Ćwiczenie 1.

Każdemu z określeń oznaczonych cyframi przyporządkuj odpowiednie pojęcie oznaczone literą:

a. konkurent doskonały

b. cenodawca

c. konkurencja niedoskonała

d. siła monopolowa

e. monopol

f. koncentracja

g. oligopol

h. konkurencja monopolistyczna

i. bariery wejścia na rynek

j. cenobiorca

k. konkurencja doskonała

l. towar homogeniczny

ł. monopol pełny

m. duopol

n. formy monopolizacji

o. produkty rynku oligopolistycznego

p. cena monopolowa

r. różnicowanie produktów

s. konkurencja niecenowa

t. warunek konieczny monopolu na rynku

u. monopol naturalny

w. ceny dumpingowe

x. zysk normalny monopolu

y. dyskryminacja cenowa

z. komparatywna nieefektywność monopolu

1. s

2. y

3. ł

4. w

5. i

6. n

7. t

8. x

9. j

10. z

11. k

12. u

13. a

14. d

15. l

16. r

17. c

18. g

19. o

20. f

21. p

22. h

23. e

24. b

25. m

1. Formy konkurencji na rynkach oligopolistycznych wykorzystujące czynniki pozacenowe, takie jak: marka, jakość, reklama, agresywny marketing.

2. Sprzedaż przez monopol produktów po różnych cenach w zależności od spełnienia przez nabywcę ustalonych kryteriów – wymagań.

3. Ograniczenia możliwości rozpoczęcia działalności na zmonopolizowanym rynku o charakterze ekonomicznym, technicznym i administracyjno – prawnym.

4. Ustalenie cen sprzedaży poniżej kosztów produkcji w celu wyeliminowania z rynku konkurentów nie będących uczestnikami porozumień monopolistycznych.

5. Ilość dostarczanych dóbr i usług mniejsza, a cena wyższa w porównaniu z doskonałą konkurencją.

6. Różnorodne formy instytucjonalne, legalne i nielegalne, mające na celu zmonopolizowanie działalności gospodarczej, takie jak: pool (jest luźnym porozumieniem zawieranym w celu realizacji konkretnych przedsięwzięć, takich jak prowadzenie wspólnej polityki cenowej, określenie rynków zbytu lub tworzenie wspólnych funduszy, np. do prowadzenia gry na giełdzie. Porozumienie to ma najczęściej charakter doraźny. Jest dość często zawierane w okresie złej koniunktury, a rozwiązywane, gdy pojawią się oznaki ożywienia w gospodarce), kartel (zmowa (umowa) państw lub przedsiębiorstw posiadających decydujący wpływ w tej samej lub podobnej gałęzi gospodarki, mająca na celu całkowitą kontrolę nad rynkiem i jego regulację (ceny, podaży, popytu). Tworzenie karteli pomiędzy przedsiębiorstwami jest nielegalne w Unii Europejskiej oraz w Stanach Zjednoczonych, jak również w wielu innych państwach świata), syndykat (jedna z form wchodzenia przedsiębiorstw na rynki międzynarodowe. Jest to nietrwałe porozumienie przedsiębiorstw o porównywalnej wielkości, działających w tej samej branży i mających podobny stopień rozwoju. Pomimo umów prawnych regulujących stosunki pomiędzy przedsiębiorstwami tworzącymi syndykat, tak ekonomicznie jak i prawnie pozostają one niezależne. W przeciwieństwie do kartelu, firmy w niektórych aspektach (szczególnie sprzedaży) decydują się na wspólne interesy. Osiągnięte zyski i dochody zostają następnie podzielone), trust (jest to forma monopolu, w którym przedsiębiorstwa tworzą oligopol, powstająca na drodze łączenia się samodzielnych dotąd przedsiębiorstw tej samej branży. Dotychczasowi ich właściciele stają się udziałowcami powstającego trustu, na którego czele stoi zarząd kierujący produkcją i zbytem, wyznaczający ceny, określający podział zysków), koncern (jest to ekonomiczna forma organizacji skupiającej przedsiębiorstwa o odrębnej osobowości prawnej należące do jednego właściciela; koncern powstaje na skutek koncentracji kapitału, w wyniku fuzji (łączenia) firm, dokonywanej zazwyczaj w drodze zakupu akcji lub udziałów innych firm. Firmy wchodzące w skład koncernu mają odrębną osobowość prawną i odrębne organy korporacyjne - w tym przede wszystkim odrębny Zarząd. Jego następstwem może być ograniczenie konkurencji, zwiększenie zysków (wynikające z produkcji na większą skalę), umocnienie pozycji finansowej, gospodarczej, osiągnięcie wpływu na decyzje gospodarcze państwa. Jest to forma funkcjonowania będącego zmową producentów), konglomerat (w ekonomii, jest to koncern, który grupuje przedsiębiorstwa o najróżniejszym profilu produkcji bez żadnej trwałej zasady doboru. W tym przypadku liczy się rentowność zainwestowanego kapitału. Oprócz typowych koncernów (branżowe, technologiczne, konglomerat) występują luźniejsze związki przedsiębiorstw mające na celu charakter kapitałowy, są to: holding, spółka joint-venture, konsorcjum) i holding (organizacja grupująca za pomocą mniej lub bardziej wyraźnych powiązań różne samodzielne pod względem prawnym podmioty gospodarcze, przy czym jeden z podmiotów ma w tym powiązaniu pozycję dominującą i podporządkowuje sobie pozostałe. Istotą holdingu jest zarządzanie przez jedną organizację innymi podmiotami oraz kontrolowanie działalności dzięki zależnościom kapitałowym lub personalnym. Holding jest zatem formą kumulacji kapitału).

