ZARZĄDZANIE FINANSAMI

Wykład 1

Istota i ewolucja zarządzania finansami

Zarządzanie finansami jest jedną z ważniejszych części zarządzania działalnością gospodarczą każdego podmiotu gospodarczego.

Finanse są to zjawiska ekonomiczne, które są związane z gromadzeniem, rozdysponowaniem i wydatkowaniem środków pieniężnych. Tam gdzie następuje ruch środków pieniężnych, gdzie pieniądz uczestniczy w zjawiskach gospodarczych możemy mówić o finansach.

Cechy zjawisk finansowych:

• zawsze występują w postaci strumieni pieniężnych;

• zjawiska te występują w procesie tworzenia, gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych;

• finanse uczestniczą w obrocie kapitału, czyli wtedy, gdy pieniądz jest w ruchu i występuje on w postaci gotówki, papierów wartościowych, należności, zobowiązań itp.;

• finanse przedsiębiorstwa są zawsze powiązane z rynkiem finansowym i występują przy pozyskaniu kapitału (akcji, kredytów, leasingu);

• instrumenty finansowe są bardzo aktywne gdyż są ściśle powiązane z ekonomicznym interesem społeczeństwa, jego członków, przedsiębiorstwa itd.;

Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa jest to proces decyzyjny, który zapewnia przeprowadzenie wszystkich procesów gospodarczych ze względu na wyniki finansowe (aby nastąpił proces decyzyjny musimy mieć możliwość wyboru). Zarządzanie finansami przeds. realizuje się w warunkach gospodarki rynkowej lub w okresie transformacji (wolność, swoboda gospodarcza, ograniczenie tylko ze strony kodeksu handlowego i cywilnego). W gospodarce nierynkowej (centralnie sterowanej) nie ma miejsca na zarządzanie finansami. Czym bardziej stosunki rynkowe tym bardziej rozwinięte zarządzanie finansami. Zarządzanie finansami - to podejście nie odzwierciedla procesu, dotyczy tylko zjawisk.

Zarządzanie gospodarką finansową przedsiębiorstwa jest ściśle związane z głównym celem przeds.

Cele funkcjonowania przeds.:

• stabilizacja kondycji finansowej, czyli utrzymanie pozycji na rynku;

• zwiększenie przychodów i minimalizacja kosztów;

• maksymalizacja zysku;

• maksymalizacja wartości rynkowej przeds..

Zarządzanie finansami staje się możliwe tylko przy stworzeniu określonych warunków; w II połowie XIX wieku stworzone zostały przesłanki zarządzania podmiotami gospodarczymi. Początkowo zarządzano pracą i jakością produkcji. W latach 20 - 30 XX wieku w krajach z rozwiniętą gospodarką zaczęły się prace nad uzasadnieniem decyzji finansowych. Głównymi przyczynami pozyskiwania form działalności finansowej były:

• szybki wzrost potencjału ekonomicznego w wielu krajach i zwiększenie liczby podmiotów gospodarczych;

• koncentracja, centralizacja kapitału;

• rozszerzył się rynek finansowy.

( pojawiła się nie tylko potrzeba ale i możliwości; nastąpił wielki kryzys ekonomiczny, który spowodował spadek popytu, zaostrzył problemy finansowe (bankructwa), niewypłacalność ).

Etapy managementu finansowego:

1. Lata 20 - 30, które zapoczątkowały kształtowanie decyzyjnego procesu dynamicznie rozwijających się przedsiębiorstw. Głównym celem zarządzania w tym okresie stało się utrzymanie normalnej pozycji finansowej jako podstawy funkcjonowania przeds.

2. Okres po II wojnie światowej w czasach odbudowy gospodarki rynkowej, kiedy rozszerzają się handlowe i finansowe operacje, powiązania międzynarodowe. Wówczas wzrasta znaczenie zarządzania przeds., funduszy międzynarodowych. W latach 50 tych zostały stworzone teoretyczne aspekty wykorzystania metod dyskontowych i modele zarządzania środkami obrotowymi. W latach 60 tych rozszerza się wiedza analizy portfelowej i oceny ryzyka. W latach 70 tych zaczyna się rozwój rynków kapitałowych, pojawiają się nowe instrumenty na tym rynku. Czas po II wojnie światowej to rozwój nauki i terminologii o rynku finansowym.

3. W latach 80 tych - 2000 następuje burzliwy rozwój nauki, technik informatycznych, komunikacji, globalizacja biznesu, rynków finansowych, ich umiędzynarodowienie. W takich warunkach zwiększa się zależność sukcesu poszczególnych przeds. od działań gospodarki finansowej.

Zarządzanie finansami staje się obowiązkowym elementem utrzymania pozycji przeds. na rynku krajowym i międzynarodowym.

