SŁOWNIK GRYPSERSKI (GWARY WIĘZIENNEJ)

abarot - zob.: KOŁOWRÓT - zaklęcie odwracające obelgę do wypowiadającego; „Ze zwrotem i abarotem”; „Bez zwrotu i abarotu” - sformułowanie (użyte łącznie z obelgą) uniemożliwiające odwrócenie obelgi do wypowiadającego.

afera - 1. Potwarz, bezpodstawne posądzanie CZŁOWIEKA przez CZŁOWIEKA o naruszenie ważnych zasad grypserskich, aby spowodować zdegradowanie go przez grupę. „Wykręcać aferę” jest w GRYPSERCE zakazane i karane degradacją. 2. Przestępstwo; „Afera bukowa” - pobicie (zob. BĘCKI); „Afera majtkowa” - zgwałcenie.

agregat - 1. Zob.: BUZAŁA - grzałka do gotowania wody. 2. Zob.: MODEL - osobnik wyjątkowy, cwaniak.

akcja - wydarzenie, wybryk, przestępstwo; „Akcja S” - akt samoagresji.

alejka - przejście pomiędzy łóżkami w celi.

alfons - też: „Karmiony pizdami” - sutener (zob. też: PIZDA).

ambasada - zob.: SAMARA - brzuch, żołądek.

ameryka - też: AMERYKANKA - próbny staż kandydacki, sprawdzian charakteru i sprawności kandydata do organizacji grypserskiej, połączony z nauką języka (zob.: GRYPS) i norm zachowania. W tym okresie grupa zbiera informacje o kandydacie (zob.: PRZEŚWIETLENIE); staż trwał w różnych okresach i zakładach penitencjarnych od kilku tygodni do 6 miesięcy. Obecnie w zaniku.

amerykan - też: CHRABĄSZCZ, CYC, HARCERZYK, KASZTAN, NOWORODEK - kandydat do grupy grypserskiej odbywający staż próbny.

amerykanka - zob.: AMERYKA - okres próbny dla kandydatów na LUDZI.

amerykany - też: BRANSOLETY, BIŻUTERIA, DYBY, OBRĄCZKI, RÓŻANIEC - kajdanki.

anioł - 1. „Anioł z głową diabła” - nazwa wzoru tatuażu - symbol oszusta. 2. Członek ugrupowania podkultury więziennej „Aniołów”, odmiennej od GRYPSERKI, utworzonej w więzieniu w Sztumie w latach siedemdziesiątych.

angielski włos - też: ŻMIJKA - bardzo cienka, zwijana piłka włosowa do cięcia krat.

aparat - zob.: MODEL - osobnik wyjątkowy, cwaniak.

apropak - pogardliwe, ośmieszające określenie więźniów pozujących na inteligentów, wywyższających się m. in. przez używanie obcych wyrażeń: á propos, status quo, nota bene.

arab w turbanie - nazwa wzoru tatuażu - symbol więzienia w Goleniowie.

arbajt - zob.: TYRA - praca; arbajtować - pracować.

atanda - 1. Też: NABOJKA - grupa funkcjonariuszy, brygada wyposażona w pałki, hełmy, tarcze i gaz obezwładniający powołana do uśmierzania buntu więźniów, do wykonywania zadań specjalnych w więzieniu, do demonstracji siły. 2. Okrzyk ostrzegawczy wypowiadany także w bezpośredniej obecności funkcjonariusza, bez ruchu ust, niedostrzegalnie, w znaczeniu - „uwaga!”.

audiencja - szydercze określenie homoseksualnego stosunku oralnego, którego obiektem jest CWEL siedzący na muszli ustępowej: „Cwel na tronie audiencję daje”.

autobus - zob.: PRZEGUB - duża paczka herbaty; (zob. także: CZAJ, SZELEST, SZUFLADKA, WAGON).

aza - zob.: SUKA - okratowany samochód przeznaczony do transportowania więźniów.

bachnąć się - zob.: HAJTNĄĆ SIĘ - popełnić samobójstwo; „Bachnąć się na struny” - popełnić samobójstwo przez pocięcie żył; „Bachnąć się na linę” - popełnić samobójstwo przez powieszenie.

badejki - też: NACHY - majtki, spodenki.

bajer - też: BAŁACH, FARMAZON, HAFT, KIT, KICIOR, PIC - kłamstwo, przechwałki; „Bajer siać (wciskać, wstawiać, żenić) komuś” - opowiadać komuś nieprawdziwe historie, okłamywać kogoś.

bajerant - też: FARMAZON, KICIARZ, PICER - oszust, kłamca, chwalipięta, więzień przechwalający się przestępczymi wyczynami.

bajerować - też: PICOWAĆ - kłamać, oszukiwać.

bajerownik - zob.: BETONIARA - głośnik radiowęzła więziennego.

bałach - zob.: BAJER - nieprawdziwe opowieści, kłamstwo, zmyślanie.

bałakać - zob.: NAWIJAĆ - mówić, posługiwać się gwarą więzienną.

bałamut - zob.: IDIOTA - psychiatra; „Śmigać na prześwietlenie do bałamuta” - iść na badanie do lekarza psychiatry.

bandzioch - zob.: SAMARA - brzuch, żołądek.

bałanda - lura, podła zupa.

baniak - też: BAŽKA, CZAPA, DEKIEL - głowa; „W baniak obskoczyć” - zostać pobitym po głowie; „Napluć komuś w baniak” - obrazić kogoś, naubliżać komuś (zob. też: BLUZGAĆ, NACIUPAĆ, WIĄCHA).

bank - 1. Pewność; „Bankowy numer” - przestępstwo przynoszące pewny zysk, „Bankowo!” - na pewno! 2. Zapas; „Bank czaju” - zapas herbaty.

bańka - 1. Też: MELON - milion złotych; „Paczka baniek” - sto milionów złotych. 2. Zob.: BANIAK - głowa; „Z bańki” - uderzenie kogoś głową.

bardacha - ubikacja, kącik ustępowy, muszla ustępowa wraz z otaczającą barierką. Jest to miejsce o znaczeniu symbolicznym, negatywnym i rytualnym. Dotknięcie muszli ręką jest dla GRYPSUJĄCYCH równoznaczne z PRZECWELENIEM, podobnie jest z wszelkimi przedmiotami znajdującymi się w obrębie bardachy. „Łeb do bardachy” - forma PRZECWELENIA polegająca na włożeniu komuś przemocą głowy do ubikacji i spuszczeniu wody.

bardachować - załatwiać potrzebę fizjologiczną.

basta - 1. Koniec jakiejś czynności, procederu, okresu: „Basta!”. 2. Zaklęcie odwołujące klątwę grypserską lub zakaz (zob. też: ZASTAWKA).

bastować - 1. Kończyć coś; „Bastować ściganie frajera” - zaprzestać szykanowania więźnia spoza grupy grypserskiej. 2. Też: KICIOROWAĆ - odwoływać zaklęcie lub zakaz: „Zbastuj, koleś!”.

batory - 1. Też: OKRĘT - Wózek z kotłami rozwożący posiłki do cel. 2. Więzienie w Gdańsku.

bawić się - 1. Kraść; „Bawić się krawiectwem” - zajmować się kradzieżami kieszonkowymi (zob.: KRAWIEC). 2. Onanizować się: „Bawić się puzonem”.

bebech - zob.: SAMARA - brzuch, żołądek.

bejza - zob.: LOLA - szczotka do czyszczenia ubikacji lub do zamiatania; „Walnąć kogoś bejzą” - zdegradować kogoś (zob.: PRZECWELIĆ).

beknąć - ponieść karę, zostać ukaranym dyscyplinarnie.

belweder - zob.: MOKOTÓW - warszawski Areszt Śledczy.

berbelucha - zupa.

berło - zob.: LOLA - szczotka do czyszczenia ubikacji lub do zamiatania; „Berłem kogoś pokropić” - zdegradować kogoś (zob.: PRZECWELIĆ).

berza - dworzec kolejowy.

bereza - więzienie w Rawiczu.

beton - zob.: SMUTNIAK - ciemny chleb z piekarni więziennej.

betoniara - 1. Też: BAJEROWNIK, PIERDOLNIK - głośnik radiowęzła więziennego. 2. Zob.: BUZAŁA - grzałka do gotowania wody.

bez - przyimek często stosowany w zwrotach w celu nadania następującemu po nim wyrażeniu odmiennego, przeciwstawnego znaczenia. 1. „Bez kiciora!”, „Bez bałachu!” - naprawdę! 2. „Bez zwrotu i abarotu” - zaklęcie uprzedzające i uniemożliwiające odwrócenie obelgi do wypowiadającego (zob. też: KOŁOWRÓT).

bęcki - też: BUKI, OKLEP, OMŁOT - pobicie; „Brać na bęcki” - pobić; „Obskoczyć bęcki” - zostać pobitym.

białko - 1. (W l. mn.) Genitalia męskie. 2. Dokument.

bidul - dom dziecka, zakład wychowawczy.

bić - czasownik wieloznaczny, zrozumiały tylko w kontekście. 1. „Bić konia” - onanizować się. 2. „Bić komuś w baniak” - objawiać zaburzenia psychiczne, wariować.

biedronki - podkultura więzienna odmienna od GRYPSERKI, grupująca więźniów młodocianych, działająca w więzieniu w Sztumie przez krótki okres czasu w latach siedemdziesiątych.

biegać - chodzić; „Biegać w kołowrocie” - odbywać spacer na placu spacerowym; „Biegać z maną” - być w związku z dziewczyną (zob. też: ŚMIGAĆ).

