Technologia Postaci Leków WYK
2014-02-07
Temat: Maści
Definicja Maści
Półstała postać leku przeznaczona do stosowania zewnętrznego
Nanoszona jest na skórę, błony śluzowe, także do oka lub ucha w celu uzyskania
Działania miejscowego
Działania ogólnego
Oprócz działania leczniczego maść może mieć funkcję ochronną lub nawilżającą
W maści wyróżnić można substancję czynną i podłoże maściowe
Maść może zawierać jedną substancję leczniczą, kilak substancji leczniczych albo nie zawierać ich wcale (maści ochronne/nawilżające)
Maści powinny mieć homogenną, półstałą konsystencję, pozwalającą na łatwe rozsmarowywanie
Podłoże maściowe powinno gwarantować dobrą przyczepność do skóry lub błon śluzowych
Maści powinny mieć jednorodny wygląd, a substancje lecznicze powinny być rozproszone w całej masie substancji
Cząstki leku w maściach mogą być:
Rozpuszczone (maści typu roztwory)
Zawieszone (maści – zawiesiny)
Zemulgowane ( maści o charakterze emulsji)
Maści nie mogą drażnić skóry, powodować uczuleń
Maści umieszcza się w tubach z których preparat może być łatwo wyciskany
Maści jałowe powinny być umieszczane w opakowaniach jedno-dawkowych
Opakowanie powinno posiadać aplikator ułatwiający stosowanie leku (np. maści do oczu, uszu, nosa, dopochwowe, doodbytnicze)
Muszą być jałowe maści – do oczu, z antybiotykami, na rany
Na etykiecie maści powinno być podane rodzaj i stężenie dodanych środków konserwujących
Maści przechowujemy
w zamkniętych opakowaniach
w szczelnie zamkniętych opakowaniach, jeżeli preparat zawiera wodę lub lotne składniki
w jałowych, szczelnie zamkniętych opakowaniach z identyfikacją otwarcia jeżeli maść jest jałowa
Podłoże maściowe – informacje ogólne
podłoże może wpływac na
działanie preparatu
uwalnianie substancji leczniczej
może być zarówno jedno- (proste) jaki wieloskładnikowe (złożone)
maść może być układem jedno- lub wielofazowym
podłoże decyduje o hydrofilowym lub hydrofobowym/ liofilowym charakterze maści
W skład podłoża maściowego mogą wchodzić substancje pomocnicze
Emulgatory
Środki konserwujące ( o potwierdzonej przez FP skuteczności)
Środki zagęszczające
Przeciwutleniacze
Stabilizatory
Środki pomocnicze nie mogą w zastosowanych ilościach
Wywierać własnego działania farmakologicznego
Działać drażniąco
Wpływać negatywnie na trwałość postaci leku
Wpływać negatywnie na dostępność biologiczną substancji leczniczej
W procesie produkcji, pakowania, przechowywania, dystrybucji maści należy zachować odpowiednia czystość mikrobiologiczna zapewniającą odpowiednią jakość preparatu
Podział maści
Ze względu na drogę podania
Na skórę (większość)
Na błony sluzowe jamy ustnej (sachol)
Do uszu (atecortin)
Do nosa (xylometazolin)
Doodbytnicze (recto sol)
Dopochwowe (delfen)
Do oczu
Maści do oczu i ucha zranionego muszą być jałowe
Ze względu na strukturę
Maści (unguenta)
Kremy (cremores)
Żele (gelata)
Pasty (Pasta)
Maści
Najczęściej podłoże ma charakter jednofazowy, zwykle nie zawierają dużych ilości wody
Maści hydrofobowe (lipofilowe) – maści na podłożach bezwodnych, o małej liczbie wodnej
Węglowodory stałe, półstałe, ciekłe
Oleje roślinne
Tłuszcze zwierzęce
Syntetyczne glicerydy
Woski
Ciekłe polialkilosiloksany (silikony)
Maści adsorpcyjne – bezwodne preparaty zawierające podłoża hydrofobowe z dodatkiem emulgatorów w/o
Lanolina
Estry sorbitanu
Monoglicerydy
Alkohole tłuszczowe
Maści hydrofilowe – maści na podłożach mieszających się z wodą. W ich skład wchodzą ciekłe i stałe makrogole (polimery tlenku etylenu)
Kremy
Zawierające stosunkowo dużą ilość wody, najczęściej mają charakter emulsji
Kremy hydrofobowe – fazą zewnętrzną jest faza lipidowa. Zawierają emulgatory w/o
Lanolina
Estry sorbitanu
Monoglicerydy
Kremy hydrofilowe – fazą zewnętrzną jest faza wodna. Zawierają emulgatory typu o/w
Mydła sodowe
Mydła trietyloaminowe
Siarczany alkoholi tłuszczowych
Polisorbaty