Zasady na jakich powinien być tworzony proces zarządzania finansami:

• kompleksowość tzn. proces ten powinien być systemowy, czyli odzwierciedlać wszystkie odcinki działalności finansowej;

• elastyczność oznacza odpowiednią reakcję na konkretną sytuację wewnętrzną i zewnętrzną;

• system musi dążyć do racjonalnego gospodarowania wszystkimi zasobami, czyli system musi dążyć do efektywności.

Wykład 2

Strategia i taktyka zarządzania finansami ( strategia, taktyka, formy decyzji )

Strategia finansowa (zarządzania finansami) jest to program długoterminowy, który określa źródła finansowania przeds. i główne kierunki ich alokacji. Strategia finansowa opiera się na ogólnej strategii rozwoju przeds.. Ogólna strategia odnosi się do okresu 3-5 lat.

Celem strategii finansowej jest określenie optymalnej struktury kapitałowo-majątkowej, czyli źródeł finansowania i ich alokacji.

Strategia powinna odpowiadać na cztery główne pytania:

1. jaka jest wielkość kapitału?

2. skąd wziąć źródła finansowania? (jaki kapitał, na jakich warunkach)?

3. gdzie ulokować ten kapitał?

4. jakie wybrać stosunki ekonomiczne z partnerami?

Kształtowanie strategii finansowej realizuje się na podstawie następujących danych:

• obserwacje i analizy sytuacji gospodarczej w kraju, w regionie;

• ustalenie celu funkcjonowania przeds. w tym okresie czasu;

• analiza stanu i możliwości zwiększania (zmniejszania) wszystkich zasobów;

• szczegółowa analiza możliwości finansowych przeds. (badamy jaki mamy kapitał własny, a następnie badamy możliwości kapitału obcego).

Rodzaje strategii finansowej:

1. agresywna (aktywna) polega na tym, że przedsiębiorstwo planuje rozszerzenie (zwiększenie) wielkości kapitału kosztem kapitału obcego - rozwijanie się przeds., wielkie ryzyko;

2. konserwatywna (tzw. korka), która planuje finansowanie przedsiębiorstwa przede wszystkim za koszt własnych kapitałów - utrzymanie się na rynku, małe ryzyko;

3. umiarkowana łączy w sobie dwie poprzednie strategie na różnych odcinkach czasu.

Taktyka finansowa jest to zbiór planowanych i realizowanych zdań na każdym odcinku działalności finansowej, który za pomocą progresywnych form, metod uzasadnia i realizuje decyzje. Taktyka ma charakter bieżący (krótkoterminowy).

Taktyka finansowa obejmuje:

• kolejność działań zarządczych;

• procedury działań zarządczych;

• formy, sposoby uzasadnienia decyzji, ich realizacji i metody kontroli.

Wybór form i metod jest uzależniony od celu kryterium, a także od zewnętrznej i wewnętrznej sytuacji.

Rodzaje taktyki finansowej:

1. aktywna polega na tym, że staramy się zwiększyć efekty kosztem obniżenia wielkości wszystkich zasobów;

2. łagodna - zabezpieczenie funkcjonowania przedsiębiorstwa nawet przy wysokich kosztach;

3. umiarkowana, która łączy elementy powyższych taktyk i stosuje te elementy na różnych odcinkach działalności finansowej odpowiednio do konkretnej sytuacji.

Formy decyzji

Wszystkie decyzje przeds. dzielimy na dwie grupy w zależnosci od terminu ich realizacji:

1. bieżące (w ciągu 1 roku odpowiedniego cyklu);

2. długotrwałe (więcej niż 1 rok, tzw. strategiczne, związana z inwestowaniem)

Wszystkie decyzje w zależności od sposobu ich rozwiązania, dzielą się na:

1. standardowe są to powtarzające się decyzje, które uzasadniają się na podstawie norm, np. naliczanie odpisów amortyzacyjnych, wynagrodzenie osobowe.

2. niestandardowe są uzależnione od konkretnej sytuacji i wyboru odpowiednich form, metod; powinny uzasadniać się na podstawie alternatywnych projektów:

• pesymistyczny;

• optymistyczny;

• umiarkowany.

Przesłanki kształtowania skutecznego systemu zarządzania finansami:

1. zewnętrzne (wpływa otoczenie, państwo):

• rozwój stosunków rynkowych;

• odpowiednia polityka finansowa państwa;

• rozwinięta infrastruktura finansowa;

• odpowiednie firmy konsultingowe;

• odpowiednie regulacje prawne.

• wewnętrzne (uzależnione od przedsiębiorstwa):

• samodzielność przeds.;

• odpowiednia księgowość;

• baza informacyjna;

• odpowiedni potencjał kadrowy (profesjonalizm, doświadczenie, komunikatywność, inicjatywa, szybkość).

