STYLE KUCHNI W POLSCE.
Wpływy włoskie (śródziemnomorskie).
religijne:
Wiele zakonników włoskich przyjechało do polskich zakonów i tym samym pozostała w Polsce (m. in. Benedyktyni, Cystersi). Benedyktyni przyprawy stosowali jako lekarstwa, lepsze jedzenie z przyprawami podawali wyłącznie gościom. Zakony prowadziły ogrody roślin aromatycznych Lu przyprawowych; ogrody znajdowały się przy murach (wiatach).
kontakty handlowe i polityczne:
Np. za Władysława Jagiełły po słowie przywozili różne dary (np. nasiona), a później je sprowadzano.
Za Jagiellonów, przed królową Boną, znano: sałatę, burak liściowy (boćwina), kapusta głowiasta, kalafior, marchew.
Królowa Bona w 1518 roku przyjechała do Polski i przywiozła: oliwki (oliwa z oliwek), migdały, figi suszone, rodzynki, ryż, owoce cytrusowe (cytryny i pomarańcze), przyprawy do słodkich potraw (anyż, gałka muszkatołowa).
W romantyzmie (XIX wiek) z Włoch przywieziono: czekoladę, pomidory, cykorię, skorzonerię, szpinak.
Wpływy francuskie (śródziemnomorskie):
moda na karminowanie potraw (dekoracja)
dekoracje dotyczyły dań i sali (aranżacja stołu, aranżacja sali)
piramidy z cukrów (często podawane na przyjęciach)
królowa Maria Ludwika Gonzaga (1611 – 1667) wprowadziła wiele francuskich elementów:
- wprowadziła sałatki
- przecieranie zupy
- zupy jarzynowe
- sosy do potraw
- przystawki (przekąski)
- pasztety i paszteciki
- wprowadziła zwyczaj jedzenia lodów, ciastek, trufli
- wprowadziła reżim czystego podawania jedzenia, sztućce i serwetki dla każdego biesiadnika
- dopiero w XVII wieku zaczęto podawać sztućce.
Wpływy orientalne (XVI – XVIII wiek):
kontakty handlowe
Ormianie przywieźli ciężkie przyprawy
kontakty militarne i osadnictwo wojskowe Karaimów i Tatarów
słodkie wina deserowe (małmazje)
zaczęto używać: imbir, szafran, cynamon, gałka muszkatołowa
w XVIII wieku dotarły konfitury i owoce kandyzowane
pierniki i sezamki (pochodzą z Niemiec, słynął z nich Kraków i Toruń)
w polskiej kuchni do XIX używano bardzo dużo przypraw i cukru
Co jest specyfiką polskiej kuchni:
półprodukty
paskudztwa
Rośliny sadownicze:
Pomarańcza słodka – pochodzi z Chin lub Indii, ośrodka wschodnioazjatyckiego; z tego ośrodka pochodzą także: brzoskwinia, morela, kiwi.
Pomarańcza trójlistkowa – pochodzi z południowo-wschodniej części Azji; sadzona jako drzewo dekoracyjne.
Pomarańcza kwaśna (gorzka) – pochodzi z Indii lub Półwyspu Indyjskiego, z ośrodka południowo-wschodnioazjatyckiego.
Mandarynka – pochodzi z Chin.
Grejpfrut – odkryty na Jamajce w 1750 roku.
Kumkwat – pochodzi ze środkowych Chin.
Cytron (cedrat) – prawdopodobnie pochodzi z Indii.
Lima – pochodzi z południowo-wschodniej Azji, Półwysep Malajski.
Mango – pochodzi z Indii, ośrodek indyjski.
Narecz – pochodzi z Brazylii.
Pistacje – pochodzą z Azji Środkowej i Mniejszej.
Areka – pochodzi x południowo-wschodniej Azji.
Daktylowiec właściwy – pochodzi z Afryki Południowej i Azji Mniejszej, z ośrodka przednioazjatyckiego; pochodzą stąd także: winorośl, figowiec, orzech włoski, grusza domowa, jabłoń domowa, śliwa domowa, wiśnia, czereśnia.
Jabłoń domowa powstała ze skrzyżowania jabłoni dzikiej i gruszki.
Ośrodek eurozachodnioazjatycki (w nim mieszkamy) z niego pochodzi: truskawka, agrest, porzeczki, migdały, a może nawet jabłka i gruszki.
Palma kokosowa – prawdopodobnie pochodzi z wysp Polinezji i Indonezji lub wschodniej Afryki.
Brzoskwinia zwyczajna – pochodzi z Chin.
Migdał – pochodzi z Dalekiego Wschodu.
Morela zwyczajna – udomowiona w Azji Środkowej.
Niesplik – udomowiony w Chinach.
Ceratonia – pochodzi z Azji Mniejszej.
Makadamie – pochodzi z Australii.
Liczi – pochodzi z południowych Chin.
Flaszowiec – pochodzi z Ameryki Południowej (Andy).
Mangostan – pochodzi z Indonezji.
Ananas jadalny – pochodzi z Brazylii, Paragwaju.
Ośrodek południowoamerykański – udomowiono tu: ananasy, orzeszki ziemne.
Papaja – pochodzi z Ameryki Środkowej.
Winorośl właściwa – pochodzi z Azji Mniejszej.
Arbuz zwyczajny – pochodzi z tropikalnych terenów Afryki, ośrodek afrykański.
Melon – pochodzi z Azji oraz z Bliskiego Wschodu.
Opuncja – pochodzi prawdopodobnie z Meksyku, znaleziono na obrzeżach Puszczy Białowieskiej.
Kasztan jadalny – pochodzi z Kaukazu.
Figa – pochodzi z południowo-zachodniej Azji.
Guawa – pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej.
Awokado – pochodzi z Ameryki Południowej i Meksyku.
Kiwi – pochodzi z Chin.
Karambola – pochodzi z Malezji.
Persymona szaron – pochodzi z Japonii, Chin.
UŻYWKI – rośliny z substancjami czynnikami, pobudzającymi układ nerwowy:
zwiększają jasność myślenia i mobilizację psychiczną
uwalniają głód, senność i zmęczenie.