LEGITYMIZACJA WŁADZY POLITYCZNEJ
Jest to proces społeczny nastawiony na uzyskanie takiego przekonania, że dane instytucje polityczne są najlepsze dla społeczeństwa.
Legitymizacja stabilizuje system polityczny , przyczynia się do przekonania o tym , że decyzja o............
że instytucje są instytucjami optymalnymi, że system gospodarczy jest efektywny.
Każda władza chce być legalna (uznana za prawowitą i legitymizowaną)
Legitymizacja dokonuje się w ramach dominującego systemu wartości i norm (podzielanych przez władzę polityczną i przynajmniej część społeczeństwa)-czyli legitymizacja w obrębie norm prawnych obyczajów czy religijnych.
Legitymizacja odnosi się do systemów demokratycznych.
Wg. BEETHAMA legitymizacja ma charakter wielowymiarowy:
1)władza jest legitymowana zgodnie z obowiązującymi regułami.
2)czy te normy są podzielane przez rządzących i rządzonych.
3)jesteśmy w stanie obserwować akceptacje społeczeństwa dla władzy.
Ad1)
Gdy nabywa się ja zgodnie z przyjętymi regułami-reguły te mogą być pisemne lub niepisane
Nielegalna władza to taka którą uzyskano z naruszeniem reguł istniejących.
Ad2)
Obie strony musza być zgodne co do tego jakie są autorytety , co jest spraeiedliwe jakie źródła władzy są pożądane
Ad3)
Przyzwolenie wyrażające się w konkretnych poczynaniach , wyborach przysięga posłuszeństwa
pewne ceremonie podjęte przez ważniejszych członków grup legitymizowanych - odwrotnie tendencja
delegitymizacji.
Takie działania tworzą zobowiązania wobec władzy zwierzchniej .Odwrotnie zachowania delegitymizacji.
WYMIARY LEGITYMIZACJI I FORMY BRAKU LEGITYMIZACJI
kryteria ] - formy braku legitymizacji władzy
1)zgodność z regułami pisanymi ] - brak tego nielegalność
i niepisanymi, religijnymi i ]
niereligijnymi , prawnymi ]
moralnymi-władza legitymizowana ]
2)powszechna akceptacja reguł ] - brak oznacza deficyt akceptacji reguł czyli
] sprzeczność pomiędzy regułami
3)legitymizacja poprzez czynne ] - brak tego delegitymizacja -czyli wycofanie
przyzwolenie ] powszechnego poparcia
SPECYFIKA LEGALIZACJI WŁADZY PAŃSTWOWEJ.
Instytucja państwowa ma monopol na stanowienie prawa i posiadanie środków zorganizowanego
Przymusu. Wiele sił społecznych zabiega o kontrolę nad tymi instytucjami. Władza państwowa niepodlega
Żadnemu nadrzędnemu prawodawcy, nie ma autorytetu, który mógł by uprawomocnić i gwarantować
jej własne reguły. A więc państwo musi uprawomocnić się samo jest to tzw. samo uprawomocnienie. Wynika to z suwerenności. Suwerenność nie znika. Utrzymuje że państwo jest suwerenne i że żadne państwo nie działa w próżni społecznej. Suwerenność jest ograniczona z tego powodu że państwo „żyje” z innymi państwami. Ale nie oznacza to, że państwa tracą suwerenność nad swoimi terytoriami. Państwo często świadomie wstępuje do systemu bezpieczeństwa i wyrzeka się części swojej suwerenności-w zamian za zysk bezpieczeństwa nad systemem narodowym.
Posiadanie monopolu państwa sprzyja łamaniu prawa.
Państwa usiłują neutralizować to przez:
trójpodział władzy
ustanowienie niezależnych środków masowej komunikacji.
depolityzacja armii
WSPÓŁCZESNE TENDENCJE I CECHY PROCESU LEGITYMIZACJI.
Są pewne cechy dominujące w procesach legitymizacji różnych typów władzy.
w zakresie pojmowania autorytetu władzy- obserwujemy zanik wiary w zasadę dziedziczenia władzy.
coraz szerszy w świecie proces nieuwzględniania prerogatyw hierarchów kościelnych.
wybija się wiara w suwerenność ludu, legitymizacja zakłada potwierdzenie zasady suwerenności Najczęściej za suwerena uznaje się lud
aby zyskać akceptacje każdy system sprawowania władzy musi uwzględniać wymagania zarówno grupy dominującej podporządkowującej. Państwo współczesne pełni funkcje publiczne ze środków publicznych.
kryzys legitymizacji (państwo bogate)
-kryzys ideologii i instytucji państwa dobrobytu (wynika z przeciążenia oczekiwań że możliwości państwa są ograniczone)
- utrata identyczności systemu politycznego i ekonomicznego-system wartości społecznych postindustrialny , oraz bardziej jest sprzeczny z systemem norm niezbędnych do funkcjonowania gospodarki rynkowej
- pojawiają się ruchy mniejszości etnicznych dążących do separacji
- sprzeczność pomiędzy potęgą środków władzy , a zdolnością do zaspokajania potrzeb społecznych wg. których ta władza jest legitymizowana
pojawiają się problemy z koniecznością decentralizowania rynków gospodarczych z drugiej strony tendencje egalitarne.
