Program asymilacji Źydów.

("kwestia żydowska" - tereny zaboru rosyjskiego)

Warszawskie środowiska żydowskie zaangażowane

były w manifestacje, uczestniczyli także w samym

powstaniu styczniowym, co wielu przepłaciło śmiercią,

emigracją lub zsyłką na Sybir.

- Źydzi napływali do miast, na rynku pracy wzrastała

konkurencja, a spolonizowani, wykształceni Żydzi,

robiący karierę finansową stanowili problem.

Ożywały stereotypy na temat Żyda, jako kogoś

obcego, gorszego, a wręcz demonicznego.

- chcąc sprzeciwiać się dezintegracji , wprowadzono

program asymilacji Żydów.

Program ten zakładał kulturowe i narodowe zintegrowanie

ludności żydowskiej i polskiej z zachowaniem odrębności

wyznania.

* Za asymilacją opowiadało się wielu wykształconych Żydów,

którzy walczyli z nędzą i ciemnotą ludności żydowskiej.

Działali na rzecz włączenia się środowisk żydowskich w polskie

życie i kulturę, a Polaków zaznajmiano

z kulturą i religią żydowską.

* Program asymilacji miał też wielu przeciwników: najbardziej

tradycyjna część ludności żydowskiej widziała w nim

zagrożenie wynarodowieniem.

Emancypacja kobiet.

- Projekt emancypacji kobiet

(od łac.emancipatio - 'wypuszczenie z rąk') był jednym

z punktów programu społecznego spod znaku pozytywizmu.

Polscy pozytywiści uświadamiali społeczną wagę pracy kobiety,

postulowali poszerzenie ich aktywności zawodowej. Opowiadali się

za zwiększeniem udziału kobiet w życiu publicznym, za ich dostępem

do szkół średnich i wyższych.

* po powstaniu styczniowym kobiety zmuszone były zastępować

mężczyzn, którzy zginęli, zostali zesłani, bądź emigrowali.

Także pisarki propagowały ideał równouprawnienia,

pokazywały konsekwencje braku odpowiedniej edukacji

(np. powieść tendencyjna Elizy Orzeszkowej "Marta").

Najodważniejszymi tekstami były np"Krysta" czy "Panna Florentyna"

M.Konopnickiej, które pokazywały m.in. napięcia między

światem mężczyzn i kobiet, a także odsłaniała tajemnice

kobiecego erotyzmu.