Wykład 3

Istota planowania finansowego

Planowanie finansowe jest pierwszym etapem zarządzania finansami. Jest to proces naukowy, który uzasadnia cel działań zarządczych i decyzji finansowych. Planowanie finansowe jest obowiązkowym etapem świadomego sterowania działalnością gospodarczą za względu na wyniki finansowe. Plany finansowe są produktem procesu planowania. Planowanie finansowe w gospodarce rynkowej staje się jednym z ważnych instrumentów ograniczenia ryzyka oraz przewidywania rezultatów całej działalności gospodarczej.

Prognozowanie finansowe pochodzi od greckiego słowa prognostic - przewidzieć. Dotyczy tylko ważniejszych wskaźników i kierunków działalności finansowej. Prognozowanie finansowe w większości przypadków dotyczy długiego okresu czasu. Metodami prognozowania są: burza mózgów, metody matematyczne.

Planowanie finansowe różni się od prognozowania tym, że jest bardziej dokładne, uzasadnia nie tylko cele, zadania ale także sposoby, metody, instrumenty, które wykorzystujemy.

Cechy planowania finansowego:

• planowanie finansowe przeprowadza się zawsze w wymiarze wartościowym;

• planowanie finansowe ma charakter syntetyczny (zawsze opiera się na wskaźnikach gospodarczych);

• wszystkie plany finansowe powinny mają formę bilansu;

• planowanie finansowe powinno mieć charakter kompleksowy (tzn. że wszystkie odcinki działalności finansowej powinny odzwierciedlać się w planach).

Przedmioty planowania finansowego i jego funkcji:

• koszty;

• przychody;

• kapitał;

• alokacja kapitału;

• przepływy pieniężne;

• wyniki finansowe.

Funkcje planowania finansowego:

• funkcja uzasadnienia decyzji ze względu na wyniki finansowe;

• funkcja ograniczenia ryzyka;

• planowanie finansowe pozwala by mierzyć efektywność każdej operacji gospodarczej i całej działalności przeds.;

• pozwala stabilizować sytuację finansową i zabezpieczyć wypłacalność przeds. poprzez świadome kierowanie strumieniami pieniężnymi.

Formy planów finansowych:

• plan finansowy jest częścią biznes planu; występuje jako ważniejszy rozdział biznes planu gdyż uzasadnia źródła finansowania wszystkich działań przewidywanych w biznes planie, a także określa przewidywane rezultaty finansowe;

• plan finansowy jako kompleksowy; składa się z następujących planów:

• plan wyników finansowych;

• preliminarz gotówkowy (cash flow, bilans gotówkowy: wpływów i wydatków)

• bilans majątkowo-kapitałowy tzw. bilans aktywów i pasywów.

• plany finansowe wg kryterium czasowego mogą mieć charakter krótko i długoterminowych. Do krótkoterminowych planów należy: plan bieżący (na 1 rok) oraz prognoza krótkoterminowa (na miesiąc itp.) dotyczy strumieni pieniężnych. Do długoterminowych planów należą plany których okres przekracza 1 rok. Do tych planów zaliczamy także plan kroczący, który polega na tym, że termin okresu planowanego corocznie przesuwa się, pierwszy rok opracowuje się bardzo dokładnie, następne lata są tylko prognozą.

Planowanie finansowe zaczyna się z określenia planu przychodów ze sprzedaż. Plan przychodów ze sprzedaży opracowuje się na podstawie planów marketingowych oraz sprawozdań wpływów pieniężnych z poprzednich lat.

Metody planowania finansowych:

1. pośrednie są zróżnicowane:

• procentowa (udziałowa) polega na tym, że na rok bieżący przenosimy osiągnięte wskaźniki z okresu przeszłego w stosunku procentowym.

• kombinowana polega na tym, że planowane zmiany w planach marketingowych dotyczące ilości sprzedanej produkcji i ich wartości korygujemy na średnie tempo wzrostu lub spadku za poprzednie dwa, trzy lata.

• bezpośrednie polegają na bardzo szczegółowych obliczeniach przychodów ze sprzedaży z produkcji poszczególnym grupom towarów.

Wykład 4

Metoda pro forma - wykorzystuje się ją przy opracowywaniu planu wyników finansowych. Polega ona na tym, że:

• określa się na podstawie planu za poprzedni okres, a także planu marketingowego przychody ze sprzedaży;

• określa się koszty, poziom zapasów i innych wskaźników związanych ze sprzedażą w odpowiednich relacjach;

• określa się inne pozycje planu, które nie są związane ze sprzedażą produkcji np. przychody i koszty finansowe, przychody i koszty z dodatkowej działalności operacyjnej (sprzedaż zapasów, środków trwałych);

• bilansujemy plan wyników finansowych (zysk lub strata).