biks - też: SZPAN - postawa ciała i sposób chodzenia wyrażające napięcie, wrogość, gniew i gotowość do działania; „Zakładać biks”, „Biksować” - przybierać postawę i chód wyrażające gniew i wrogość.

binia - zob.: MANA - dziewczyna związana z kimś, narzeczona, konkubina.

biżuteria - zob.: AMERYKANY - kajdanki.

blank - zob.: CHAJC - pieniądze.

blat - też: FORTEPIAN, PNIAK, TABEL - stół; „Iść do blatu” - dosłownie: dopuścić do stołu - zgoda grupy na przyjęcie kogoś do grona GRYPSUJĄCYCH; „Iść do bufetu” - odrzucenie kandydatury lub odroczenie przyjęcia do grupy. „Zblatować się z kimś” - nawiązać z kimś bliskie, serdecznie więzi. Stół jest miejscem symbolicznym, pozytywnym, do którego odnoszą się liczne grypserskie przepisy rytualne, np. nie wolno siadać przy jednym stole z FRAJERAMI. CWELOM nie wolno dotykać stołu; „Blat!” - na pewno! (zob. też: BANK).

blatny - pewny, lojalny; „Blatny złodziej” - więzień pewny, lojalny wobec podkultury grypserskiej. „Blatna muzyka” - gwara złodziejska.

blik - zob.: ZEKS - obserwacja, zabezpieczenie; „Blikować” - czujnie pilnować, obserwować podczas nielegalnych czynności, nasłuchiwać przy drzwiach celi.

blinda - zasłona okna ze zbrojonego, nieprzejrzystego szkła i blachy, stosowana w aresztach śledczych. Uniemożliwiała patrzenie z celi przez okno w dół i na boki. Obecnie nie stosowana.

blit - też: OŁÓW - złoto.

blitny - złoty; „Blitny fingiel” - złoty pierścionek; „Blitny skaz” - złoty zegarek (przedmioty nielegalnego handlu w więzieniu).

bluzg,

bluzgnięcie - obraźliwe wyrazy i zwroty będące środkiem karania i szykanowania w podkulturze. Ich używanie pod adresem LUDZI jest zakazane. Niektóre z nich obrażają adresata wypowiedzi (np. „Kindybał ci w szamot”, „Pies cię w styję walił”, „Mały chłopcze”) i stanowią elementy WIĄCHY. Inne ośmieszają samego wypowiadającego (np. „Ładny” - należy mówić PRZYSTOJNY; „Mały” - należy mówić NISKI lub MIKRY, „szczęście” - FART; „pech” - NIEFART, KULAWO, KIEPSKO). Pozostałe zwroty są zakazane ze względu na konotację homoseksualną w GRYPSIE (np. „Posuń się” - poprawna forma: PRZESUŽ SIĘ lub PYRGNIJ SIĘ; daj - KOPSNIJ; koniec - KRAŽCÓWKA). W zasadzie BLUZGI wypowiadane przez personel lub FRAJERÓW nie mają znaczenia obraźliwego: „Frajerskie bluzgi się nie liczą”. Nie są też BLUZGAMI czułe słowa ze strony kobiet: „Damskie głosy śmigają w niebiosy”. Jednak w praktyce GRYPSUJĄCY reagują bardzo emocjonalnie na wszystko, co da się sklasyfikować jako obraźliwe.

bluzgać - też: NABLUZGAĆ, NACIUPAĆ, WRZUCIĆ - kląć, obrazić kogoś, stosować BLUZGI; „Bluzgać komuś” - obrażać kogoś, poniżać, degradować kogoś w hierarchii (zob. też: WIĄCHA).

błyskawica - nazwa wzoru tatuażu pod lewym okiem, oznaczająca: „Przysięgam zemstę sprawiedliwości”.

błyskotki - też: CACKA, SZKIEŁKA, ŚWIECIDEŁKA - biżuteria, drobne przedmioty ze szlachetnych metali i kamieni; ze względu na małe rozmiary chętnie stosowane w więziennym nielegalnym handlu.

bocian - zob.: ZWYŻKA - posterunek uzbrojony, znajdujący się na wysokości, nad murem więziennym.

bociany - jedno z ugrupowań podkultury więziennej, odmienne od GRYPSERKI, działające w latach siedemdziesiątych w więzieniu w Sztumie.

boj - zob.: CYKOR - strach; „Mieć boja” - bać się.

boks - zob.: KABARYNA - cela izolacyjna.

bomba - 1. Wyrok w trybie przyspieszonym: „Garować z bomby”. 2. Uderzenie, cios; „Frajer obskoczył bombę w michę” - FRAJER otrzymał cios w twarz. 3. Zob.: RAKIETA - paczka otrzymana z domu.

bombowiec - też: GRANAT - kotlet mielony, pulpet itd.

brać - słowo wieloznaczne, którego znaczenie uzależnione jest od kontekstu wypowiedzi. Podstawowe znaczenia: 1. Kraść; „Brać spod celki na okrągło” - kraść z celi bez przerwy, stale. 2. Oszukiwać, kłamać: „Brać pod bajer”. 3. Kopać kogoś: „Brać pod glany”. 4. Zadenuncjować, obciążyć zarzutami: „Brać do młyna”. 5. „Klawisz bierze na huki” - funkcjonariusz straszy krzykiem. 6. Odbywać akt płciowy; „Brać do buzi” - być obiektem stosunku oralnego.

brandzlować - onanizować się.

bransolety - zob.: AMERYKANY - kajdanki.

brat, brajdak - 1. Bliska osoba z grupy grypserskiej (zob. też: HERBATNIK). Niektórzy HERBATNICY zawierali ze sobą „braterstwo krwi” za pomocą nacięć na przedramionach i połączenia krwawiących ran podczas ceremonialnego uścisku rąk. 2. (W l. mn.) - patetyczne określenie wspólnoty GRYPSUJĄCYCH: „Bracia w grypsie”. 3. „Dwa lata - jak za brata - po peronie się przelata” - przysłowie grypserskie podnoszące samopoczucie za pomocą obniżania oceny kary więzienia, oznacza wyrok mało dolegliwy, o którym można zapomnieć spędzając go na spacerach po korytarzu więziennym, jakby to był prezent dla brata.

brendy - zob. BRYNTKA - denaturat jako napój.

brewiarz - kodeks karny (postępowania karnego, wykonawczy); „Z brewiarza kat daje” - sędzia orzeka na podstawie kodeksu.

bryczka - zob.: WÓZEK - samochód, pojazd.

bryka - zob.: ZRYWKA - ucieczka; „Dać brykę” - uciec z więzienia.

brykarz - zob.: WÓZKARZ - złodziej kradnący samochody lub kradnący w pojazdach komunikacji publicznej.

bryndza - zob.: PRZEKRĘT - trudna sytuacja materialna w celi, braki, niedobory.

bryntka - też: BRENDY, BRYNOL, BRYWÓDA, DYKTA, DYNKS, JAGODZIANKA, LIKIER NA KOŚCIACH, OLABOGA, PISZCZELÓWA, RUM NA KOŚCIACH - denaturat jako napój.

buc - zob.: KLIENT - ofiara przestępstwa.

buda - 1. Zob.: PUDŁO - więzienie. 2. Zob.: SUKA - okratowany samochód do przewożenia więźniów.

bufet - 1. Teren w celi poza stołem; „Iść na bufet” - nie być dopuszczonym do stołu, nie zostać przyjętym do grupy GRYPSUJĄCYCH bądź okresowo, np. do wyjaśnienia wątpliwości, bądź na stałe (zob. też: BLAT). 2. Piersi kobiece.

buki - zob.: BĘCKI - pobicie.

bulgot - zob.: DRĘTWIAK - gadanina, nudna wypowiedź.

bunkier - zob.: KABARYNA - cela izolacyjna.

buras - funkcjonariusz służby więziennej w stopniu szeregowca lub podoficera (zob. też: GWIAŹDZIOR).

burdel - zob.: HAREM - cela przeznaczona dla CWELI.

bury - godny pogardy.

buzała - też: AGREGAT, BETONIARA, WATÓWA - grzałka do gotowania wody sporządzona z podręcznych materiałów.

buzia - usta; „Dać cwelowi do buzi” - potraktować CWELA jako obiekt homoseksualnego stosunku oralnego.

byk - 1. Więzienie w Wołowie. 2. „Z byka” - głową; „Strzał z byka” - uderzenie kogoś głową.

cacka - zob.: BŁYSKOTKI - drobna biżuteria, przedmioty nielegalnego handlu w więzieniu.

cegielnia - zob.: STYJA - odbytnica, pośladki (zob. też: CWEL i DOWÓDCA CEGIELNI).

cegła - „na cegłę” - metoda rozboju polegająca na propozycji sprzedaży bezwartościowej cegły ofierze, połączonej z groźbą pobicia w razie odmowy.

celka - też: DZIURA, HAWIRA, KAJUTA, KLATKA, KOMNATA, KWADRAT, NORA, PRZYDUCHA, SCHOWEK, STODOŁA - cela więzienna; „Pod celką” - w celi; „Spod celki” - z celi.

celkowy,

celowy - starszy celi, funkcja nadawana mieszkańcowi celi przez personel. „Wybór celowego” - jedna z GIEREK, zabawa członków grupy kosztem współwięźnia.

celówka - 1. Karta zawierająca podstawowe informacje o więźniu, jeden z dokumentów identyfikacyjnych. Celówki znajdują się w dyżurce oddziałowego. 2. Współmieszkanka celi w więzieniu kobiecym.

centralniak - zob: MOKOTÓW - Rejonowy Areszt Śledczy w Warszawie.

