WŁAŚCIWOŚCI FIZJOLOGICZNE MIĘŚNIA SERCOWEGO

• Baranowski Daniel

grupa 4, fizjoterapia

niestacjonarne

• Każdy organizm ludzki do życia potrzebuje odpowiednią ilość tlenu oraz pokarmu, wszystkie te produkty muszą być dostarczone do każdej komórki naszego organizmu, bez nich nie jesteśmy w stanie funkcjonować, dostarczane są one, a także produkty przemiany materii poprzez układ krążenia.

Najważniejszą częścią tego układu jest serce, tzw. „pompa” która pompuje krew w naczyniach krwionośnych (tętnice oraz żyły), leży ono po brzusznej części ciała klatki piersiowej, za żebrami, po lewej stronie mostka.

Serce jest zbudowane ze swoistego mięśnia poprzecznie-prążkowanego, ma ono kształt stożka skierowanego podstawą ku górze. Podzielone jest ono na dwa przedsionki (prawy i lewy), oraz dwie komory (prawa i lewa)

Przedsionki są zbiornikami krwi, do których dochodzą żyły, natomiast komory odpowiadają za przepompowanie krwi z serca do tętnic.

Do lewego przedsionka krew dostaje się poprzez żyłę główną górną oraz dolną, do prawego przedsionka dostaje się krew przez żyły płucne.

Prawa komora pompuje krew do tętnicy płucnej, a lewa komora do aorty.

Przedsionek prawy od przedsionka lewego oddziela przegroda miedzyprzedsionkowa, a prawą od lewej komory oddziela przegroda miedzykomorowa. Przedsionek lewy i komora lewa łączą się ujściem przedsionkowo-komorowym lewym, i identycznie przedsionek prawy łączy się z komorą prawą ujściem przedsionkowo-komorowym prawym.

Aby kierunek przepompowywanej krwi był odpowiedni w sercu znajdują się zastawki. Otwierają się i zamykają w trakcie całego życia człowieka. Zapobiegają cofaniu się krwi z komór do przedsionków oraz z dużych naczyń (aorty, tętnicy płucnej) do komór serca; warunkują one prawidłowy przepływ krwi przez serce. W sercu ludzkim są cztery zastawki, dwie między przedsionkami a komorami serca, dwudzielna po stronie lewej, oraz trójdzielna po stronie prawej. Dwie pozostałe to zastawka aortalna, jak nazwa wskazuje blokuje ona krew podczas rozkurczu lewej komory, oraz zastawka pnia płucnego ta blokuje wracającą krew przy rozkurczu komory prawej.

Serce jako mięsień jest również podzielone na dwie części, na mięsień przedsionków i mięsień komór, które oddzielone są od siebie pierścieniami włóknistymi, otaczają one ujścia przedsionkowo-komorowe. Mięsień ten zbudowany jest z komórek mięśniowych, wyposażonych w włókienka kurczliwe, oraz w sarkomery. Serce dzięki wstawkom, które tworzą sąsiadujące ze sobą błony komórek mięśniowych stanowi syncytium fizjologiczne (wielojądrowa komórka powstała z wielu komórek jednojądrowych), dzięki temu pobudzenie przenosi się z jednej komórki na drugą - serce w ten sposób reaguje na bodziec wg. zasady „wszystko albo nic”.

Podczas spoczynku jony potasowe wychodzą z komórek mięśnia sercowego przez kanały potasowe błony komórkowej przez co tworzy się odkomórkowy wolny prąd jonów potasowych. W tym samym czasie jony sodowe wchodzą do komórek przez kanały sodowe, tworząc dokomórkowy wolny prąd jonów sodowych. Stan spoczynku utrzymywany jest przez pompę jonową w błonie komórkowej komórek mięśnia sercowego. Potencjał spoczynkowy komórki mięśnie sercowego wynosi -80mV.

W czasie pobudzenia serca mamy doczynienia z czynnościowym potencjałem, składającym się z 4 faz:

Faza 0 - szybka depolaryzacja wywołana szybkim dokomórkowym prądem jonów sodowych

Faza 1 - repolaryzacja, odkomórkowy prąd potasowy zatrzymuje sie do przejścia w fazę 2

Faza 2 - utrzymywana stała depolaryzacja, równowaga między dokomórkowym prądem sodowym, a odkomórkowym prądem potasowym.

Faza 3 - powrót do potencjału spoczynkowego, przewaga odkomórkowych prądów jonówdodatnich.

Cykl pracy serca trwa ok. 800 ms, (około 74 uderzenia na minutę) krew zostaje wypchnięta z serca, siła skurczu mięśnia sercowego zależy od początkowej długości jego komórek. Określa to prawo Starlinga - energia skurczu jest proporcjonalna do początkowej długości komórek mięśnia sercowego; objętość wyrzutowa serca zależy od objętości późnorozkurczowej.

Komórki mięśnia sercowego podczas fazy 0, 1, 2 i początkowej fazie 3 nie są pobudliwe bez względu na siłę bodźca, dopiero w końcowej fazie 3 odzyskują pobudliwość, która jest nieco mniejsza od pobudliwości w stanie spoczynku. Sam stan spoczynku jest poprzedzony stanem nadmiernej pobudliwości kardiomocytów która trwa 10 ms.

Droga przewodząca bodźce między komorami a przedsionkami jest zapewniona przez układ bodźcowoprzewodzący.

Potencjał czynnościowy wytwarzany jest przez komórki rozrusznikowe węzła zatokowo-przedsionkowego. Po rozprzestrzenieniu się po tym węźle kierowany jest na komórki przedsionków, gdzie drogą komórek roboczych rozprzestrzeniany jest wielokierunkowo, a szlakami międzywęzłowymi i szlakiem międzyprzedsionkowym preferncyjnie, docierając do węzła przedsionkowo-komorowego. Mniejsza budowa komórek tego węzła niż komórek przedsionków powoduje opóźnienie depolaryzacji komór w porównaniu z depolaryzacją przedsionków o ok. 100-150ms, powoduje to zwiększenie rozkurczowego wypełnienia komór. Pobudzenie śródkomorowo rozprzestrzenia sie preferencyjnie, pęczkiem przedsionkowo-komorowym (pęczek Hisa) i włóknami Purkiniego. Z włókien Purkiniego poudzenie przechodzi na komory serca.

Przy pojawieniu się stanu czynnego w sercu powstaje pole elektromagnetyczne, które na początku działa na przedsionki, następnie na przegrodę międzykomorową, przechodząc na komory i na końcu działa na przypodstawne części komór.

1. Górski J. - Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego

2. Sylwanowicz W. - Anatomia i fizjologia człowieka

3. Traczyk Władysław Z. - Fizjologia człowieka w zarysie

4. www.wikipedia.pl

---