Formy planów finansowych:

1. plan wyników finansowych składa się z dwóch części:

I część - przychody i zyski;

I część - koszty i straty

W planie wyników finansowych występują następujące działy:

1. przychody i koszty podstawowej działalności przeds. zapisanej w jego statucie; przychody ze sprzedaży określa się na podstawie planu marketingowego, danych z poprzedniego okresu za pomocą metod pośrednich lub bezpośrednich; koszty określa się na podstawie kalkulacji; różnica między przychodami a kosztami może być zyskiem lub stratą ze sprzedaży.

2. dodatkowa działalność operacyjna, przychody i koszty z nią związane, jest to sprzedaż względnych materiałów, dodatkowych usług.

3. przychody i koszty finansowe, przychody ze sprzedaży papierów wartościowych, oprocentowanie depozytów, koszty to koszty na przeprowadzenie tych operacji np. zakupu tych papierów, wypłata dywidendy.

4. na koniec bilansujemy plan wyników finansowych, dodajemy wszystkie zyski lub odejmujemy straty i wychodzi nam zysk brutto.

ZB = Z\S ze sprzedaży +\- Z\S z działalności operacyjnej

ZN = ZB - podatek dochodowy.

plan wyników finansowych opracowuje się na rok z podziałem na kwartały.

2. preliminarz gotówkowy (plan kasowy, cash flow, bilans gotówkowy) jest planem przepływów pieniężnych, który reguluje i stara się zbilansować wpływy pieniężne i wydatki we wszystkich okresach czasu. W Polsce jest obowiązkowy dla dużych przedsiębiorstw.

Składa się z dwóch części: wpływów i wydatków. Opracowuje się go na rok z podziałem na kwartały, a czasem nawet na miesiące. Jest to plan bardzo szczegółowy.

Opracowanie zaczyna się od części wydatków, czyli zobowiązań, opłat jakie musimy zapłacić w odpowiednim czasie.

1. określamy najpierw kwoty do zapłacenia dostawcom materiałów, surowców, czyli zobowiązania wobec innych przeds.. Kwoty te określamy na podstawie umów, kontrahentów, przy czym musimy brać pod uwagę formę opłaty, terminy zobowiązań. Następnie na podstawie umowy z bankiem planujemy wydatki na pokrycie rat kapitałowych i odsetek. Określamy także sumy i terminy zobowiązań wobec SP i specjalnych funduszy.

2. w następnej kolejności określa się wynagrodzenie na podstawie Funduszu Pracy, terminy wypłat; mogą one być powiększone o premie, trzynastki, urlopy.

3. inne wydatki np. na promocje czy reklamę.

Wpływy gotówkowe określamy przede wszystkim z działalności podstawowej, czyli ze sprzedaży, uwzględniając sezonowość. Następnie planujemy inne wpływy z działalności dodatkowej przeds. i z działalności finansowej np. z dodatkowej emisji akcji.

Gdy przychody i wydatki nie są zbilansowane to nie ma synchronizacji, dlatego przeprowadzamy następujące czynności.

Gdy wydatki są większe niż wpływy to:

• szukamy możliwości zwiększenia przychodów w danym okresie;

• przesuwamy daty niektórych wydatków np. na remont, premie;

• zaciągamy kredyt bankowy, który pozwoli nam zbilansować preliminarz gotówkowy.

Celem preliminarzu jest określenie jak w najlepszy, najłatwiejszy i najtańszy sposób zbilansować wpływy i wydatki w firmie.

3. bilans aktywów i pasywów (planowany), czyli na początek roku. W Polsce opracowują go tylko wielkie przedsiębiorstwa, pozostałe opracowują bilans ale jako sprawozdanie. Celem bilansu planowanego jest polepszenie struktury kapitałowo-majątkowej, żeby była zachowana złota reguła finansowania tzn. żeby majątek trwały był finansowany kapitałem własnym lub stałym. Powinna też być zachowana równowaga finansowa tzn. odpowiednia relacja między kapitałem własnym, a obcym.

Bilans składa się z dwóch części: aktywów i pasywów.

Aktywa to majątek

• trwały

• obrotowy

Pasywa to źródła finansowania

• kapitał własny

• kapitał obcy (zobowiązania długo i krótkoterminowe)

Zarządzanie kapitałem

Istota kapitału i jego formy

Słowo kapitał pochodzi z włoskiego, łaciny i oznacza główny.

Kapitał przeds. jest to całokształt jego zasobów wykorzystywanych w działalności gospodarczej i przynoszący określone efekty.

Kapitał rozpatrujemy w formie:

• materialnej - w tej formie kapitał występuje w postaci pieniężnej, rzeczowej lub niematerialnej np. w postaci licencji, patentów, know-how, programów komputerowych, praw własności

• abstrakcyjno-prawnej - oznacza odłożoną konsumpcję, która daje prawo właścicielowi wykorzystania go w działalności gospodarczej.

