Polityka antydyskryminacyjna w ZKS 29.03.2012 r.
Dyskryminacja ze względu na płeć.
Dlaczego zajmujemy się dyskryminacją ze względu na płeć?
- płeć jest jednym z najbardziej podstawowych kryteriów podziału
- podział ten dotyczy każdego – wszyscy rodzimy się z określoną płcią biologiczną, płci kulturowej (gender) uczymy się zaś w toku socjalizacji
- przynależność do określonej płci determinuje nasze zachowanie, sposób patrzenia na świat, tożsamość, samo postrzeganie, sposoby samorealizacji
- dychotomia płci buduje najłatwiej dostrzegalne różnice w rolach społecznych i zawodowych
Dyskryminacja ze względu na płeć:
Nierównie traktowanie kobiet i mężczyzn ze względu na ich przynależność do danej płci które nie jest uzasadnione obiektywnymi przyczynami:
- bezpośrednia – np. nieprzyjęcie do pracy z powodu płci kandydata/kandydatki
- pośrednia – dysproporcje zarobków w zawodach sfeminizowanych i zmaskulinizowanych
- przejawem dyskryminacji jest molestowanie seksualne lub inne zachowanie godzące w godność kobiet i mężczyzn związane z ich przynależnością do określonej płci (włącznie z zachowaniem zwierzchników i kolegów z pracy)
Źródła i przejawy dyskryminacji ze względu na płeć:
- duża rozbieżność między sytuacją de iure i de facto (dochody z pracy, świadczenia emerytalne, perspektywy awansu zawodowego, udział w procesie decyzyjnym)
- stereotypowe postrzeganie kobiet i mężczyzn oraz tradycyjnie definiowanie społecznych ról płciowych
- uwarunkowania kulturowe i religijne.
Opinie:
- kobiety rodzą dzieci, mężczyźni nie
- wychowanie dzieci należy do obowiązków kobiety
- kobiety mogą karmić dziecko piersią, mężczyźni potrzebują butelki
- chłopcy przechodzą mutację, dziewczęta nie
Sex – płeć biologiczna – odnosi się do prostego podziału na kobiety i mężczyzn
Gender – płeć kulturowa – odnosi się do społecznej relacji między mężczyznami i kobietami i wpływa na wszystkie sfery życia: prywatną, ekonomiczną, społeczną, polityczną i kulturową.
| Płeć | Gender |
|---|---|
| - fizjologia | - kultura |
| - geny | - społeczeństwo |
| - anatomia | - normy zachowania |
| - funkcje reprodukcyjne | - role społeczne |
| - kobieta/mężczyzna | - kobiecość/męskość |
Sex – płeć biologiczna:
- przypisanie płci na podstawie biologicznych uwarunkowań
- zwykle możliwe jest jednoznaczne przypisanie do danej płci
- zmiana płci możliwa tylko w ramach skomplikowanych operacji i terapii hormonalnej.
Gender – przypisanie płci ze względu na cechy i stereotypy czyli wg tzw. ról płciowych
- uwarunkowana społecznie, religijnie i kulturowo
- sposób zachowania przypisany w procesie wychowania
- zachowanie i normy społeczne i tym samym też skonstruowane cele płciowe podlegają zmianie
Historia – najważniejsze wydarzenia
1.Prawa wyborcze Polek (1918 r.)
2. Traktat Rzymski (1957 r. (nakłada obowiązek na państwa członkowskie zapewnienia stosownej zasady jednakowego wynagrodzenia kobiet i mężczyzn za jednakową pracę
3. Cztery konferencje ONZ w sprawach kobiet:
- Meksyk (1975): jako cel postawiono sobie wzmocnienie działań na rzecz promowania równości kobiet i mężczyzn aby zapewnić kobietom pełnoprawny udział w rozwoju i zwiększyć ich udział w budowaniu światowego pokoju
- Kopenhaga (1980 r.): podtematy: zatrudnienie, zdrowie i edukacja kobiet; przyjęto program działania: równość, rozwój i pokój
- Nairobi (1985 r.)
- Pekin (1995 r.)
4. Deklaracja pekińska ONZ (189 krajów)
5. Platforma pekińska – w UE od 1996 r. (12 obszarów przeciwdziałania dyskryminacji kobiet)
6. Traktat amsterdamski (1997 r.)
7. Strategia lizbońska (2000 r.)
Polityka równości w Polsce.
- konstytucja
- 1991 r. powołanie Pełnomocnika Rządu ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn
- zmiany w kodeksie pracy – 2002, 2004 r. ciężar dowodu, implementacja dyrektyw
- 2005 r. likwidacja pełnomocnika ds. Równego Statusu Kobiet i mężczyzn
- powstanie departamentu ds. rodziny, kobiet i przeciwdziałania dyskryminacji
- 2007 r. Europejski Rok Równych Szans
Gender Mainstreaming – włączenie polityki płci do wszelkich działań z zakresu polityki, gospodarki, ekonomii społecznej itp.
Korzyści:
- nowa jakość polityki równościowej – wszyscy są odpowiedzialni za proces implementacji
- zapobieganie dyskryminacji jest tańsze niż działanie na rzecz jej zlikwidowania
- wzrost zatrudnienia kobiet
- grupy mieszane są bardziej kreatywne i zdolne do znalezienia innowacyjnych rozwiązań
- monokultury są mniej podatne na zmiany strukturalne i modernizację
- organizacje wprowadzające Gender Mainstreaming są bardziej atrakcyjne dla pracowników i pracownic
- poprawa jakości produktów; uwzględniani są wszyscy potencjalni klienci i klientki
Bariery w życiu zawodowym i publicznym kobiet:
- znacznie większe obciążenie koniecznością łączenia życia rodzinnego z zawodowym niż u mężczyzn
- szklany sufit – niewidoczne (nie wynikające z przyczyn formalnych) bariery, wynikające ze stereotypów lub kultury organizacyjnej firmy, utrudniające albo uniemożliwiające kobietom awans
- lepka podłoga – pojęcie odnosi się do zawodów o niskim dochodzie lub prestiżu w ramach których nie ma większych możliwości awansu, a które w dużej mierze zdominowane są przez kobiety (sekretarki, urzędniczki, kosmetyczki, pielęgniarki)
Aksamitne getto – stereotypowe postrzeganie kobiet i niedopuszczanie ich do funkcji kierowniczych (np. w branżach związanych z techniką, produkcją i marketingiem)
Szklane ruchome schody – zjawisko uprzywilejowania mężczyzn w zawodach typowo kobiecych (np. w oświacie 80% kadry pedagogicznej stanowią kobiety zaś funkcje kierownicze w 70% przypadków pełnią mężczyźni).
Molestowanie seksualne – każde nieakceptowane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności lub poniżenie albo upokorzenie drugiej osoby.