INWESTOWANIE
Budowanie kapitału jest procesem selekcji projektów inwestycyjnych.
Rodzaje projektów inwestycyjnych:
rozwojowe - przedsięwzięcia polegające na budowie lub rozbudowie istniejącej infrastruktury
odtworzeniowe - polegają na wymianie dotychczasowych maszyn i urządzeń z powodu ich zużycia
Jeżeli taka wymiana jest związana z poszerzaniem istniejących obiektów , to są to inwestycje odtworzeniowo - modernizacyjne.
W przypadku występowania więcej niż jednego przedsięwzięcia, wzajemne relacje między nimi pozwalają wyróżnić inwestycje:
niezależna
wzajemnie wykluczające się
zależne
W ocenie finansowej inwestycji bierzemy pod uwagę:
Początkowe nakłady inwestycyjne
Inwestycje wymagają poniesienia określonych nakładów początkowych.
Ich wielkość może być zróżnicowana.
Jednak to nie przesądza czy inwestycja będzie korzystna czy nie.
Kluczową kwestią jest fakt iż nakłady początkowe mogą ograniczyć realizację przedsięwzięcia ze4 względu na możliwości jego finansowania.
Nadwyżkę finansową uzyskaną w wyniku realizacji inwestycji
Z kolei nadwyżka finansowa może być wyrażona w postaci:
zysku lub straty - efektem inwestycji jest różnica pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania
wielkości generowanej nadwyżki gotówkowej - różnica między wpływami i wydatkami gotówki, które powstają w trakcie funkcjonowania projektu
Ujęcie gotówkowe efektów finansowych jest korzystniejsze w ocenie projektów inwestycyjnych.
Czas
Czas jest ważnym elementem w ocenie inwestycji ponieważ (???)
Czas wpływa na wartość pieniądza w wypadku inwestycji długoterminowych.
Zachodzi więc potrzeba urealnienia wartości strumieni gotówkowych pochodzących z różnych okresów
Ryzyko
Ryzyko jest nieodłącznym elementem wszystkich inwestycji. (odchylenia)
Ustalenie początkowych nakładów inwestycyjnych wiąże się z sumowaniem wszystkich początkowych wydatków niezbędnych do zrealizowania projektu inwestycyjnego, które obejmują:
koszty nabycia potrzebnych składników majątku trwałego:
zakup gruntów i ich przygotowanie na potrzeby inwestycji
nabycie budynków, hal fabrycznych i innych obiektów budowlanych
zakup maszyn i urządzeń
prace inżynieryjno-budowlane
zakup licencji i patentów
itp.
wydatki kapitałowe fazy przedrealizacyjnej i przedprodukcyjnej:
nakłady wstępne i koszty gromadzenia kapitału
koszty studiów przygotowawczych
koszty szkolenia pracowników
koszty produkcji próbnej, uruchomienia obiektu i przekazania do eksploatacji
niezbędne powiększenie kapitału obrotowego:
zorganizowanie kapitału stałego pokrywającego:
wzrost zapasów materiałowych
wzrost zapasów produkcji nie zakończonej
wzrost zapasów wyrobów gotowych
wzrost należności
niezbędny poziom gotówki
Tak szeroki zakres wydatków występuje w wypadku inwestycji rozwojowych.
W wypadku inwestycji odtworzeniowo- modernizacyjnych początkowe nakłady inwestycyjne stanowi różnica pomiędzy wartością nowych obiektów a kwotą wpływów uzyskanych ze sprzedaży obiektów dotychczas użytkowanych.
Nakłady inwestycyjne odpowiadają więc kwocie przyrostu wartości użytkowanych obiektów.
WYDATKI I PRZYCHODY GOTÓWKOWE
Nadwyżka finansowa (gotówkowa) stanowi różnicę pomiędzy łącznymi wpływami a wydatkami gotówkowymi występującymi w danym okresie czasu.
Głównym źródłem wpływów jest sprzedaż wyrobów lub usług w całym okresie funkcjonowania projektu inwestycyjnego.
Jako wpływ gotówki jest także traktowana tak zwana wartość likwidacyjna (wartość rezydualna), która obejmuje wartość budynków i gruntów oraz pozostałych składników majątku występujących po zakończeniu działalności eksploatacyjnej projektu inwestycyjnego.
W końcowej fazie wpływy gotówki pochodzą również z kwot odzyskanego kapitału w obrocie (z zapasów i należności).
