Teoretyczne podstawy wychowania 07.10.2013rok.

Temat: Osobowość

Pojęcie:

1. Wychowanie jest rozwijaniem osobowości

2. Osobowość jest to to sposób powiązania i zintegrowania „składowych człowieka” oraz ekspresji tych elementów w działaniu.

3. Osobowość jest społecznie ukształtowanym sposobem świadomego istnienia jednostki na które składają się oparte na poznaniu rzeczywistości cele, działalność realizacyjna.

4. Ustosunkowania do świata, do innych, do siebie, oraz mechanizmy samoregulujące, zabarwione właściwościami organizmu. Osobowość jest związana ze świadomością.

5. „to co dla jednego jest szczęściem dla drugiego może być nieszczęściem.”

6. Osobowość to centralny system regulacji czynności. W mózgu człowieka znajdują się jednostki czynnościowe zwane „układami funkcjonalnymi”, które są elementem wykonywania czynności.

7. Osobowość to konstrukt teoretyczny, zbiór cech i właściwości, których każda z nich (z osobna) jest do zbadania, ale osobowość jest wypadkową, której nie możemy zmierzyć.

Cechy osobowości:

1. Względna stałość – są to wartości, które nie ulegają zmianom i którym jesteśmy wierni do końca życia; jednak są i takie wartości , które ulegają modyfikacji.

2. Spójność – polega na tym ,że dwie cechy bądź postawy współwystępują ze sobą, wzajemnie się uzupełniając (dopełniając).

3. Dynamika – dokonywanie zmian jakościowych i ilościowych w osobowości człowieka.

Komponenty:

1. Poznawczo – programowy (wiedza człowieka, jego pogląd na świat i plany życiowe)

2. Emocjonalno – motywacyjny (zainteresowania człowieka, jego potrzeby oraz napięcia motywacyjne)

3. Kontrolny (samoświadomość człowieka, jego sumienie)

Funkcje osobowości:

1. Samoregulacyjna - człowiek jest w stanie dostosować się, dążyć do celu mimo utrudnień

2. Samodzielna aktywność – aktywność własna działanie na własną rękę,

3. Samoaktualizacja – zdobywając wiedzę czytając uaktualniamy wiedze i umiejetnosci zdobywamy nowe doswiadczenia

4. Dynamiczna organizacja – podjąć, zorganizować się jeżeli jesteśmy zmotywowani.

Osobowość – elementy:

1. Popędy i temperamenty

2. Potrzeby

3. Motywy

4. Charakter

5. Wartości

6. Postawy

Temperament – to ogół biologicznych i psychicznych czynników współtworzących osobowość, określających formalne cechy zachowania, takie jak siła, dynamika reagowania.

• Temperament przejawia się we wszystkich czynnościach człowieka, niezależnie od ich rodzaju, treści i ukierunkowania.

Hipokrates dwa tysiące lat temu podzielił ludzi na cztery typy temperamentne.

Metody Badań Pedagogicznych 07.10. 2013

Temat: Nauka a wiedza potoczna. Specyfika języka pedagogiki.

Wiedza potoczna o życiu społecznym:

1. Ludzie dysponują wiedzą o specyfice otaczającego ich świata społecznego.

2. Ów świat postrzegany jest z perspektywy dostępnego fragmentu rzeczywistości, z którą mamy styczność

3. Wiedza potoczna jest przyswajana w procesie socjalizacji i tworzy się na gruncie wymiany

4. Wiedza potoczna rzadko łączy się z wyjaśnieniem

5. Często wywodzi się z przysłów i mądrości ludowych (tradycji).

Wiedza naukowa vs potoczna. Cechy.

Wiedza Potoczna:

Wiedza naukowa:

Zindywidualizowana Ma charakter subiektywny Ma charakter konkretny i potoczny Jednolita Zawiera zasady jednostkowe Sądy ogólne są stosowane do konkretnych sytuacji Posługuje się językiem potocznym Język potoczny jest językiem mało precyzyjnym (niejednoznacznym) Język potoczny nie jest wolny od ocen Zawiera komponenty i określenia emocjonalne Nie ma charakteru systematycznego Wiedza mało spójna (sądy mogą być wewnętrznie sprzeczne) Nie dążymy do uzasadniania jej Uznajemy oczywistość wiedzy potocznej

Zmierza do obiektywizacji Pochodzi z kręgu profesjonalistów Istnieje pewien korpus wiedzy akceptowany przez wszystkich Jest wiedzą abstrakcyjną Zawarte sądy ogólne odnoszą się do zbiorów ludzi i mają charakter generalizacji historycznych albo praw nauki Posługuje się językiem nauki Jest wolny od ocen Spełnia wymagania pod względem wystarczającego stopnia precyzji Immanentną wiedzą nauki jest to, że wiedza jest gromadzona w sposób systematyczny W sposób świadomy dąży się do eliminacji sprzeczności i niespójności, które się w niej pojawiają Sądy muszą być empiryczne uzasadnione, a uzasadnienie musi mieć charakter intersubiektywny (kontrola ze strony innych badaczy) Należy dbać o jawność procedury badawczej, warsztat badawczy musi być jawny Musimy określić, jaki jest stopień pewności wypowiadanych twierdzeń i zasięg ich obowiązywania.

