Juliusz Slowacki ,,Balladyna” – streszczenie i krótkie opracowanie utworu. O
Akt I
Scena 1.
Do leśnej chaty pustelnika przybywa młody książę Kirkor. Przybysz chce się poradzić starca w sprawie wyboru odpowiedniej żony. Okazuje się, że pustelnikiem jest podstępnie usunięty z tronu król Popiel III. Starzec wyjawia przed Kirkorem swoją tożsamość i jednocześnie informuje go, że nadal jest w posiadaniu prawdziwej korony, a tylko ona może zapewnić pomyślne rządy. Kirkor obiecuje Popielowi, że (kiedy nadejdzie właściwy czas) będzie walczył po jego stronie. Na razie jednak chce ułożyć sobie życie z właściwą konbieta. Popiel radzi mu, żeby żony poszukał wśród ludu. Tylko taka narzeczona zapewni mu szczęście i przychylność poddanych.R E K L A M A czytaj dalej ↓
Scena 2.
W jeziorze Gopło mieszka nimfa Goplana. Jej serce zajęte jest miłością do śmiertelnika - Grabca. Nimfa wszelkimi sposobami próbuje pozyskać jego miłość, jednak młodzieniec nie odwzajemnia uczuć pięknej Goplany. Kocha on bowiem Balladynę, dziewczynę mieszkającą, wraz z matka i siostrą Alina, w jednej z pobliskich chat. Zazdrosna Goplana postanawia przeszkodzić kochankom. Swoim sługą Chochlikowi i Skierce wyznacza dwa zadania. Mają oni przeszkodzić Balladynie w spotkaniu z Grabcem i doprowadzić, wędrującego po kraju w poszukiwaniu żony, Kirkora do chaty wdowy.
Scena 3.
Duszki wypełniają swoje zadanie. Podstępem sprowadzają księcia do domu starej matki i jej dwóch córek. Kirkor jest zachwycony obiema pannami. Jest pewien, że jedna z nich zostanie jego żoną, nie wie tylko, którą powinien wybrać. Skierka podsuwa wdowie pewien pomysł. Prosi kobietę, aby ta namówiła Kirkora na urządzenie konkursu. Ma on polegać na zbieraniu malin. Ta z dziewcząt, która prędzej nazbiera pełny dzban leśnych owoców, zostanie żoną księcia. Kirkor zgadza się na takie rozwiązanie. Konkurs ma się odbyc nazajutrz rano.
Akt II
Scena 1.
Za sprawą czarów Chochlika, Grabiec nie może znaleźć drogi do domu. Błąka się po lesie i w końcu zmęczony zasypia na trawie. W tym czasie odnajduje ich Goplana. Dowiaduje się, że mimo starań jej sługi, Grabcowi udało się spotkać w nocy z Balladyną. Goplana wpada we wściekłość. Karci Chochlika, a Grabca przemienia w wierzbę.
Rankiem rozpoczyna się konkurs pomiędzy siostrami. Pracowita Alina znacznie wcześniej uporała się z zadaniem. Gdy wraca do domu, na drodze spotyka Balladynę. Siostra nie zebrała żadnych malin. Widząc, że siostra wygrała konkurs, postanawia ją zabić i tym samym otworzyć sobie drogę do ślubu z księciem. Świadkiem zbrodni Balladyny jest zamieniony w drzewo Grabiec. Niestety on nic nie może na to poradzić. Zbrodniarka zabiera maliny siostry, ale na jej czole pojawia się krwawa plama.
Scena 2.
W chacie czeka zniecierpliwiona wdowa i Kirkor. Oboje są bardzo ciekawi tego, która z dziewcząt szybciej poradzi sobie z zadaniem. Nagle dostrzegają powracającą z lasu Balladynę. Dziewczyna ma pełny dzban owoców. Matka pyta zwyciężczynie konkursu o to, gdzie podziała się jej siostra. Balladyna ucieka się do kłamstwa. Stwierdza, że widziała jak Alina ucieka z jakimś ,,obdartym młokosem". Wdowa jest zaskoczona i zrozpaczona takim postępowaniem córki. Cieszy się jednak z tego, że przynajmniej jedna z jej dziewcząt ułoży sobie życie. Balladyna wychodzi za maż za Kirkora. Jest szczęśliwa, ale cały czas przeszkadza jej plama na czole. Okazuje się bowiem, że to znamię jest nie do zmycia.
