżej 1 roku.

Zobowiązania krótkoterminowe to zobowiązania wymagane w terminie do 1 roku.

Zobowiązania – kwoty należne innym jednostkom.

Zobowiązania powstają gdy jednostka kupuje z terminem odroczonym płatności , gdy zaciągamy kredyt , z tytułu wynagrodzeń ( w momencie , gdy zostaje sporządzona lista płac), z tytułu własnych wystawionych weksli , podatki , cło , ZUS .

Podsumowanie Rodzaje zobowiązań

Zobowiązania handlowe	Zobowiązania wobec dostawców towarów , materiałów i usług
Zobowiązania publiczno - prawne	Zobowiązania z tytułu podatków, ceł , ubezpieczeń i innych świadczeń
Zobowiązania finansowe	Zobowiązania z tytułu zaciągniętych kredytów , pożyczek , emisji własnych obligacji
Zobowiązania wekslowe	Weksle własne
Zobowiązania wobec pracowników	Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń, oraz inne zobowiązania wobec pracowników np. zwrot kosztów podróży
rezerwy	Zobowiązania , których kwota lub termin wymagalności nie jest znana.

Aktywa = Pasywa , bo ten sam majątek

Bilans jest to wartościowe usystematyzowanie zestawień środków gospodarczych ( aktywów), oraz źródeł pochodzenia tych środków ( pasywów) , sporządzone na ściśle określony dzień i w określonej przez regulacje prawne formie.

Bilans jest dwustronny , lewa strona – aktywa , prawa strona - pasywa

Jednostki gospodarcza sporządzają bilans obowiązkowo raz w roku na koniec roku obrotowego np. 31.12. , ale nie zawsze.

Rok obrotowy to kolejnych 12 miesięcy. Rok obrotowy nie musi się pokrywać z rokiem kalendarzowym.

Cechy formalne bilansu:

• Nazwa przedsiębiorstwa sporządzającego bilans

• Oznaczenie dnia, na który bilans został sporządzony ( określenie dnia bilansowego)

• Zgodność sumy aktywów z sumą pasywów

• Data sporządzenia bilansu

• Podpisy kierownika jednostki i osoby odpowiedzialnej za sporządzenie bilansu.

Dzień bilansowy i data sporządzenia bilansu to różne daty. Jednostka ma 3 miesiące na sporządzenie czystopisu bilansu od dnia bilansowego.

Uproszczony bilans jednostki sporządzony na dzień..... ( trzeba to znać i samodzielnie sporządzić na egz.)

AKTYWA	PASYWA
aktywa trwałe wartości niematerialne i prawne rzeczowe aktywa trwałe należności długoterminowe inwestycje długoterminowe długoterminowe rozliczenia międzyokresowe aktywa obrotowe zapasy należności krótkoterminowe inwestycje krótkoterminowe krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe	kapitał ( fundusz) własny kapitał podstawowy kapitał zapasowy kapitał rezerwowy zysk / strata z lat ubiegłych zysk/ strata netto zobowiązania i rezerwy na zobowiązania rezerwy na zobowiązania zobowiązania długoterminowe zobowiązania krótkoterminowe rozliczenia krótkookresowe
Suma bilansowa A+B	Suma bilansowa A+B

Zasady obowiązujące przy prezentacji składników w bilansie

Płynność to możliwość spieniężenia. W bilansie ułożone są od tych , które najtrudniej spieniężyć do tych , które najłatwiej spieniężyć.

Wymagalność to termin zwrotu , termin spłaty. W pierwszej kolejności ułożone są kapitały własne ( nie podlegają zwrotowi) , a na końcu te których termin zwrotu jest najkrótszy.

Bilans uproszczony do pozycji bilansowej.

Aktywa	Pasywa
środki trwałe materiały towary należności od odbiorców kasa rachunek bankowy	kapitał akcyjny kapitał zapasowy zysk kredyty bankowe zobowiązania wobec dostawców
Aktywa razem	Pasywa razem

Zasady:

- zasada równowagi bilansowej

- zasada wzrostu płynności aktywów

- zasada wzrostu wymagalności pasywów

- zasada segregacji ( polega na podziale i przyporządkowaniu składników majątku do właściwych grup i podgrup.

Bilans:

• jest dokumentem księgowym i sprawozdawczym, zawiera podstawowe informacje o stanie majątkowym i sytuacji finansowej jednostki.

• jest uporządkowanym zestawieniem liczbowym. Poszczególne składniki aktywów i kapitałów są w bilansie ujęte wg ogólnie przyjętych kryteriów

• grupowanie aktywów i pasywów odbywa się wg zasad przyjętych w regulacjach prawnych ( zasada wzrastającej płynności i zasada wzrostu stopnia wymagalności)

• w bilansie sprawozdanie przedstawia się na koniec roku bieżącego i koniec roku poprzedniego ( odbiorcy maja możliwość porównań danych liczbowych w czasie)

Z bilansem związana jest jeszcze zasada ciągłości bilansowej, mówi ona o tym , iż bilans zamknięcia jednego okresu sprawozdawczego jest jednocześnie bilansem otwarcia dla następnego okresu sprawozdawczego.

Operacje gospodarcze to zdarzenia, które można określić wartościowo, które wywołują określone zmiany w stanie posiadanych zasobów majątku przedsiębiorstwa , i ich źródeł pochodzenia , a w konsekwencji w jego wynikach działalności gospodarczej. Nie każde zdarzenie jest operacją gospodarczą.

Typy operacji gospodarczych – bilansowych.

1. Aktywa + operacja – operacja	=	1.pasywa
aktywa	=	2.pasywa + operacja - operacja
Aktywa + operacja	=	3. pasywa + operacja
Aktywa - operacja	=	4. pasywa – operacja

Każda operacja bilansowa powoduje, że w bilansie równocześnie zmieniają wartość dwie różne pozycje bilansowe.

Zmiany aktywów o operacje (tylko aktywów) A+ A-

Zmiany tylko w pasywach o operacje P+ P-

Trzeci typ to zmiany po obu stronach ( w pasywach i aktywach)

A+ P+

Czwarty typ to A- P-

Operacje bilansowe zmieniają wartość informacji wykazywanych w bilansie, nie naruszając zasady równowagi bilansowej.

Przy operacjach typu 1 i 2 suma bilansowa nie zmienia się.

Przy 3 typie operacji suma bilansowa zwiększa się o kwotę operacji i w aktywach i w pasywach

Przy 4 typie operacji suma bilansowa zmniejsza się o kwotę operacji ( ale nadal pozostaje równowaga bilansowa )

Przykład :Bilans sp. z o.o. „ Alfa” sporządzony na dzień 01.01.200xr

aktywa	Pasywa
1. środki trwałe	400.000
2. towary	60.000
3. rachunki bankowe	80.000
kasa	20.000
Razem aktywa 560.000	Razem pasywa 560.000

Operacje gospodarcze:

1. przyjęto gotówkę z banku do kasy 28.000 zł

2.przeznaczono część zysku na powiększenie kapitału zakładowego 40.000 zł

3. zakupiono towary , za które zapłata zastąpi w późniejszym terminie 24.000 zł

4.spłacono część zobowiązań wobec dostawców z rachunku bankowego 32.000zł

Ad1. A+ A-

Kasa rachunek bankowy

+ -

Ad2. P+ P -

Zysk kapitał zakładowy

- +

Ad3. A+ P+

Towary zobowiązania z tytułu dostaw

+ +

Ad4. A- P-

Rach. Bank. zobowiązania wobec dostawców

- -

Bilans sp. z o.o. „ Alfa” sporządzony na dzień 31.01.200xr.

aktywa	Pasywa
	sp
1. środki trwałe	400.000
2. towary	60.000
3. rachunki bankowe	80.000
kasa	20.000
Razem aktywa	560.000

Konto księgowe jest to urządzenie służące do :

- ujmowania stanów początkowych

- rejestrowania wszelkich zmian zachodzących w tych składnikach

- ustalania w dowolnym czasie składników końcowych

Stan początkowy to wartość z bilansu otwarcia dla danego okresu.

Rejestrowanie – zapisywanie operacji.

Schemat teowy konta

Zasady funkcjonowania kont bilansowych.

Nazwa konta nazwa konta

Dt ( Wn) A Ct ( Ma ) Dt ( Wn) P Ct ( Ma )

Sp (Dt) Sp ( Ct)

+ - - +

suma (Dt) Suma (Ct ) suma (Dt) Suma(Ct)

≥ ≤

Sk ( Dt) Sk ( Ct)

lub równe 0 lub równe 0

Dt – debet

Ct – credyt

Wn – winien

Ma

Nazwy kont bilansowych będą pochodzić od składników bilansowych

Oznaczamy je albo Wn , albo Dt ; albo Ct albo Ma

Sp saldo początkowe

+ operacje gospodarcze zwiększające stan początkowy

- operacje gospodarcze zmniejszające stan początkowy

Sk- saldo końcowe to różnica pomiędzy sumą zapisów po stronie debetowej i kredytowej.

Przykład dla A . suma zapisów strony debetowej musi być większa od sumy zapisów strony kredytowej ewentualnie może być równa i wtedy mamy saldo końcowe =0

A

Dt Matriały Ct

Sp 10.000 3.000

5.000 2.000

2.000

17.000 5.000

12.000 (sk)

Sumy kontrolne 17.000 17.000

S.p to 10.000 pozostałe to operacje gospodarcze.