7. Przedsiębiorstwo monopolistyczne mające możliwości kształtowania ceny rynkowej.

8. Zysk ekonomiczny osiągnięty przez monopol równy zeru.

9. Przedsiębiorstwo, które nie ma wpływu na cenę ukształtowania na rynku.

10. Cena monopolu nie pokrywa kosztów przeciętnych.

11. Teoria ekonomiczna (model ekonomiczny), według której czynniki produkcji wykorzystywane są w najlepszy efektywny sposób.

12. Sytuacja na rynku produktu, w której cały rynek jest opanowany przez jednego producenta, dostawcę.

13. Przedsiębiorstwo stojące w obliczu doskonale elastycznej krzywej popytu na swoje wyroby.

14. Możliwość kształtowania ceny przez producenta, wskazująca na pozycję rynkową rozpatrywanej firmy.

15. Produkt lub usługa niezróżnicowane, jednorodne, tj. niemożliwe do wyróżnienia na tle oferty pozostałych producentów.

16. Wytwarzanie dóbr, których cechy charakterystyczne wyróżniają je spośród innych produktów powstających w tej gałęzi.

17. Sytuacja na rynku, związana z istnieniem pewnej grupy silnych rynkowo przedsiębiorstw, w skrajnym przypadku sytuacja ta dotyczyć może wyłącznie jednej firmy, która ma wpływ na cenę rynkową.

18. Sytuacja rynkowa, w której przeważająca część podaży dostarcza kilku przedsiębiorców.

19. Produkty jednorodne i zróżnicowane, mając bliskie substytuty.

20. Proces zwiększania skuteczności ekonomicznej przedsiębiorstw przez łączenie czynników wytwórczych w grupy przedsiębiorstw dążących do wspólnego celu.

21. Sprzedaż tego samego produktu po różnych cenach, różnym odbiorcom, na różnych rynkach, w tym samym czasie.

22. Istnienie na rynku wielu firm, wytwarzających różne produkty, w warunkach gdy wejście na rynek nowych firm nie jest silnie ograniczane.

23. Sytuacja, w której na rynku danego towaru funkcjonuje tylko jedna firma, nie istnieje zatem konkurencja po stronie podaży.

24. Firma, która poszukuje wielkości produkcji maksymalizującej zyski, a następnie sama ustala cenę swojego dobra.

25. Sytuacja, w której na rynku występuje tylko dwóch dostawców.

Ćwiczenie 2.

Dokonaj właściwego wyboru spośród podanych możliwości, wiedząc, że wszystkie odpowiedzi mogą być zarówno dobre, jak i złe.

1. Brak jakichkolwiek barier wejścia występuje na rynku:

a. finansowym,

b. monopolistycznym,

c. konkurencji doskonałej,

d. konkurencji monopolistycznej,

e. czynników produkcji.

2. Zróżnicowanie form rynku związane jest z:

a. barierami wejścia,

b. korzyściami skali,

c. poziomem kosztów krańcowych,

d. poziomem ceny,

e. poziomem kosztów całkowitych.

3. W której strukturze rynkowej krzywa popytu na wyroby danej firmy jest najbardziej elastyczna?

a. oligopolu,

b. monopolu,

c. doskonałej konkurencji,

d. konkurencji monopolistycznej,

e. duopolu.

4. W której strukturze występuje największa liczba firm?

a. duopolu,

b. oligopolu,

c. monopolu,

d. konkurencji doskonałej,

e. konkurencji niedoskonałej.

5. Cenobiorca to:

a. firma nie mająca żadnego wpływu na poziom swoich przychodów ze sprzedaży,

b. firma, której cenę wyznacza przywódca,

c. firma, która dostosowuje poziom produkcji do ceny dyktowanej przez rynek,

d. firma, która oferuje swoje towary po cenach, na jakie godzą się związki zawodowe,

e. firma, której produkty drożeją szybciej niż poziom cen innych towarów.

6. Produkt na rynku konkurencji doskonałej jest:

a. komplementarny w stosunku do dóbr niższego rzędu,

b. standaryzowany,

c. nie posiadający bliskich substytutów,

d. jednorodny,

e. zróżnicowany.

7. W warunkach konkurencji doskonałej celem działania firmy jest:

a. maksymalizacja zysku jednostkowego,

b. maksymalizacja produkcji,

c. maksymalizacja zysku całkowitego,

d. maksymalizacja utargu całkowitego,

e. żadna z odpowiedzi nie jest prawidłowa.

8. W której strukturze rynkowej bariery wejścia są najsilniejsze?

a. konkurencji doskonałej,

b. konkurencji monopolistycznej,

c. oligopolu,

d. monopolu,

e. duopolu.

9. Monopol:

a. produkuje towar nie mający bliskich substytutów,

b. nie ma barier wejścia i wyjścia z rynku,

c. dąży do maksymalizacji zysku,

d. produkuje więcej, ale żąda również wyższe ceny aniżeli firma wolnokonkurencyjna,

e. w krótkim okresie minimalizuje koszty produkcji.

10. Kontrola ceny w warunkach konkurencji doskonałej jest:

a. absolutna,

b. ograniczona współzależnością cenową,

c. ograniczona wielkością rynku,

d. niemożliwa,

e. zależna od pozycji firmy (przywódca cenowy czy naśladowca).