Źródła prawa pracy
Prawo pracy to gałąź prawa, regulująca stosunki między pracodawcą a pracownikiem.
Źródła prawa pracy to:
Kodeks Pracy z 1974 roku z poprawkami, reguluje: nawiązanie i rozwiązanie stosunku pracy, wynagrodzenie za pracę, czas pracy, urlopy pracownicze, ochronę pracy, rozpatrywanie sporów o roszczenia ze stosunku pracy, odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika.
Ustawy dotyczące Prawa Pracy, np. o szczególnych zasadach rozwiązania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.
Akty wykonawcze do ustaw, np. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.
Rozporządzenia czyli akty prawne niższego rzędu.
Układy zbiorowe pracy czyli szczególny rodzaj porozumień zawieranych między pracownikiem a związkami zawodowymi reprezentującymi pracowników.
Regulaminy i statuty zakładów pracy.
Kiedy łamane jest prawo pracy, organy o charakterze kontrolnym to:
Państwowa Inspekcja Pracy, Społeczna Inspekcja Pracy, Państwowa Inspekcja Sanitarna (w zakresie przepisów higieny pracy i warunków środowiska pracy).
Postępowanie w sprawach o roszczenia ze stosunku pracy.
Rozpatrywaniem sporów między pracownikiem a pracodawcą w zakładach pracy zajmuje się Komisja Pojednawcza (kiedy chce się uniknąć sprawy sądowej).
Sądy Pracy są dwuinstancyjne, od orzeczenia sądu I instancji przysługuje apelacja do sądu II instancji. Sprawy w I instancji rozpatrują zwykle sądy pracy przy sądach rejonowych, a w II instancji sądy pracy i ubezpieczeń społecznych przy sądach okręgowych.
W niektórych przypadkach np. gdy wartość sporu przewyższa 30 tysięcy złotych w I instancji rozpatrują od razu sądy pracy przy sądach okręgowych, z możliwością apelacji do sądu apelacyjnego. Na końcu ścieżki roszczeniowej można wnieść kasację do Sądu Najwyższego.
Najważniejsze zasady prawa pracy:
zasada wolności zatrudnienia
zasada swobodnego nawiązania stosunku pracy
obowiązek pracodawcy szanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika
zasada równości praw pracowników z tytułu wypełniania tych samych obowiązków wraz z zakazem dyskryminacji pracowników
prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę, prawo do wypoczynku
grupa zasad podstawowych obowiązków pracodawcy: obowiązek zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, obowiązek zaspakajania, stosownie do możliwości i warunków, bytowych, socjalnych i kulturalnych potrzeb pracowników, obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych
zasada uprzywilejowania pracowników
zasada wolności zrzeszania się pracowników