Zasada podwójnego zapisu operacji gospodarczej

Każda operacja gospodarcza księgowana jest :

- jednocześnie na 2 kontach (podwójny zapis)

- po przeciwstawnych stronach kontr (dwustronny zapis)

- w równych wartościach (jednakowy zapis)

Zapis księgowy prosty (tylko na 2 kontach)

Dt Konto A Ct Dt Konto B Ct

X X

lub

Y Y

Zapisy księgowe złożone (dokonywane na większej ilości kont)

Dt Konto A Ct Dt Konto C Ct

500 2500

Dt Konto B Ct

2000

Kwoty zapisane po stronie Dt są równe kwotom zapisanym po stronie Ct

Bilans Sp. z o.o. ABC sporządzony na dzień 1 I 200X

AKTYWA	Wartość	PASYWA	Wartość
1.Środki trwałe	120 000	1.Kapitał zakładowy	132 000
2.Towary	18 000	2.Zysk	24 000
3.Rachunek bankowy	24 000	3.Zobowiązania z tyt. dostaw i usług	12 000
4.Kasa	6 000
RAZEM	168 000	RAZEM	168 000

1/ Pobrano gotówkę z banku do kasy 10 000

2/ Zakupiono towary, za które zapłata nastąpi w późniejszym terminie 12 000.

3/ Spłacono część zobowiązań wobec dostawców z rachunku bankowego 9 000.

4/ Otrzymano przelew bankowy z tyt. Przyznanego kredytu przez bank 30 000.

Dt Środki trwałe Ct Dt Towary Ct Dt Rachunek bankowy Ct Dt Kasa Ct

Sp. 120 000 Sp. 18 000 Sp. 24 000 10 000 (1 Sp. 6 000

2) 12 000 4) 30 000 9 000 (3 1) 10 000

Dt Kapitał zakładowy Ct Dt Zysk Ct Dt Zobow.z tyt.dostaw i usł. Ct

132 000 Sp. 24 000 Sp. 3) 9 000 12 000 Sp.

12 000 (2

Dt Kredyty bankowe Ct

30 000 (4

Przed zamknięciem kont bilansowych w celach kontrolnych sporządza się zestawienie obrotów i sald kont bilansowych.

Zadaniem tego zestawienia jest sprawdzenie czy wszystkie zapisy księgowe są zgodne z zasadą podwójnego zapisu.

Zestawienie obrotów i sald

Nazwa konta	OBROTY	SALDA KOŃCOWE
	Dt	Dt
Środki trwałe	120 000	_
Towary	30 000	_
Rachunek bankowy	54 000	19 000
Kasa	16 000	_
Kapitał zakładowy	_	132 000
Zysk	_	24 000
Zobowiązania z tyt. dostaw i usług	9 000	24 000
Kredyty bankowe	_	30 000
RAZEM	229 000	229 000

Salda końcowe określone z zestawieniu obrotów i sald wykazują właściwą wartość jak również określają ich rodzaj.

Rodzaj Sk zależy od tego, która ze stron konta wykazuje wyższe obroty.

Sumujemy wszystkie obroty Ct i Dt i wszystkie salda Ct i Dt.

Z zestawienia obrotów i sald powinniśmy uzyskać 2 równości.

1/ Ʃ obrotów Dt = Ʃ obrotów Ct

2/ Ʃ sald końcowych Dt = Ʃ sald końcowych Ct

Po zestawieniu obrotów i sald zamykamy konta i sporządzamy bilans końcowy.

Bilans końcowy – bilans sporządzany na koniec danego okresu sprawozdawczego.

Salda końcowe to pozycje, które wykazujemy w bilansie.

Zasady poprawiania błędów księgowych

Błędy w zapisach księgowych

Naruszające równowagę bilansową Nienaruszające równowagi bilansowej

1/ Polegają na 1-stronnym księgowaniu operacji 1/ Nie są wykrywalne przez zest.obr.i sald

2/ Zaksięgowaniu oper. dwukrotnie po tej samej stronie 2/ Mogą polegać na księgowaniu operacji

3/Księgowaniu dwustronnym, lecz nierównoważnym na niewłaściwych kontach lub na

niewłaściwych stronach kont

3/ Powstają, gdy oper. została

Zaksięgowana na właściwych kontach, po właściwych stronach,

lecz w niewłaściwej kwocie.

Formy poprawiania błędów księgowych :

• Skreślenie – polega na skreśleniu błędnej treści lub kwoty zapisu i wpisaniu treści lub kwoty prawidłowej

• Obok zapisu poprawionego osoba dokonująca poprawy zamieszcza swój podpis oraz datę dokonania poprawki.

Ten sposób poprawy może być stosowany przed zamknięciem miesiąca oraz przy prowadzeniu kont rachunkowych techniką ręczną.

Storna – dzielimy na czarne i czerwone.

Storno – zapis księgowy, zgodny z regułą podwójnego zapisu.

Storno czarne (dodatnie)

• Polega na dokonaniu zapisu korygującego przy wykorzystaniu liczb dodatnich

• Polega na dokonaniu zapisu korygującego na tych samych kontach, na których dokonano zapisu błędnego, lecz po przeciwnych stronach konta.

• Po anulowaniu błędnego zapisu dokonuje się zapisu poprawnego.

Storno czerwone (ujemne)

• Polega na dokonaniu zapisu korygującego na tych samych kontach i po tych samych stronach, co zapis błędny, za pomocą liczb ujemnych

• Zapisu korygującego dokonuje się kolorem czerwonym lub czarnym w ramce (nawiasie) ( w księgach kolor czerwony to ten co odejmujemy)

Przykład 1/

Operacja gospodarcza :

1/ Podjęto gotówkę z banku do kasy 30 000

2/ Storno czarne – anulujące błędny zapis (w całości) 30 000

3/ Zapis poprawny 30 000

Dt Należn.z tyt.dostaw i usł. Ct Dt Rach.bankowy Ct Dt Kasa Ct

1. 30 000 30 000 (2 Sp. X 30 000 (1 3) 30 000

2) 30 000 30 000 (3

Sumy zapisów 1 i 2 anulują się i są = 0, a dopiero 3 zapis jest prawidłowy.

Storno czarne jest mało popularne, bo zwiększa obroty na kontach.

Storno czerwone

Przykład 2/

Operacja gospodarcza :

1/ Zakupiono towary z odroczonym terminem płatności 9 000

2/ Storno czarne – anulujące błędny zapis (w całości) 9 000

3/ Zapis poprawny 9 000

Dt Należn.z tyt.dostaw i usł. Ct Dt Materiały Ct Dt Zobow.z tyt.dostaw i usł. Ct

9 000 (1 1) 9 000 9 000 (3

9 000 (2 2) 9 000

Dt Towary Ct

1. 9 000

Zaletą storna czerwonego jest niezwiększanie obrotów, bo kwoty wzajemnie się znoszą są dokładnie anulowane.

Storno czerwone ma priorytet ze względu na czytelność.

Elastyczność urządzeń księgowych

Podział i łączenie kont

Podział kont

Pionowy Poziomy

1/ Polega na wyodrębnieniu części 1/ Polega na podziale konta na bardziej

obrotów z danego konta, szczegółowe składniki

dotyczą określonych grup operacji 2/ Konto dzielone może być zastąpione lub

i ujmowaniu ich na nowo otwartych kontach uzupełnione kontami powstałymi z podziału

2/ W wyniku podziału powstają konta

główne i korygujące lub niezależne konta.

Pionowy podział konta „Środki trwałe”

Treść operacji :

Ewidencja zużycia środka trwałego

a/ przed podziałem

Dt Środki trwałe Ct Dt Koszty (np.produkcji) Ct

Sp. 500 000 3 000 (1 1) 3 000

b/ po podziale (ze strony Ct wyodrębniamy 1 informację dot. zmniejszenia (utraty) stanu śr.trw. w wyniku zużycia)

Dt Środki trwałe Ct

Sp. 500 000 Konto główne

Konto korygujące

Dt Umorzenia śr.trw. Ct Dt Koszty (np. produkcji) Ct

3 000 (1 1) 3 000

Bieżąca wartość śr.trw. = Sk konta „Śr.trw.” – Sk konta „Umorzenie śr.trw.”

Na dzień sporządzenie bilansu wartość wykazywanych śr.trw. jest wartością aktualną, bieżącą (netto).

Bieżącą wartość śr.trw. ustalamy w oparciu o informacje odczytane z konta „Śr.trw.” i konta „Umorzenie śr.trw.”

Pionowy podział konta „Wynik finansowy”

a/ przed podziałem

Dt Wynik finansowy Ct

Koszty ponoszone przez jedn.gosp. Przychody osiągane w danym okresie

oraz straty nadzwyczajne oraz zyski nadzwyczajne

b/ po podziale

Dt Konta kosztów Ct Dt Wynik finansowy Ct Dt Konta przychodów Ct

(1 2)

Dt Straty nadzwyczajne Ct Dt Zyski nadzwyczajne Ct

(3 4)

1/ Przeniesienie poniesionych kosztów

2/ Przeniesienie osiągniętych przychodów

3/ Przeniesienie poniesionych strat nadzwyczajnych

4/ Przeniesienie osiągniętych zysków nadzwyczajnych

W wyniku pionowego podziału konta „Wynik finansowy” powstają konta niezależne kosztów, przychodów i wyników nadzwyczajnych.

Konta te nazywamy kontami wynikowymi.

Z kont wynikowych przenosimy wartości na konto „Wynik finansowy” w celu ostatecznego ustalenia wyniku finansowego za dany okres.

Podzielność pozioma kont . Polega na podziale konta na bardziej szczegółowe składniki. Konto dzielone może być zastąpione lub uzupełnione kontami powstałymi z podziału.

