5.Likwidacja skażeń

Likwidacja skażeń polega na usunięciu substancji promieniotwórczych, zniszczeniu lub usunięciu środków trujących i biologicznych z powierzchni skóry, błon śluzowych oczu, nosa i ust oraz na dezaktywacji, odkażaniu i dezynfekcji uzbrojenia i sprzętu wojskowego, umundurowania i oporządzenia oraz innych środków materiałowych.

Natychmiastowa, częściowa i całkowita likwidacja skażeń

Natychmiastowa likwidacja skażeń odbywa się jeszcze w terenie skażonym. Celem jest zminimalizowanie liczby porażonych, ochrona ich życia oraz ograniczenie rozprzestrzeniania się skażeń. Wykonują ją samodzielnie żołnierze natychmiast po wykryciu skażenia (bez przerywania wykonywania zadania bojowego) na rozkaz dowódcy pododdziału.

Jeśli dojdzie do jednoczesnego skażenia substancjami promieniotwórczymi, środkami trującymi i biologicznymi, to najpierw odkaża się środki trujące na powierzchni ciała i umundurowania, następnie środki biologiczne, a na końcu skażenia substancjami promieniotwórczymi.

Częściowa likwidacja skażeń może odbyć się w terenie skażonym jeżeli jest dostęp do nieskażonej wody. Jej celem jest zredukowanie zagrożenia wynikającego z możliwości kontaktu ze skażonymi ludźmi i sprzętem ,a także ograniczenie rozprzestrzeniania się skażenia. Proces ten realizują indywidualni żołnierze i pododdziały etatowym sprzętem i środkami podręcznymi. Obejmuje te części sprzętu, materiałów i terenu, które mogą stanowić wtórne źródło skażeń w wyniku stykania się z nimi lub odparowywania środków trujących. Wykonywana jest na rozkaz dowódcy pododdziału w czasie przerw w prowadzeniu działań bojowych.

Całkowita likwidacja skażeń ma na celu zredukowanie potrzeby korzystania z indywidualnego sprzętu ochronnego, a także przywrócenia pełnej zdolności bojowej skażonym pododdziałom. Wykonuje się ją po wyjściu z terenu skażonego (maksymalnie do 5 godzin od wystąpienia skażenia) własnymi środkami i sprzętem. Wykorzystuje się do tego celu pokładowe urządzenia do likwidacji skażeń oraz pakiety odkażające i dezaktywacyjne. Żołnierze powinni umyć całe ciało ciepłą wodą z mydłem.

W wypadku wystąpienia masowych skażeń całkowita likwidację skażeń przeprowadzają pododdziały przeciwchemiczne bezpośrednio w ugrupowaniu lub na punktach likwidacji skażeń.

Dezaktywacja - usuwanie substancji promieniotwórczych z uzbrojenia i sprzętu wojskowego, żywności, odzieży, terenu (obmiatanie pyłu promieniotwórczego z powierzchni ciała, uzbrojenia i sprzętu wojskowego lub zmywanie wyżej wymienionych powierzchni nieskażoną wodą, roztworami dezaktywacyjnymi).

Odkażanie - usuwanie, niszczenie środków trujących z uzbrojenia i sprzętu wojskowego, żywności, odzieży, terenu (zmywanie z powierzchni środków trujących przy pomocy pakietów do odkażania).

Dezynfekcja - niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych i ich form przetrwalnikowych w określonym środowisku zewnętrznym.

Przy natychmiastowej i częściowej likwidacji skażeń usuwa się lub niszczy substancje promieniotwórcze, środki trujące i biologiczne z odkrytych części ciała, części uzbrojenia i sprzętu wojskowego, które żołnierz będzie dotykał. Przy całkowitej likwidacji skażeń usuwa się wyżej wymienione substancje i środki z całego ciała oraz uzbrojenia i sprzętu wojskowego.

Pakiety do likwidacji skażeń

IPP - indywidualny pakiet przeciwchemiczny służy do przeprowadzania likwidacji skażeń niewielkich powierzchni umundurowania, oporządzenia i broni żołnierza.

W skład IPP wchodzą: dwa naczyńka (małe i duże) z płynnym odkażalnikiem, cztery fiolki i cztery serwetki z gazy umieszczone w pudełku z tworzywa sztucznego.

Roztwór odkażający w małym naczyńku służy do odkażania środków trujących typu sarin, w dużym naczyńku do odkażania iperytu i luizytu oraz ich mieszanin. Roztworu odkażającego z małego naczyńka można używać natychmiast, a z dużego dopiero po zgnieceniu szklanej ampułki znajdującej się w naczyńku i zmieszaniu składników.

Przygotowanie i stosowanie IPP :

• otworzyć pakiet i wyjąć serwetkę, przy pomocy której zetrzeć z powierzchni ciała widoczne krople środka trującego;

• pociągając za pętlę woreczka z gazy wyjąć małe naczyńko, przekłuć 3-4 razy jego dolną część przebijakiem znajdującym się w pokrywce pudełka;

• wyciskając płyn z naczyńka zmoczyć nim jedną serwetkę i dokładnie przecierać nią przez 1,5-2 minut skażoną powierzchnię ciała (zużytą serwetkę schować do pudełka i wykorzystać do odkażania broni;

• wyjąć za pętlę woreczka z gazy duże naczyńko, zgnieść szklaną ampułkę, potrząsnąć naczyńkiem 15-20 razy po czym przekłuć przebijakiem 3-4 razy jego dolną część.