Pedagogika jest nauką probabilistyczną.

Cechy języka nauki – podsumowanie

1. Informatywność – język nauki nie może być ewokatywny lub ekspresywny

2. Komunikatywność:

• Jasność – jednoznaczność stosowanych pojęć i terminów, tak by czytający lub słuchający mógł bez trudu odczytać znaczenie komunikatów, sądów i twierdzeń.

• Ścisłość – precyzyjność terminów, wyrażeń i zdań stosowanych do opisywania i wyjaśniania wybranej klasy faktów i zjawisk,

1. Przekładalność na język pokrewnych dyscyplin i teorii, zwłaszcza tych które opisują i wyjaśniają te samą rzeczywistość.

Specyfika języka pedagogiki – typ pojęć, terminów i wyrażeń:

1. Profesjonalizm – pojęcia, terminy i wyrażenia mają konkretne, ściśle określone znaczenie w porozumiewaniu się między przedstawicielami danego zawodu (zarówno w nauce jak i w praktyce) istnieje system pojęć, terminów i wyrażeń składających się na słownik danej dziedziny nauki (m.in.: Czesław, Małgorzata Kupisiewicz, Słownik pedagogiczny),

2. Potoczność, kolokwialność – pojęcia , terminy i wyrażenia stosowane są w mowie codziennej w porozumiewaniu się ludzi reprezentujących różne poziomy wykształcenia i różne zawody w mowie potocznej:

• Potoczność pierwotna, polegająca na tym, że poszczególne pojęcia i terminy zostały zaczerpnięte z mowy potocznej w języku nauki nadano im określone znaczenie. Na przykład : dziecko, zabawa, zawód, zespół…

• Potoczność wtórna, wyrażająca się w upowszechnianiu, skolokwializowaniu terminów i wyrażeń języka nauki, stosowaniu uch w codziennych rozmowach. Na przykład: inteligencja, wychowanie, nauka, pedagog…

Wprowadzenie do pedagogiki. 07.10.2013

Temat: Pedagogika jako refleksja filozoficzna.

Filozofia – spektakularne, refleksyjne i syntetyczne dociekania na temat wszechświata oraz miejsca, jakie zajmuje w nim człowiek.

Działy filozofii:

1. Metafizyka – nauka zmierzają ca do poznania istoty rzeczywistości, zajmuje się rozważaniami a temat natury bytu

2. Epistemologia – nauka o poznaniu wiedzy

3. Aksjologia – nauka o wartościach, podejmuje próbę ustalenia , jakie zachowanie jest dobre a jakie złe.

4. Logika – zajmuje się zasadami czy też wzorcami poprawnego myślenia. Bada ona reguły prawidłowego wnioskowania, dzięki którym możemy we właściwy sposób formułować założenia i argumenty na poparcie stawianej tezy.

Pedagogika w znaczeniu pedagogicznym:

1. Jest myśleniem o procesach wychowania i kształcenia człowieka, ukazując je jako proces historyczny, psychiczny społeczny oraz kulturowy. Ukazuje filozoficzne przesłanki teorii i praktyk pedagogicznych oraz uświadamia warunki generujące wiedzę i doświadczenie, tworzących tożsamość podmiotową.

Podstawowe jej zadania:

• Zdefiniowanie miejsca pedagogiki pośród nauk

• Sformułowanie fundamentalnej bazy pojęciowej, umożliwiającej opis rzeczywistości wychowawczej

• Dialog interdyscyplinarny o istocie podstawowych dla niego procesów.

Działy filozofii stanowią przesłankę rozstrzygnięć w odpowiadających im działach pedagogiki.