Wyodrębnienie zbiorów kont analitycznych

Konta analityczne to urządzenia księgowe służące do szczegółowej ewidencji danych podlegających ewidencji ogólnej na kontach syntetycznych

Poziomy podział konta „Materiały”

(konto dzielone jest uzupełniane kontami szczegółowymi)

a/ przed podziałem

Dt Materiały Ct

Sp. 500 000 100 000

200 000 obroty

100 000

600 000 300 000

300 000 Sk

600 000 600 000

b/ po podziale

Dt Materiały Ct Konto syntetyczne

Sp. 500 000 100 000

200 000 obroty

100 000

600 000 300 000

300 000 Sk

600 000 600 000

Konta analityczne

Dt Opakowania Ct Dt Materiały w przerobie Ct Dt Mat. na składzie Ct

Sp. 120 000 70 000 180 000 100 000 Sp. 200 000 130 000

20 000 30 000 50 000

140 000 70 000 210 000 100 000 250 000 130 000

70 000 Sk 110 000 120 000 Sk

140 000 140 000 210 000 210 000 250 000 250 000

Podsumowanie

• Konto syntetyczne przedstawia ogólne dane dot. przedmiotu ewidencji, określa się je mianem zbiorczego, funkcjonuje zgodnie z zasadą podwójnego zapisu

• Konta analityczne nazywane są kontami szczegółowymi, funkcjonują za pomocą zapisu powtórzonego

• Kotna analityczne służą do ewidencji poszczególnych rodzajów środków gospodarczych lub źródeł ich pochodzenia, bądź wybranych elementów procesów gospodarczych.

Zasada powtórzonego zapisu dot. kont analitycznych, polega na zapisaniu tej samej co do wartości sumy operacji po tej samej stronie konta analitycznego, po której dokonano zapisu syntetycznego.

Ewidencja na kontach analitycznych.

Stany początkowe wybranych kont :

• Zobowiązania z tyt. dostaw i usług 1 000

w tym : - wobec dostawcy ALFA 700

- wobec dostawcy BETA 300

• Materiały 3 000

1/ Operacja gospodarcza :

• Zakupiono i przyjęto materiały, zapłata w terminie późniejszym o wartości 2 000

w tym : - od dostawcy ALFA 1 100

- od dostawcy BETA 900

Konta syntetyczne

Dt Zobowiązania z tyt. dostaw i usług Ct Dt Materiały Ct

1 000 Sp. Sp. 3 000

2 000 (1 1) 2 000

- 3 000 5 000 -

Sk 3 000 5 000 Sk

3 000 3 000 5 000 5 000

Konta analityczne

Dt Dostawca ALFA Ct Dt Dostawca BETA Ct

700 Sp. 300 Sp.

1 100 (1 900 (1

- 1 800 - 1 200

Sk 1 800 Sk 1200

1 800 1 800 1 200 1 200

W celu sprawdzenia poprawności zapisów na kontach analitycznych z zapisami na koncie syntetycznym, do którego zostały utworzone sporządza się zestawienie obrotów i sald kont analitycznych.

Zestawienie obrotów i sald kont analitycznych do konta „Zobowiązania z tyt. dostaw i usług”

Zestawienie obrotów i sald

Lp.	Nazwa konta	Saldo początkowe łącznie z obrotami	SALDA KOŃCOWE
		Dt	Dt
1	Dostawca ALFA		1 800
2	Dostawca BETA		1 200
	RAZEM		3 000

Łączenie kont bilansowych (aktywów i pasywów) – konta aktywno – pasywne

1/ Połączone konto wykazuje tylko jedno (zmienne) saldo, które może mieć charakter salda konta

aktywów lub pasywów tzn. że będzie wykazywane w bilansie po jednej z jego stron albo w aktywach

albo w pasywach.

2/ Połączone konto wykazuje 2 salda (mogą wykazywać, ale nie muszą 2 salda), a więc odrębnie saldo

Dt (Wn) i odrębnie saldo Ma (Ct).

Saldo debetowe będzie wykazywane w bilansie w aktywach, a saldo kredytowe w pasywach.

Połączenie konta „Rachunek bieżący” i „ Kredyty bankowe”

Wszystkie operacja finansowe z bankiem, w którym podmiot posiada rachunek bieżący prowadzone są na 1 koncie.

Dt Rachunek bieżący Ct

Stan zgromadzonych Sp. Dt Sp. Ct Wartość zaciągniętego kredytu

Środków pieniężnych

na rachunku bankowym LUB

Wartość wykazywana Sk. Ct Sk. Dt Wartość wykazywana w aktywach

w pasywach LUB

Dt Rachunek bieżący Ct Dt Rachunek bieżący Ct

Dt Sp. 10 000 20 000 15 000 7 000 Sp. Ct wykazywane

5 000 3 000 będzie w bilansie

15 000 20 000 15 000 10 000 w Pasywach

Ct Sk 5 000 5 000 Sk Dt

20 000 20 000 15 000 15 000 wykazywane

będzie w bilansie

w Aktywach

Sp. Dt będzie w bilansie wykazywane w Aktywach

Sk. Ct będzie w bilansie wykazywane w Pasywach

Konta aktywno – pasywne (dwusaldowe) – mają w swojej nazwie rozrachunki

Konto aktywne Konto pasywne

Należności ………. Zobowiązania ……….

Sp. (Dt) Sp. (Ct)

N + N - - Z + Z

Sk. (Dt) Sk. (Ct)

Dt Konto aktywno - pasywne Ct

Rozrachunki ……

Sp. (należności) SP. (zobowiązania)

+ N - N

- Z + Z

Sk (Ct) Sk (Dt)

zobowiązania należności

Pasywa bilansu Aktywa bilansu

Zobowiązania ……….. Należności ………………..

Konto aktywno – pasywne „Rozrachunki” zastępuje konta w wyniku połączenia których powstało.

Możemy łączyć m.in. konta :

Należności z tyt. dostaw i usług i konto zobowiązania z tyt. dostaw i usług,

Należności od pracowników z kontem zobowiązania wobec pracowników.

Przykład 1 : Konto aktywno – pasywne „Rozrachunki z pracownikami”

Dt Rozrachunki z pracownikami Ct

(N) Sp. 10 000 12 000 SP. (Z)

(N +) 2 000 5 000 (Z+)

(Z -) 4 000 3 000 (N-)

16 000 20 000

(Z) Sk 13 000 9 000 Sk (N)

29 000 29 000

Sk (Z) = Sp. Z + obroty zwiększające zobowiązania – obroty zmniejszające zobowiązania

12 000 + 5 000 – 4 000 = 13 000 Sk Ct

Sk (N) = Sp N + obroty zwiększające należności – obroty zmniejszające należności

10 000 + 2 000 – 3 000 = 9 000 Sk Dt

Przykład 2 :

Konto aktywno – pasywne dwusaldowe „Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami” wykazywało poniższe zapisy księgowe :

Sp. Należności 5 000

Sp. Zobowiązania 10 000

Obroty danego okresu :

Zwiększające należności 6 000

Zmniejszające należności 5 000

Zwiększające zobowiązania 3 000

Zmniejszające zobowiązania 5 000

Należy umieścić podane informacje we właściwy sposób na koncie aktywno – pasywnym ustalić jego salda i zinterpretować saldo.

Konto aktywno - pasywne

Dt Rozrachunki z dostawcami i odbior. Ct

(N) Sp. 5 000 10 000 SP. (Z)

(N +) 6 000 5 000 (N-)

(Z -) 5 000 3 000 (Z+)

16 000 18 000

Sk Ct (Z) 8 000 6 000 Sk Dt (N)

24 000 24 000

Sk N = 5 000 + 6 000 – 5 000 = 6 000

Sk Z = 10 000 + 3 000 – 5 000 = 8 000

Interpretacja :

Saldo końcowe Dt „Należności z tyt. dostaw i usług” jest wykazywane w bilansie po stronie Aktywów.

Saldo końcowe Ct „Zobowiązania z tyt. dostaw i usług” jest wykazywane w bilansie po stronie Pasywów.

PROCESY GOSPODARCZE

Ewidencja zakupu materiałów

Procesy : zakup i sprzedaż.

Zakup materiałów ma miejsce w zakładzie produkcyjnym , a zakup towarów w przedsiębiorstwie handlowym.

Materiały (towary) - zaliczone do przedmiotów pracy dobra materialne przeznaczone do zużycia w działalności operacyjnej jednostki przekazujące całą swoją wartość produktom pracy.

Rachunkowość tę grupę zasobów nazywa zapasami materiałowymi.

Spełniają one dwa warunki:

1. zostały nabyte lub wytworzone we własnym zakresie

2.bedą wykorzystane lub zużyte w działalności operacyjnej.

Klasyfikacja materiałów

Cel zużycia	Materiały podstawowe Materiały pomocnicze Paliwo Części zamienne maszyn i urządzeń Opakowania Odpady
przydatność	Prawidłowe Nieprawidłowe
własność	Własne Obce W przerobie obcym
Miejsce składowania	Na składzie W drodze W przerobie

Materiały podstawowe to m.in. surowce, materiały bezpośrednio wykorzystywane w procesie produkcji stanowiące istotę produktu gotowego.

Do materiałów podstawowych zaliczamy również opakowania bezpośrednie.

Materiały pomocnicze to materiały biurowe, środki czystości, jak również materiały wykorzystywane w procesie produkcji , które nadają wyrobom gotowym określone właściwości.

Paliwo w każdej postaci : stałej, płynnej , gazowej wykorzystywane na cele techniczne i gospodarcze.

Części zamienne maszyn i urządzeń to materiały wykorzystywane przy remontach i konserwacji środków trwałych.

Opakowania – opakowania zabezpieczające produkty gotowe przed zniszczeniem w transporcie ( pudła, skrzynie, palety, itp.)

Odpady – użytkowe odpady nadające się do sprzedaży lub ponownego wykorzystania.