Wydatki gotówkowe są związane z ponoszeniem bieżących kosztów funkcjonowania projektu inwestycyjnego:
koszty zużycia materiałów
koszty wynagrodzeń
koszt usług materialnych i niematerialnych
różnego rodzaju opłaty i podatki
Z tego rachunku wyłącza się te pozycje kosztów, które nie pociągają za sobą wydatków gotówkowych (np.: amortyzacje)
Wydatki gotówkowe stanowią ponadto:
wzrost zaangażowanego kapitału obrotowego występujący w całym okresie funkcjonowania projektu
spłatę kredytu zaciągniętego na sfinansowanie przedsięwzięcia wraz z należnymi odsetkami
nakłady kapitałowe ponoszone w trakcie funkcjonowania projektu, związane z koniecznością wymiany składników majątkowych o krótszym okresie eksploatacji (niż życie projektu)
Okres ekonomicznego życia projektu inwestycyjnego jest to okres w którym projekt inwestycyjny generuje korzyści netto.
Wartość likwidacyjna projektu inwestycyjnego jest to wartość projektu inwestycyjnego w momencie zakończenia działalności.
Wartość końcowa to łączna wartość generowanej gotówki uzyskanej z projektu inwestycyjnego i jej reinwestowania na moment zakończenia działalności projektu.
Efektywność projektu inwestycyjnego jest zawsze rozpatrywana w długim okresie czasu.
Podstawę rachunku opłacalności przedsięwzięć inwestycyjnych stanowi wartość przepływów pieniężnych netto.
Odzwierciedla ona różnicę między strumieniem wpływów a strumieniem wydatków zrealizowanych w poszczególnych podokresach okresu objętego rachunkiem.
W celu ustalenie wartości przepływów pieniężnych netto konieczne jest porównanie sumy wpływów z suma wydatków poniesionych w każdym podokresie.
Przepływy pieniężne oznaczają albo wpływ pieniądza, albo wypływ pieniądza, czyli wydatek.
Przedsięwzięcia inwestycyjne zazwyczaj oceniane są kilkuetapowo:
Oceniana jest obecna sytuacja ekonomiczno-finansowa
Przeprowadzana jest analiza strukturalna
Przeprowadzana jest analiza sektorowa
Przeprowadzana jest analiza i ocena możliwości wykonania przedsięwzięcia
Przeprowadzana jest analiza ekonomiczno-finansowa projektu
Wstępną finansową ocenę projektu możemy przeprowadzić przy wykorzystaniu:
analizy progu rentowności
analizy wrażliwości
PRÓG RENTOWNOŚCI
Próg rentowności określa wielkość sprzedaży, przy której przychody ze sprzedaży zrównuj Asię z kosztami całkowitymi, wynik finansowy jest równy zero.
Innymi słowy próg rentowności to taka wielkość sprzedaży przy której przedsiębiorstwo nie osiąga zysków, ale i nie ponosi strat.
Znając jaki poziom sprzedaży stanowi próg rentowności możemy wyznaczyć rentowy rozmiar działalności.
Jednocześnie różnica między zaplanowaną bądź realizowaną wielkością sprzedaży a wielkością progową wskaże skalę zagrożenia utraty dodatniego wyniku finansowego w przypadku spadku sprzedaży.
Dla przedsiębiorstw ponoszących stratę finansową progowa wielkość sprzedaży wyznacza pułap produkcji sprzedaży niezbędny do osiągnięcia zysków.
Wyznaczenie progu rentowności bazuje na zależnościach występujących pomiędzy kosztami sprzedaży i zyskiem.
Dzięki temu można określić nie tyko wpływ wielkości sprzedaży na zyski, ale także wpływ zmiany cen sprzedawanych wyrobów oraz kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw, czyli kosztów zmiennych i kosztów stałych (funkcjonowania przedsiębiorstwa).
(!) Wyznaczenie progu rentowności opiera się na kilku założeniach upraszczających:
Koszty wytworzenia produktów, stanowiące jednostkowe koszty zmienne, są niezmienne na każdym poziomie produkcji.
Oznacza to, że jednostkowe zużycie czynników produkcji jest cały czas jednakowe, nie ulegają też zmianie ceny jednostkowe tych czynników produkcji.
Całkowite koszty zmienne są iloczynem jednostkowych kosztów zmiennych i wielkości produkcji.
Koszty funkcjonowania przedsiębiorstwa i jego zarządzania są niezmienne na każdym poziomie produkcji.
Koszty stałe są niezmienne na każdym poziomie funkcjonowania produkcji.