• Aksjologia – jako nauka o wartościach służy teleologii (nauki o celach) wychowania

• Epistemologia – dydaktyce ( nauka o kształceniu)

• Etyka – teorii i wychowania estetycznego

• Filozofia prawa i państwa – podbudowuje koncepcje wychowania obywatelskiego

• Filozofia religii służy wyjaśnieniu wartości wychowania religijnego

• Historia filozofii waz z metodologią mają wartość dla historii pedagogiki

• Prakseologa – odbudowuje skuteczność metodyki wychowania

Uzasadnienie pedagogiki filozoficznej w obszarze teoretycznym wynika z tego że:

• Wszystkie problemy pedagogiki wychodzą z określonych przesłanek ontologicznych, epistemologicznych, aksjologicznych i antropologicznych

• Obszar rozważań pedagogiki oscyluje wokół wyników badań samej filozofii

• Pojęcia pedagogiczne tworzone są na podstawie określonych dyrektyw filozoficznych

• Działalność wychowawcza realizuje cele, w których wyraża się określony sposób rozumienia świata i życia oraz ich wartościowania (aksjologii). Pomost pomiędzy pedagogiką a filozofią stanowi światopogląd.

Poglądy filozoficzne we współczesnych koncepcjach pedagogicznych:

• Sokrates – w pedagogice dialogu i spotkania, w metodach heurystycznych

• Platon – pedagogika ideałów, pedagogika wartości

• Arystoteles – pedagogiki: tomistyczna, humanistyczna, hermeneutyczna

• Archimedes – pedagogiki: scjentystyczna, eksperymentalna, empiryczna

Idealizm a edukacja:

• Rzeczywistość ma naturę duchową czy mentalną, niemożliwe jest poznanie czegokolwiek bez idei (Platon)

• Rzeczywistość absolutna jest w umyśle

• Wszechświat jest przejawem wyższej inteligencji i woli

• Głównym celem kształcenia w duchu idealistycznym jest zachęcanie uczniów do tego by stali się poszukiwaczami prawdy.

• Proces nauczania – uczenia się powinien pomagać uczniom w pełnym realizowaniu potencjału właściwego istocie ludzkiej

• Szkoła powinna zapewnić uczniom dostęp do wiedzy zawartej w spuściźnie kulturowej

• Kształcenie to proces polegający na rozwijaniu potencjału danego człowieka

• Uczenie się to proces odkrywania przez ucznia prawd obecnych w jego umyśle pod wpływem stymulacji dostarczonej przez nauczyciela

• Nauczyciel powinien stanowić wzorzec moralny i kulturowy, uosabiać najwyższe wartości humanistyczne

Realizm a edukacja :

• Żyjemy w świecie rzeczywistym, w którym istnieje wiele rzeczy, np. ludzie i przedmioty

• Przedmioty rzeczywiste istnieją niezależnie od tego czy czynimy z nich użytek

• Przedmioty te mogą być przez nas w jakimś stopniu poznane rozumowo

• Człowiek powinien w życiu kierować się przede wszystkim wiedz a na temat tych przedmiotów, praw nimi rządzących i wzajemnych relacji.

1. Głównym celem edukacji jest stwarzanie warunków sprzyjających zdobywaniu, przekazywaniu i wykorzystywaniu wiedzy. Szkoła powinna wypełniać następujące zadania:

• Rozwijać zdolność człowieka , jaką jest umiejętność racjonalnego myślenia, przekazując mu odpowiednio uporządkowaną wiedzę;

• Dostarczać ludziom motywacji do samookreślenia się, polegającego n racjonalnym dobieraniu celów do samorealizacji osiąganej dzięki rozwijaniu w pełni tych możliwości, które sprzyjają osiągnięciu doskonałości oraz do wewnętrznej integracji, czyli stworzenia rozsądnej hierarchii zobowiązań i oczekiwań wobec życia.

Realizm teistyczny - tomizm a edukacja:

• Pogląd realistyczny rozszerzony o założenie, w myśl którego istnieje wszechmocne, wszechwiedzące i osobowe bóstwo. Bóstwo to stworzyło świat ze wszystkimi jego stworzeniami, do których należy też człowiek i podtrzymuje ich egzystencję. Realizm teistyczny to połączenie greckiego racjonalizmu i teologii chrześcijańskiej (twórca Tomasz z Akwinu)

Edukacja opiera się na założeniu, że:

• Wychowanie powinno pomóc człowiekowi zasłużyć na życie wieczne

• Najważniejszą cechą istoty ludzkiej jest rozum i edukacja powinna przyczynić się by człowiek nauczył się wieść życie doskonałe pod względem intelektualnym.

• Aby edukacja była pełna, musi też ułatwić każdej osobie aktywne uczestniczenie w jej własnej kulturze i historii

• Ważną rolę w życiu człowieka odgrywa praca, dlatego tez powinien on zdobywać umiejętności praktyczne oraz kwalifikacje zawodowe.