cesarski chlast,

cesarka - akt samoagresji polegający na pocięciu powłok brzusznych.

chabeciarz - zob.: CWEL - więzień zdegradowany i prześladowany przez LUDZI.

chabeta - też: KOBYŁA, KOŽ, SZKAPA - 1. Też: FURA, TELEFON, WAHADŁO - środek komunikowania się grypsujących polegający na tym, że za pomocą drążków wysuwanych z okien przekazuje się GRYPS na sznurku z celi do celi; „Podkopsać chabetę” - przekazać przesyłkę. 2. Zob.: KINDYBAŁ - członek męski. „Jechać na chabecie”, „śmigać w chabetę” - onanizować się.

chachać się - naśmiewać się.

chajc - też: BLANK, FLOTA, MAMONA, SARA, SARMAK, SIANO, SZMAL - pieniądze.

chałupa - zob.: ĆWIARTKA - kara 25 lat pozbawienia wolności.

chałupki - kara dodatkowa dla recydywistów w postaci pobytu w ośrodku przystosowania społecznego. Jeden z nich znajduje się w miejscowości Chałupki.

cham - 1. Też: CHOMĄT - dawniej: pogardliwe określenie więźniów skazanych za przestępstwa chuligańskie. 2. Członek grupy podkultury więziennej utworzonej przez zdegradowanych więźniów, zwalczających organizację grypserską. 3. Pogardliwe określenie więźniów wiejskiego pochodzenia.

charakterniacy - członkowie grupy grypserskiej z najwyższych szczebli hierarchii socjalnej, tzn. przywódcy i najzagorzalsi aktywiści podkultury więziennej.

charakterny - 1. Twardy, niezłomny, nieprzejednany, bezwzględny; „Charakterny człowiek” - wartościowy, pełen zalet reprezentant podkultury grupserskiej. 2. Pewny, solidny, wiarygodny; „Charakternie nawijam” - jest naprawdę tak jak mówię.

chart - zob.: PIES - policjant, funkcjonariusz.

chata,

chata za wsią - zob.: PUDŁO - więzienie.

chlać - zob.: KAPOWAĆ - donosić, kolaborować z władzami więzienia.

chlast - też: ZAKRÓJ - pocięcie; „Chlast po strunach” - przecięcie żył (zob. też: KASZANKA).

chlastać - też: CIĄĆ, HARATAĆ, JECHAĆ NA OSTRO, MALOWAĆ SIĘ - dokonać aktu samoagresji przez pocięcie ciała.

chlejus - zob.: KAPUŚ - donosiciel, kolaborant.

chłopiec - słowo obraźliwe, BLUZG; należy je zastępować innymi słowami - CZŁOWIEK, MŁODY, MAŁOLAT: „Chłopcy to u szewca kołki strugają”.

chodak - zob.: SPACERNIK - plac spacerowy w więzieniu.

chodzenie - zob.: ROBOTA - kradzież; „Chodzić na celki” - kraść stale w celach więziennych.

choinka - przyrząd służący do samoagresji w postaci POŁYKU NA OSTRO: kawałek grubego drutu z przymocowanymi do niego cienkimi, zaostrzonymi odcinkami innego drutu, podobny do gałęzi choinki.

chomąt - zob.: CHAM - pogardliwe określenie więźniów skazanych za przestępstwa chuligańskie.

chrzest - rytualne powitanie i sprawdzanie nowych więźniów przez grupę grypserską, polegające na zbiorowym pobiciu i obserwacji reakcji pobitego.

chuj - 1. Osoba godna pogardy, więzień zdegradowany. 2. Zaklęcie: „Chuj to kojo” - oznacza, że łóżko stało się TREFNE, niedotykalne; (zob. też: ZASTAWKA i WIĄCHA).

chwiej - zob.: FRAJER - więzień nie należący do grupy GRYPSUJĄCYCH.

ciąć - 1. Zob.: CHLASTAĆ - dokonywać samoagresji przez pocięcie ciała. 2. Zob.: WALIĆ - odbywać akt płciowy.

ciągnąć - zob.: BRAĆ do buzi; „Ciągnąć druta” - być obiektem homoseksualnego stosunku oralnego.

ciemna - zob.: KABARYNA - cela izolacyjna.

cień - zob.: PUDŁO - więzienie; „Pójść do cienia” - dostać się do więzienia.

ciota, ciotka - 1. Zob.: CWEL - więzień o najniższej pozycji w hierarchii socjalnej. 2. Zob.: KOCHANICA - złożona słonina służąca jako przyrząd do onanizowania się.

ciupa - zob.: PUDŁO - więzienie.

cug - 1. Ciąg alkoholowy, długotrwałe pijaństwo: „Chwycić, dostać cugu”. 2. Zob.: ZRYWKA - ucieczka; „Pójść w cug”, „zrobić cug” - dokonać ucieczki.

cwałować - posługiwać się nielegalnym środkiem więziennego komunikowania się za pomocą drążków i sznurka.

cwel - też: CHABECIARZ, CIOTA, CIOTKA, CWELICA, DOWÓDCA CEGIELNI, DRUCIARA, DUPODAJEC, KOCHANY, KURWA, ŁADNY, ŁOBUZ, MURZYN, NYGUS, PADALEC, PADLUCH, PAPARUCH, PAROWIEC, PAROWÓZ, PARÓWA, PIEPRZNICZKA, PIĘKNY, PIŹDZIELEC, POPAPRANIEC, PRZECWELONY, PRZESTRZELONY, PSI CHUJ, PSIA PIZDA, PUZONISTA, ROZPADÓWA, RURA, SUKA, W STYJĘ (W SZAMOT) SZARPANY - więzień zdegradowany do dna hierarchii socjalnej, zgwałcony (najczęściej zbiorowo), szykanowany i prześladowany fizycznie oraz psychicznie bez ograniczeń. Zmusza się go do wykonywania różnych czynności porządkowych za innych, do prania skarpetek i rzeczy osobistych, do spełniania bezsensownych czynności, do znoszenia cierpień cielesnych i poniżających rozrywek. Skłania się go do spełniania różnorodnych posług seksualnych, w tym także perwersyjnych, do przeżywania aktów seksualnych o charakterze szczególnego okrucieństwa i zbiorowych gwałtów sadystycznych. LUDZIE starają się narzucić pozostałej części społeczności więziennej swój stosunek do cweli i w znacznym stopniu to im się udaje. Niechęć i pogardliwe ich traktowanie jest powszechne w więzieniach nawet wśród funkcjonariuszy. Niektórzy spośród cweli starają się znaleźć sposób na przystosowanie się do życia w więzieniu pomimo swojej doli i uprawiają prostytucję homoseksualną. Wielu z nich popada w stany depresyjne i przejawia myśli samobójcze. Cwelami zostają z założenia ci więźniowie, którzy kiedykolwiek odegrali bierną, kobiecą rolę w stosunku homoseksualnym oraz ci, którzy zostali karnie zdegradowani za naruszenie jednej z podstawowych norm kodeksu grypserskiego. Najczęściej są to osoby odznaczające się niewielkim poziomem intelektualnym, gdyż dają się zastraszyć grupie do tego stopnia, że nie próbują szukać pomocy u przedstawicieli personelu (zob. też: PRZECWELENIE). Cwele mają niekiedy tatuaże w formie kropki w okolicach nosa, na uchu lub w jego pobliżu, które zostały im wykonane przemocą.

cyc - zob.: AMERYKAN - więzień nowicjusz, kandydat do grupy grypserskiej.

cykor - też: BOJ, KICIOR, MOJRA, PIETER - 1. Bojaźń, lęk, strach, uczucie godne najwyższej pogardy w grupie uczestników podkultury; „Cykora mieć (czuć, obskakiwać)” - przeżywać strach. 2. Tchórz, człowiek bojaźliwy.

cykorować - też: DYGAĆ, PĘKAĆ, MIEĆ BOJA, BYĆ MOJRĄ - tchórzyć, bać się.

cynk - tajna informacja, ostrzeżenie o niebezpieczeństwie; „Obskoczyć twardy cynk o kipiszu” - dostać, otrzymać pewną wiadomość o przeszukaniu, rewizji.

cynkówka, cynkwajs - nazwa tatuażu w formie kropki przy zewnętrznym kąciku lewego oka. Oznacza on przynależność organizacyjną do grupy reprezentantów podkultury grypserskiej. W latach siedemdziesiątych cynkówka była usuwana przez GIT-LUDZI jako znak zdekonspirowany i blizna po jej usunięciu była od tej pory oznaką identyfikacji grupowej. Obecnie obydwa te znaki (cynkówka i blizna) są równoprawnymi znakami w podkulturze.

cyrk - zob.: PUDŁO - więzienie.

czaj - też: JEMIOŁA, PARZĄCHA, PARZOCHA - bardzo mocny napój z herbaty (np. całe opakowanie na szklankę wody) o działaniu oszałamiającym i pobudzającym. Dla zwiększenia efektu dodaje się do niej różne lekarstwa, pastę do zębów, tytoń, alkohol i inne środki, co daje niekiedy mieszankę silnie odurzającą. KIRANIE czaju - picie herbaty - ma charakter symboliczny jako akt wspólnoty i braterstwa (zob. też: HERBATNIK).

czapa,

czapajew - 1. Zob.: KRAWAT - kara śmierci; „Dostać czapę” - otrzymać wyrok kary śmierci. 2. Zob.: BANIAK - głowa; „Dostać, obskoczyć w czapę” - zostać uderzonym, pobitym po głowie.

