Prawo finansowe

Wykład VI 17.11.2008

Poszczególne kategorie wydatków wg katalogu ustawowego

Dotacje i subwencje

Subwencje

Subwencja ogólna stanowi źródło finansowania zadań przekazanych do realizacji jednostkom samorządu terytorialnego.

Dotacje

Wg ustawy dotacje podlegają szczególnym zasadom rozliczania. Są to wydatki budżetu państwa przeznaczone na realizację zadań administracji rządowej oraz innych zasad zleconych ustawami jednostkom samorządu terytorialnego, ustawowo określonych zadań w tym z zakresu mecenatu państwa nad kulturą, zadań zleconych organizacjom pozarządowym, które prowadzą działalność użytku publicznego.

Rodzaje dotacji:

1. Dotacje celowe - służą finansowaniu kosztów realizacji określonych inwestycji.

2. Dotacje podmiotowe - są formą dofinansowania działalności bieżącej ustawowo wskazanego podmiotu

3. Dotacje przedmiotowe - stanowią dopłaty do określonych rodzajów wyrobów lub usług np. lekarstw podręczników szkolnych, sprzętu rehabilitacyjnego, usług dla rolnictwa. Ponadto w tej grupie zostały uwzględnione dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych oraz dotacje na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe nowoutworzonych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych.

4. Dotacje rozwojowe - funkcjonują od 2007 roku. Pochodzą z funduszy UE na realizację programów i projektów objętych tymi funduszami.

Świadczenia na rzecz osób fizycznych

Są to wydatki budżetu państwa kierowane na podstawie odrębnych przepisów bezpośrednio lub pośrednio do osób fizycznych a nie będące wynagrodzeniami za pracę np. emerytury, zasiłki, stypendia.

Wydatki bieżące jednostek budżetowych

Są to wydatki, które związane są ze stałym funkcjonowaniem instytucji państwowych i dokonywane są na podstawie różnych tytułów prawnych. Wśród nich wyróżnia się przede wszystkim:

1. Wynagrodzenia i uposażenia oraz składniki od nich naliczane osobom zatrudnionych w państwowych jednostkach budżetowych.

2. Koszty utrzymania i inne wydatki związane z funkcjonowaniem jednostek budżetowych i realizacją ich statutowych zadań. Są to przede wszystkim wydatki na zakup towarów i usług dokonywane z uwzględnieniem procedury zamówień publicznych

Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa

Obejmują:

• Oprocentowanie kredytów i pożyczek

• Oprocentowanie i dyskonto od skarbowych papierów wartościowych

• Wypłaty związane z udzielonymi przez Skarb Państwa poręczeniami i gwarancjami

Wydatki majątkowe

Obejmują:

• Wydatki związane z udziałem Skarbu Państwa w spółkach prawa handlowego np. nabycie akcji, wnoszenie składu

• Wydatki inwestycyjne

Środki własne UE

Obejmują:

• Udziały we wpływach z ceł, opłat rolnych i cukrowych

• Środki obliczone na podstawie podatku od towaru i usług oraz wartości PKB

Skarbowe papiery wartościowe

Jednym ze źródeł pokrycia deficytu budżetowego są środki uzyskane ze sprzedaży skarbowych papierów wartościowych na rynku krajowym i zagranicznym. Tryb i zasady ich emisji określa ustawa o finansach publicznych. Skarbowe papiery wartościowe mogą opiewać na:

• świadczenia pieniężne i są wtedy emitowane lub wystawiane przez ministra finansów

• świadczenia niepieniężne i są wtedy emitowane przez ministra karbu w porozumieniu z ministrem finansów

Skarbowe papiery wartościowe mogą różnić się:

1. Tym na jakim rynku są oferowane do sprzedaży

2. Na jakie świadczenia opiewają i kto je wysyła

3. Komu są oferowane do sprzedaży

4. Terminem ich wykupu

Termin wykupu skarbowych papierów wartościowych może być zróżnicowany:

• Krótsze niż 1 rok - są to tzw. krótkoterminowe papiery wartościowe i są to np. bony skarbowe

• Nie krótsze niż 1 rok - tzw. długoterminowe papiery wartościowe i są to np. obligacje skarbowe

Bony skarbowe

To krótkoterminowe papiery wartościowe, w Polsce emitowane najczęściej na okres 13, 26 bądź 52 tygodni. Ponieważ jedyny przychód z inwestycji bonu skarbowego to wartość nominalna otrzymana przy wykupie, bony skarbowe sprzedawane są po cenie niższej od wartości nominalnej. Jest to tzw. sprzedaż z dyskontem. Bony mogą być oferowane do sprzedaży na krajowym rynku pierwotnym zarówno osobom fizycznym jak i podmiotom gospodarczym.

Obligacje skarbowe

To długoterminowe papiery wartościowe (obecnie 2,3,4 i 10 - letnie) mogą być oferowane do sprzedaży w kraju i za granicą a oprocentowane w formie dyskonta lub odsetek. Ich sprzedaż na rynku pierwotnym może odbywać się w 3 wersjach:

• Z dyskontem

• Wg wartości nominalnej

• Powyżej wartości nominalnej

Obligacje skarbowe są na okaziciela. Nie mają formy dokumentu i są rejestrowane w depozycie papierów wartościowych. Mogą być nabyte przez rezydentów i nierezydentów, osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.

Skarbowe papiery oszczędnościowe

Mogą być oferowane do sprzedaży osobom fizycznym, stowarzyszeniom, fundacjom, organizacjom społecznym i zawodowym, rezydentom i nierezydentom. Jeżeli warunki emitowania tak stanowią mogą być wyłączone z obrotu na rynku wtórnym, albo mogą być przedmiotem obrotu tylko pomiędzy osobami fizycznymi.

Pytania na egzamin

1. Na czym polega różnica między subwencją a dotacją?

2. Wymień katalog wydatków z budżetu państwa i dokonaj ich charakterystyki.

3. Jakie znasz rodzaje dotacji z budżetu państwa i na jakie cele mogą być one przeznaczane

4. Co to są skarbowe papiery wartościowe i czym mogą się od siebie różnić i czemu służą

5. Wymień rodzaje skarbowych papierów wartościowych i dokonaj ich charakterystyki

6. Na czym polega zjawisko tzw. obładowania budżetu - DOCZYTAĆ Z KSIĄŻKI

21

---