PROTAGORAS (481-411) SOFISTA

• HOMO MENSURA - człowiek jest miarą wszystkich rzeczy istniejących, że istnieją i nieistniejących, że nie istnieją - jeśli ktoś mówi, że coś istnieje to istnieje, jak nie to nie.

• Nie ma obiektywnego kryterium, są różne sądy, poznanie jest względne bo oparte na różnych spostrzeżeniach - zatem najbardziej rozbieżne sądy o rzeczywistości są możliwe i prawdziwe, bo materia nie ma jednej natury a wiele, a umysł poznaje tylko odbicia przedmiotów

• TEORIA 2 SPRZECZNYCH ZE SOBĄ SĄDÓW - twierdzi, że jak są 2 przeciwne sądy to należy przedstawić argumenty za i przeciw. Uczy, że należy wzmocnić pogląd słabszy, który skazany jest na niepowodzenie, aby przechylić szalę na jego korzyść (mówi, że w każdej sprawie zawsze istnieją 2 stanowiska, należy tak wyprowadzić wywód, aby wzmocnić słabszą tezę)

• Np. zdania X i Y są sprzeczne, X mówi, że ten przedmiot to A, Y, że to B Sofista mówi, że oboje mają rację, ale dla niego to jest C i też ma rację bo każdy ma swoje poglądy i poznanie.

• Sofistyka ma utylitarne podłoże musi być użyteczna i pożyteczna

• Mądrość oderwana jest od prawdy ontycznej - oparta na empirycznym - zmysłowym poznaniu rzeczy: np. kwestia ludzi upośledzonych - zobaczenie w nich osoby ludzkiej (dotarcie do prawdy o osobie), oparcie sądu o to, co widzą (czy to ludzie czy inna kategoria)

• Empiryczne poznanie - wszystko się na nim opiera, zamiast prawdy ontycznej pojawia się Fenomen - w jaki sposób dana rzecz się jawi, dla sofistów nieważna prawda ontyczna, tylko fenomen abstrahując od prawdy

• ONTYCZNA - dotycząca bytu, byt jest jakiś, filozofia nie narzuca sądów, tylko zmusza do poznania prawd np. o bycie, jabłko to jabłko, nawet jak powiem, ze to gruszka to dalej jest to jabłko.

	physis	sofiści
przedmiot badań	przyroda	badania humanistyczne (polityka, etyka, retoryka, obyczaje)
Zadania	czysto teoretyczne, wiedza dla wiedzy i prawdy	cele praktyczne, nie prawda, ale skuteczność
Metody	dedukcja, dialektyka	badania empiryczne, doświadczenia

MINIMALISTYCZNA TEORIA POZNANIA:

• Prawdę poznajemy tylko przy pomocy zmysłów (sensualizm)

• Nie ma prawdy powszechnej, bo dla każdego prawda jest inna (relatywizm)

• Prawda 1 człowieka ma przewagę nad prawdą drugiego o ile posiada wyższą wartość praktyczną (praktycyzm)

• Prawdy obowiązujące powszechnie są wynikiem umowy (konwencjonalizm)

---