czerwony - określenie pogardliwe i obraźliwe osoby i rzeczy; „Czerwone pająki” - negatywny zwrot określający funkcjonariuszy służby więziennej i policjantów; „Czerwony Mokotów” - Rejonowy Areszt Śledczy w Warszawie. Kolor ten poprawnie należy określać: PURPUROWY.

człowiek (l. mn. ludzie) - też: GIT-CZŁOWIEK, GITMAN, człowiek W PORZĄDKU, człowiek PRAWILNY, GRYPSUJĄCY - uczestnik podkultury więziennej, tj. GRYPSERKI. Według zasad tej podkultury cała społeczność więzienna dzieli się na LUDZI, tj. członków organizacji grypserskiej, FRAJERÓW, tj. więźniów nie należących do grupy grypserskiej, oraz KLAWISZÓW, tj. funkcjonariuszy służby więziennej. Według tych zasad LUDZIE mają szereg uprawnień i przywilejów, których odmawiają oni FRAJEROM. Wymuszają natomiast na nich stosowanie się do nakazów i zakazów. Człowiek wita się z człowiekiem podaniem ręki i zwrotem SIE MASZ. Człowiek nie może podać ręki FRAJEROWI. LUDZIE jedzą wspólnie przy BLACIE, a FRAJERZY oddzielnie. Postępowanie LUDZI wobec FRAJERÓW jest zróżnicowane w zależności od pozycji, jaką przypisują im w hierarchii socjalnej podkultury.

czysty,

czysto - w porządku, bez podejrzeń, sprawdzony, bezpieczny; „Czysta tyrka” - praca, którą może (w myśl grypserskich zasad) wykonywać CZŁOWIEK, w odróżnieniu od prac nieczystych, które mogą wykonywać tylko FRAJERZY, np. sprzątanie więzienia, zbieranie śmieci, czyszczenie ubikacji ręką i szmatą. CZYSTY FRAJER - zob.: FRAJER W PORZĄDKU - więzień nie GRYPSUJĄCY, ale lojalny wobec LUDZI.

ćwiartka,

ćwiara - też: CHAŁUPA, SREBRNE WESELE - kara 25 lat pozbawienia wolności (ćwierć wieku).

ćwierkać - zob.: NAWIJAĆ - mówić gwarą więzienną.

dać, dawać - słowo wieloznaczne, którego znaczenie zależne jest od kontestu. Podstawowe znaczenia: 1. W zwrocie do CZŁOWIEKA w formie: „Daj” - wyrażenie obraźliwe oznaczające propozycję homoseksualnego oddania się wypowiadającemu (zob. też: BLUZG). Zamiast tego należy mówić: „Kopsnij” (zob.: KOPSNĄĆ). 2. Zdradzić, wydać kogoś, donieść, bezpodstawnie obciążyć; „Dać kogoś do sprawy” - włączyć go do kręgu podejrzanych podając jego dane organom ścigania. 3. Uciec; „Dać z glana”, „dać zrywkę” - dokonać ucieczki. 4. Odbyć stosunek homoseksualny jako aktywny partner pełniący męską rolę: „Dać w styję”. 5. Oddać się, pełnić kobiecą rolę w stosunku homoseksualnym: „Dać styję”. 6. Ogłaszać wyrok; „Kat dał mi pajdę” - sędzia ogłosił wyrok 10 lat pozbawienia wolności.

damski - 1. nieważny, fałszywy, byle jaki; „Damskie bluzgi się nie liczą”, „Damskie głosy śmigają w niebiosy” - obelgi wypowiedziane przez kobiety nie mają mocy obrażania człowieka. 2. „Damski bokser” - więzień odbywający karę za pobicie kobiety; pogardza się nim i odmawia praw CZŁOWIEKA. 3. „Damski chuj” - nic; „Garować za damski chuj” - odbywać karę pozbawienia wolności niesłusznie, za nic.

dechy - 1. Zob.: KABARYNA - cela izolacyjna; „Pójść na dechy” - otrzymać karę pobytu w takiej celi. Termin pochodzi od dawnej kary dyscyplinarnej - twardego łoża (do 14 dni), która polegała na spaniu na blacie z desek, bez materaca. 2. Zob.: PUDŁO - więzienie; „Pójść na dechy leżeć”, „obalić się na dechy” - znaleźć się w więzieniu.

dekiel - zob.: BANIAK - głowa; „Bić komuś w dekiel” - wariować, zdradzać objawy zaburzeń psychicznych.

denat - metoda rozboju: „Na denata”.

deptak - zob.: SPACERNIK - plac spacerowy dla więźniów.

derby - grupowy onanizm: „Jechać w derbach”

diabeł - 1. Popularna nazwa motywu tatuażu odstraszającego, symbolizującego mężność, siłę i niezłomność, a zarazem mający budzić grozę i lęk. 2. Symbol, także w formie tatuażu, FERMENCIARZY.

dmuchać - zob.: WALIĆ - dokonywać aktu płciowego.

dmuchanka - środek komunikowania się grypsujących; przez stożkowaty rożek z papieru wydmuchuje się GRYPSY na odległość do 25 m (zob. też: LUSTRZANKA, MIGANKA, STUKANKA).

dobić - dołożyć, dodać; „Dobili mi piątala” - otrzymałem dodatkowo 5 lat pozbawienia wolności (zob. też: DOLEWKA).

dobry - słowo obraźliwe (zob.: BLUZG). Zamiast niego należy używać określeń: BLATNY, GITNY, KLAWY, NIEKIEPSKI.

dolewka - 1. Dodatkowa kara wymierzona przez sąd w wyroku. 2. Podwyższenie kary po rozprawie rewizyjnej.

dola - też: DZIAŁKA - część łupu, udział w zysku (zob. też: UDÓJ).

dolina - kieszeń; „Wiskać doliny” - popełniać kradzieże kieszonkowe.

doliniarz - też: KARMANIARZ, KRAWIEC - złodziej kieszonkowy. „Doliniarz dźwiga na ostro zza parkanu” - kieszonkowiec okrada wewnętrzną kieszeń marynarki za pomocą cięcia ostrym narzędziem.

dołek, dołki - 1. Areszt policyjny; „Na dołkach leżeć” - przebywać w areszcie policyjnym. 2. Najniższy szczebel hierarchii socjalnej; „Posłać do dołka” - zob.: PRZECWELIĆ - zdegradować w hierarchii (zob. też: PRZECWELENIE).

dookoła Wojtek - zob. KARUZELA - kara dożywotniego więzienia (zob. też: WOJTEK). 3. Cela izolacyjna (zob. też: KABARYNA).

dorobić się - zostać skazanym za przestępstwo popełnione podczas pobytu w więzieniu, przez co pobyt wydłuża się o nową karę.

dowódca - 1. Zob.: WÓDZ - Funkcjonariusz służby więziennej, oddziałowy. Określenie stosowane w stosunku do personelu w celu uzyskania jego przychylności dla załatwienia jakiejś korzyści. 2. Zob. CWEL - więzień prześladowany, zdegradowany: „Dowódca cegielni”.

dożywotka - zob.: KARUZELA - kara dożywotniego więzienia. „Dożywotka z przerwami” - żartobliwe określenie sytuacji wielokrotnego recydywisty, o którym wiadomo, że nadal będzie popełniał przestępstwa i dostawał się do więzienia w przyszłości, do końca życia.

dół - najniższy poziom pozycji społecznej w więzieniu, zajmują go CWELE i KAPUSIE: „Do dołu spaść” (być spuszczonym w dół, iść, lecieć, spadać do dołu) - zostać zdegradowanym (zob. też: PRZECWELENIE).

drapanka - też: GILGANIE - rodzaj samoagresji: płytkie, wielokrotne, niegroźne przecięcia ciała stosowane w celu uzyskania obfitego krwawienia i silnego efektu (zob. też: CHLAST i KASZANKA).

dreptak - zob. SPACERNIK - 1. Spacer więźniów. 2. Plac spacerowy.

drętwiak - też: BULGOT - gadanina, pouczanie.

drętwy - nudny; „Drętwa gadka” - przesłuchanie; „Drętwa nawijka” - nudna gadanina.

druciara,

druciarz - 1. Obelga. 2. Zob.: CWEL - dosłownie: więzień będący obiektem homoseksualnego stosunku oralnego.

druk,

drukowanie - fałszerstwo.

drut - 1. Zob.: SZPRYCHA - wytrych złodziejski. 2. Zob.: KINDYBAŁ - członek męski; „Obciągać druta” - odbywać stosunek oralny (zob.: HEJNAŁ).

dryska - też: SZARYCHA - część pudełka od zapałek, o którą pociera się zapałkę przy zapalaniu.

dudy - płuca.

dukać - zeznawać.

dupa - dziewczyna, kobieta.

dupodajec - zob.: CWEL - więzień z najniższego szczebla hierarchii socjalnej.

dwójak - 2 lata pozbawienia wolności.

dyby - 1. Trzyczęściowy pas obezwładniający, stosowany jako środek opanowywania więźniów pobudzonych, w szale. 2. Zob.: AMERYKANY - kajdanki.

dygać - zob.: CYKOROWAĆ - bać się.

dykta - zob.: BRYNTKA - denaturat jako napój.

dymać - zob.: WALIĆ - odbywać akt płciowy.

dynks - zob.: BRYNTKA - denaturat jako napój.

dyszel - zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

dzbanek - zob.: KIBEL - kubeł sanitarny.

dziachnąć - 1. Ukraść, okraść. 2. Powiedzieć.

dziadek do orzechów - „gra” grupowa polegająca na skakaniu komuś na klatkę piersiową, także szykana wobec FRAJERA.

