Erozja władzy ;Anatomia zjawiska .
Istnieje przekonanie ,że jednorodne czynności,które są wykonywane przez dłuższy czas stają się mniej skuteczne ,że wykazują tendencje do psucia się i dezorganizacji.Czas działa zatem niszcząco,a w każdym razie tak ocenia się jego rolę.Dotyczy to także sfery władzy.Pod wpływem dłuższego czasu decyzje podejmowane przez tych samych menedżerów,przywódców,polityków,stają się coraz mniej skutecznej coraz mniejracjonalne,że w ekstremalnych sytuacjach powstają zjawiska korupcyjnei patologiczne.Zatem władza staje się destruktywna.Przyczyną psucia się władzy jest rutynizacja decydentów,zmniejsza się ich innowacyjność,oderwanie od życia społecznego.Fenomen polegający na zmniejszeniu się racjonalności decyzji kierowniczych i osłabieniu woli ich urzeczywistniania nazywa się zjawiskiem erozji władzy/ZEW/.Twierdzenia;czynności kierownicze i przywódcze stopniowo stają się coraz mniej skuteczne;Im wyższy szczebel administracyjny,im potężniejsze stanowisko, tym silejsze są tendencje do psucia się organów władzy,chociaż z biegiem czasu i zdobywania doświadczeń może następować profesjonalizacja władzy i jej udoskonalenie.
METODY BADANIA ZEW;
-met.strukturalna;polega na poznawaniu anatomii zjawiska ,na wyrażaniu cech erozji władzy i ustaleniu relacji zachodzących między nimi ,na wykryciu czynników które je warunkują .
-met.historycznapolega badaniu zjawiska erozji w różnych epokach historycznych ,fazach rozwoju cywilizacyjnego i kulturalnego społeczeństwa.
1. Interakcyjny model działania. Sprawowanie władzy/jednostkowe i zbiorowe/polega na podejmowaniu decyzji politycznych, militarnych, ekonomicznych oraz na ich realizacji.Narzucanie i egzekwowanie własnej woli jest możliwe dzięki takim środkom jak;instytucjonalne instrumenty przymusu i wzmocnienia pozytywne, manipulacja i propaganda ,charyzma,perswazja.Władza to środki władzy.Sprawowanie władzy wiąże się z ludzkimi działaniami ,podlega prawom psychologiczno-socjologicznym i historycznym.Prowadzi do akceptacji to do akceptacji interakcyjnego modelu zachowania podkreślającego złożoność i wielokierunkowość uwarunkowań.2 rodzaje twierdzeń;-tw.o rodzaju oddziaływań -działania i decyzje są współwyznaczane przez 3 czynniki ;zmienne osobowe /endogenne/tj.interesy ludzi ,ich wiedza operacyjna i umiejętności interpersonalne zmienne środowiskowe /egzogenne/ tj.warunki geopolityczne ,tradycje kulturowe czy systemy instytucjonalne ;czynniki procesualne charakteryzujące się znaczną dynamiką .Gdy wstępne czynności kier wskazują ,że są mało skuteczne ,decydent dokonuje ich korekty -wewnętrzna samoorganizacja-tw. o sile oddziaływań;dotyczy siły poszczególnych czynników ,zwanej mocą regulacyjną czynności .Można wyróżnić czynniki silne i słabe,oddziaływania pierwszoplanowe i wtórne.Gallbraith twierdzi,iż obecnie zmalało znaczenie sił osobowych -wielkie osobowości zostały wyparte przez wielkie instytucje. 2. Rola czynników osobowych.
