Kierunki reformy ONZ
Inicjatywy restrukturyzacji i usprawnienia ONZ:
po raz pierwszy przedstawiona w raporcie Annana Koffana w 1997
2000 - Deklaracja Milenijna NZ:
Milenijne Cele Rozwoju (czyli budowa więzień z celami w których można się rozwijać)
jednolite zdefiniowanie miejsca ONZ w systemie światowego bezpieczeństwa
marzec 2003 - zaognienie sporów o rolę ONZ po ataku USA i WB na Irak:
dokonany z pominięciem Rady Bezpieczeństwa
złamanie zasad Karty NZ o pokojowym rozwiązywaniu sporów
naruszenie kompetencji Rady (tylko ona ma prawo do stosowania środków stosowanych przy naruszeniu pokoju światowego)
60. sesja NZ, 2005 - przyjęcie całościowego programu reform
Niekonstruktywna krytyka:
od 1997 rozgożała dyskusja o skuteczności ONZ; z jednej strony nacisk na wolę współpracy państw, z drugiej na reformę organizacji
rzadko spotykane są opinie kategorycznie podważające zasadność istnienia ONZ (mało kto uważa że byłaby w stanie powstać nowa organizacja, która byłaby choć trochę bardziej skuteczna)
ONZ spotyka również krytyka co do wyboru personelu i rzekomej korupcji przy organizowaniu akcji humanitarnych
krytyka odt. samego funkcjonowania ONZ często jest niekonstruktywna, ponieważ:
brak jest określonych kryteriów oceniania skuteczności ONZ
krytykowana bezczynność często dotyczy sytuacji, kiedy ONZ nie może interweniować bez przekroczenia swojego mandatu
ocena całokształtu prac nie powinna być brana pod uwagę gdy ocenia się tylko wybrane aspekty
zasadniczym celem ONZ jest utrzymywanie światowego pokoju i przeciwdziałanie konfliktom; przez porównanie liczby konfliktów do liczby konfliktów zażegnanych przez ONZ nie można obiektywnie stwierdzać skuteczności tej organizacji
ONZ nie jest organizacją ponadnarodową, może więc wykonywać tylko te działania, na które państwa członkowskie wyrażą zgodę
decyzje RB o podjęciu działań zbrojnych są często opóźniane przez państwa członkowskie, ze względu na ich interesy
Kierunki reformy:
rozszerzenie definicji bezpieczeństwa międzynarodowego
zwiększenie reprezentatywności i przejrzystości
ochrona praw człowieka
wzmocnienie działań na rzecz budowania pokoju
zasada zrównoważonego rozwoju podstawą do bezpieczeństwa
wzmocnienie organizacji regionalnych
urzeczywistnienie zasady subsydiarności ONZ
zwiększenie udziału podmiotów niepaństwowych w systemie międzynarodowym
Roszerzenie definicji bezpieczeństwa międzynarodowego:
funkcjonujące pojęcie bezpieczeństwa militarnego (ochrona przed wojnami i konfliktami) powinna być uzupełniona o nowe zagrożenia, tj. np. terroryzm, choroby zakaźne, zanieczyszczenie środowiska naturalnego, zorganizowana przestępczość
raport Sekretarza Generalnego "W większej wolności" mówi o współczesnych zagrożeniach oraz ich wpływie na bezpieczeństwo światowe
Reforma Rady Bezpieczeństwa:
żądanie większej reprezentatywności i przejrzystości
zasadniczym problemem jest częsty brak konsensusu oraz skład Rady nie odpowiadający realiom
w 1993 powstała Grupa Robocza do Spraw Równej Reprezentacji i Poszerzenia Rady Bezpieczeństwa
propozycja zmiany: 5 stałych i 4 niestałych członków
RB ponosi odpowiedzialność za utrzymanie bezpieczeństwa, dlatego zwiększenie jej skuteczności jest niezbędnym punktem reform ONZ
Zwiększanie ochrony praw człowieka:
rozwój tej dziedziny stosunków narodowych wiele zyskał na znaczeniu
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 1948 r. stała się wręcz normą ius cogens
aby egzekwować obowiązujące normy i przepisy powołano w 1946 Komisję Praw Człowieka ONZ, w 2006 zastąpiona Radą Praw Człowieka (z powodu krytyki efektywności poprzedniczki); zasiada w niej 47 przedstawicieli, podzieleni są według kryterium geograficznego, co daje przewagę krajom afrykańskim i azjatyckim (pojawia się obawa spraliżowania działań Rady przez takie kraje jak Kuba, Chiny czy Pakistan)
pozycja Rady została wzmocniona w stos. do Komisji, Rada może organizować zasady uniwersalnego przeglądu praw człowieka; wzmocniono pozycję Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka
Wzmocnienie działań na rzecz budowania pokoju:
podejmowanie wysiłków, aby nie dporowadzić do ponownego wybuchu konflktów, które dopiero co zostały zażegnane
problemy takie zwykle pojawiają się podczas budowania nowego porządku państwowego
2005 - powołanie Komisji Budowania Pokoju
głównym zadaniem jest stworzenie jednolitej strategii rozwiązywania problemów w krajach dotkniętych konfliktem
Zrównoważony rozwój jako podstawa bezpieczeństwa wewnętrznego i międzynarodowego:
współczesne stos. m-nar. przejawiają zależność między bezpieczeństwem a sferą gospodarczą
odpowiedzią stało się wyprowadzenie przez ONZ zasady zrównoważonego rozwoju, która powinna stać się miernikiem prawidłowej działalności rządów, org. pozarządowych, osób fizycznych i prawnych
w Polsce ta zasada umieszczona jest w art. 5 Konstytucji RP
Wzmocnienie organizacji regionalnych i urzeczywistnienie zasady subsydiarności ONZ:
współpraca z org. tregionalnymi zagwarantowana w atr 52 i 53 Karty NZ
poprzez org. regionalne czy subiergionalne można lepiej przeciwdziałać lub rozwiązywać konflikty, ponieważ one lepiej znają problematykę i specyfikę obszaru
w Raporcie Panelu Wysokiego Szczebla w 2004 i w Raporcie SG "W większej wolności" mówi się o znaczącej roli org. regionalnych oraz o kwotach z funduszu ONZ, które umożliwiłyby samodzielne funkcjonowanie takich org.
postuluje się również zacieśnienie współpracy poprzez wymianę informacji, personelu, urządzenie ćwiczeń wojskowych itp. oraz włączenie org. region. do Komisji Budowania Pokoju
zwiększenie udziału podmiotów niepaństwowych w systemie międzynarodowym:
od dawna postulowane, stało się oficjalnym celem reformy ONZ od 1997
partnerstwo skupiające przedstawicieli wielu grup interesów odbywałoby się na zasadzie dobrowolności a jego celem byłoby konsultowanie i wspieranie (także finansowe) operacji ONZ
istnieje już wiele takich projektów (krótkoterminowe grupy i wieloletnie partnerstwa)
partnerstwa takie są bardzo korzystne dla ONZ ponieważ organizacja uzyskuje dostęp do technologii, doradztwa w zarządzaniu, otrzymuje wsparcie do róznych programów pomocowych
Zadanie dla Polski:
zaangażowanie jako członek założycielski, wspieranie ONZ, bla bla bla