Kapitał bilansowy - pasywa, czyli wszystkie źródła finansowania.

Podziała kapitału:

1. wg kryterium terminu wykorzystania kapitału:

• kapitał pierwotny (potrzebny aby rozpocząć działalność)

• kapitał bieżący, funkcjonujący (kapitał, który mamy z funkcjonowania przedsiębiorstwem, wykorzystujemy go w procesie gospodarczym)

2. wg kryterium własności:

• kapitał własny (jest naszą własnością, możemy nim dysponować, sprzedać go, pożyczyć)

• kapitał obcy (pochodzi z zewnątrz, możemy go wykorzystywać tylko przez określony czas i prawie zawsze jest on odpłatny)

3. wg kryterium czasu:

• kapitał krótkoterminowy (do 1 roku)

• kapitał średnioterminowy (od 1 do 3 lat)

• kapitał długoterminowy (powyżej 3 lat)

Kapitał pierwotny - potrzebny jest dla uruchomienia przeds.. Zarządzając kapitałem pierwotnym należy odpowiedzieć na trzy pytania:

1. jaka ma być wielkość tego kapitału, nie może być za mało?

2. jakie będą źródła finansowania?

3. jak ulokować ten kapitał, co za niego kupić?

Wykład 5

Jakiej wielkości powinien być kapitał pierwotny?

Skąd wziąć te środki (źródło)?

Gdzie powinniśmy włożyć te środki, aby rozpocząć działalność?

Metoda bezpośrednia obliczania kapitału pierwotnego:

K_p = środki trwałe + zapasy + usługi obowiązkowe

Zapasy nie w wartości jednej partii, a od 1,5 do 3 partii, gdyż taka ilość jest najbardziej efektywna z punktu widzenia ruchu ekonomicznego. Usługi obowiązkowe np. opłata za światło.

Kapitał pierwotny kształtuje się poprzez gromadzenie środków własnych i jeśli nie wystarcza to kapitału obcego.

Głównym zadaniem zarządcy finansowego jest obliczyć wielkość kapitału, znaleźć źródła finansowania i postarać się zmniejszyć koszty utrzymania.

Kapitał bieżący (funkcjonujący) odzwierciedla się w bilansie na koniec i na początek roku.

Różnice między kapitałem bieżącym a kapitałem pierwotnym:

Kapitał pierwotny musimy mieć przy uruchomieniu działalności, a kapitał bieżący jest rezultatem funkcjonowania przeds. (zawiera w sobie kapitał bieżący)

Kb = Kp + Z + ∆a,u - S

gdzie:

Kb - kapitał bieżący

Kp - kapitał pierwotny

Z - zysk niepodzielny

∆a,u - przyrost akcji, udziałów z dodatkowej emisji

S - straty

Należy zwiększać kapitał bieżący bo jest możliwością dalszego istnienia przeds.

Źródłem kapitału bieżącego podobnie jak kapitału pierwotnego jest wkład własny i obcy.

Zadaniem zarządcy jest ustalenie struktury kapitału ze względu:

• jego koszt (im tańszy kapitał, tym lepszy)

• równowagę finansową (niezależność finansowa)

KAPITAŁ WŁASNY są to środki (zasoby), którymi właściciel może dysponować w pełni (sprzedać, pożyczyć itp.).

W pojęcie kapitału własnego w formie pieniężnej wchodzi:

• gotówka (w kasie, w banku);

• papiery wartościowe (akcje, obligacje);

• depozyty (lokaty w banku);

• rzeczowe środki trwałe i obrotowe;

• udziały i akcje.

Wszystko co posiadamy na własność, a następnie będziemy wykorzystywać w działalności.

KAPITAŁ AKCYJNY jest kapitałem własnym nie jednego właściciela, ale całej spółki.

Indywidualny koszt kapitału to koszt każdego rodzaju kapitału.

AKCJE:

• zwykłe;

• uprzywilejowane ( większa liczba głosów, , z góry ustalamy procent dywidendy od wartości akcji)

Koszt akcji uprzywilejowanej = Dywidenda / Rynkowa wartość akcji -

Koszty emisji akcji

Koszt akcji uprzywilejowanej liczymy dla każdej akcji osobno.

Koszty akcji zwykłej są liczone następująco:

1. model GORDONA

KAZ = Dywidenda - wzrost % przewidywany w przyszłym roku / Wartość

rynkowa akcji - Koszty emisji

do wartości dywidendy przeszłego lub bieżącego roku dodajemy przewidywany wzrost.

2. metoda CAMP

Koszt zysku = bierzemy jako średni arytmetyczny koszt kapitału akcyjnego.

KAPITAŁ OBCY jest to kapitał, który pochodzi ze źródeł zewnętrznych i oddaje się do dyspozycji przedsiębiorstwa na określony okres czasu za ustaloną opłatą.