Akt III
Scena 1.
Zbrodnia Balladyny zaczyna przynosić pierwsze tragiczne skutki. Pali się chata jej matki, a Grabiec dowiaduje się o jej ślubie z Kirkorem.
Scena 2.
Niedługo po ślubie Kirkor musi opuścić zamek i młodą żonę. Zostaje bowiem wezwany na wojną. Balladyna pozostaje sama i rozpoczyna swoje dyktatorskie rządy. Po pierwsze za wszelka cenę chce ukryć swoje pochodzenie. Dlatego też nie przyznaje się do swoich dawnych znajomych. Gdy ci przychodzą do niej z wizytą - rozkazuje ich wypędzić.
Scena 3.
Kirkor, chcąc sprawdzić lojalność żony, za namową Pustelnika, wysyła do nie zapieczętowaną skrzynię. Rozkazuje jednocześnie, aby jej nie otwierała.
Balladynie coraz bardziej przeszkadza plama na jej czole. Udaje się więc do Pustelnika i prosi starca o ratunek. Pustelnik wyjaśnia, że jedynie Alina posiada moc uleczenia siostry. Proponuje, że za pomocą tajemniczych zaklęć wskrzeszy zamordowana dziewczynę. Balladyna nie godzi się na takie rozwiązanie i ucieka z pustelniczej chatki.
Scena 4.
Nimfa Goplana nadal próbuje zdobyć miłość Grabca. Odnajduje nawet ukrytą w lesie koronę Popiela i wkłada mu ją na głowę. Obiecuje mu, że odtąd będzie Królem Dzwonków i posiądzie władzę nad całą przyrodą. Młodzieńca niezmiernie cieszy ta wiadomość i snuje plany co do swoich przyszłych rządów.
Scena 5.
Okazuje się, że ktoś podsłuchiwał rozmowę Balladyny z pustelnikiem. Tym kimś był Kostyn. Od tej pory i on zostaje wplątany w nieuczciwe rozgrywki złej władczyni. Staje się jej powiernikiem i wiernym doradcą. Kiedy na zamku pojawia się posłaniec ze skrzynia od Kirkora, Kostryn sugeruje Balladynie, że może i on wie o jej zbrodni. Wspólnicy postanawiają pozbyć się posłańca. Razem zabijają go.
Akt IV
Scena 1.
Na zamku Kirkora odbywa się uczta. Nagle pojawia się na niej nieproszony gość. Jest nim wdowa - matka Balladyny. Kobieta jest głodna i spragniona. Okazuje się, że przez wiele miesięcy staruszka była zamknięta w zamku. Nie pozwalano jej nigdzie wychodzić i nikogo do niej nie wpuszczano. Wyrodna córka wypiera się jednak własnej matki. Każe wyrzucić staruszkę z zamku.
W tym samym czasie nadchodzą wspaniałe wieści. Kirkor pokonał Popiela IV, ale nie chce przejąć władzy królewskiej. Tłumaczy, że królem zostanie jedynie ten, kto posiada prawdziwą królewską koronę, należącą niegdyś do pierwszego władcy Polski - Lecha. Tej samej nocy Balladynie ukazuje się duch zamordowanej przez
Scena 2.
Kirkor ponownie musi opuścić nadgoplańską krainę. Przyrzeka pustelnikowi - Popielowi III, że odnajdzie skradzioną koronę. Nie wiedząc, iż posiada ją Grabiec, księże wyrusza aż do Gniezna. Tym czasem do chatki w lesie dociera matka Balladyny. Kobiecina żali się na swój los. Pustelnik pociesza ją i postanawia, że zaraz po odzyskaniu tronu, ukarze Balladynę za wszystkie jej zbrodnie.
Scena 3.
W zamku Kirkora duszki Skierka i Chochlik rozmawiają o tym, co będę robić w tę burzową noc. Chochlik chce udać się na przyjęcie organizowane przez jednookiego puchacza. Już cieszy się na harce, które będzie tam odczyniał. Skierka ma dużo poważniejsze zadanie. Leci nakarmić starą matkę bociana. Obawia się, że ptak panicznie boi się burzy.