Obrót materiałowy

Pojęcie to obejmuje zagadnienia związane z zakupem, oraz z zużyciem materiałów.

Aby obrót materiałowy był właściwie ujęty w systemie rachunkowości należy dokonać wyceny ( ustalenia wartości) zarówno zakupionych , jak i zużytych materiałów w danym okresie.

Zasady wyceny przychodu i rozchodu materiałów (obrotu materiałami) określa ustawa o rachunkowości:

1. wg cen rzeczywistych ( zmienne)

2. wg stałych cen ewidencyjnych

Ceny zmienne rzeczywiste

Cena zakupu cena nabycia

jest to kwota należna jest to równowartość ceny

sprzedającemu bez podatku VAT zakupu powiększona

( podlegającego odliczeniu) o koszty bezpośrednio

oraz podatku akcyzowego związane z zakupem

pomniejszona o rabaty , opusty

i inne podobne zmniejszenia

Koszty związane z zakupem to m.in. koszty transportu, opakowań bezzwrotnych, koszty za i wyładunku, koszty składowania, ubezpieczenia materiałów w transporcie i inne.

Dowody obrotu materiałowego.

przychodowe	Fa – faktura zakupu Pz – przyjęcie materiałów z zewnątrz Zw – zwrot materiałów ( ponownie wracają do magazynu)
rozchodowe	Rw – pobranie materiałów ( dokument własny wewnętrzny) Wz – wydanie materiałów na zewnątrz Fa- faktura sprzedaży
Przychodowo – rozchodowe	Mn –przesunięcie międzymagazynowe

Fa, Pz, Rw – głównie związane z zakupem i rozchodem.

Fa zakupu to dokument , który jednostka otrzymuje od sprzedającego.

Pz- potwierdza przyjęcie do magazynu.

Fa i Pz są rozbieżne w czasie.

Aby przeprowadzić rozliczenie posługujemy się kontem rozliczeniowym.

Funkcjonowanie konta „ rozliczenie zakupu”

Zob. wobec dostawców rozliczenie zakupu materiału materiały

1 2

dostawy niefakturowane materiały w drodze

Sk Ct Sk Dt

1- otrzymana od dostawcy faktura zakupu za nabyte materiały

2 – przyjęte materiały do magazynu na podstawie dowodu Pz.

Konto rozliczeniowe

Rozliczenie zakupu materiałów może wykazywać dwa odrębne salda.

Saldo Dt materiały w drodze to suma nierozliczonych do końca danego okresu faktur.

Saldo CT dostawy niefakturowane to suma nierozliczonych do końca danego okresu dowodów Pz.

Rozliczona dostawa , to taka która ma Fa i Pz.

Przykład.

Operacje:

1. otrzymano fakturę od dostawcy A za zakupione materiały - 20000 zł

2.Pz- przyjęto od dostawcy A materiały do magazynu - 20000 zł

3. Otrzymano fakturę od dostawcy B za zakupione materiały - 10000 zł

4. Pz- przyjęto od dostawcy D materiały do magazynu – 15000 zł

Dt zob. z tyt. dostaw Ct Dt rozliczenie zakupionych materiałów Ct Dt Materiały Ct

20000 (1 1)20000 20000 (2 2) 20000 10000 (3 3) 10000 15000 (4 4) 15000

30000 35000

Sk 15000 10000 Sk

45000 45000

Dostawy niefakturowane materiały w drodze

Sk Ct ( wykazywane w SK Dt ( wykazywane w

bilansie w pasywach) bilansie w pasywach)

1. Fa A

2. PZ A rozliczona dostawa ( nie interesuje nas )

3.Fa B Sk Dt

4. PZ D Sk Ct

Salda końcowe konta rozliczenie są wykazywane w bilansie jednostki gospodarczej .

Saldo debetowe wykazywane jest w pozycji materiały.

Saldo kredytowe wykazywane jest w pasywach w pozycji zob. z tyt. dostaw i usług.

Ewidencja zakupu materiałów wycenianych wg rzeczywistych cen.

Zob. z tyt.dostaw i usług rozliczenie zakupionych materiałów materiały

wartość faktury wartość faktury 2

brutto netto

1

VAT naliczony konto kosztów wg rodzaju

( koszty zakupu)

podatek VAT

naliczony 1a

przez dostawcę 3

1. Faktura za zakupione materiały

1a – VAT naliczony

2. Pz – przyjęcie materiałów do magazynu wycenionych wg cen rzeczywistych ( wg cen zakupu)

3. wyksięgowanie kosztów związanych z zakupem

Przykład 2.

Założenie: Otrzymano fakturę od dostawcy za 200 kg materiału a po cenie 20zł/kg . W fakturze dostawca policzył koszty transportu 100 zł , oraz podatek VAT 22 %. Materiały przyjęto do magazynu wg ceny zakupu zgodnie z fakturą.

Rozwiązanie:

1. wartość faktury :

20 kg * 20zł/kg = 4000zł – wartość materiałów wg ceny zakupu

100 zł – koszty zakupu

902 – VAT ( 22%)

5002 zł suma faktury

2. Wartość Pz - 20 kg * 20zł/kg = 4000zł – wartość materiałów wg ceny zakupu

3.przeksięgowanie kosztów zakupu ujętych w fakturze dostawcy – 100 zł.

Zob. z tyt. dostaw i usług rozliczenie zakupu materiały

5002 (1 1) 4100 4000 (2 2) 4000

100 (3

4100 4100

VAT naliczony koszty zakupu

1) 902 3) 100

Ewidencja zużycia materiałów wg cen rzeczywistych

zużycie materiałów i energii

Materiały ( konto kosztów wg typów działalności)

1

Objaśnienia:

1. Rw – wydanie materiałów do zużycia na potrzeby działalności jednostki.

Wartość wydanych materiałów do zużycia stanowi dla jednostki gospodarczej koszt.

Metody wyceny rozchodu i zapasu materiału.

1. Metoda ceny najwcześniejszej – „ pierwsze weszło , pierwsze wyszło” ( first in first out – FIFO) – polega na wycenie rozchodu materiału po cenie najwcześniejszej dostawy, a po jej wyczerpaniu wg. cen kolejnych dostaw.

2. Metoda ceny najpóźniejszej – „ ostatnie weszło , pierwsze wyszło” ( last in first out – LIFO) – polega na wycenie rozchodu materiału po cenie ostatniej dostawy, a jeśli rozchód przewyższy jej ilość – wg ceny dostawy wcześniejszej.

3. Metoda ceny przeciętnej (AVCO- Average Costing) – średniej ważonej , polega na wycenie rozchodu po przeciętej jednostkowej cenie zapasu materiałów.

Przykład:

Przedsiębiorstwo Alfa posiada zapasy materiału A , który składa się z trzech kolejnych dostaw:

- dostaw I – 300 szt. po 10 zł/szt.

- dostaw I – 200 szt. po 15 zł/szt.

- dostaw I – 100 szt. po 5 zł/szt.

Wycena rozchodu 380 szt. i zapasu materiału:

Wg FIFO

rozchód	300 szt.* 10zł/szt. = 3000zł 80 szt.* 15zł/szt. = 1200zł	zapas	120 szt.* 15zł/szt. = 1800zł 100 szt.* 5zł/szt. = 500zł
	Σ 380 szt. o wartości 4200		Σ 220 szt. o wartości 2300

Wg LIFO

rozchód	100 szt.* 5zł/szt. = 500zł 200 szt.* 15zł/szt. = 3000zł 80 szt.* 10zł/szt. = 800zł	zapas	220 szt.* 10zł/szt. = 2200zł
	Σ 380 szt. o wartości 4300		Σ 220 szt. o wartości 2200

Wg AVCO

Założenia jak poprzednio

Σ szt. 600 o wartości ( Σ ) 6500zł średnia cena jednostkowa 6500: 600 = 10,83 zł/szt.

rozchód	380 szt.* 10,83zł/szt. = 4119,40zł	zapas	220 szt.* 10,83zł/szt. = 2382,60zł

Jednostki mają prawo wyboru metody i muszą ją stosować prze cały rok obrotowy(w ciągu roku nie praktykuje się zmiany metody). Zmiana może nastąpić w nowym roku obrotowym.

Koszty podstawowej działalności operacyjnej

Operacje wynikowe

• Operacje gospodarcze wpływające na ostateczny wynik finansowy

• Operacje wynikowe to operacje związane z pojęciem : kosztów, przychodów, zysków i strat

Podział kont wynikowych

• Konta kosztów

• Konta przychodów

• Konta zysków i strat nadzwyczajnych

• Konto ostatecznego wyniku finansowego

Struktura działalności gospodarczej

Działalność gospodarcza

Działalność operacyjna Działalność finansowa

Zasadnicza (podstawowa) Pozostała

działalność operacyjna działalność operacyjna

1/ Zasadnicza (podstawowa) działalność operacyjna – działalność do której jednostka gospodarcza została powołana, określona w statucie spółki.

Może to być działalność handlowa, usługowa lub produkcyjna.

2/ Pozostała działalność operacyjna – działalność pośrednio związana z działalnością zasadniczą. Jest to skutek uboczny działalności podstawowej. Zaliczamy do niej : przychody i koszty związane ze sprzedażą środków trwałych, darowizny, kary, grzywny

3/ Działalność finansowa – działalność związana z pozyskiwaniem zewnętrznych źródeł finansowania. Związana z obrotem aktywami finansowymi itp. Zaliczamy do niej : odsetki od kredytów, pożyczek, środków pieniężnych na rachunkach bankowych, dywidendy i inne.

Definicja kosztów i strat zgodna z UoR

Uprawdopodobnione zmniejszenie korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów albo zwiększenia wartości zobowiązań, co doprowadzi do zmniejszenia kapitału własnego.