Formy kapitału obcego:

• pożyczka;

• kredyt kupiecki;

• kredyt bankowy;

• leasing;

• factoring;

• forfaiting;

• franchising;

• obligacje.

Najbardziej rozpowszechnioną formą kapitału obcego jest kredyt bankowy. Występuje w formie pieniężnej. Kredytodawcą są banki i parabanki.

Zasady kredytowania:

• terminowość i zwrotność;

• płatność (odsetki i prowizja);

• zabezpieczenie (materialne, osobowe);

• na podstawie dwustronnej umowy (bank i kredytodawca), w której są zawarte warunki.

Pożyczka może być w formie pieniężnej lub rzeczowej (kredyt jest pieniężny). Pożyczki mogą udzielać osoby fizyczne, prawne. Pożyczka regulowana jest przez kodeks cywilny.

Kredyt kupiecki (handlowy) jest specyficzną formą kapitału obcego, który charakteryzuje się przesunięciem terminu spłaty za sprzedane towary lub usługi. Tutaj nie mamy środków pieniężnych, tutaj mamy terminy.

Gdy sprzedajemy towar, a kupujący nie ma czym zapłacić to możemy przesuną termin zapłaty za otrzymany towar. Zabezpieczeniem materialnym takiej transakcji jest weksel.

Kredyt kupiecki pozwala zwiększyć wielkość sprzedaży i przychodów. Jest zawsze związany z obrotem sprzedaży. Jest udzielany przez producenta, sprzedawcę swoim klientom, a nie przez banki. Kredyt kupiecki oznacza dodatkową opłatę, która jest włączona w cenę sprzedaży (nie ma procentów i prowizji). Jest to kredyt droższy, niż bankowy, ale kupujący może całość wliczyć w koszty, ponieważ nie ma podziału na odsetki i kapitał. Sprzedawca może przedstawić skonto (rabat, upust). Przedstawia się w procentach % od sumy spłaconego w ciągu 10 dni kredytu.

NP.

wartość towaru = 100; kredyt na okres = 40 dni; upust, przy spłacie w ciągu 10 dni = 3%

100-3%=97,00 (zapłata w ciągu 10 dni)

50 - 1,5% = 48,5 === gdy połowę spłacimy w ciągu 10 dni, a resztę póżniej

50 - 0% = 50,00 ===

Koszt (cena) kredytu kupieckiego:

Cena KK = ( % upustu / 100 - % upustu ) x (360dni / T0 - T1)

T0 - termin spłaty

T1 - termin w jakim spłaciliśmy

Cena KK = 3 / 100 - 3 x 360 / 40 - 10 = 37 %

Roczna stopa kredytu kupieckiego wynosi 37% (odsetki, których nie widać są wliczone w cenę).

LEASING

W formie dzierżawy środków trwałych (nie pieniężny). Jest droższy od kredytu bankowego, gdyż oprócz odsetek (zwłaszcza w leasingu finansowym) płacimy dodatkowe sumy między innymi tzw. czynsz inicjalny.

Czy wybrać kredyt, czy leasing?

Leasing jest łatwiej dostać, ponieważ nie trzeba zabezpieczenia - są nim środki trwałe, które mamy w dzierżawie. Pozwala przyspieszyć postęp techniczny. Cała rata leasingowa wchodzi w koszty. Jest droższy. Są bardziej surowe kary za nieprzestrzeganie warunków umowy.

Wydatki efektywne na kredyt i leasing (porównanie):

Kredyt ((odsetki + rata) - Amortyzacja - obniżony podatek)

Leasing (rata leasingowa - Amortyzacja = wydatki efektywne)

Wykład 6

Factoring - forma rozliczeń bezgotówkowych, która może być uznana za kapitał obcy wykorzystany na bieżącą działalność przedsiębiorstwa. Polega to na tym, że przeds. sprzedaje na określony czas swoje wierzytelności, a firma factoringowa sama inkasuje te wierzytelności i w określonym umową czasie przekazuje przedsiębiorstwu część gotówki za odpowiednie wierzytelności (nawet jeżeli factor nie otrzymał tych wierzytelności)

Factoring pełny - wszystkie wierzytelności są przez factora i do 95% tych należności jest przelewane na konto przeds.

(factoring jest płatny, umowa jest stała i obowiązuje do tej pory, do kiedy przeds. z miesięcznym wypowiedzeniem zawiadomi factora pisemni o zaniechaniu)

Factoring niepełny - polega na tym, że factor przejmuje jakieś wierzytelności, przelewa gotówkę w około 65% i ma prawo zwrócić część wierzytelności, które nie zostały inkasowane.