działka - zob.: DOLA - część łupu.

działkowanie - norma kodeksu grypserskiego nakazująca dzielić się różnymi dobrami, np. papierosami, żywnością pomiędzy GIT-LUDŹMI.

dziarg - zob.: WZOREK - tatuaż.

dziarga - zob.: KOLKA - igła służąca do tatuowania.

dziargać - też: GRAWEROWAĆ, HAFTOWAĆ, KŁUĆ, KUĆ, MALOWAĆ, ODKUWAĆ, RYSOWAĆ - tatuować.

dziarganka - zob.: WZOREK - tatuaż.

dzieciorób - więzień zobowiązany w wyroku do płacenia alimentów.

dziekanka - zob.: PAJDA - 10 lat pozbawienia wolności.

dziesiona - rozbój, przestępstwo z art. 210 kk.

dziewiona - dawniej: rozbój, obecnie: przestępstwo z art. 209 kk.: „Odwrotka dziesiony”.

dziupla - zob.: KABARYNA - cela izolacyjna.

dziura - też: SCHOWEK. 1. Grób. 2. Zob: PUDŁO - więzienie. 3. Zob.: CELKA - cela więzienna. 4. Zob.: PIZDA - organ płciowy kobiety.

dzwonek - 1. Głupek. 2. „Od dzwonka do dzwonka” - cała kara więzienia, bez warunkowego, przeterminowego zwolnienia (zob. też: GWIZDEK, WOJTEK).

dźwiganie - 1. Kradzież; „Dźwignąć gablotę” - ukraść samochód. 2. Zob.: PODNOSZENIE - Awans więźnia spoza organizacji grypserskiej do grupy.

dźwigać - 1. Kraść. 2. Zob.: PODNOSIĆ - awansować więźnia z niższych szczebli hierarchi grupowej do wyższych.

elita - grupa przywódców i aktywistów podkultury, tj. MĄCICIELE i CHARAKTERNIACY.

emisariusz - zob.: KURIER - więzień, wysłannik grupy do innego więzienia.

fachura - 1. Żartobliwe określenie więźniów doświadczonych, podziwianych, nieugiętych. 2. Szydercze określenie więźniów młodych i niedoświadczonych, pozujących na doświadczonych garowników (zob.: GAROWNIK). „Fachura ura-bura, a mięknie mu rura” - niby doświadczony więzień, a traci rezon, strach oblatuje go.

facjata - też: FLINTA, KUFA, MASKA, MICHA, PUZON, RYJ - twarz.

fajans - też: FUCHA - przedmioty ozdobne i użytkowe, produkowane chałupniczo w więzieniach dla zysku oraz w celu przekupienia personelu.

fajansiarz - specjalista podkultury produkujący FAJANS.

fakir - 1. Specjalista podkultury dokonujący wyczynów wymagających niezwykłej zręczności fizycznej i odwagi. 2. Nazwa wzoru tatuażu wyobrażającego głowę w turbanie - symbol fakira.

fanty - 1. Przedmioty przemycane do więzienia. 2. Łupy złodziejskie; „Fanty pójdą na przelew” - łupy zostaną przepite.

fanciarz - zob.: WIELBŁĄD - specjalista podkultury - przemytnik więzienny.

farba - 1. Krew. 2. „Farby puszczenie” - zdrada, podanie obciążających informacji osobom niepowołanym.

farbka - zob.: OLEJEK - barwnik do tatuażu.

farcicha,

fartownik - szczęściarz (zob.: FART i SZCZĘŚCIE).

farcić (

się) - powodzić się, mieć szczęście (zob.: FART).

farmazon - 1. Też: FRYKO, KOMBINACJA - oszustwo, przestępstwo wyłudzenia za pomocą wprowadzenia kogoś w błąd; „Na farmazon”, „Żenić farmazon” - wyłudzać za pomocą oszustwa. 2. Zob.: BAJERANT - kłamstwo, przechwałka. 3. Zob.: BAJERANT - oszust.

fart - szczęście, powodzenie. Użycie słowa: SZCZĘŚCIE w grypsie jest zakazane jako BLUZG.

fartownie - szczęśliwie, pomyślnie.

fartowny - pomyślny, szczęśliwy.

fąfel - zob.: HERBATNIK - kolega, przyjaciel więzienny.

ferajna - 1. Grupa przestępcza. 2. Grupa GRYPSUJĄCYCH.

fermenciarz - też: MĄCIOR - awanturnik, specjalista w wywoływaniu awantur, prowokacji, pobić i zbiorowych bójek. Fermenciarze zazwyczaj działają w kilku. Podejmują się oni chętnie wykonania agresywnych zadań zlecanych przez przywódców grupy, np. pobicia, PRZECWELENIA, zastraszenia, szantażu. Chętnie tatuują sobie sylwetki diabłów, potworów i duchów (zob.: DIABEŁ i POTWÓR) oraz przyjmują postawę, która ma za zadanie odstraszać (zob.: BIKS). Są rośli, sprawni fizycznie i agresywni.

fest,

feści -grupa podkultury więziennej konkurencyjnej w stosunku do GRYPSERKI, powstała w latach sześćdziesiątych w Zakładzie Karnym w Iławie. Oba ugrupowania zwalczają się nawzajem, m. in. poprzez bójki i PRZECWELENIE. Kodeks normatywny festów daje im możliwość znacznie szerszej współpracy z personelem niż kodeks grypserski, ale zakazuje kolaboracji. Przejawem stosunku GRYPSUJĄCYCH do festów - pełnego wrogości i pogardy - jest traktowanie słowa „FEST” jako rzekomego skrótu: „Frajerska elita skurwionych towarzyszy”.

feścić - należeć do FESTÓW, być reprezentantem podkultury FEST: „Feścisz, greścisz czy szeleścisz?”- test rozpoznawczy stosowany przez GIT-LUDZI wobec nieznanych więźniów.

fikoł - taboret.

filować - podglądać, obserwować.

filunek - spostrzeżenie, obserwacja. „Filunek zakładać” - zaobserwować, zaglądać, podglądać, nasłuchiwać, czy zbliża się funkcjonariusz (zob. też: ZEKS).

filung - kradzież z włamaniem przez wycięcie otworu w drzwiach.

fingiel - pierścionek.

firanki - kraty więzienne w oknach.

flek - 1. „Być na fleku” - być pijanym. 2. „Z fleka strzelić” - uciec, kopnąć.

flekować - 1. Kopać. 2. Prześladować.

flota - zob.: CHAJC - pieniądze.

flinta - zob.: FACJATA - twarz.

fordon - też: POZDROWIENIA Z FORDONU, MIESIĄCZKA, OKRES, PERIOD - barszcz czerwony (w miejscowości Fordon znajduje się zakład karny dla kobiet, a nazwa tej zupy skojarzona jest z menstruacją).

fortepian - 1. Zob.: BLAT - stół. 2. Zob.: KLAWIATURA - służba więzienna.

frajer - też: CHWIEJ, HOŁOTA, NIECZŁOWIEK, NIEGRYPSUJĄCY, NYGUS, PACHOŁ - każdy, kto nie należy do grupy reprezentantów podkultury grypserskiej, osobnik niższej kategorii. GIT-LUDZIE gardzą frajerami, odmawiają im uprawnień, wymuszają na nich stosowanie się do grypserskich zasad, narzucają im podziały socjalne. Najłagodniej traktują „frajerów w porządku”, a najbrutalniej - CWELI i KAPUSIÓW.

frajer w porządku - też: frajer CZYSTY - więzień nie uczestniczący w podkulturze więziennej, ale lojalny wobec grupy grypserskiej, stosująca się do jej zasad i realizujący jej wartości. Nie ma on w pełni uprawnień GIT-LUDZI, ale nie jest prześladowany przez grupę grypserską.

frajerski - określenie negatywne, potępiające, pogardliwe, dotyczące ludzi, przedmiotów, zdarzeń i zjawisk; „Frajerska pogoda” - nieprzyjemna, nieładna pogoda; „Frajerskie zakony, zakazy” - przepisy niesłuszne, takie, do których nie należy się stosować; „Frajerski skaz” - zegarek złej jakości albo należący do FRAJERA; „Frajerska celka” - zob.: HAREM - cela dla CWELI.

fryko - zob.: FARMAZON - oszustwo; „Zrobić kogoś na fryko” - okraść, wyłudzić, oszukać.

fucha - zob.: FAJANS - wytwory więzienne z podręcznych materiałów.

fura - zob.: CHABETA - sposób przekazywania GRYPSÓW i innych przesyłek za pomocą sznurka.

gable - zob.: WITKI - ręce; „Na gablach” - zob.: MIGANKA - alfabet migowy (l. poj.: gabel).

gablota - zob.: WÓZEK - samochód.

gacek - zob.: KLAWISZ - funkcjonariusz służby więziennej.

gad - zob.: KLAWISZ i KURWA - funkcjonariusz służby więziennej lub policji.

gadownia - 1. Wartownia w więzieniu. 2. Zob.: MENTOWNIA - posterunek policji.

gałota - gardło.

gamza - zob.: NAWIJKA - mowa, rozmowa, gadanina; „Gamzać grypsem” - mówić gwarą więzienną.

gang - garnitur (marynarka i spodnie).

garkownia - zob.: SZAMKARNIA - kuchnia.

garować - też: GIBAĆ, KIBLOWAĆ, KIWAĆ, KLEPAĆ, KOMAROWAĆ, LEŻEĆ, SIEDZIEĆ - odbywać karę pozbawienia wolności, przebywać w więzieniu.