PChW-012 - indywidualny pakiet odkażający służy do odkażania broni osobistej i oporządzenia o powierzchni nie przekraczającej 1m². Pakiet składa się ze słoika z podchlorynem wapniowym, pakietu ogrzewczego, woreczka z folii oraz pięciu serwetek umieszczonych w opakowaniu z folii polietylenowej.

Przygotowanie i stosowanie PChW-012:

• rozerwać opakowanie i do woreczka nalać wody (do dolnej kreski w zimie, do górnej kreski w lecie);

• wsypać proszek z pakietu grzejnego i wymieszać całość do całkowitego rozpuszczenia;

• wsypać zawartość słoika , wymieszać i wstrząsnąć do zagrzania się roztworu;

• zebrać serwetką krople środka trującego i nową serwetką nanieść na skażoną powierzchnie ciepły odkażalnik;

• po 2 minutach usunąć odkażalnik;

• odkażanie należy powtórzyć, zmyć powierzchnię woda, wytrzeć do sucha i zakonserwować.

PS - pakiet silikażelowy służy do indywidualnego odkażania umundurowania żołnierzy, którzy przebywali w powietrzu skażonym parami (aerozolami) środków trujących. Pakiet składa się ze szczelnie zaspawanej zewnętrznej torebki polietylenowej, wewnątrz której znajduje się torebka papierowa zawierająca woreczek tkaninowy z aktywowanym proszkiem silikażelowym, który posiada dużą zdolność pochłaniania par środka trującego z umundurowania. Pakiet jest środkiem jednorazowego użytku. Po rozerwaniu torebki powinien być w krótkim czasie zużyty.

Przyrząd do likwidacji skażeń

Zod-2 - zestaw odkażający służy do odkażania BWP za pomocą odkażalników organicznych z wykorzystaniem sprężonego powietrza lub sprężonego gazu z:

• zasobnika z podtlenkiem azotu ;

• układu powietrznego rozruchu silnika.

Zestaw może być eksploatowany w temperaturze od -40˚C do 50˚C we wszystkich warunkach klimatycznych.

W skład zestawu wchodzą: rozpylacz (2 szt.), wyposażenie zasadnicze, zestaw części zapasowych, części montażowe (osłona głowicy, zespół do umocowania rozpylacza ewakuacyjnego, trójnik, zespół do umocowania skrzyni, śruby mocujące i podkładki), skrzynia metalowa.

W skład wyposażenia zasadniczego wchodzą: zasobnik z gazem (20 szt.), zbijak zasobnika, łącznik sprężarki, pojemnik na odkażalnik (8 szt.), kapturek ochronny, klucz specjalny, przebijak dyszy, reduktor ciśnienia.

Przygotowanie zestawu do odkażania:

• odkręcić głowice od zbiornika;

• przelać zawartość jednego pojemnika do zbiornika rozpylacza;

• dokręcić głowicę;

• wytworzyć ciśnienie robocze.

W celu wytworzenia ciśnienia roboczego w rozpylaczu:

• wyjąć rozpylacz z uchwytów;

• wyjąć z osłony głowicy zbijak zasobnika wraz z zasobnikiem z gazem;

• umieścić zasobnik z gazem w zbijaku;

• dokręcić do oporu śrubę blokującą zawór odcinający;

• umieścić koniec zasobnika z gazem w gnieździe zaworu zwrotnego i nakręcić zbijak na gwint zaworu;

• dokręcić zbijak aż do przebicia przez iglicę koreczka zasobnika, co objawia się charakterystycznym sykiem i oziębieniem zasobnika.

W celu wytworzenia ciśnienia roboczego w rozpylaczu z wykorzystaniem układu rozruchu silnika należy:

• wyjąć rozpylacz z uchwytów;

• wyjąć z uchwytów reduktor ciśnienia;

• podłączyć reduktor ciśnienia do kurka odbioru powietrza układu rozruchu silnika;

• drugą końcówkę reduktora ciśnienia nakręcić na gwint zaworu zwrotnego rozpylacza od strony zaworu bezpieczeństwa;

• dokręcić śrubę blokującą zawór odcinający;

• odkręcić kurek odbioru powietrza i po zadziałaniu zaworu bezpieczeństwa, co objawia się charakterystycznym świstem, zamknąć dopływ sprężonego powietrza;

• odłączyć reduktor ciśnienia od rozpylacza układu rozruchu silnika.

Czynności wykonywane podczas całkowitej likwidacji pojazdów mechanicznych

Lp.	CZYNNOŚĆ	SKAŻENIE
		CHEMI CZNE	PROMIENIOTWÓRCZE	CHEM.- PROM.
	Pomiar tła (przyrząd DP-75)		X
	Pomiar stopnia skażenia promieniotwórczego pojazdu		X
	Rozwinięcie zestawu i sporządzenie odpowiedniego roztworu	X	X	X
	Likwidacja skażeń pojazdu	X	X	X
	Wyjazd z miejsca przeprowadzenia likwidacji skażeń	X	X	X
	Pomiar stopnia skażenia promieniotwórczego		X	X
	Kontrola skuteczności odkażania	X		X
	Wietrzenie pojazdu ( jeśli załoga wykonywała zadanie w ISOPS)	X		X
	Likwidacja skażeń indywidualnych środków ochrony	X	X	X
	Pomiar stopnia skażenia promieniotwórczego ISOPS		X	X
	Pomiar skuteczności odkażania ISOPS	X		X
	Wykonanie próby na obecność skażenia po wietrzeniu i wnętrza pojazdu (jeśli było wykonywane)	X		X

278

---