Dwie kategorie ;układy motywacyjne,struktury poznawcze związane z funkcjonowaniem umysłu.
fenomen EW często wiąże się z dynamiką ludzkiej motywacji ,ze zmianą interesów przywódców.Allport wykrył zjawisko autonomi funkcjonalnej polega na tym że z biegiem czasu środki służące zaspokajaniu potrzeb autonomizują się i stają się niezależnymi celami .Może odegrać pozytywną rolę i negatywną.Automatyzację władzy gł.centralnej i naczelnej-ułatwiają pewne szczególne przywileje ,które jej towarzyszą ,korzystanie ze specjalnych środków komunikacji,kontakt ze światem sław,zaszczyty/zwrsca na to uwagę Gallibraht i Mills/.Zmniejsza to efektywność decyzji przywódczych i kierowniczych.Władza zautomatyzowana w ten sposób /władza dla władzy/ przestaje być siłą organizacyjną i kierowniczą ,staje się bezużyteczna.Drugim czynnikiem osobowym wpływającym na ZEW wiąże się opisem motywacji krytycznej/władczej/ zwanej potrzebą wladzy.Motywacja ta polega na silnym dążeniu do wywierania wpływu na jednostki i grupy społeczne.Ma kilka osobliwych cech ;rzadko zostaje nasycona -przeciwnie,osiągnięcie pewnego szczebla nie tylko nie zaspokaja aspiracji władczych ,lecz na możliwości osiągania wyższych szczebli władzy.Rodzi to konflikty wewnętrzne elity,jak i między elitą a otoczeniem.-dążenia do zdobycia władzy politycznej.Władza produkująca tylko władzę ,nie produkuje niczego godnego uwagi.Badania McCleilanda dowodzą ,iż w wielu przypadkach osiągnięcie pewnego szczebla władzy daje wystarczającą satysfakcję -zmniejsza prawdopodobieństwo wystapienia ZEW.
zmienne poznawcze to cały zespół cech i układów tj.zdolności twórcze i kratyczne ,wiedza ekonom.polit,intuicja itp.-związane ze stanem umysłu przywódcy,kierownika czy grupy wpływu.Decydenci przyjmują demokratyczny lub autokratyczny styl prowadzenia władzy ,stosują określone metody podejmowania decyzji rutyniwych i innowacyjnych w procesie sprawowania wladzy. Z czasem system ten może stracić swą wartość prakseologiczną.Brak umiejętności przystosowania się do nowych warunków .Następuje rutynizacja władzy-redukuje to racjonalność decyzji i skuteczność ich realizacji .Ważną rolę odgrywa biologiczne starzenie się przywódców ,którzy mają zawężoną aktywność i mniejszą zdolność generowania informacj . Powoduje to sztywnośćmyślenia ,osłabia wolę dążenia do celu ,myślenia starymi kategoriami .Nie zawsze wywołuje to jednak EW -ogromne doświadczenie i mądrość społeczne polityka może nieraz zapobiec lub załagodzić proces psucia się władzy.
Rola warunków zewnętrznych; przestrzeń kratyczna.Istotne są trzy czynniki tej przestrzeni -stopień niepewności zdarzeń ekonomicznych, politycznych, militarnych, zależny od nasycenia jej informacji; ponieważ informacja jest tlenem dla polityków ,menadżerów, urzędników tworzą oni specjalne kanały przepływu informacji. W normalnych warunkach wystarcza to do sprawowania władzy, jednak pod wpływem pewnych czynników zewnętrznych /biurokratyzacja instytucji, kryzys społeczny/kanały te mogą ulec zablokowaniu lub zniekształceniu.
Zniekształcenia mogą być trojakiego rodzaju 1-selekcja informacji-władza otrzymuje informacje korzystne.2-elaboracja wiadomości -są one uzupełniane i deformowane zgodnie z oczekiwaniami organów władzy.3-fabrykowanie informacji w ekstremalnych syt. tworzy się scenariusze zdarzeń, które nigdy nie miały miejsca. Zmniejsza to racjonalność władzy, wywołuje to ZEW.--dynamika-warunki w jakich decydent podejmuje decyzje i je realizuje, ulegają przeobrażeniom w przypadku, gdy zmiany te są gwałtowne ,dotychczasowe metody działania stają się anachroniczne, paraliżuje to procesy społeczne. Podejmuje się coraz gorsze decyzje ,prowadzi to do klęski.-stopień złożoności wraz z rozwojem cywilizacji zwiększa się komplikacja świata zewnętrznego ,może to spowodować ZEW, gdyż organy władzy nie dają sobie rady z rzeczywistością zbyt skomplikowaną. Wówczas zastępują kryteria racjonalności ograniczonej kryteriami zorganizowanej irracjonalności. EW może zapobiec jedynie zmiana decydentów.