garownik,

garucha, garus - bywalec zakładów karnych, więzień; „Stary garucha” - doświadczony więzień, szanowany, wypróbowany, godny zaufania. Jeden z ważnych wskaźników pozycji socjalnej w podkulturze stanowi liczba odbytych lat kary w więzieniu, szczególnie w czasie aktualnego pobytu. Garownik o najdłuższym stażu otrzymuje pierwszeństwo w wyborze przywilejów i uprawnień, jak np. ustalenie, na którym łóżku będzie spał.

gawędzić - plotkować.

generał - stopień w grypserskiej hierarchii socjalnej ściśle związany z długością pobytu w więzieniu (przeszło 11 lat). Oznaczenie stopnia generała poprzez tatuaż polega na usunięciu poprzedniego oznaczenia na ramionach i na tym samym miejscu, po wygojeniu, umieszczeniu nowego tatuażu: wężyka generalskiego.

getto - 1. Część oddziału w więzieniu, zazwyczaj oddzielona od reszty kratą przejściową na korytarz, w której znajdują się małe, trzyosobowe cele oraz cele dyscyplinarne. 2. Też: PRZEDMIEŚCIE, MEKSYK - dawniej: część celi przeznaczona dla FRAJERÓW - podział wymuszony nieformalnie przez GRYPSUJĄCYCH (zob. też: LONDYN).

gibać - zob.: GAROWAĆ - odbywać karę pozbawienia wolności.

giby - przysiady.

giczały - zob.: SZKITY - nogi.

gierka - też: ZBYT - gra, zabawa grupowa polegająca często na nieoczekiwanym sprawieniu przykrości wyprowadzonemu w pole uczestnikowi. Gierki, zbyty są często okrutne, zdarzają się nawet i takie, których skutkiem jest PRZECWELENIE, np. współwięzień z zawiązanymi oczami bierze do ust - zamiast spodziewanej kiełbasy - członka kogoś z grupy (tzw. GIERKA FRAJERSKA).

gigant - ucieczka połączona z wędrówką po kraju.

gilganie - zob.: DRAPANKA - płytkie, wielokrotne pocięcie ciała; rodzaj samoagresji obliczonej na efekt (liczne krwawiące rany), a nie na rozstrój zdrowia (zob. też: CHLAST, KASZANKA).

gips - proszki od bólu głowy.

giry - zob.: SZKITY - nogi.

git,

gitara, gites - dobrze, w porządku; słowo uniwersalne zastępujące większość określeń pozytywnych; „Jak jest u was?” - jest to pytanie o przynależność do grupy podkulturowej; jedyna poprawna odpowiedź grypserska brzmi: „Git!”. Odpowiedź „FEST!” oznacza przynależność do podkultury FESTÓW, każda inna oznacza FRAJERA. GIT-CZŁOWIEK - dosł.: CZŁOWIEK W PORZĄDKU - członek grupy reprezentantów podkultury więziennej (zob. też: CZŁOWIEK), GIT-RAKIETA - dobra, bogata paczka żywnościowa, GIT-MANA - dziewczyna akceptująca i stosująca zasady podkultury grypserskiej, GIT-KOJO - wygodne, dobre łóżko (zob. też: KLAWO).

git-człowiek - zob.: CZŁOWIEK - uczestnik grypserskiej podkultury.

gitman - zob.: CZŁOWIEK - uczestnik grypserskiej podkultury więziennej.

gitny - dobry, porządny, wygodny, smaczny, godny pochwały, życzliwy itd. - pozytywne określenie przymiotnikowe; GITNA ROZMOWA - udana kradzież, GITNY CHLAST - skuteczne, poważne pocięcie ciała.

gitowiec - członek grupy reprezentantów młodzieżowej podkultury na wolności, której wiele zasad jest podobnych do zasad podkultury grypserskiej.

glan - też: NYPEL, TREP - but; „Strzelić z glana” - uciec, „Brać pod glany” - skopać, „Obskoczyć z glana” - otrzymać kopniaka.

glanc - czysto; „Na glanc”- do cna, dokładnie.

gląpa - zob.: PTAKOWO - więzienie we Wronkach.

gleba - zob.: PARKIET - podłoga.

glina - 1. Policjant. 2. „Kopać glinę”- gwałcić, odbywać z kimś akt homoseksualny (zob. też: ZDUN).

głodomór - więzień podejmujący głodówkę.

głodówka - rodzaj samoagresji polegającej na odmowie przyjmowania posiłków. Głodówka może być jawna - gdy głodujący zgłosił jej rozpoczęcie, lub tajna - gdy pobiera posiłki, ale ich nie je i nie zgłasza tego.

głupek - zob.: HOLOWNIK PSÓW - psycholog.

gnat - zob.: KLAMKA - pistolet.

gniłki - wrzody żołądka, także symulowane, np. poprzez połknięcie kłaczków waty umoczonych w atramencie, które przywierają do ścianek żołądka i na obrazie rentgenowskim dają obraz wrzodów; „Gniłki na samarze” - wrzody żołądka; ostry atak symuluje się poprzez wydalanie połkniętej uprzednio krwi, a także poprzez jej gwałtowne wypluwanie.

gnoić - też: GONIĆ KOGOŚ, JECHAĆ KOMUŚ, PĘDZIĆ, ŚCIGAĆ, UJEŻDŻAĆ PO KIMŚ, DAWAĆ WYCISK - szykanować, prześladować, wykorzystywać, szantażować, zmuszać do wykonywania posług porządkowych i seksualnych, odbierać prawa, nakładać absurdalne obowiązki, sprawiać przykrość itd.: „Gnoić cwela!”.

gol - 1. Akt seksualny; „Strzelić gola” - odbyć stosunek seksualny. 2. Akt onanizmu.

golec - też: GOŁY - 1. Więzień bez pieniędzy, bez środków materialnych (papierosów, herbaty). 2. Osoba okradziona; „A jak się tropnął, już był goły i wesoły” - gdy się zorientował, był już okradziony, bez środków materialnych.

golicha - też: MARYŚKA - brzytwa, narzędzie złodzieja kieszonkowego, także przyrząd służący do dokonywania poważnych samoagresji („chlastów na ostro”).

golić - 1. Kraść, okradać. 2. Pić alkohol.

gołąb - grypserski symbol więzienia w Białołęce.

gołębie - ugrupowanie podkultury więziennej powstałe obok kilku innych w więzieniu w Sztumie w latach siedemdziesiątych, nastawione konkurencyjnie w stosunku do grupy grypserskiej.

goły - zob. GOLEC - więzień bez pieniędzy lub osoba okradziona.

gonić - zob.: GNOIĆ - szykanować, prześladować, wykorzystywać.

górka - połowa wyroku; „Z górki” - odbywać drugą połowę, „Pod górkę”- pierwszą; okres już odbytej kary ma duże znaczenie przy ustalaniu pozycji socjalnej w hierarchii i przydzielaniu uprawnień grupowych.

góry - 1. Na tle zachodzącego słońca - nazwa grypserskiego symbolu więzienia w Koronowie. 2. Z orłem w koronie - nazwa grypserskiego symbolu więzienia w Wołowie. Są to zarazem motywy tatuaży.

graba, gabel, grabel, grabka, grabsztyk - też: WITA - 1. Ręka; „Lecieć z graby” - onanizować się ręką, „Na grabki” - kradzież kieszonkowa; „Wytargać grabel” - podać rękę na zgodę. 2. Pięć lat więzienia (tyle, ile palców ma dłoń).

grabić

sobie - zbierać, gromadzić powody do szykan i pogardliwego traktowania siebie samego przez grupę, stać się obiektem zemsty, szkodzić sobie.

granat - zob.: BOMBOWIEC - kotlet mielony.

granda - rozbój; „Iść na grandę” - dokonać rozboju.

grandessa - też: LOKALÓWA, ORBISÓWKA - prostytutka wyższej kategorii (termin pochodzi od nazwy hotelu „Grand”); (zob. też: GRUZINKA, PERONÓWA, TUFTA).

graty - też: KLAMOTY - przybory złodziejskie: wytrychy, łomy, pilniki, mydło, surowe klucze, stetoskop, pręciki, palniki i inne.

grawerka - zob.: WZOREK - tatuaż.

grawerować - zob.: DZIARGAĆ - tatuować.

gromko - też: SPORO - dużo, wiele, grubo.

gruby - słowo zakazane, należy je zastępować innymi: GROMKI, SPORY (zob. też: BLUZG).

gruzinka - prostytutka najniższej kategorii, spotykająca się z klientami w ciemnych i ustronnych miejscach, aby nie ujawniać swojego starszego wieku, degeneracji i zaniedbania (nazwa pochodzi od gruzów - miejsca spotkań półświatka po wojnie); (zob. też: GRANDESSA, LOKALÓWA, ORBISÓWA, PERONÓWA, TUFTA).

gryps - 1. Nielegalnie posłany list. 2. Gwara więzienna. Od tego słowa wzięło nazwę całe złożone zjawisko podkultury grypserskiej (zob.: GRYPSERKA). Gryps jest językiem tajnym, poprzez który dokonuje się edukacja grypserska i przestępcza członków grupy. Charakterystycznymi zjawiskami językowymi grypsu są słowa i zwroty zabronione (zob.: BLUZGI); symboliczne zdegradowanie socjalne przez ubliżanie (zob.: WIĄCHA); rytualne wyrażenia: zaklęcia i przysięgi (zob.: ZASTAWKA). „Sie mano ludzie spod piętnastki! U nas przekręt gromki, podkopsajcie szlugów i żarek. Jutro obskoczę rakietę od jareckich na patrzonku, to wam kopsnę pojarunku chabetą. U nas garuje zgred, nawija drętwiaka, ale niekiepsko z nim, bo szamki przytargał i kirunku niewąsko. Chrabąszczyk, co się wczoraj wkitrał pod waszą celkę żenił bałach, że z Kuflem repecił pudła, ale jak obskoczył bęcki, to się przypucował, że go tylko na sieczkarni w psiarni przyfilował” (fragment grypsu).