Koszty jako zmniejszenie wartości aktywów (to samo co wyżej, ale prościej)

Zmniejszenie kapitału własnego (w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców) następuje, gdy zmniejsza się wartość aktywów ogółem bez zmniejszenia wartości zobowiązań.

Przykład

• Zużycie materiałów do produkcji wyrobów

• Odpisanie przedawnionych należności

Mamy wtedy do czynienia z operacją

A – OK = P – OK

(Operacja kosztowa (OK) – po stronie pasywów oznacza koszty, które odzwierciedlają zmniejszenie wartości aktywów powodujące zmniejszenie kapitału własnego)

Koszty jako zwiększenie wartości zobowiązań

Zmniejszenie kapitału własnego następuje też, gdy zwiększa się wartość zobowiązań bez zwiększenia wartości aktywów.

Przykład

• Naliczenie wynagrodzenia za bm.

• Naliczenie odsetek od otrzymanego kredytu

Mamy wtedy do czynienia z operacją

A = P + OK - OK

(OK) – po stronie pasywów oznacza koszty, które odzwierciedlają zwiększenie wartości zobowiązań co w konsekwencji wpływa na zmniejszenie kapitału własnego)

A więc są to zmiany w bilansie w zakresie zobowiązań bez zmian po stronie aktywów.

Powoduje to zmniejszenie kapitału własnego i wpływa ujemnie na wartość wyniku finansowego.

Koszty podstawowej działalności operacyjnej

Stanowią wyrażone w mierniku pieniężnym, celowe i gospodarczo uzasadnione zużycie czynników produkcji (środki trwałe , wartości niematerialnych i prawnych, materiałów, paliw, energii, usług, koszt czasu pracy pracowników)oraz niektóre wydatki (z kasy, z rachunku bankowego, podatki, opłaty, składki ZUS) nie odzwierciedlające zużycia, związane z prowadzeniem działalności przez jednostkę gospodarczą w określonej jednostce czasu.

Pojęcie bliskoznaczne - wydatki

Przykład

Operacje gospodarcze – które z nich to operacje kosztowe?

• Przyjęto zakupione u dostawcy towary (zapłata z rach. bankowego) 4500 nie

Towary nie mają nic wspólnego z wykorzystaniem składników majątku, ani ze zużyciem czynników środków produkcji.

• Przyjęto zakupione za gotówkę urządzenie 25000 nie

• Wydano materiały do produkcji 80000 tak

• Spłacono z rach. bieżącego część zobowiązania (jest wydatek-koszt nie) 48000 nie

• Obliczono wynagrodzenia dla pracowników (lista płac) 42000 tak

(tak, bo nie są jeszcze wypłacone)

• Obliczono amortyzację śr.trw. (zużycie czynników środków produkcji) 12000 tak

Klasyfikacja kosztów

Kryterium klasyfikacji	Podział kosztów
1/ Rodzaj kosztów	Amortyzacja, zużycie materiałów i energii, usługi obce (zewnętrzne), podatki i opłaty (wynikają z przepisów prawnych), wynagrodzenia, świadczenia na rzecz pracowników, pozostałe koszty rodzajowe
2/ Miejsce powstawania (np. na kopalni jest dużo działów)	Koszty wydziałów podstawowych Koszty wydziałów pomocniczych K. zarządu K. zakupu K. sprzedaży
3/ Fazy działalności	K. zakupu, k. produkcji, k. sprzedaży, k. zarządu (związane z administracją)
4/ Związek z produktem pracy	K. bezpośrednie (np. wynagrodzenia) K. pośrednie (np. konserwacja maszyn i urządzeń)

Koszty wg rodzaju to podział na koszty proste.

Układy ewidencyjne kosztów podstawowych działalności gospodarczej

Układ rodzajowy kosztów	Układ funkcjonalny kosztów
1/ Amortyzacja 2/ Zużycie materiałów i energii 3/ Usługi obce 4/ Podatki i opłaty 5/ Wynagrodzenia 6/ Ubezpieczenia społ. i świadczenia na rzecz pracowników 7/ Pozostałe k. rodzajowe	1/ Koszty działalności podstawowej - k. produkcji podstawowej - k. Wydziałowe 2. k. Ogólnego zarządu 3/ K. sprzedaży 4/ K. zakupu

Warianty ewidencji kosztów działalności podstawowej

Wariant	Ewidencja i rozliczenie kosztów
I	Ewidencja kosztów tylko w układzie rodzajowym
II	Ewidencja kosztów tylko w układzie funkcjonalnym
III	Ewidencja kosztów jednocześnie w układzie rodzajowym i w układzie funkcjonalnym

Jednostka może ograniczyć się do 1 układu (tylko rodzajowego lub tylko funkcjonalnego)

Układ rodzajowy kosztów

(informuje jakie koszty jednostka poniosła)

Grupuje koszty wg ich treści ekonomicznej (rodzaju)

Dzieli koszty na koszty tzw. k. proste

Jest przeznaczony dla jednostek :

• prowadzących jednorodną działalność handlową, usługową lub produkcyjną w niewielkich rozmiarach (piekarnia, usługi transportowe)

• małych o niezbyt rozbudowanej strukturze organizacyjnej

Układ funkcjonalny kosztów (funkcjonalno – kalkulacyjny)

(informuje gdzie ten koszt powstaje)

Jest układem wg miejsc ich powstawania, zakłada ewidencje kosztów z podziałem na zbiory (konta) odzwierciedlające koszty podstawowych funkcji realizowanych przez jednostkę gospodarczą.

Grupowanie kosztów w tym układzie daje możliwość przyporządkowania ich do komórek organizacyjnych, które generują koszty.

Jest przeznaczony dla jednostek :

• wytwarzających różne typy wyrobów gotowych i usług, których koszty objęte są kalkulacją

• o rozbudowanej strukturze organizacyjnej, gdzie zachodzi konieczność kontroli kosztów wg miejsc ich powstawania

Zasady funkcjonowania konta kosztów

Dt Konta kosztów Ct

Poniesione koszty Zmniejszenie kosztów

(zwiększenie kosztów) lub przeniesienie kosztów

Konta kosztów są kontami bezsaldowymi tzn. :

- nie wykazują sald ani początkowych ani końcowych

- funkcjonują zgodnie z regułą podwójnego zapisu

Amortyzacja

Ewidencja planowanych odpisów zmniejszających wartość początkową śr.trw. oraz wartości niematerialnych i prawnych

Dt Umorzenie śr.trw. Ct Dt Amortyzacja Ct

1

1- Miesięczna wartość zużycia śr.trw.

Zużycie materiałów i energii

Ewidencja rozchodu nabytych surowców, paliwa, materiałów biurowych i gospodarczych, kosztów zużycia energii elektrycznej, wody, gazu, kosztów zakupu książek, czasopism

Materiały (A)

Dt Zobowiązania z tyt. dostaw i usług (B) Ct Dt Zużycie materiałów i energii Ct

2A, 2B

Operacje :

2A – wydano materiały do zużycia

2B – otrzymano fakturę za zużytą energię, gaz, wodę itp.

Usługi obce

(prawie zawsze koresponduje z kontem zobowiązania z tyt. dostaw i usług)

Ewidencja różnych usług wykonywanych przez dostawców zewnętrznych np. obróbka obca, usługi transportowe, remontowe, napraw, konserwacji, i inne usługi obce (opłaty pocztowe, telekomunikacyjne, informatyczne, biurowe i inne)

Dt Zobowiązania z tyt. dostaw i usług Ct Dt Usługi obce Ct

3

Operacja :

3- Faktura od wykonawcy usługi.

Podatek VAT znajdujący się na fakturze nie będzie kosztem dla jednostki gosp.

Podatki i opłaty

Ewidencja podatków i opłat, które stanowią koszt zwykłej działalności operacyjnej np. podatek od nieruchomości, od środków transportu, akcyzowy, opłaty skarbowe, notarialne, sądowe, opłata za wieczyste użytkowanie gruntów.

Dt Zobowiązania publicznoprawne Ct Dt Podatki i opłaty Ct

4

Operacja :

4- Naliczono podatek i opłaty za bm.

Podatki nie stanowiące kosztów uzyskania przychodów :

Podatkiem dla jedn.gosp. nie jest podatek dochodowy i podatek VAT, oraz i nne opłaty : mandatowe, karne, sankcyjne

Wynagrodzenia

(koresponduje przede wszystkim z kontem zobowiązania)

Ewidencja ogółu wynagrodzeń za pracę, pieniężnych i w naturze (deputaty branżowe) przysługującym pracownikom danej jednostki i osobom zatrudnionym na podstawie umowy.

Dt Zobowiązania z tyt. wynagrodzeń Ct Dt Wynagrodzenia Ct

5

Operacja :

5- Sporządzono listę płac za bm.

Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników

(konto może korespondować z innymi kontami)

Ewidencja składek z tyt. ubezpieczeń społ. na FP (Fundusz Pracy), FGŚP (Fundusz Gwarantowanych świadczeń Pracowniczych), odpisy na ZFŚS (Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych), koszty związane ze BHP, w zakresie ochrony zdrowia, związane ze szkoleniem pracowników w części pokrywanej przez zakład pracy.

Dt Zobowiązania publicznoprawne Ct Dt Ubezpieczenia społ. i inne świadczenia Ct

6

Operacja :

6-Naliczono składki ZUS obciążające pracodawcę

Pozostałe koszty rodzajowe

(konto może korespondować z innymi kontami)

Ewidencja kosztów nieewidencjonowanych na omówionych powyżej kontach m.in. koszty reprezentacji, reklamy, składki z tyt. ubezpieczeń majątkowych, koszty podróży służbowych

Dt Pozostałe zobowiązania Ct Dt Pozostałe koszty rodzajowe Ct

7

Operacja :

7- Naliczono składki z tyt. ubezpieczeń majątku za bm.

