Wykład 1

METODY BADANIA PROCESÓW TRAWIENNYCH

TECHNIKI BADAWCZE

Określanie strawności (pozornej/rzeczywistej)

• badanie spożycia i kolekcja kału/treści

• woreczki porowate z próbkami paszy zawieszane lub mobilne

• badania in vitro (np. treść żwacza)

Metody badania procesów trawiennych, określanie strawności

• Strawność pokarmu jest najważniejszą cechą wskazującą na jego przydatność w żywieniu zwierząt

• Informacje niezbędne:

• skład chemiczny paszy (zawartość składników surowych)

• ilość składników strawnych, wyliczanych na podstawie współczynników strawności

• współczynnik strawności (WS) jest liczbą wskazującą, w jakim stopniu pobrany składnik pokarmowy został strawiony w przewodzie pokarmowym

Metody określania strawności

• In vivo: badania sprawnościowe na zwierzętach nienaruszonych

• metody in situ, oparte na inkubacji próbki paszy w określonym odcinku przewodu pokarmowego (na zwierzętach operowanych)

• in vitro: współczynnik strawności oznacza się laboratoryjnie

• metody in vivo:

• bilansowa (klasyczna)

WS (%) = [ilość składnika strawionego (pobranie – wydalenie w kale)] / [ilość składnika pobranego] x 100

• wskaźnikowa

• współczynnik strawności oblicza się na podstawie porównania stosunku zawartości w próbkach paszy i kału składnika pokarmowego do wskaźnika (pierwiastek lub związek chemiczny dodany do paszy – lub w niej obecny)

Wskaźniki

• Cr2O3

• w formie sypkiej – do paszy

• w opłatku – na język

• w formie impregnatu w papierze Cr2O3-P wprowadzony do żwacza przez przetokę

• Lignina obecna w paszy

• wymienione metody in vivo służą do:

• określania współczynnika strawności składników (suchej masy i składników organicznych, popiołu) w całym przewodzie pokarmowym

• metoda wskaźnikowa także do badania strawności w różnych jego odcinkach (operacyjne założenie przetoki do żwacza lub kaniul do jelita)

Strawność pozorna i rzeczywista

• za pomocą w/w metod określa się strawność pozorną (po założeniu, że składniki zawarte w kale lub w treści przewodu pokarmowego są niestrawnymi składnikami pochodzącymi z paszy)

• uwzględniając obecność w kale składników pochodzących z przemian metabolicznych organizmu (np. złuszczone nabłonki, komórki mikroorganizmów, soki trawienne, enzymy) określa się strawność rzeczywistą

Metody woreczków nylonowych (in situ, in sacro)

• wykorzystywane są do oznaczania wartości pokarmowej białka dla przeżuwaczy

• polegają na trawieniu badanej paszy umieszczonej w woreczkach nylonowych i inkubowanych w określonym odcinku przewodu pokarmowego zwierzęcia

• rozkład białka w żwaczu określa się na podstawie ubytku białka z próbki, wynikającego z działania bakterii

Mechanizmy fizjologiczne

• żywy organizm to wielkie zbiorowisko komórek, jego życie jest zależne od sprawnego funkcjonowania bardzo licznych mechanizmów fizjologicznych występujących między tkankami, narządami i układami

• dotyczy to zwłaszcza takich układów, jak nerwowy, wydzielania wewn., czy krwionośny, a więc tych układów, które na żywym org. pełnią funkcję integracyjną

• mechanizmy fizjologiczne funkcjonujące w poszczególnych narządach są różne, ale w żywym org. tworzą czynnościową całość

• zadaniem fizjologii jest poznanie i zrozumienie tych praw, które kierują czynnościami żywego ustroju

Adaptacja

• fizjologia zajmuje się też poznawaniem praw rządzących przystosowaniem żywych organizmów do zmiennych warunków środowiska zarówno zewn. jak i wewn.

• środowisko zewn. ulega ciągłym i dynamicznym zmianom, żywe org. posiadają niezwykle cenną umiejętność przystosowania się do tych zmian – czyli adaptacji

• zdolność org. do adaptacji umożliwia zachowanie stałości środowiska wewn. czyli homeostazy

Fizjologia a techniki badawcze

• rozwój nauk fizjologicznych jest możliwy dzięki doskonaleniu różnych technik badawczych:

• mikroskopii elektronowej

• biochemii molekularnej

• genomiki

• techniki te pełnią kluczową rolę w poznawaniu struktury komórki

Badania na zwierzętach

• poznanie czynności żywego org. można uzyskać jedynie w doświadczeniach na zwierzętach

• w zależności od rozwiązywanego problemu do doświadczeń używa się zwierząt laboratoryjnych: żab, myszy, szczurów, czasem królików oraz zwierząt użytkowych: owiec, kóz, świń

• uwzględniając rodzaj przeprowadzanych doświadczeń można wyodrębnić doświadczenia:

• ostre (w narkozie)

• przewlekłe

Badania przewlekłe

• wymagają przygotowania operacyjnego zwierząt i rekonwalescencji

• dzięki nim poznano funkcjonowanie np. przewodu pokarmowego

• na ich podstawie opracowano szereg modeli badawczych, poznano mechanizmy czynnościowe organizmu powiązane ze środowiskiem zewn. i produkcją