grypser - pogardliwe określenie członka grupy grypserskiej; poprawny termin według grypserskich zasad brzmi: GRYPSUJĄCY. Określenie „grypser” jest powszechnie stosowane przez osoby spoza organizacji grypserskiej.

grypsera - obraźliwe, pogardliwe określenie GRYPSERKI.

grypserka - zjawisko podkultury więziennej. Jej reprezentanci tworzą organizację kierującą się realizacją wyznaczonych celów. Trzema nadrzędnymi celami formułowanymi przez członków ugrupowania są: a) walka z prawem i jego instytucjami, a przede wszystkim z policją i służbą więzienną, b) solidarność wewnątrzgrupowa oraz c) ochrona godności i honoru CZŁOWIEKA. Realizację celów zabezpieczają ZASADY, tj. normy kodeksu postępowania i zwyczaje. Najważniejsze spośród norm formułowane są następująco: „nie wolno kapować” (donosić) oraz „nie wolno być wyruchanym” (być obiektem stosunku homoseksualnego). Sankcjami za nieprzestrzeganie norm są m. in. KRZYWOŚCI - zastrzeżenia, SKIEPSZCZENIE - odsunięcie od grupy, pozbawienie członkostwa, PRZECWELENIE - degradacja do dna hierarchii (zob.: POSŁANIE DO DOŁU). Grupa zorganizowana jest hierarchicznie, przywódcom różnych szczebli (MĄCICIELOM) podporządkowani są LUDZIE. W obyczajowości grypserskiej ważne miejsce zajmuje tatuaż (zob.: DZIARGANIE i WZORKI) oraz samoagresja. Grypserski folklor przejawia się m. in. w piosenkach i balladach. LUDZIE odmawiają tego miana więźniom spoza organizacji, nazywając ich pogardliwie FRAJERAMI. Starają się narzucić zróżnicowane traktowanie ich, przy czym największe prześladowania - od ubliżania, poprzez bicie, do zbiorowych okrutnych gwałtów homoseksualnych - stosują wobec CWELI i KAPUSIÓW. Aktywność grupy reprezentantów podkultury grypserskiej przejawia się w różnych formach, m. in. przez opieszałe wykonywanie poleceń personelu, bojkotowanie regulaminu i porządku, liczne wykroczenia dyscyplinarne, akty sabotażu, żądania, groźby i wymuszenia, demonstrowanie wrogości, przemyt, prześladowania współwięźniów, pobicia, bójki i bunty, gwałty homoseksualne i szereg innych. Z drugiej strony w tej podkulturze więźniowie znajdują ofertę wspólnoty i pomocy w przetrwaniu, receptę na zwalczanie represji ze strony systemu penitencjarnego, poczucie większej wartości własnej oraz urozmaicenie przygnębiającej monotonii i nudy więziennej codzienności.

grypsować - też: NAWIJAĆ - 1. Mówić gwarą więzienną. 2. Należeć do reprezentantów podkultury grypserskiej.

grypsowanie - też: NAWIJKA - uczestnictwo w podkulturze grypserskiej, przynależność do organizacji.

grypsujący - też: CZŁOWIEK, GIT-CZŁOWIEK, GIT-MAN, CZŁOWIEK W PORZĄDKU, CZŁOWIEK PRAWILNY - członek grupy reprezentantów podkultury grypserskiej (ale nie: GRYPSER!). Więźniowie spoza organizacji, funkcjonariusze służby więziennej i wszyscy inni to NIELUDZIE, FRAJERZY. GRYPSUJĄCY uważają się za innych, godnych większego szacunku i przywilejów; działając grupowo wymuszają na FRAJERACH ustępstwa, usługi i ograniczanie ich uprawnień, poszerzają własne przywileje, a obowiązki narzucają innym. GRYPSUJĄCY starają się realizować wzór twardego mężczyzny, niezłomnego, odważnego, nieprzejednanego i silnego, bezkompromisowego pogromcy wrogów i znienawidzonego prawa, niezależnego od jakichkolwiek nacisków. Ta ostatnia cecha GRYPSUJĄCEGO stoi w sprzeczności z organizacyjnym obowiązkiem ścisłego podporządkowania się MĄCICIELOM.

grzać - 1. Zob.: KIRAĆ - pić alkohol. 2. Zob.: WALIĆ - odbywać stosunek płciowy; „Grzać kichę”; „Grzać się przy ciotce” - onanizować się za pomocą złożonego kawałka słoniny umocowanego przy żeberkach kaloryfera.

grzechomierz - zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

grzmocić - zob.: WALIĆ - odbywać stosunek płciowy.

gulać - prezentować postawę więźnia krnąbrnego i niepoprawnego, stale naruszać przepisy regulaminu więziennego i porządku dziennego, rozrabiać, wywoływać awantury (zob. też: ZAGÓŁKA).

gułag - zob.: PUDŁO - więzienie.

gwiazda - nazwa symbolu recydywy (najczęściej w formie tatuażu ośmioramiennej gwiazdy, w której każde ramię ma kształt wydłużonego czworokąta, w połowie zacieniowanego).

gwiazdka - nazwa stopnia w hierarchii grypserskiej, uzależnionego od stażu więziennego (3 lata).

gwiaździor - też: RANGOWY - 1. GIT-CZŁOWIEK o długim stażu więziennym, zaznaczonym gwiazdkami wytatuowanymi na ramionach w formie stopni wojskowych. 2. Oficer służby więziennej.

gwizdek - „Gibać od gwizdka do gwizdka”: odbyć orzeczoną karę w całości, bez przerw i warunkowego zwolnienia (zob. też: DZWONEK i WOJTEK).

haft - zob.: BAJER - kłamstwo, przechwałki.

haftować - 1. Wymiotować. 2. Zob.: DZIARGAĆ - tatuować.

hafty - 1. Zob.: WZOREK - tatuaże. 2. Zob.: BAJER - kłamstwa, opowieści zmyślone, nieprawdziwe.

hajtnąć się - też: BACHNĄĆ SIĘ, BAJTNĄĆ SIĘ, JORGNĄĆ SIĘ, TARGNĄĆ SIĘ - dokonać zamachu samobójczego; „Hajtnąć się na linę” - powiesić się.

hak - zob.: KRAWAT - kara śmierci.

haltować - zatrzymywać, umieszczać w areszcie; „Leżeć w psiarni na halcie” - przebywać w areszcie policyjnym.

handel - kradzież.

hapacz - zob.: PAPUGA - adwokat.

haratać - 1. Zob.: CHLASTAĆ - dokonywać samoagresji w formie pocięć ciała. 2. Zob.: WALIĆ - dokonywać wobec kogoś aktu płciowego, gwałcić.

harcerzyk - zob.: AMERYKAN - nowicjusz wśród więźniów, kandydat do grupy grypserskiej.

harem - też: BURDEL, frajerska celka (zob.: FRAJERSKI) - cela dla ofiar znęcania się ze strony GIT-LUDZI, tj. dla zdegradowanych w hierarchii więźniów (zob.: CWEL) i zdekonspirowanych donosicieli (zob.: KAPUŚ).

harmonia - zob.: KLAWIATURA - służba więzienna.

hatrać - zatrzymać, schwytać, ująć przestępcę.

hatrak - zob.: PIES - wywiadowca, policjant.

haukacz - zob.: PAPUGA - adwokat.

hawaj - też: SKRĘT - namiastka papierosa z papieru i wiórów, siana, liści, trocin, słomy. Palony w krytycznej sytuacji z braku tytoniu.

hawira - też: KWADRAT - 1. Dom, mieszkanie, melina. 2. Zob.: CELKA - cela więzienna.

hejnał - 1. Stosunek oralny; „Grać na hejnale” - być obiektem stosunku oralnego. 2. Sygnał alarmowy karetki pogotowia lub radiowozu; „Sholowali mnie na hejnale” - przewieźli mnie jadąc na sygnale (tj. karetką lub radiowozem). Jest to powód do dumy.

helikopter - zob.: WIATRAK - rodzaj samoagresji.

herbatnik - też: FĄFEL, WAFEL - więzienny przyjaciel (słowo „przyjaźń” należy do zwrotów zakazanych, ośmieszających wypowiadającego); (zob.: BLUZG). Herbatnicy żyją we wspólnocie finansowej, materialnej i honorowej, są wobec siebie szczerzy, uczciwi i lojalni. Występują zawsze wzajemnie w obronie, oferują sobie różne korzyści i usługi (wyjąwszy seksualne i inne poniżające, jak np. pranie skarpet). Herbatnikują się najczęściej dwaj LUDZIE, ale czasem kilku.

herod - zob.: ZGRED - więzień w starszym wieku.

holować - przewozić do więzienia, schwytać, zatrzymać (zob. też: HALTOWAĆ).

holownik

psów - też: GŁUPEK, HYCEL, LEJWODA, PALMIARZ, PSYCHOPATA, WARIAT, WODOLEJ - psycholog (od rozdzielenia: psy - cholog).

hołota - zob.: FRAJER i KLIENT - 1. Osoby nie należące do organizacji grypserskiej. 2. Ofiary przestępstwa.

