BEZPIECZEŃSTWO ZBIOROWE

• Termin ukuto w latach 30-tych, nawiązanie do koncepcji pokoju powszechnego i wielkich projektów de Saint-Pierra, Kanta, itp.., poczucie wzrastających możliwości przeciwdziałania wojnom

• System wspólnego zapobiegania agresji, oparty na wielostronnej umowie międzynarodowej.

- zasada wzajemnej nieagresji

- zasada zbiorowej samoobrony - napad na jednego uważany jest za napad na wszystkich - obowiązek udzielenia pomocy ofierze agresji.

LIGA NARODÓW – projekt brytyjski:

• od 1901 – Leonard Wolf (Bloomsburry Group)

• od 1914 - Walter Philimore, Robert Cecil

• przeciwdziałanie wojnom – poprzez układ o zbiorowym bezpieczeństwie

• zdominowana przez Francję i W. Brytanię - nie stała się organizacją uniwersalną

• T.W. Wilson – miała być podstawą nowego ładu, opartego na amerykańskiej hegemonii

INICJATYWY OKRESU MIĘDZYWOJENNEGO

• Pakt Brianda-Kelloga, Paryż, 1928, łączył 60 państw – układ wielostronny

Art. 1, Państwa (strony paktu) potępiają: uciekanie się do wojny w celu załatwienia sporów międzynarodowych i wyrzekają się jej jako narzędzia polityki narodowej w swych wzajemnych stosunkach

Art. 2, Załatwianie i rozstrzyganie wszystkich sporów i konfliktów bez względu na ich naturę i pochodzenie, które mogłyby powstać między nimi, powinno być osiągane za pomocą tylko środków pokojowych

ONZ:

• 1943 Techeran – Franklin D. Roosevelt – reaktywacja wilsonowskiej koncepcji bezpieczeństwa zbiorowego

• państwa zwycięskie zdominują rzeczywistość – ONZ ma być ich narzędziem

• Wykorzystanie zasady zbiorowego bezpieczeństwa:

1950 (wojna koreańska)- potem zimna wojna

1990 – George Bush – szeroka koalicja – wojna w Zatoce Perskiej, 1991 – Bush proklamuje: nowy światowy

światowy porządek globalnego bezpieczeńtwa zbiorowego

LIBERALIZM INSTYTUCJONALNY

• ROBERT KEOHANE: wysoki stopień instytucjonalizacji znacznie zmniejsza destabilizujący wpływ wielobiegunowej anarchii

• Instytucje: zapewniają ciągłość, poczucie stabilności, przepływ informacji, możliwość negocjacji, sprzyjają współpracy, pomagają tworzyć klimat, w którym rodzi się oczekiwanie stabilnego pokoju, umacniają przekonanie o trwałości umów międzynarodowych

• wszelkie układy, organizacje, sojusze polityczne, gospodarcze, wojskowe tworzą pewnego rodzaju wspólnotę bezpieczeństwa

NORMAN ANGELL

• 1910 – „The Great Illusion” : międzynarodowe finanse są tak ze sobą powiązane i od siebie uzależnione, tak związane z handlem i przemysłem, że militarna i polityczna potęga nie ma już nic do powiedzenia

• po I WŚ - eliminowanie wojen związane będzie ze wzrastającą świadomością ludzi – wojna nie jest w ich interesie

• wojna nuklearna nie miałaby sensu

WSPÓŁZALEŻNOŚĆ GOSPODARCZA SPRZYJA POKOJOWI BEZPIECZEŃSTWU

• silna sieć powiązań / rozwój, współpraca, transfer

• wzajemna zależność zniechęca do używania siły militarnej, która jest zbyt kosztowna

• rozwijanie współpracy gospodarczej stało się w dużej mierze substytutem militarnej ekspansji

• Richard ROSECRANCE – handel i inwestycje rosną – spada zapotrzebowanie na użycie siły militarnej - wojny tylko w

państwach słabo rozwiniętych, gdzie koszty wojen są niskie

KATHERINE BARBIERI

• przeanalizowała konflikty zbrojne z lat 1870-1992

• kraje współzależne zdecydowanie częściej angażują się w działania militarne niż te, których nic nie łączy

• konsekwencje działań wojennych dla stosunków handlowych bywały różne

• państwa wzajemnie uzależnione od siebie gospodarczo częściej popadały ze sobą w konflikty niż te, między którymi

występowała znaczna asymetria

INTENSYFIKACJA KONTAKTÓW SPOŁECZNYCH

Ernst Haas - współzależność ekonomiczna w zdecydowanie większym stopniu niż kiedyś wpływa na inne dziedziny współpracy i na ogół kontaktów międzynarodowych (spillover)

Karl Deutsch - wysoki stopień więzi ponadnarodowych prowadzi do stosunków pokojowych, oznaczających coś więcej niż tylko brak wojny, czyli do WSPÓLNOTY BEZPIECZEŃSTWA

WSPÓŁZALEŻNOŚĆ GOSPODARCZA – PRZYCZYNA KONFLIKTÓW

• Albert Hirschman: rozwój handlu między państwami znacznie osłabia bezpieczeństwo na świecie, ponieważ nierówny podział korzyści prowadzi do polityki siły

• Robert Gilpin i John Mearsheimer: handel w niewielkim stopniu może chronić przed wzajemną wrogością - konflikt interesów nie tylko więc nie zanika, ale wręcz się nasila

• Kenneth Waltz - zwiększona liczba wzajemnych interakcji nie likwiduje konfliktów między państwami, ale może tworzyć ich jeszcze więcej - najgwałtowniejsze konflikty toczone były pomiędzy cywilizacyjnie i kulturowo zbliżonymi populacjami

• Współzależność- służy maskowaniu różnic potencjałów, dając złudzenie, że wszyscy uczestniczą w tej samej grze