MAX WEBER 3 TYPY LEGITYMIZMU :
1)legitymizacja tradycyjna - tytułem do władzy - długotrwała ciągłość władzy, czyli zgodność z tradycją
2)legitymizacja charyzmatyczna - tytułem nadzwyczajne cechy przywódców (osobiste, charakterologiczne)
3)legitymizacja nacjonalistyczna (legalna) - najwyższą racjonalność tworzy typ tytułem do legitymizacji jest wiara w prawo , gotowość podporządkowania się przepisom. Zakłada też że każda norma prawna może być utworzona i zmieniona w drodze prawnej procedury.
Wielu badaczy uważa , tą typologie za nieadekwatną do czasów.
Wg Kaniowskiego podział :
1)legitymizacja dogmatyczna - odnosząca się do treści normatywnego porządku
2)legitymizacja proceduralna - wynikająca ze stosunków procedur formalnych
3)legitymizacja prospektywno - rewolucyjna
Wg Wojciecha Lamentowicza -2 aspekty
1)legitymizacja funkcjonalna (uprawomocniona poprzez efekty)
2)legitymizacja teologiczna (uprawomocniona przez cele)
Wg Kolberga-typy legitymizacji Kolberga uporządkowane wg. :
poziomu społecznych świadczeń
podmiotowości
poszerzania interakcji
wyróżniamy
1)typ legitymizacji poprzez posłuszeństwo i unikanie kary
2)typ legitymizacji wynikający o orientacji na możności instrumentalne i wymianę świadczeń materialnych
3)typ legitymizacji poprzez orientacje na konsensus i ład interpersonalny
4)typ legitymizacji poprzez orientacje na prawo i porządek
5)typ legitymizacji poprzez orientacje na legalistyczną umowę społeczną
6)typ legitymizacji poprzez orientacje na uniwersalne zasady etyczne
Wg Ciepaja i Marciniaka
Można wyróżnić legitymizację wg. kryteriów podmiotów polityki :
1)legitymizacja ładu ustrojowego (reżimu)
2)legitymizacja instytucji państwa - czyli wspólnota polityczna
3)legitymizacja elit politycznych
Wg Davida Eastona
1)legitymizacja ideologiczna - akceptacja głównych zasad systemu politycznego
2)legitymizacja strukturalna - podstawa o praworządnym charakterze norm regulująca stosunki pomiędzy władzą a społeczeństwem
3)legitymizacja personalna - podstawa stosunek osobisty do rządu , elit do konkretnych osób sprawujących władzę
Wg Bethama 2 formy legitymizacji :
1)poparcie typu wyborczego - instytucja wyborów łączy ze sobą dwie funkcje :
-wybór do władz
-wyraz poparcia dla tej władzy
Poparcie dla rządu wtedy gdy wybrano określone osoby do rządu (rząd ma poparcie większości)
2)poparcie typu mobilizacyjnego - jest to typ legitymizacji przez długotrwałe masowe poparcie obywateli oraz współpraca z rządem. Tego typu legitymizacja jest czynnikiem rewolucji a masową mobilizacją polityczna postrzegana jest jako kontynuacja procesów rewolucji.
Pennamentna mobilizacja tworzy zapotrzebowanie na przywódców o charyzmatycznych kwalifikacjach. Większe znaczenie ma siła przekonań zbiorowych niż wybór demokratyczny legitymizacji , wiąże się to z monopolistycznymi żądaniami partii w sferze doktrynalnej.
LEGITYMIZACJA A INNE CZYNNIKI SPRAWOWANIA WŁADZY :
Wg Jacka Tarkowskiego -jest ona tylko jednym z czynników które mówią o posłuszeństwie władzy rządzący uzyskują posłuch poprzez :
1 - przymusowi przemocy -kosztowne, nieefektywne, trudne do przyjęcia nawet przez władzę
2 - przy różnego rodzaju nagrodom materialnym -sprawność systemu jako skutki legitymizacji - nagrody zapewniają posłuszeństwo i stabilność systemu LIPSET wykazywał , że sprawność systemu oparta jest na wartościach instrumentalnych i może być regulowana (?) przez system polityczny.
3 - poprzez apatię i nawyki -apatia czyli depolityzacja społeczeństwa.
BLEJBEL stwierdza legitymizacja systemu politycznych postaw jako zależna od czasu i od zdolności do zaspokojenia potrzeb. Wokół tych struktur tworzą się zwyczaje i nawyki.
4 - poprzez legitymizacje
Wg TARKOWSKIEGO jest to rządzenie przez apatię polega na depolityzacji ludzi.
Prywatyzacja konfliktu. Depolityzacja ludzi utrudnienie lub uniemożliwienie partycypacji politycznej. Instrumentami tu są :
przemoc bądź groźba jej użycia
socjalizacja i propaganda polityczna
Rządzenie przez apatię przyjmuje formę rządzenia bezalternatywnego ludzie nie mogą sobie wyobrazić bezalternowości systemu rządzenia.
Typem bezalternatywności jest bezalternatywność geopolityczna tj. wpełni świadoma akceptacja systemu z uwagi na jego usytuowanie w czasie i przestrzeni.
Przemoc , sprawność ekonomiczna rządzenia przez apatie nie stabilizuje systemu - przemoc może obrócić się przeciw systemowi.
Przemoc musi być kontrolowana , tymi metodami nie da się wymusić entuzjazmu , nie może ten system być wieczny.
Wg Lipseta wysoce sprawny, ale słabo legitymizuje system jest mniej stabilny ?...