ZESTAW VII
1.W „Żywocie człowieka poczciwego” M.Rej przedstawia wzorowego zie-
mianina. Żyje on spokojnie dopatrując dobytku, rozkoszując się dobrami natury, dba o harmonię, wypełnia wiernie swoje obowiązki, nie jest zbyt uczony, ale spokojny, szczęśliwy, nie boi się starości, ani śmierci. Cechuje go gospodarność, zapobiegliwość, umiar, cnotliwe życie według rozumu i natu-
ry. Dla Reja prawdziwe szlachectwo to nie sława, herb, bogactwo, czy rodo-
we nazwisko,lecz postawa szlachcica, który powinien być wzorem dla innych
Wg niego na szlachectwo trzeba sobie zasłużyć. Szlachcic nie powinien pysz-
nić się swoim pochodzeniem i nie traktować innych z „góry”. Kochanowski swoje poglądy na życie głosił w pieśniach. Ukazuje on to np w „Pieśni świe-
tojańskiej o Sobótce” - zawiera ona pochwałę życia na wsi i przedstawia ją jako wyidealizowaną krainę dostatku, szczęścia, spokoju i wzajemnej miłości jej mieszkańców. Wg niego ziemianin powinien żyć w pełnej charmoni w zgodzie z naturą, jest dobry, łagodny i cieszy się wszystkim co go otacza. Zaj-
muje się uprawą ziemi i chodowlą bydła. Posiada spokój. Cieszy się rozrywką
2.Utwór „Ludzie bezdomni” ukazuje problemy z przełomu 19 i 20 w. Autor ukazał 2 klasy: ploretariat miejski i wiejski oraz inteligencję. Bohaterami są tu ludzie z nizin społecznych - bezdomni, którymi zajmuje się Judym. Kontra-
stowe obrazy przepychu u jednych i obrazy upodlenia u drugich. Powieść wskazuje drogę która może doprowadzić do poprawy stanu i uzdrowienia społeczeństwa. Judym, jego brat Wiktor i Joasia pomagają bezdomnym i są skazani na bezdomność. Judym pochodzi z biednej rodziny robotniczej. Zdo-
bywa zawód lekarza i stwierdza, że środowisko lekarskie nastawione jest na pieniądze, a nie na leczenie ludzi. Chce zmienić sytuację bezdomnych, niedo-
prowadza do osuszenia stawów w Cisach - winowajców epidemii. Wyjeżdża do Zagłębia Dąbrowskiego i tam leczy bezdomnych. Rezygnuje z miłości. Jego tragizm polega na tym, że jego postawa nie znajduje poparcia otoczenia. Walczy samotnie.
3.Archaizmy - wyrazy (takie formy wyrazu lub konstrukcje składniowe) które wyszły już z powszechnego użycia w mowie i w piśmie w skutek zastąpienia go przez inny wyraz (lub formę) np: lulka (fajka), drżakiew (lekarstwo), archa-
izmy rzeczowe (zanikły lub wyszły z powszechnego użytku np: stolnik, pod-
noszy, stryjenka, dziewierz) i słownikowe (zanikły, a przedmiot został np: krajopis - geograf.
Neologizmy - nowo utworzone wyrazy służące do oznaczenia nowego przed-
miotu lub pojęcia, wyraz istniejący, który nabrał nowego znaczenia (neolo-
gizm znaczeniowy) nowa forma wyrazu, a także nowy stały związek wyrazo-
wy (pogoda dla bogaczy - neologizm frazeologiczny).