Wielkość sprzedaży jest równa wielkości produkcji
Występujące zapasy wyrobów są cały czas jednakowe i odpowiadają wielkością zapasom zgromadzonym w poprzednich okresach
Nie są prowadzone działania prowadzące do wzrostu zapasów, realizowana produkcja odtwarza zapasy magazynowe do tej samej wielkości jeżeli zostały one zmniejszone w skutek dokonanej sprzedaży.
Cena jednostkowa sprzedawanych produktów jest stała, niezależnie od wielkości sprzedaży.
Cena jest niezmienna - kształtuje się niezależnie od popytu i podaży na wytwarzane w przedsiębiorstwie produkty, oraz od stopnia nasycenie rynku tymi produktami.
Przychody ze sprzedaży są iloczynem ceny jednostkowej oraz ilości sprzedanych produktów.
Ustalenie progu rentowności dla dwóch produktów
W przypadku produkcji dwóch wyrobów marża brutto pokrywająca koszty stałe pochodzi z dwóch wyrobów i może występować w różnych względem siebie proporcjach.
Oznacza to, że w przypadku produkcji dwóch wyrobów próg rentowności nie stanowi jednej wielkości produkcji obu wyrobów, ale jest zestawieniem wielu par liczb określających produkcję obu wyrobów.
Jeżeli marża brutto osiągnięta na jednym wyrobie będzie mniejsza, tona drugim wyrobie musi być odpowiednio większa.
Zasada to odnosi się również do liczby sprzedawanych wyrobów.
Jeżeli jednego produktu sprzedaj się mniej, to dla pokrycia kosztów stałych sprzedaż drugiego produktu musi być odpowiednio większa.
Na podstawie progu rentowności możemy dokonać oceny bezpieczeństwa finansowego przedsiębiorstwa.
Marżę brutto osiągamy jeżeli różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży a kosztami zmiennymi jest równa kosztom stałym.
Próg rentowności określa wielkość sprzedaż y niezbędną do osiągnięcia zysków lub inaczej - nie ponoszenia strat finansowych.
Im wyższy jest planowany lub realizowany poziom sprzedaży ponad wielkość wyznaczoną przez próg rentowności, tym mniejsze jest zagrożenie utraty zysków lub poniesienia straty finansowej.
Równocześnie im niższy jest pozom progu rentowności, tym łatwiej znaleźć się przedsiębiorstwu w strefie zysków lub tym mniejsze jest zagrożenie przejścia od strefy zysków do strefy strat finansowych.
Skala różnicy pomiędzy planowaną lub realizowaną wielkością sprzedaży a wielkością progową tej sprzedaży jest miarą bezpieczeństwa finansowego przedsiębiorstwa.
Im większa jest ta różnica, tym ryzyko finansowe poniesienia straty finansowej jest mniejsze.
Różnicę pomiędzy planowaną lub realizowaną sprzedażą a poziomem rentowności określa się mianem marginesu bezpieczeństwa finansowego przedsiębiorstwa.
Margines bezpieczeństwa oznacza dopuszczalny spadek sprzedaży, przy którym przedsiębiorstwo nie poniesie jeszcze straty finansowej.
Analiza progu rentowności pozwala na określenie punktu wyrównania odpowiadającego takiej wielkości produkcji lub sprzedaży, przy której dochody ze sprzedaży zrównoważą koszty produkcji.
Punktu wyrównania jest to punkt ograniczony, powyżej którego badane przedsięwzięcie zaczyna przynosić zyski.
Próg rentowności może być wyrażony:
ilościowo
wartościowo
jako stopień wykorzystania zdolności produkcyjnej
ANALIZA WRAŻLIWOŚCI
Analiza wrażliwości służy do oceny podatności przedsiębiorstwa na zmiany poszczególnych czynników wykorzystywanych przy obliczaniu progu rentowności.
W analizie rentowności możemy uwzględnić:
zmianę jednego czynnika
zmianę kilku czynników
Analiza rentowności obejmuje również badanie granicznego poziomu poszczególnych czynników.
To jest takiego ich poziomu, który przy założonej wielkości sprzedaży i stałym poziomie innych czynników zagwarantuje jedynie osiągnięcie progu rentowności.
Badanie granicznego poziomu poszczególnych czynników powinno dotyczyć zwłaszcza jednostkowej ceny sprzedaży i jednostkowych kosztów zmiennych jako najbardziej podatnych na ewentualne zmiany.
Na podstawie granicznych wielkości poszczególnych czynników można również określić margines bezpieczeństwa przedsięwzięcia z uwagi na zmiany tych czynników.
Czyli jaka maksymalna zmiana poziomu poszczególnych czynników jest dopuszczalna z punktu widzenia opłacalności ocenianego projektu inwestycyjnego.