MOTYWACJA

PROSZĘ O UWAGĘ

• Harpaz (1989) – odsetek ludzi, którzy gotowi by byli zrezygnować z pracy w związku z bardzo dużą wygraną na loteri wynosił:

• 34 % GB

  • 5% JAP

• Mayo (1993) – ustalenie optymalnego oświetlenia w hali w której montowano urządzenia elektryczne

WYNIK – wydajność pracowników niezależnie od światła wzrastała !!!!

• Mayo (1993) – nieformalne grupy tworzą normy dotyczące „właściwości” pracy (Jak sądzi Zenek o każdej pełnej godzinie należy wypić piwo), a pracownicy przestrzegają tych norm bardziej niż chcą uzyskać maksymalny dochód

WNIOSEK – nagroda w postaci integracji społecznej jest ważniejsza niż nagroda finansowa

Pieniądze nie wystarczą…

1. Wiedza psychologiczna na temat motywacji

2. Motywacja w pracy

MOTYWACJA

Proces regulacji, który steruje czynnościami człowieka tak aby doprowadziły one do określonego efektu

 

• Czynności motywowane mają charakter intencjonalny (dążenie do celu) i określają siłę dążeń oraz kierunek dążeń.

• Siła motywacji zależy od:
  atrakcyjności celu (W),
  prawdopodobieństwa osiągnięcia celu (P).

• M = f (W, P)
  Gdy W = 0, to M = 0
  Gdy P = 0, to M = 0

WARTOŚĆ (ATRAKCYJNOŚĆ) CELU

• Wielkości

Jakości

Wcześniejszych doświadczeń

Dostępności

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY POWSTAWANIA MOTYWACJI

• niezaspokojenie potrzeb,

pobudzenie wzorców afektywnych (ból, strach),

czynniki zakłócające czynności (stres,frustracja),

sformułowanie zadania,

zaktywizowanie zainteresowań,

zaktywizowanie wartości

SPOSOBY REDUKCJI NAPIĘCIA MOTYWACYJNEGO

• osiągnięcie celu,

spontaniczny spadek po długim czasie,

zmiana ogólnego poziomu pobudzenia,

inny konkurencyjny motyw,

czynniki biochemiczne (narkotyki, alkohol, środki uspokajające).

Teoria Maslowa

• Nazywana także Humanistyczną Teorią Motywacji lub Hierarchią Potrzeb Maslowa

Aby odczuwać potrzeby wyższego rzędu muszą być zaspokojone potrzeby niższego rzędu

Potrzeby są wrodzone, ale wartości kulturowe wpływają na sposób ich wzbudzania i ich ekspresję

„Jest raczej natury filozoficznej niż empirycznej”

„Akceptacja tej teorii jest raczej aktem wiary…”

Hierarchia potrzeb Maslowa

MECHANIZMY LEŻĄCE U PODSTAWY MOTYWACJI

• Procesy afektywne jako mechanizmy motywacji

1. Pobudzenie emocjonalne

Wpływ motywacji na sprawność działania:
(prawa Yerkesa – Dodsona)

I prawo: wraz ze wzrostem motywacji (pobudzenia) wzrasta sprawność działania do pewnego optymalnego poziomu, aż do całkowitej dezorganizacji

0100090000037800000002001c00000000000400000003010800050000000b0200000000050000000c02db007402040000002e0118001c000000fb021000070000000000bc02000000ee0102022253797374656d0000740200002caf0000985c110004ee83391028de020c020000040000002d01000004000000020101001c000000fb02f0ff0000000000009001000000ee0440001254696d6573204e657720526f6d616e0000000000000000000000000000000000040000002d010100050000000902000000020d000000320a0e00000001000400000000007302da0020000700040000002d010000030000000000II prawo: Dla zadań złożonych optymalny poziom motywacji jest niższy niż przy wykonywaniu zadań prostych.

0100090000037800000002001c00000000000400000003010800050000000b0200000000050000000c02db007402040000002e0118001c000000fb021000070000000000bc02000000ee0102022253797374656d0000740200002caf0000985c110004ee83391028de020c020000040000002d01000004000000020101001c000000fb02f0ff0000000000009001000000ee0440001254696d6573204e657720526f6d616e0000000000000000000000000000000000040000002d010100050000000902000000020d000000320a0e00000001000400000000007302da0020000700040000002d010000030000000000

Założenie to jest potwierdzone, ale…

• Stan teliczny – ukierunkowanie na cel – lepsze funkcjonowanie przy niskim poziomie pobudzenia

  • Stan parateliczny – nastawienie na aktywność - lepsze funkcjonowanie przy wysokim poziomie pobudzenia

Przykład : wagoniki w wesołym miasteczku

Procesy afektywne – 2. Nastrój

• Wprowadzenie badanych w nastrój pozytywny lub negatywny

Prośba o wykonanie zadania, polegającego na czytaniu opisów zachowań człowieka

W celu wyrobienia sobie o nim oceny / aż do kiedy będzie ci to sprawiać przyjemność

Badani sami decydują kiedy kończą aktywność

Nastawienie na aktywność – dłużej pracowały osoby w dobrym nastroju

Nastawienie na cel – dłużej pracowały osoby w złym nastroju !!!