Scena 4.
Balladyna snuje się sama po zamku. Planuje kolejną zbrodnię. Chce zabić Grabca i odebrać mu koronę Lecha.
Scena 5.
Do Balladyny dołącza się Kostryn. Zastaje ją tuż po dokonaniu zbrodni. Razem wykradają koronę i udają się na naradę. Chcą postanowić, co dalej czynić. Ustalają, że najlepszym rozwiązaniem będzie zabicie Kirkora, który zapewne szybko odkryje prawdę. Balladyna chce również pozbyć się pustelnika.
Akt V
Scena 1.
Skierka i Chochlik rozmawiają o minionej nocy. Nagle pojawia się Goplana. Nimfa jest bardzo przygnębiona. Martwi ją to, do czego doprowadziły jej czary. Chciała tylko pozyskać miłość ukochanego mężczyzny, a stała się sprawczynią wielu tragedii. Goplana postanawia opuścić swoje jezioro i całą krainę.
Scena 2.
Kirkor jest już bliski zwycięstwa. Jego wojska ustawiają się pod murami Gniezna. Chce podzielić się radosnymi nowinami z Popielem III. Wysyła do niego posłańców. Ci jednak odkrywają, że pustelnik nieżywe. Znaleźli go powieszonego za chatą.
Scena 3.
Balladyna i Kostryn szykują się do walki z Kirkorem. Przekupują część żołnierzy i udaje im się pokonać dobrego księcia. Bez namysłu pozbawiają go życia. Z grodu Przychodą do nowych dowódców posłańcy z chlebem i solą. Balladyna postanawia pozbyć się ostatniego świadka jej wszystkich zbrodni. Przyniesiony bochenek kroi zatrutym z jednej strony nożem. Przesiąknięty trucizną kawałek podaje Kostunowi. Ten nie podejrzewając niczego zjada chleb i umiera.
Scena 4.
Przed koronacją nowy król musi rozprawić się ze wszystkimi zbrodniarzami. Przed obliczem Balladyny pojawiają się kolejni oskarżyciele. Lekarz, który bez trudu odkrył, że Kostryn został otruty, żąda odnale3zienia i skazania winnego. W pałacu pojawia się też Filon. Młodzieniec znalazł w lesie ciało Aliny, a ponieważ zakochał się w dziewczynie, chce, aby teraz odszukano jej zabójcę i ukarano go. Ostatnia staje przed obliczem Balladyny jej matka. Nie rozpoznana przez nikogo żali się na wyrodną córkę. Nie chce jednak wyjawić jej imienia. Dowiaduje się bowiem, że tym samym skaże córkę na śmierć. Wdowa umiera nie wyjawiając swojego sekretu. Teraz Balladyna jest wreszcie spokojna. Myśli, że nikt nie może skazać jej za popełnione niegdyś zbrodnie. Aby nie wzbudzać niczyich podejrzeń, trzykrotnie wydaje wyrok śmierci. Ma on być wykonany na trucicielu Kostryna, zabójcy Aliny i wyrodnej córce. Tak więc Balladyna sama po trzykroć skazuje się na śmierć.
Okazuje się jednak, że nie wszystkich da się oszukać. Siły wyższe i tak wykonają wyrok na zbrodniarzach. W chwili koronacji Balladyna ginie od uderzenia pioruna.
Problematyka utworu.
Dramat został napisany w 1834 roku. Drukiem ukazał się jednak dopiero w 1839 roku.
Tytuł, w jednym z listów do matki, wytłumaczył sam autor. Otóż imię głównej bohaterki pochodzi od wyrazu ,,ballada". Słowacki napisał dramat tak, aby przypominał ludową balladę.
Akcja dramatu rozgrywa się więc w czasach baśniowych, za panowania legendarnego króla Popiela. Scenerie dla dramatu stanowią okolice jeziora Gopło. Pobliski las, charta wdowy, zamek księcia Kirkora, a także Gniezno.
Głównym tematem sztuki, jej przesłaniem, są rozważania na temat zbrodni popełnionej w celu zdobycia władzy i kary, jaka czeka na wszystkich przestępców. W ten sposób Słowacki porusza podobny problem, jak Mickiewicz w balladzie ,,Lilie".