Konta kosztów układu rodzajowego koresponduje zawsze z kontami bilansowymi (aktywów i pasywów) z wyjątkiem konta „Amortyzacja”, które koresponduje z kontem „Umorzenia”

(konto ”Umorzenia” nie jest kontem bilansowym).

Konta kosztów układu funkcjonalnego – zespół 5

Koszt zakupu

Ewidencja kosztów ponoszonych w związku z zakupem materiałów lub towarów (np. koszty transportu, składowania, rozładunku, załadunku , k. opakowań, spedycji, ubezpieczeń).

Koszty działalności podstawowej

Ewidencja kosztów stanowiących zasadniczy przedmiot działania jednostki gosp. związanej z produkcją wyrobów, wykonaniem robót budowanych, świadczeniem usług, handlem detalicznym lub hurtowym.

Koszty produkcji podstawowej

(wykazujemy koszty bezpośrednie procesu produkcji)

Koszty działalności podstawowej

Koszty wydziałowe

(wykazujemy koszty pośrednie procesu produkcji)

Koszty bezpośrednie procesu produkcji – koszty, które można na podstawie dowodów źródłowych odnieść wprost na wyrób gotowy (np. wartość zużytych materiałów, wynagrodzenia pracowników produkcyjnych wraz z narzutami, obróbka obca i inne).

Koszty pośrednie procesu produkcji – koszty, które są ponoszone w procesie produkcji, lecz nie da się ich rozliczyć wprost na podstawie dowodów źródłowych na jednostkę wyrobu gotowego (np. koszty amortyzacji maszyn i urządzeń, k. zużytej energii elektrycznej w wydziałach produkcyjnych,

k. remontów, konserwacji, k. zarządzania wydziałem produkcyjnym, k. związane z BHP).

Koszty ogólnego zarządu

Koszty związane z zarządzaniem jednostką jako całością (k. ogólnoadministracyjne) oraz koszty dot. danej jednostki jako całości (np. utrzymanie terenu, magazynów, ochrona mienia, zużycie materiałów na cele biurowe, delegacje, k. prenumeraty czasopism itp.)

Koszty sprzedaży

Ewidencja kosztów związanych ze sprzedażą produktów gotowych np. opakowania, koszty załadunku, wyładunku, przewozu.

Ewidencja kosztów w układzie rodzajowo – funkcjonalnym

Różne konta aktywów i pasywów Konta kosztów układu rodzajowego

1

Rozliczenie kosztów Koszty zakupu / koszty sprzedaży

1a

Koszty działalności podstawowej

1b

Koszty wydziałowe

1c

Koszty ogólnego zarządu

1d

1/ Ujęcie kosztów w układzie rodzajowym

a, b, c, d, - przeniesienie kosztów na właściwe konta układu funkcjonalnego

W układzie rodzajowym ta sama operacja zostanie przeniesiona poprzez konto „Rozliczenie

kosztów” na właściwe konto z układu funkcjonalnego.

Przykład

Stan konta „Materiały” 30000

Operacja gospodarcza:

1/ Wydano z magazynu materiały do zużycia 6000

Rozdzielnik zużycia :

a/ materiały zużyte w działalności podstawowej 5000

b/ materiały zużyte na cel administracyjne 1000

2/ Sporządzono listę płac za bm. 14000

Rozdzielnik zużycia :

a/ płace pracowników działalności podstawowej 5000

b/ płace pracowników administracji i zarządu 9000

3/ Otrzymano fakturę Zakł. Energetyki za zużytą w bm. energię elektryczną 400 zł. + 88 VAT = 488 zł.

Rozdzielnik zużycia :

a/ zużycie energii przypadające na działalność podstawową 150

b/ zużycie energii na cele ogólnozakładowe 250

Polecenie :

Zaksięguj operacje gospodarcze w 2 przekrojach ewidencyjnych

Materiały Zużycie mat. i energii Rozliczenie kosztów

Sp. 30 000 6000 (1 1) 6000 6000 (1 z przeniesienia

3) 400 14000 (2 z przeniesienia

400 (3 z przeniesienia

Zobowiązania

z tyt.wynagrodzeń Wynagrodzenia Koszty produkcji podstawowej

14000 (2 2) 14000 1a) 5000 2a) 5000

Koszty ogólnego zarządu

Zobowiązania

z tyt. dostaw i usług (bo fakturę otrzymano, ale 1b) 1000 jeszcze nie zapłacono) 2b) 9000

488 (3 3b) 250

VAT naliczony (na odrębnym koncie)

Koszty wydziałowe

3) 88 3a) 150

Tu VAT mam inny

Podsumowanie wykładu :

Koszty można przypisać działalności finansowej.

Nie każdy rozchód środków pieniężnych jest kosztem.

Rachunkowość – wykłady

Przychody w jednostce gospodarczej

Przychody są to kwoty należne z tytułu przeprowadzonych operacji gospodarczych oraz finansowych, wyrażone w pieniądzu , nawet jeśli płatność nie została jeszcze zrealizowana.

Przychody dzielimy na

• Przychody ze sprzedaży w tym

  • Przychody ze sprzedaży produktów

  • Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów

• Pozostałe przychody operacyjne

• Przychody finansowe

Produkty gotowe to produkty, które zostają wytworzone przez daną jednostkę gospodarczą i które nie podlegają u niej dalszej obróbce , a ponadto odpowiadają określonym normom jakościowo - technicznym i handlowym , przeznaczone są z reguły do sprzedaży odbiorcom zewnętrznym.

Klasyfikacja produktów

PRODUKTY
Produkty gotowe
Wyroby gotowe

Dokumentacja obrotu wyrobów gotowych

Pw (przyjęcie wyrobu)	Dot. przyjęcia wyr.got. z produkcji do magazynu
Pz (przyjęcie z zewnątrz)	Dot. przyjęcia wyr.got. zwróconych przez odbiorców
Wz (wydanie na zewnątrz)	Wystawiane przy wydaniu wyrobów odbiorcy
Mm (przesunięcie między magazynami)	Wystawiane w przypadku konieczności zmiany miejsca składowania wyrobów

Koszty działalności podstawowej (układ funkcjonalny kosztów)

Ewidencja kosztów stanowiących zasadniczy podmiot działania jednostki gospodarczej związanych z produkcją wyrobów, wykonaniem robót budowlanych, świadczeniem usług, handlem detalicznym lub hurtowym.

Koszty działalności podstawowej

Koszty działalności produkcyjnej

Przyjęcie produktów gotowych do magazynu wg. rzeczywistego kosztu wytworzenia.

Koszty działalności

Produkcyjnej produkty gotowe

Obroty 54000 51000 51000

1

1- przyjęcie produktów gotowych wytworzonych w danym miesiącu , wycena wg. rzeczywistego kosztu wytworzenia 51 zł/szt. przyjęto 1000szt. , czyli koszt wytworzenia produktów gotowych 51000 zł.

Pozostałe saldo na koncie „ koszty dział. Produkcyjnej” 3000 oznacza wartość produkcji niezakończonej.

Koszt wytworzenia wyrobu gotowego określa się w wyniku obliczeń zwanych kalkulacją , za pomocą tych obliczeń ustalamy wartość wszystkich kosztów jakie ponieśliśmy , by wytworzyć jeden wyrób gotowy.

Przykład 1.

Stan konta „ koszty działalności produkcyjnej” wynosi 30000. W ciągu danego okresu sprawozdawczego z produkcji do magazynu przyjmowano wyroby gotowe.

- I partia 200 szt. po 30 zł / szt. – wartość 6000

- II partia 150 szt. po 30 zł / szt. – wartość 4500

- I partia 550 szt. po 30 zł / szt. – wartość 16500

Zaksięgowano operacje związane z przyjęciem wyrobów gotowych do magazynu.

Ustalić wartość produkcji w toku.

Koszty działalności

produkcyjnej produkty gotowe

30000 6000 (1 1) 6000

4500 (2 2) 4500

16500 (3 3) 16500

3000 (4

Czyli 3000 to wartość produkcji w toku , możemy to zaksięgować na oddzielnym koncie.

Produkcja w toku

4) 3000

Operacje 1-3 PW – przyjęcie wyrobów gotowych z produkcji do magazynu, każda partia ma swoje PW

Operacja 4 – przeksięgowanie wartości produkcji w toku.

Fazy zbytu produkcji.

Moment rzeczowy sprzedaży	Określa moment związany z faktem wydania wyrobów gotowych z magazynu lub postawienia produktów gotowych do dyspozycji odbiorców Moment rzeczowy jest dokumentowany dowodem „WZ” – wydanie na zewnątrz
Moment prawno – finansowy sprzedaży	Określa moment wystawienia faktury dla odbiorców wyrobów gotowych Faktura dla odbiorcy jest podstawą do zaksięgowania przychodów ze sprzedaż produktów.

Wartość faktury będziemy ustalać wg ceny sprzedaży

Przykład 2.

Ewidencja sprzedaży wyrobów gotowych. Treść operacji:

1.Wz- wydano z magazynu sprzedane wyroby gotowe wg kosztu wytworzenia.

Wyroby gotowe koszty wytworzenia sprzedanych wyrobów

Sp (x)

1

2. faktura wystawiona za sprzedane wyroby gotowe

a. wartość wyrobów gotowych wg ceny sprzedaży

b. VAT należny

przychody ze sprzedaży produktów należności z tytułu dostaw i usług

2a 2

VAT należny

2b

Przychodem jest wartość netto

Przykład 3.