Nastrój cd.

• Stan afektywny ma funkcję informującą –

  • Jeśli człowiek ma zakończyć zadanie wtedy gdy przestaje mu ono sprawiać przyjemność – negatywny nastrój podpowiada „to mi się nie podoba”

Jeśli człowiek ma osiągnąć jakiś cel nieprzyjemny nastrój podpowiada – „jeszcze nie zrealizowałeś zamierzenia”

Procesy poznawcze

• Oczekiwania (o czym mówią badania rosyjskich psychologów sportowych?)

- Wyższe oczekiwania u kobiet otyłych wiążą się z efektami kuracji odchudzającej (po roku 12 kg)

- Kariera zawodowa

- Pozycja społeczna

WAŻNE:

• Oczekiwania o charakterze losowym (nie zależne ode mnie)

Oczekiwania o charakterze sprawnościowym

• Marzenia (pragnę pokoju na świecie)

Aspiracje (pragnę być mistrzem świat w szachach)

• Wyobrażenia pozytywne / wyobraź sobie jaka jesteś piękna, jak bardzo schudłaś / nie uruchamiają motywacji do chudnięcia – to fantazje umożliwiające konsumowanie sukcesu i jego gratyfikacji

ZANIECHANIE DZIAŁANIA

• Brak wpływu na przebieg zdarzeń

Brak informacji o osiąganym wyniku

Spostrzegany brak postępu

Spostrzeganie że prawdopodobieństwo sukcesu nie rośnie a spada

Atrybucja osiągnięć do przyczyn zewnętrznych

NAJWAŻNIEJSZE – gratyfikacje

Brak oczekiwanych gratyfikacji

Nasycenie się gratyfikacjami

Rodzaj gratyfikacji i jej źródła

Motywacja wewnętrzna
vs
Motywacja zewnętrzna

• MW – tendencja podmiotu do podejmowania i kontynuowania działania ze względu na samą treść tej aktywności

  • MZ – działanie realizowane jest ze względu na zewnętrzne wobec niego czynniki

MZ vs MW

• Harlow (1950) – małpy, zadania i rodzynki

  • Premack (1963) – dzieci, zadania i cukierki

Badania Deci – działania podjęte w wyniku działającej motywacji wewnętrznej mogą być sparaliżowane gdy zaczyna im towarzyszyć gratyfikacja zewnętrzna

Żydowska anegdota

Niestety nie jest tak prosto…

• Informacja pozytywna o poziomie wykonania nie obniża motywacji

  • Nagrody o charakterze losowym nie wpływają na obniżenie motywacji

Nagrody egzogenne (czynnik zewnętrzny wobec zadania) i endogenne (immanentne składniki zadania)

Praca i płaca

Rower za dobre stopnie

Inne modyfikatory motywacji wewnętrznej

• Kontrola, praca „pod kierunkiem”, użycie nagród i kar w sposób instrumentalny

  • Ściśle określony termin zakończenia aktywności

INNI LUDZIE W PROCESACH MOTYWACYJNYCH

• Człowiek to istota społeczna

  • Jak sprawdził Schachter (1953) ludzie wolą być kopani prądem w towarzystwie innych

Jeśli inni też się boją, to nie tylko ja jestem tchórzliwy (poczucie własnej wartości)

Inni mogą coś wiedzieć o tym, jak zminimalizować zagrożenie…

KIEDY OBECNOŚĆ INNYCH POMAGA?

KIEDY OBECNOŚĆ INNYCH PRZESZKADZA?

• Silny Zdzich = słaby Zenek i słaby Edek ?

  • Efekt próżniactwa społecznego

Powody:

Rozproszenie odpowiedzialności (analizy zachowania świadków tragedii – im więcej świadków zdarzenia tym mniej każdy się czuje odpowiedzialny za jego przebieg i skutki)

Zasada równości (ludzie starają się dopasować swój osobisty wysiłek do wysiłku innych członków grupy)