ZESTAW XIII
1.Bajka to utwór alegoryczny, ponieważ bohaterami są zwierzę ta o ludzkiej psychice. Ze względu na formę dzieli się bajki na epigramatyczne (zwięzłe i krótkie) i narracyjne (z fabułą). Bajki zawierają pełen ładunek opartej na do-
świadczeniach ludzkich wiedzy życiowej. Pouczeją i ostrzegają. Krasicki przedstawia w nich najczęściej postawę niewłaściwą, która jest krytykowana i postawę porządną którą zaleca. Sens moralny bajek może być wypowiedzia-
ny wprost jako morał zamieszczony na wstępie lub w jej płencie, czasem zaś wynika z treści. Część bajek Krasickiego wiąże sie z życiem politycznym, ale większa część podejmuje problemy natury moralnej o charakterze ogólno-
ludzkim. Bajki charakteryzują się zwięzłością i treściwością, przejrzystością morału, prostym i głębokim językiem, oraz trafnością słownistwa i umiarko-
wanym komizmem. „Wstęp do bajek” - marzenia o idealnym społeczeństwie, „Jagnię i wilcy” - utwór o przemocy silnych, „Szczur i kot” - ceną za pychę i głupotę jest życie. Poeta pokazuje że w tym świecie trudno o przyjaciela („Przyjaciele”). W bajce „Ptaszki w klatce” mówi o tragedii ludzi żyjących w niewoli i ubolewa nad tym, że młode pokolenie wychowane w niewoli nie ceni wolności bo nie zna jej „smaku”.
2.Zerwanie z klasyczną formułą 3 jedności - miejsca (kaplica cmentarna, cela, Litwa, Warszawa, dom senatora), czasu (Zaduszki, Wigilia Bożego Narodze-
nia), akcji (noc dziadów, miłość Gustawa, scena więzienna nie są związane ze sobą). Obecność istot fantastycznych i zdarzenia nadprzyrodzone (duchy, diabły, widzenia, sceny mityczne). Synkretyzm utworu (opowieść o Cichoc-
kim, Wielka Improwizacja). Kompozycja otwarta utworu (dramat ma dużo epizodów, związki między nimi są niejasne, numeracja części poplątana (II, IV, III). Końcowa wizja Gustawa idącego na Syberię niczego nie zamyka i nie wyjaśnia. Niesceniczość dramatu (dramat jest trudno przedstawić na scenie (widzenie ks Piotra, przeskakiwanie ze scen na sceny). Występuje bohater romantyczny.
3.Styl to sposób formowania wypowiedzi w mowie lub piśmie. Wyróżniamy style: urzędowy (stosowany w oficjalnych pismach), naukowy (stosowanie specyficznego stylu wypowiedzi dla danej dziedziny), publicystyczny (dzien-
nikarski, masmedia, informacje prasowe), artystyczny (bogate słownictwo poetyckie, nad innymi środkami językowymi). Potoczny charakteryzuje się bogatą frazeologią stosowaną także w znaczeniu przenośnym i słownictwem o zabarwieniu emocjonalnym, uproszczoną budową zdań, często wspomaga-
ny mimiką, gestykulizacją, tonacją.