Jednostka dokonała sprzedaży partii wyrobów gotowych . Sprzedano 500 szt. wyrobów gotowych. Przeprowadź ewidencję sprzedaży wyrobów gotowych wiedząc, że:

a. jednostkowy koszt wytworzenia wyniósł 52 zł/szt.

b. jednostkowa cena sprzedaży 60 zł./ szt.

ustal wynik brutto na sprzedaży wyrobów gotowych

Rozwiązanie:

1. Faktura VAT za sprzedane wyroby gotowe

a. wartość netto ( przychód ze sprzedaży 500 szt. po 60zł/szt. ) – 30000

b. VAT należny ( 22%) 6600 zł

c. suma faktury (wartość brutto, należności od odbiorców) 36600

2. Wz – wydanie sprzedanych wyrobów gotowych wg kosztu wytworzenia ( 500 szt. po 52 zł/szt. ) – 26000

Tu należy przypomnieć sobie o dwóch momentach.

Teraz to popraw , bo nie zapisałam całego rozwiązania i zwróć uwagę czy na sprzedaży , czy ze sprzedaż. Odp : MA BYĆ ZE SPRZEDAŻY!

Wyroby gotowe koszty wytworzenia sprzedanych wyrobów przychody ze sprzedaży produktów

Sp(x) 26000 (2 2) 26000 26000 (4 3) 30000 30000 (1a

VAT należny należności z tytułu dostaw i usług

6600 (1 b 1c) 36600

Przyjmując dodatkowe założenia , że poniesione koszty sprzedaży wynoszą 500 zł , a poniesione koszty ogólnego zarządu 1000 zł . Ustal w sposób księgowy ostateczny wynik ze sprzedaży.

Koszty sprzedaży Wynik finansowy Koszty ogólnego zarządu

Sp. 500 500 (6 4) 26000 30000 (3 Sp. 1000 1000 (5 5) 1000

6) 500

27500 30000

Sk Ct 2500

Oznacza zysk ze sprzedaży produktów

Wynik brutto ze sprzedaży wyrobów gotowych.

Przychody ze sprzedaży wyrobów (-) koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów = wynik brutto ze sprzedaży wyrobów.

Wynik brutto ze sprzedaży : 30000 – 26000 = 4000

Wynik na sprzedaży wyrobów gotowych.

Przychody ze sprzedaży wyrobów (-) koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów = wynik brutto ze sprzedaży wyrobu.

(-) koszty ogólnego zarządy

(-) koszty sprzedaży (transportowe, ubezpieczenia, składowania)

= wynik ze sprzedaży wyrobów gotowych

Ustalenie wyniku na sprzedaży księgowo.

x- obroty

1.- przeksięgowanie przychodu ze sprzedaży produktów

2- przeksięgowanie kosztów wytworzenia sprzedanych wyrobów

3- przeksięgowanie kosztów ogólnego zarządu

4- przeksięgowanie kosztów sprzedaży.

Koszty wytworzenia sprzedanych wyrobów wynik finansowy przychody ze sprzedaży produktów

x) (x 2 1

Koszty ogólnego zarządu

x)

3

Koszty sprzedaży

x) 4

Sk Ct Sk Dt

Zysk ze sprzedaży strata na sprzedaży

Definicja przychodów jest ważna!!!

Wynik finansowy jednostki gospodarczej.

Segmenty wyniku finansowego

Wynik finansowy – jest ogólnym określeniem wyrażonego w pieniądzu efektu prowadzonych działań gospodarczych.

Jest ostatecznym wynikiem działalności jednostki w danym okresie.

Ogólna formuła wyniku finansowego.

Przychody – koszty = wynik

Struktura działalności gospodarczej

Działalność gospodarcza

Działalność operacyjna działalność finansowa

Zasadnicza pozostała

(podstawowa ) działalność operacyjna

działalność operacyjna

Struktura wyniku finansowego

Przychody i koszty podstawowej działalności operacyjnej ( do tej grupy należą tylko te wymienione niżej i żadne inne)

Przychody podstawowej działalności operacyjnej	Koszty podstawowej działalności operacyjnej
Przychody za sprzedaży produktów gotowych w przedsiębiorstwie produkcyjnym Przychody ze sprzedaży towarów w przedsiębiorstwie handlowym Przychody ze sprzedaży materiałów – jeśli przedsiębiorstwo odsprzedaje zbędne nadmierne zapasy materiałów	Koszt własny wytworzenia sprzedanych produktów w przedsiębiorstwie produkcyjnym Wartość sprzedanych towarów wg ceny zakupu w przedsiębiorstwie handlowym Wartość sprzedanych materiałów wg cen zakupu w przypadku sprzedaży materiałów

Przychody i koszy pozostałej działalności operacyjnej.

Pozostałe przychody operacyjne	Pozostałe koszty operacyjne
Między innymi Przychody ze sprzedaży środków trwałych w budowie Wartości niematerialne i prawne Przedawnione lub umorzone zobowiązania Otrzymane odszkodowania lub kary Otrzymane darowizny lub subwencje	Między innymi Koszty związane ze sprzedażą środków trwałych , środków trwałych w budowie , wartości niematerialnych i prawnych Koszty związane z działalnością socjalną Przedawnione , umorzone lub nieściągalne należności Zapłacone odszkodowania, kary , grzywny Przekazane darowizny

Przychody i koszty finansowe

Przychody finansowe	Koszty finansowe
Między innymi Otrzymane odsetki od środków na rachunku bankowym , od lokat terminowych Zyski ze zbycia inwestycji ( aktywa finansowe – udziały w obcych podmiotach , certyfikaty , bony skarbowe) Otrzymane dywidendy i udziały w zyskach Odsetki od udzielonych pożyczek Otrzymane lub naliczone odsetki karne	Między innymi Zapłacone odsetki od kredytów , pożyczek Ujemne różnice kursowe Straty ze zbycia inwestycji Płacone dyskonto wekslowe Naliczone odsetki przez kontrahentów

Straty i zyski nadzwyczajne.

Zyski nadzwyczajne	Straty nadzwyczajne
Między innymi Odszkodowania za straty spowodowane przyczynami losowymi Odpady użytkowe przyjęte do magazynu, a odzyskane po zdarzeniach losowych	Między innymi Niedobory i szkody w majątku z przyczyn losowych ( wywołane np. pożarem , gradobiciem , huraganem) Koszty likwidacji szkód losowych

Obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego.

Podatek dochodowy od osób prawnych

Nadrzędne zasady uwzględniane przy ustaleniu wyniku finansowego:

1. Zasada współmierność - którą stosuje się do kosztów i przychodów działalności operacyjnej i finansowej (zasada nie ma zastosowania do pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych oraz strat i zysków nadzwyczajnych).

Zgodnie z tą zasadą elementami wyniku finansowego mogą być te koszty i przychody , które dotyczą danego okresu (są współmierne).

2. Zasada memoriałowa – w sprawozdaniu finansowym jednostki ujmuje się ogół osiągniętych w danym okresie przychodów i związanych z nimi kosztów , niezależnie od faktu otrzymania lub wydatkowania środków pieniężnych.

3. Zasada ostrożnej wyceny – przy ustaleniu przychodów i kosztów należy kierować się przezornością i nie zawyżać przychodów i nie zaniżać kosztów.

Metody ustalania wyniku finansowego:

Metoda	Wariant
Statystyczna	kalkulacyjny porównawczy
Księgowa	kalkulacyjny porównawczy

Wybór wariantu jest uzależniony od przyjętych zasad w zakresie ewidencji kosztów podstawowej (zasadniczej) działalności operacyjnej.

• jeśli ewidencja kosztów prowadzona jest tylko w układzie rodzajowym, to wynik finansowy może być sporządzany tylko w wariancie porównawczym.

• jeśli ewidencja kosztów prowadzona jest tylko w układzie funkcjonalnym, to wynik finansowy może być sporządzany tylko w wariancie kalkulacyjnym.

• jeśli ewidencja kosztów prowadzona jest równolegle w układzie rodzajowym i funkcjonalnym, to jednostka ma prawo w wyboru wariantu ustalenia wyniku finansowego

Obliczenia wyniku finansowego metodą statystyczną ( wariant kalkulacyjny ) :

(+) przychody ze sprzedaży towarów.

(+) przychody ze sprzedaży materiałów.

(+) przychody ze sprzedaży produktów.

(-) wartość sprzedanych towarów.

(-) wartość sprzedanych materiałów.

(-) koszt wytworzenia sprzedanych produktów.

(-) koszty ogólnego zarządu.

(-) koszty sprzedaży.

(=) wynik ( zysk / strata ) ze sprzedaży.

(+) pozostałe przychody operacyjne.

(-) pozostałe koszty operacyjne.

(=) wynik ( zysk / strata ) z działalności operacyjnej.

(+) przychody finansowe.

(-) koszty finansowe.

(=) wynik ( zysk / strata ) z działalności gospodarczej

(+) zyski nadzwyczajne.

(-) straty nadzwyczajne.

(=) wynik (( zysk / strata) brutto

(-) obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

(=) wynik ( zysk / strata ) netto.

Obliczenia wyniku finansowego metodą statystyczną ( wariant porównawczy ) :

(+) przychody ze sprzedaży podatków.

(+/-) zmiana stanu produktów.

(+) koszty wytworzenia produktów na własne potrzeby.

(+) przychody ze sprzedaży towarów i materiałów.

(-) koszty układu rodzajowego.

(-) wartość sprzedanych towarów i materiałów.

Reszta to samo co poprzednio różnica tylko „na sprzedaży”.

Istota zmiany stanu produktów.

Koszty układów rodzajowego korekta koszt własny sprzedaży

Zmiana stanu produktów

Zwiększenie stanu produktów koszty rodzajowe > koszt własny sprzedaży.