Factoring zwiększa koszty przeds., ale ma też zalety, gdyż przeds. jest zwolnione od inkasowania należności; przeds. nie musi korzystać z kredytu bankowego, gdyż factor w określonym czasie przelewa pieniądze przedsiębiorstwu.

Menedżer powinien przeprowadzić kalkulację kosztów i korzyści usług factoringowych porównując koszty factoringu z kosztem kredytu bankowego i dodatkowych opłat za nieterminowe wywiązanie się ze swoich zobowiązań.

Forfaiting - jest formą factoringu, ale jest zawierany na jedną duża transakcję i w większości przypadków są to transakcje międzynarodowe.

Franchising - polega na tym, że znana firma sprzedaje swój znak i swoje standardowe usługi, jest drogim kapitałem obcym, ale przynosi duże zyski.

Za usługi franchisingowe ustala się trzy rodzaje opłat:

1. inwestycyjne - na rozpoczęcie działalności do 10000$, jednorazowa opłata;

2. systematyczna - jest ustalana w procentach do wielkości sprzedaży od 3-5%;

3. opłata na fundusz szkoleniowy - jest ona negocjowana.

W Polsce istnieje tylko franchising międzynarodowy.

Obligacje przemysłowe (przeds.) są to papiery pożyczkowe, które emituje przeds. i rozpowszechniają je między innymi podmioty gospodarcze i podmioty fizyczne. Są to najtańsze źródła pozyskania kapitału obcego. Korzyści z obligacji dają możliwość pozyskania dużych sum kapitału obcego, dysponowanie nimi przez długi okres czasu(5,10,15 lat) na dowolny cel; płacimy procenty np. corocznie, kwartalnie, miesięcznie; nie trzeba zabezpieczenia, jest nim tylko kapitał własny przeds.. Obligacje można emitować na połowę wartości kapitału własnego przeds.. Obligacje kupuje się wtedy, gdy kondycja finansowa przeds. jest dobra, dlatego w Polsce bardzo mało przeds. emituje obligacje; drugą przyczyną jest to, że w Polsce jest słabo rozwinięty rynek finansowy.

Koszt kapitału

1. indywidualny

2. średnioważony

Indywidualny koszt kapitału są to koszty ponoszone przy kształtowaniu i wykorzystaniu każdej formy kapitału.

Wyróżniamy trzy elementy przy podejmowaniu decyzji: koszty, przychody i ryzyko.

W kapitale własnym rozróżniamy koszty akcji uprzywilejowanych i akcji zwykłych, a także zysku nierozdzielnego (czyli nie jest oddany jako dywidenda), czyli ten przy pomocy którego zwiększamy kapitał własny (na podstawie indywidualnych kosztów, a także wagi, udział tego kapitału)

Średnioważony koszt kapitału

Au	500	10%	15	1,5
Az	1000	20	17	3,4
zysk	500	10	10	1,6
kredyt	1500	30	14	4,2
α	1500	30	18	5,4
Razem	50000			16,1 średnioważony koszt kapitału

Optymalizacja struktury kapitału jest uzależniona od:

1. udziału każdej formy kapitału i jego indywidualnych kosztów;

2. utrzymanie równowagi finansowej.

Zarządzanie kapitałem obrotowym (majątkiem obrotowym) - środki wykorzystane są w jednym procesie gospodarczym i swoją wartość przenoszą w całości na nowe produkty. Są one częścią aktywów majątku obrotowego i występują w formie: rzeczowej i finansowej.

Majątek obrotowy obejmuje cztery składniki:

1. zapasy;

2. należności (dla przeds);

3. krótkoterminowe papiery wartościowe;

4. środki pieniężne.

Osobliwością majątku obrotowego jest ciągła zmiana form i jego składników, ten proces zmian wszystkich składników nazywamy cyklem operacyjnym.







środki pieniężne zakup produktów przerób produktów


sprzedaż i otrzymanie należności produkt gotowy

Czym krótszy cykl operacyjny tym mniej potrzebujemy odpowiednich środków pieniężnych. Zarządzanie majątkiem obrotowym ma na celu efektywne jego wykorzystanie, które odzwierciedla się na wielkości sprzedaży i otrzymanego zysku. Przy zarządzaniu powinien być osiągnięty cel, który odzwierciedla się na relacjach między wzrostem kapitału (majątku) obrotowego i wzrostem sprzedaży i zysku. Przychody ze sprzedaży i zysk powinny zwiększać się szybciej niż wielkości kapitału obrotowego.

Wykład 7

Kapitał obrotowy występuje w formie kapitału: brutto i netto.

Kapitał obrotowy brutto = suma czterech składników (wartość zapasów + wartość należności + wartość krótkoterminowych papierów wartościowych + wartości środków pieniężnych)

Kapitał obrotowy netto = różnica między wartością kapitału brutto, a zobowiązaniami bieżącymi.

