Technika aktywnego cyklu oddechowego
Polega na wykonaniu następujących po sobie określonych czynności, które tworzą zamknięty cykl oddechowy składający się z oddychania kontrolowanego, ekspansywnych ćwiczeń torakalnych oraz natężonego wydechu.
Oddychanie kontrolowane jest to spokojne oddychanie z użyciu przepony przy rozluźnieniu górnej części klatki piersiowej i mięśni obręczy barkowej. Często ten sposób oddychania określany jest jako oddychanie przeponowe. Pojęcie oddychania kontrolowanego jest jednak bardziej precyzyjne, ponieważ określa aktywność wszystkich mięśni oddechowych nie ograniczając się tylko do przepony. Oddychanie kontrolowane stanowi istotną część cyklu oddechowego. Daje mięśniom oskrzelowym odpoczynek po natężonych wydechach oraz pozwala zrelaksować się pacjentowi. Długość relaksu zależy od stopnia obturacji oskrzeli i samopoczucia pacjenta (1, 3).
Ekspansywne ćwiczenia ,mianem tym zwykło się określać sposób oddychania, w którym główny nacisk jest kładziony na oddychanie dolno-żebrowe. Polega ono na głębokim oddychaniu (wdech i spokojny długi wydech). W czasie wdechu chory stara się w optymalny sposób rozszerzyć dolną część klatki piersiowej w płaszczyźnie czołowej. Ten sposób oddychania jest bardzo ważny z punktu widzenia efektywności drenażu. Podczas spokojnego wdechu, wraz ze wzrostem objętości płuc, zmniejsza się opór dla przepływu powietrza i otwierają się połączenia kolateralne w obrębie części płuc gorzej wentylowanych.
Ułatwia to dostanie się powietrza poza zalegającą wydzielinę. W czasie wydechu powietrze rozbija i równocześnie przesuwa wydzielinę w kierunku oskrzeli centralnych. U niektórych pacjentów zatrzymanie powietrza na trzy sekundy pod koniec wdechu, może zwiększyć efekt przepływu powietrza przez kanały oboczne. Na ogół ekspansywne ćwiczenia torakalne wykonywane są w kombinacji z oklepywaniem i wstrząsaniem klatki piersiowej (1, 3).
Technika aktywnego cyklu oddechowego jest wykonywana w tzw. pozycjach zmodyfikowanego drenażu ułożeniowego. Do całkowitego usunięcia wydzieliny wystarczy zastosować dwie pozycje drenażowe (w ułożeniu na boku: pozycja wysoka i pozycja w ułożeniu głową w dół). Aktywny cykl oddechowy kontynuowany jest do momentu, kiedy kaszel stymulowany techniką natężonego wydechu jest już nieproduktywny lub pacjent wymaga odpoczynku.
Technika aktywnego cyklu oddechowego jest nieodpowiednia dla niemowląt i dzieci w wieku przedszkolnym, a u chorych z zaawansowaną rozedmą płuc może być mniej skuteczna.