Dwa główne wątki dramatu to:
Wątek polityczny - walka o władzę i tron królewski. W ten sposób Słowacki porusza problem moralności i etyki. Poddaje pod dyskusje temat, jak daleko można posunąć się w walce o tron. Odsłania przerażającą prawdę o ludzkiej zawiści i chciwości.
Wątek baśniowy - przenikanie do świata ludzi elementów fantastycznych. To za sprawą czarów Goplany, rusza machina zbrodni Balladyny. Postacie baśniowe ingerują więc w życie zwykłych śmiertelników. To dzięki czarom Balladyna zostaje żoną Kirkora, ale też przez magię nie może zmyć z czoła plamy krwi. Również karę wymierzają bohaterce nie ludzie, lecz siły wyższe.
Bohaterowie dramatu:
1) Postacie prawdopodobne:
Balladyna - młoda, piękna, ale i wyjątkowo okrutna panna. Poznajemy ją jako ubogą wieśniaczkę. Kiedy pojawia się przed nią szansa na poślubienie księcia, nic nie może jej powstrzymać w drodze do osiągnięcia celu. Jest bezwzględna i nie ma w niej krzty poczucia litości. Bez wyrzutów sumienia zabija siostrę. Następnie wyrzeka się swojego pochodzenia, gardzi nawet własną matką. Jest niewierna, nieuczciwa, zaborcza i żądna władzy. Aby osiągnąć jeszcze więcej jest w stanie zabić wszystkich, którzy staną jej na drodze. Bez namysłu pozbywa się kolejnych przeciwników. Zabija nawet swojego dawnego kochanka Grabca. Nie cofa się też przed zbrodnią mężobójstwa. Lista jej ofiar rośnie z niemal każdą sceną. W końcu, gdy udaje jej się sięgnąć po władzę, sama na siebie wydaje wyrok śmierci. Jest pewna siebie i nie lęka się kary. Jej duma obraca się przeciwko niej. Siły wyższe wykonują wyrok.
Alina - siostra Balladyny, będąca jednak jej zupełnym przeciwieństwem. Jest pracowita, kocha matkę, pragnie szczęścia nie tylko dla siebie, ale i dla całej rodziny. Nie przeszkadza jej bieda, ale wie, że mogłaby szczerze pokochać Kirkora. Niestety ginie z rąk własnej siostry.
Wdowa - stara matka Balladyny i Aliny. Kocha obie córki i chce ich szczęścia. Martwi się, że bez posagu nie znajdą dobrych mężów. Cieszy się ze szczęścia Balladyny. Bardzo cierpi, gdy córka odtrąca ją, ale mimo wszystko nie chce jej karać. Woli umrzeć niż wyjawić imię Balladyny i tym samym narazić ja na śmierć.
Kirkor - doskonały książę. Jest odważny, mądry i sprawiedliwy. Chce, aby na tronie zasiadł prawowity król. Dlatego opuszcza młodą małżonkę i wyrusza na wojnę. Z całego serca pragnie lepszego losu dla swoich poddanych i spokojnego życia u boku dobrej i prostej dziewczyny.
Pustelnik - postać najbardziej tajemnicza. Jest to prawowity król Polski - Popiel III. Pragnie powrotu na tron, ale nie po to, by cieszyć się nieograniczoną władzą, lecz po to, by zaprowadzić porządek w państwie. Jest mądry i sprawiedliwy. Niestety również pada ofiarą chciwości Balladyny.
Kostryn - naczelnik straży w zamku Kirkora. Zdrajca i pomocnik Balladyny. Tak jak i ona nie waha się przed zabójstwem wszystkich, którzy stoją mu na drodze do władzy. Ginie z rąk Balladyny.
2) Postacie fantastyczne:
Goplana - nimfa, władczyni jeziora Gopło. Nieszczęśliwie zakochuje się w Grabcu. Chcąc zdobyć jego miłość, za pomocą czarów wtrąca się w życie ludzi. To ona sprawia, że Balladyna zostaje żoną Kirkora, ale gdy widzi tragiczne skutki czarów, postanawia ukarać zbrodniarkę i opuścić swój dom - jezioro Gopło.
Chochlik i Skierka - dwa duszki, pomocnicy Goplany.
Pobrano z: chomika Everi