M_o = Z_b to K_{o netto} = 0

M_o > Z_b to K_{o netto} > 0 (można rozszerzyć swoją działalność)

M_o < Z_b to K_{o netto} < 0 (nie mamy czym sfinansować zobowiązań bieżących)

Zarządzanie zapasami. Głównym celem zarządzania zapasami jest optymalizacja ich wielkości i obniżenie kosztów ich utrzymania. Optymalizacja zapasów oznacza ustalenie takiej wielkości, która by zabezpieczyła normalne funkcjonowanie przedsiębiorstwa przy optymalnych kosztach. Zapasy są to zamrożone środki pieniężne (nie powinny one przekraczać 45% majątku obrotowego).

Etapy zarządzania zapasami

1. planowanie wielkości i struktury zapasów.

Planowanie zapasów metodą bezpośrednią opiera się na kalkulacjach, które określają potrzeby zapasów materiałowych w miernikach wartościowych i ilościowych. Kalkulacja ta polega na tym: ile na każdy wyrób trzeba zużyć zapasów.

Metoda pośrednia polega na tym, że na podstawie danych poprzednich okresów ustalamy relacją między zapasami, a sprzedażą (możemy to liczyć jeżeli nasza działalność się nie zmienia)

Są ustalone modele opracowane, które pozwalają optymalizować wielkość zapasów, są one trudne.

2. organizacja i motywowanie pracownika

Polega ona na tym, żeby znaleźć takie sposoby i metody, które pozwoliłyby przy mniejszych kosztach zabezpieczyć materiałami proces gospodarczy.

Organizacja - powinna być specjalna komórka, która zabezpiecza opracowanie bilansu zaopatrzeniowego, prawidłowość zawieranych umów na dostawy materiałów.

3. kontrola wielkości zapasów i ich utrzymania

Bieżąca kontrola i analiza mówi nam o zmianach wielkości zapasów;

Rotacja zapasów = średnia zapasów/sprzedaż*360.

Przy kontroli zwracamy uwagę na kompletność zapasów, duża uwagę zwracamy na koszty utrzymania 9koszt zmienne) i koszty zamówienia (koszty stałe, koszty te zmniejszają się przy zwiększaniu partii towaru).

Zarządzanie należnościami. Należności są obowiązkowym elementem majątku obrotowego, występują w formie pieniężnej, są to nieuregulowane płatności od nabywców towarów (produkcji). Są to środki pieniężne, które nam są dłużni nasi klienci. Należności nie gdy nam jest płacone gotówką.

Głównym celem zarządzania należnościami jest zmniejszenie cyklu należności (szybka i pełna inkasacja tych środków pieniężnych). Przy zarządzaniu należnościami trzeba ustalić odpowiednią politykę kredytową naszej firmy (nie chodzi o kredyt bankowy, tylko o kredyt kupiecki). Po drugie prawidłowo organizować likwidację przedterminowych należności i ich odpowiednią inkasację.

Wielkość należności jest ściśle powiązana z wielkością sprzedaży i stosowanych rozliczeń bezgotówkowych. Tempo należności> tempo sprzedaży.

Cykl należności określa się jako stosunek między średnią wielkością należności do /sprzedaży*360.

Zarządzanie środkami pieniężnymi jest to gotówka w kasie i na kontach w banku (rachunki, lokaty). Środki pieniężne dotyczą wszystkich operacji w przedsiębiorstwie.

Celami zarządzania środkami pieniężnymi:

• optymalizacja środków pieniężnych na koncie bieżącym ( 14-15% kapitału obrotowego)

• efektywne wykorzystane środków pieniężnych (gospodarowanie)

• zabezpieczyć synchronizację (zbilansowane) - środki pieniężne w danym okresie czasu muszą być w dyspozycji.

W procesie zarządzani środkami pieniężnymi zwraca się uwagę na szybkość ich obrotu oraz korzystne wykorzystanie. Zarz. śr. pien. zaczyna się od planowania ich wielkości środków pieniężnych (przychodów i wydatków). W tym celu opracowuje się preliminarz gotówkowy (na rok z podziałem na miesiące, kwartały, dni), a także przepływy pieniężne.

Sterowanie środkami pieniężnymi oznacza efektywne ukierunkowanie ich na bieżącą i strategiczną działalność przedsiębiorstwa. Wydatkowanie środków pieniężnych powinno opierać się na rachunkach ekonomicznych. Bardzo ważnym etapem jest kontrola za ruchem środków pieniężnych. Jest ona przeprowadzona pod względem [przestrzegania reguł, zasad, praw finansowych i majątkowych, a także ze względu na efektywność wykorzystania. Dobrze wykorzystane środki pieniężne dają wysokie zyski i odwrotnie.

Cykl gotówkowy jest sumą +cykl zapasów + cykl należności; od gotówki do gotówki .

14

---