Wytwarzamy 1000 sztuk , sprzedajemy 900 sztuk.

Zmniejszenie stanu produktów koszty rodzajowe < koszt własny sprzedaży.

Wytwarzamy 1000 sztuk , sprzedajemy 1100 sztuk. ( z ubiegłego roku )

Nie ma zmiany , gdy wytworzymy 1000 sztuk i 1000 sztuk sprzedamy.

Zmiana stanu produktów:

Zmiana stanu produktów zwiększająca lub zmniejszająca przychody ze sprzedaży produktów wynika z przyrostu bądź zmniejszenie wartości stanu zapasów produktów gotowych , jakie nastąpiły między początkiem i końcem roku obrotowego.

Ustalenie zmiany stanu produktów.

Dt Rozliczenie kosztów Ct

Koszt wytworzenia Koszty rodzajowe przeniesione

sprzedanych produktów. na konta układu funkcjonalnego

koszty sprzedaży

koszy zarządu

saldo Ct Saldo Dt

( zwiększenie (zmniejszenie

stanu produktów) stanu produktów)

Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby to poniesione przez jednostkę koszty na wytworzenie wyrobów gotowych oraz usług , które zostały wykorzystane w działalności jednostki gospodarczej np. usługi na rzecz środków trwałych w budowie.

Przykład: Obliczenie wyniku finansowego metodą statystyczną

Koszty i przychody danego okresu w spółce ABC na dzień 31.12.200X przedstawia się następująco:

• Przychody ze sprzedaży produktów 950000

• Koszt sprzedanych produktów ( koszt wytworzenia sprzedanych produktów 620000

• Koszty zarządu a 110000

• Koszty sprzedaży 42000

• Zyski nadzwyczajne 15000

• Pozostałe przychody operacyjne 11000

• Koszty finansowe 18000

• Przychody finansowe 12000

• Pozostałe koszty operacyjne 13000

• Podatek dochodowy ( wg obowiązującej stopy) ......

• Koszty rodzajowe ogółem 750000

• Rodzaje kosztów .....

Rozliczenie kosztów jest nam potrzebne , by ustalić na potrzeby wariantu porównawczego zmianę stanu produktów ( obroty kredytowe tego konta są zawsze równe sumie kosztów rodzajowych)

Podatek dochodowy obliczamy od wartości wyniku brutto.

Pozostałe koszty operacyjne

a. są wykorzystywane do ustalenia wartości segmentu 1 z tym , że w wariancie porównawczym nie odnoszone są na wynik finansowy , ale są potrzebne , by ustalić zmianę stanu produktów.

Rozwiązanie

Wariant kalkulacyjny wariant porównawczy

(+) przychody ze sprzedaży produktów 950000 (+) przychody ze sprzedaży produktów 950000

(-) koszt wytworzenia sprzedanych (-)koszty rodzajowe 750000

sprzedanych produktów 620000

(-) koszty sprzedaży 42000 (-)zmniejszenie stanu produktów 22000

(-)Koszty ogólnego zarządu 110000

(=) wynik ( zysk / strata) ze sprzedaży 178000

(+0 pozostałe przychody operacyjne 18000

(-) pozostałe koszty operacyjne 13000

(=) wynik ( zysk / strata) z działalności operacyjnej 183000

(+) przychody finansowe 16000

(-) koszty finansowe 12000

(=) wynik ( zysk / strata) z działalności gospodarczej 187000

(+) zyski nadzwyczajne 15000

(-) straty nadzwyczajne 11000

(=) wynik ( zysk / strata) brutto 191000

(-) podatek dochodowy ( od osób prawnych 19%) 19% z 191000 = 36290

(=) wynik ( zysk / strata) netto 194710

Dt rozliczenie kosztów Ct

620000 750000

110000

42000

772000 750000

22000 Dt Sk

772000 772000

Koszty rodzajowe < koszt własny

Sprzedaliśmy więcej niż wytworzyliśmy , stan zapasów nam się zmniejsza.

Znać segmenty , poszczególne koszty, zwraca uwagę na kary grzywny , zaliczamy je do innej grupy niż odsetki.

Sprawozdanie finansowe

Sprawozdanie rzeczowe	Sprawozdanie finansowe
Prezentuje dane liczbowe w jednostkach naturalnych	Prezentują dane liczbowe w jednostkach wartościowych ( źródłem danych dla tych sprawozdań jest ewidencja księgowa)

Sprawozdanie finansowe stanowi uporządkowane zestawienie informacji o sytuacji majątkowej, finansowej jednostki , o jej wyniku finansowym , oraz przeprowadzonych przez nią transakcjach , sporządzane na określony moment czasowy tzw. dzień bilansowy.

Informacje zawarte w sprawozdaniach finansowych pozwalają na określenie stanu faktycznego sytuacji finansowej i majątkowej podmiotu gospodarczego.. umożliwiają ocenę realizacji zamierzeń , stwarzają podstawy analizy działalności gospodarczej , tworzą podstawy kontroli i planowania , ułatwiają podejmowanie decyzji.

Użytkownicy sprawozdań finansowych

Użytkownicy zewnętrzni	Użytkownicy wewnętrzni
Inwestorzy Kredytodawcy Kontrahenci Organy podatkowe Rząd i jego agendy społeczeństwo	Kierownictwo jednostki Pracownicy Związki zawodowe

Użytkownicy i ich potrzeby informacyjne.

Inwestorzy – rozmiary ryzyka i niepewności związanej z inwestowaniem i stopą zwrotu zaangażowanego kapitału

Kredytodawcy – zdolność kredytowa jednostki , możliwość spłaty w terminie kredytu

Kontrahenci – wypłacalność jednostki , zdolność regulowania zobowiązań terminowo

Pracownicy ( i ich organizacje) – informacje o ewentualnym zagrożeniu kontynuacji działalności , informacje o rentowności jednostki

Klienci – informacje o kontynuowaniu działalności przez jednostkę gospodarczą np. przy zakupie produktów o długotrwałym działaniu .

Rząd i agendy rządowe – z punktu widzenia polityki gospodarczej i podatkowej . Informacje w celu sporządzenia danych statystycznych w skali makroekonomicznej

Społeczeństwo – zwłaszcza lokalne jest zainteresowane informacją o sytuacji finansowej ze względu na możliwości zatrudnienia pracowników.

Elementy składowe sprawozdania finansowego

• Wprowadzenie

• Bilans

• Rachunek zysków i strat

• Rachunek przepływów pieniężnych

• Zestawienie zmian w kapitale własnym

• Dodatkowe informacje i objaśnienia

Rachunek przepływów pieniężnych, oraz zestawienie zmian w kapitale własnym sporządzają duże podmioty gospodarcze , które spełniają określone wymogi określone ustawą o rachunkowości. Np. banki spółki akcyjne i inne.

Bilans

• Stanowi syntetyczne , dwustronnie , wartościowo zrównoważone zestawienie wszystkich aktywów i pasywów podmiotu gospodarczego sporządzone na określony dzień i w określonej formie.

• Składniki aktywów trwałych i obrotowych zwanych aktywami usystematyzowane są przy uwzględnianiu kryterium płynności, natomiast źródła finansowania składników aktywów zwanych pasywami przy uwzględnianiu kryterium wymagalności.

Rachunek zysków i strat

• To sprawozdanie, które prezentuje wszystkie elementy kształtujące wynik finansowy

• Jest to prezentacja wielosegmentowa

• Każdy segment pokazuje jakie przychody i koszty dotyczą danego rodzaju działalności ( podstawowej , pozostałej operacyjnej , finansowej , wyniki nadzwyczajne) i jaki osiągnięto wynik z tej działalności.

Warianty rachunku zysku i strat

Porównawczy rachunek zysków i strat

Kalkulacyjny rachunek zysków i strat

Zestawienie zmian w kapitale własnym

Obejmuje informacje o zmianach w wysokości kapitału własnego, powstałego w roku obrotowym bieżącym oraz poprzednim spowodowanym m.in. takimi zdarzeniami jak:

• Emisja nowych akcji ( udziałów)

• Zwiększenie wartości nominalnych akcji lub udziałów

• Umorzenie akcji ( udziałów)

• Podział zysku lub pokrycie straty

• Dopłaty wspólników

• Korekty błędów podstawowych

Rachunek przepływów pieniężnych

Ujmuje wszystkie wpływy i wydatki środków pieniężnych jednostki ( z wyłączeniem operacji związanych z zakupem lub sprzedażą środków pieniężnych).

Źródła pochodzenia kierunek i wielkość

oraz wielkość uzyskanych ich wykorzystania

przez jednostkę środków

pieniężnych i ich ekwiwalentów

Zakres sprawozdania finansowego

Sprawozdanie z działalności jednostki nie stanowi integralnej części sprawozdania finansowego. Obowiązek jego sporządzania , jako dodatkowego zestawienia informacji o działalności jednostki ciąży na wybranych podmiotach:

• Spółki kapitałowe

• Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych

• Spółdzielnie

• Przedsiębiorstwa państwowe

Celem jest dostarczenie istotnych informacji o stanie majątku i sytuacji finansowej jednostki pozwalających na właściwą ocenę efektów działalności w przyszłości oraz na ocenę przyszłego rozwoju.

Egzamin 2 części teoretyczna ( test jednokrotnego wyboru)/ praktyczna ( 4 zadania : bilans – grupy , podgrupy , muszą być zachowane zasady płynności itd., konta bilansowe typy operacji , zakup materiałów, koszty , sprzedaż wyrobów gotowych , wynik finansowy, co zaliczamy do sprawozdań . Darowała wariant porównawczy

1 godz zegarowa.