D. Rola czynników procesualnych-są zmienne i płynne.
Wykryty błąd lub niepowodzenie w danej fazie wpływają na ukierunkowanie dalszych działań. Niepowodzenie w danej fazie procesu decyzyjnego może wywołać reakcję łańcuchową ,obniżyć stopień racjonalności działań decydenta i zwiększyć prawdopod. dalszych porażek. Informacja zwrotna o niepowodzeniu dezorganizuje czynności poznawcze, rodzi stan zagrożenia i lęku, zmniejsza pewność siebie-może wywołać EW-decyzje stają się mniej przemyślane, jednak ci którzy umieją uczyć na własnych błędach mogą wzbogacić metody działania. Sukcesy początkowe odnoszone w procesie sprawowania władzy mogą być przyczyną jej erozji zbyt łatwo odniesione sukcesy rodzą przekonanie o własnej wszechmocy -kierownicy tracą poczucie rzeczywistości ,ignorują poważne zagrożenia ,zaczynają podejmować coraz to gorsze decyzje .Należy odróżnić przyczyny EW od ich subiektywnych interpretacji dokonywanych przez polityków czy ekipy rządzące. Sukcesy przypisują oni własnemu charakterowi i umysłowi /atrybucja wewnętrzna/ ,źródeł niepowodzeń szukają w niezależnych od nich warunkach społecznych/atrybucjazewnętrzna/
E. Wskaźnik racjonalności władzy/WR/ Służy do określenia czy w danym momencie wystąpiło ZEW .Ponieważ decyzje podejmowane w danym etapie historycznym różnią się doniosłością ,należy uwzględnić wagę decyzji -czy decydują o życiu społeczeństwa ,czy są błahe .Musi uwzględniać czy zarządzanie ,które pozostały na papierze ,pomniejszają skuteczność organów kierowniczych.
Pseudoerozja władzy .Bywa,że historycy,opinia publiczna dostrzegają ZEW tam gdzie ono nie występuje Przyczyny;stosowanie złych kryteriów ocen;dobre decyzje mogą czasem prowadzić do złych wyników w związku z działaniem czynników losowych.Należy uwzględnić przy ocenie ,sytuację przeddecyzyjną ,jeśli nie uznamy iż sytuacja pogorszyła się -a tak nie jest -to pseudoerozja władzy-wzrost standartów oceny elity-obserwator często zaostrza kryteria oceny -stąd władza sprawowana należycie może być żle oceniana.Zjawisko optymizmu pamięci ludzkiej zapamiętują wydarzenia pozytywne dużo lepiej niż te negatywne-stąd lepiej oceniane są dokonania władzy przeszłe niż obecne. 7Srodki zapobiegawcze.Im ważnie jest dane zjawisko ,tym szybsza i silniejsza jest na nie reakcja .Reakcja może być metodą kontroli i auto kontroli ,które pozwalają korygować błędy decyzyjnei realizacyjne,które zapobiegają koruocji .Wg McClellanda i Bburnhama istotne jest również to ,aby potrafić ograniczyć własny egoizm i skoncentrowaćsię na celach spol/głownie w syst. demokratycznych /Inną metodą jest rotacja i zmiana na stanowiskach kierowniczych i przywódczych,uniemożliwia to rutynizację i egocentryzację władzy ,choć wg. Pulmana może to być niekorzystne /brak doświadczenia/ Powyższe działania raczej ograniczają ZEW niż je eliminują 8Konsekwencje ZEW. Pociąga to zjawisko za soba różnorodne konsekwencje polityczne ,militarne,edukacyjne.Rządzące elity ,którym kontrola wymyka się z rąk za wszelką cenę bronią własnej pozycji -tam gdzie brakuje autorytetu pojawia się siła .Prowadzi to do zmierzchu władzy ,powoduje dyskomfort i wzmaga cierpienie różnych grup społecznych.Te konsekwencje są szczególnie poważne .Wladza jest zjawiskiem tak złożonym ,iż można go sprowadzać wyłącznie do ZEW choć jest ono tak istotne ,iż nie można go pominąć - -14-