Naturalizm a Edukacja

• Podstawą rzeczywistości jest natura (Jan Jakub Rousseau, Johann Heinrich Pestalozzi)

• Jako filozofia edukacyjna opiera się na nast. Przekonaniach

• Człowiek, określając cele edukacyjne musi zwrócić się ku przyrodzie i własnej naturze, które są częścią porządku naturalnego

• Kluczem rozumienia natury jest poznanie zmysłowe; wrażenie stanowi fundament naszej wiedzy na temat rzeczywistości.

• Ponieważ procesy naturalne przebiegają powoli stopniowo i mają charakter ewolucyjny, edukacja człowieka także powinna odbywać się bez pośpiechu

• Dzieci powinny rozpoczyna c edukację od bezpośrednich doświadczeń zmysłowych dostarczanych przez ich najbliższe otoczenie;

• Dzieciństwo jest naturalnym, potrzebnym i wartościowym stadium rozwoju człowieka; programy i metody nauczania należy dostosować do odruchów i skłonności dziecka;

• Dzieciństwo i wiek dojrzewania nie stanowią jednej całości, ale składają się z kolejnych kumulatywnych stadiów rozwojowych – w każdej fazie uczeń jest gotowy do uczenia się czegoś nowego, w każdej tez proponuje się mu inny zestaw ćwiczeń

• Szkoły nie powinno uważać się za oddzielną instytucję, ale raczej za rozszerzanie środowiska, w którym funkcjonuje dziecko.

Pragmatyzm a edukacja (John Dewey)

• W ujęciu deweyowskim szkoła to:

1. Wyspecjalizowane środowisko stworzone po to , by umożliwić młodym ludziom akulturację przez zapewnienie im uczestnictwa w kulturze;

2. Jest instytucją społeczną spełniającą funkcję selekcyjną – prócz przekazywania treści kulturowych stara się również rekonstruować je tak, by przystawały do potrzeb współczesności.

3. Ma do wypełnienia 3 zadania: powinna upraszczać, oczyszczać i równoważyć dziedzictwo kulturowe

4. Szkoła powinna wyposażyć uczniów techniki rozwiązywania problemów, które później w dorosłym życiu będą przez nich wykorzystywane w sytuacjach napotkanych w rzeczywistości społecznej (praca z narzędziami i ludźmi, eksperymentowanie, grupowe metody rozwiązywania problemów, dyskusja)

Nauczyciel – jako przewodnik:

• Pozwala uczniom na popełnienie błędów i ponoszenie konsekwencji

• Swoboda, ale ograniczona dyscypliną wewnętrzną (powierzanie zadań, orientowanie na problem)

• Powinien czuwać nad przebiegiem lekcji i korzystając ze swojej wiedzy fachowej i doświadczenia nie dopuszczać do tego aby konsekwencje działań ucznia okazały się niebezpieczne dla niego albo jego kolegów i koleżanek.

Struktura nauki:

1. Podmioty nauki (ludzie nauki)

2. Wytwory pracy naukowców (teorie naukowe)

3. Obiekty materialne niezbędne do wytwarzania tych teorii.

Kryteria różniące naukę od innych form zorganizowanej działalności społecznej

• Własny przedmiot badań

• Własny system pojęciowy

• Własne metody badań

Przedmiot badań pedagogiki:

• Praktyka edukacji: np. funkcjonowanie instytucji edukacyjnych, stosunki międzyludzkie w nich panujące, zmiany zachodzące w ludziach poddanych działaniom edukacyjnym.

System pojęć pedagogiki

• Język opisu automatycznej praktyki edukacyjnej konieczny dla komunikacji między praktykami edukacji a uczonymi

• Sieć pojęć, których desygnaty są ukryte w edukacyjnej codzienności, konkretne terminy system pojęć świadczy o dojrzałości dyscypliny naukowej

• W pedagogice wciąż nie zawsze precyzyjne definicje i zgodność co do znaczeń (zachodzenie ich zakresów)

Metodologia badań:

• Pedagogika w grupie nauk humanistycznych i społecznych, przedmiot zmienny, trudny do obiektywnego pomiaru, ale możliwa obserwacja faktów edukacyjnych i uogólnienia (metody ilościowe) lub odnoszenie wyłącznie di badanego kontekst (metody jakościowe)

Teorie pedagogiczne:

• Poznawcze i symboliczne reprezentacje praktyki edukacyjnej budowane na podstawie badań, złożone z twierdzeń ogólnych (pedagogika- nauka w stadium tworzenia swych teorii)

Osobliwość pedagogik jako nauki:

• Złożoność

• Wieloaspektowość

• Dynamiczność i otwartość

• Niejednorodność naukową