homet - śmieci; „Robić na homet” - zbierać śmieci, szmaty, butelki, złom, makulaturę; proceder pogardzany i poniżający dla GIT-LUDZI. Pytanie o to jest jednym z ulubionych sprawdzianów językowych wobec nowicjuszy: jeśli zapytany, wśród innych podobnych pytań potwierdzi, że „robi na homet” - jest wyśmiewany.

homo homini lupus (człowiek człowiekowi wilkiem) - sentencja łacińska, często w formie tatuażu, która ma przestrzegać przed naiwnością, a zarazem odstraszać FRAJERÓW.

homont - też: HOMECIARZ - osobnik zbierający śmieci, godny pogardy.

hopstop - rozbój; „Z przedłużeniem ręki” - z bronią.

hotel - zob.: PUDŁO - więzienie.

huk - krzyk, podniesiony głos; „Brać na huki” - straszyć krzykiem, wymuszać coś przez krzyk.

hycel - zob: HOLOWNIK PSÓW - psycholog.

idiota - też: BAŁAMUT, PSYCHOPATA, WARIAT - psycholog lub lekarz psychiatra.

ignac - zob.: SMUTNIAK - ciemny chleb więzienny.

interes - zob.: WŁAM - kradzież z włamaniem; „Robić interesy” - trudnić się włamaniami.

iść - 1. Kraść; „Iść na zakupy” - kraść w sklepach, dokonywać włamań; „Iść na miasto” - kraść na otwartym terenie, np. uprawiać kradzież kieszonkową. 2. Dokonywać, robić coś; „Iść w zaparte” - nie przyznawać się, „Iść w ciemno” - ryzykować.

iza, izol, izolata - 1. Izba chorych (izolatka). 2. Zob.: KABARYNA - cela izolacyjna.

jadzia - szubienica.

jaga - deska z łóżka więziennego.

jagodzianka - zob.: BRYNTKA - denaturat używany jako napój.

„Jak jest u was?” - zapytanie symboliczne, rozróżniające; poprawna odpowiedź: GIT! pozwala rozpoznać GIT-CZŁOWIEKA, FEST! - FESTA, inne - FRAJERÓW.

jarać - palić tytoń; „Kopsnij żaru, zarajamy szlugów” - podaj (poślij) ogień, zapalimy papierosy.

jareccy, jarzy - rodzice.

jarecka, jara - matka.

jarecki, jary - ojciec.

jarki, jarmułki - zob.: ŻARKI - zapałki.

jarunek - też: POJARKA - palenie, wszystko, co jest potrzebne do palenia tytoniu; „U nas pod celą przekręt z (po)jarunkiem”- w naszej celi nie ma co (za)palić.

jaskółka - 1. Też: KOREA, TAJWAN, WIERCHÓWA - najwyższe łóżko w zestawie trzypoziomowym, (zob. też: PARTER, PÓŁA, SIANKO, SZUFLADA). 2. „Herb” więzienia w Iławie. 3. Nazwa symbolu wolności i ucieczki, częsty motyw tatuażu.

jatagan - zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

jebać - zob.: WALIĆ - odbywać akt płciowy.

jebany - słowo symboliczne mające znaczenie poniżające. Obraźliwe określenie osoby zdegradowanej. Wraz z innymi BLUZGAMI składa się na WIĄCHĘ. Dosłownie oznacza, że ktoś był obiektem stosunku homoseksualnego, został PRZECWELONY: „W styję jebany i w szamot!” - był obiektem homoseksualnego stosunku analnego i oralnego.

jechać - słowo wieloznaczne, oznaczające wykonywanie różnych czynności, rozróżnia je się w kontekście; „Jechać komuś równo” - ubliżać, degradować więźnia w hierarchii; „Jechać świra” - symulować zaburzenia psychiczne; „Jechać grypsem” - mówić gwarą; „Jechać grabką” i „Jechać chabetą” - onanizować się; „Jechać po kimś” - prześladować kogoś; „Jechać na ostro” - dokonać poważnego samouszkodzenia w postaci pocięć ciała lub połknięcia ostrych przedmiotów; „Jechać po strunach” - dokonać pocięcia żył; „Jechać z koksem” - onanizować się.

jedynka - cela jednosobowa, karna; w więzieniach przestrzegana jest zasada podyktowana wymogami bezpieczeństwa, że w celi powinny przebywać ze sobą nie mniej niż trzy osoby, ale oczywiście nie może to dotyczyć cel izolacyjnych, które zresztą i tak są pod wzmożoną kontrolą personelu.

jemioła - zob.: CZAJ - herbata.

jorgnąć się - 1. Też: KUPIĆ, TROPNĄĆ SIĘ - zorientować się, spostrzec się; „Ani się nie jorgnął, jak poleciał do samary” - nawet nie zorientował się, kiedy już został zdegradowany do dna hierarchii socjalnej. 2. Zob.: HAJTNĄĆ SIĘ - powiesić się: „Jorgnąć się na linę”.

jucht - kradzież; „Juchcić w krawiectwie” - dokonywać kradzieży kieszonkowych.

judasz - wizjer z szybką i metalową, ruchomą klapką w drzwiach celi; służy do dyskretnego kontrolowania celi przez oddziałowego.

julać - oddawać mocz.

kabaret - zob.: KABARYNA - cela izolacyjna.

kabaryna - też: BOKS, BUNKIER, CIEMNA, DECHY, DOŁEK, DZIUPLA, IZA, IZOL, IZOLATKA, KABARET, KACET, KACIAPA, KOMORA, PIEKIEŁKO, SAMOTNIA, SOLO, SOLÓWKA, SZAFA - cela „dyscyplinarna”, izolacyjna, miejsce odbywania kary regulaminowej połączonej ze wzmożonym rygorem, pozbawieniem niektórych uprawnień, ograniczeniem kontaktów z innymi, ściśle kontrolowana, o zmniejszonym zakresie wygód. Karę izolacyjną wymierza się za najpoważniejsze wykroczenia. W kodeksie norm grypserskich istnieje nakaz wspomagania członków grupy odbywających karę izolacyjną np. przez przemyt papierosów.

kabel - 1. Zob.: KAPUŚ - donosiciel. 2. Zob.: KINDYBAŁ - członek męski; „Targać kabel” - dokonywać oralnego stosunku seksualnego (zob.: DRUT).

kablować - zob.: KAPOWAĆ - donosić.

kacet - zob.: KABARYNA - cela izolacyjna.

kaciapa - zob.: KABARYNA - cela izolacyjna.

kaes - zob.: KRAWAT - kara śmierci (od zniekształconego skrótu k.s.), w piśmie stosowana jako K.S.

kaesiarnia - cela w niektórych więzieniach, przeznaczona do wykonywania kary śmierci.

kajfus - zob.: KALIFAKTOR - więzień będący pomocnikiem personelu, porządkowy.

kajuta - zob.: CELKA - cela więzienna.

kakao - 1. Zob. KREM - kał. 2. Zob.: STYJA - odbytnica.

kalendarz - też: ZEGAR - 1. Miara pobytu w więzieniu równa jednemu rokowi; „Odgibać dwa kalendarze” - odbyć dwa lata kary więzienia. 2. Śmierć; „Stuknąć (kopnąć, strzelić, walnąć) w kalendarz” - umrzeć (zob. też: RAMKI). 3. Zob. KARUZELA - dożywotnie więzienie.

kalifaktor - też: KAJFUS, PERONOWY, REJONOWY - więzień pełniący funkcję pomocnika personelu, porządkowy, roznosiciel posiłków od celi do celi, dbający o czystość korytarza i pomieszczeń ogólnych.

kalka - zob. WZOREK - tatuaż; nazwa pochodzi od używania kalki maszynowej jako barwnika (zob.: OLEJEK) do tatuaży (zob.: DZIARGANIE).

kamionka - więzienie w Kamiennej Górze.

kanał - żyła; „Walnąć w kanał” - wstrzyknąć do żyły bakterie. Jest to rodzaj samoagresji zmierzający do wywołania stanu zapalnego.

kanioła,

kaniołka - czapka, element stroju więźnia.

kapa - zob.: PIZDA - kobiecy narząd płciowy.

kaplica - 1. Też: KREWA, NIEFART - niepomyślny obrót, przegrana sprawa, pechowe zakończenie wydarzenia; „Frajer się jorgnął - i kaplica!” - ofiara przestępstwa spostrzegła się - i wpadłem!; „Kaplica - mana poszła w ORMO” - nieszczęście (koniec miłości) - dziewczyna mnie zdradziła. 2. Zob.: KRAWAT - kara śmierci.

kapować - 1. Też: CHLAĆ, DAWAĆ, KABLOWAĆ, KLEPAĆ, LATAĆ, PLUĆ DO UCHA, PODSRYWAĆ, SPRZEDAWAĆ, SYPAĆ, SZKODZIĆ, ŻENIĆ, ŻREĆ - informować personel więzienia, policję, przedstawicieli władzy, FRAJERÓW o tym, co się dzieje w grupie grypserskiej, kolaborować, skarżyć (się), donosić. Jest to jedno z kluczowych słów podkultury oznaczające najcięższy „grzech”. Złamanie normy zakazu kapowania karane jest przez grupę grypserską zawsze degradacją do dna hierarchii (zob.: PRZECWELENIE) i nie ma znaczenia, czy winowajca jest członkiem grupy, czy też FRAJEREM. Jest to jedna z dwóch norm podstawowych, decydujących o istnieniu zjawiska podkultury grypserskiej (obok zakazu oddawania się w stosunku homoseksualnym). W historii GRYPSERKI istniały - poza okresami rozkwitu - także okresy regresu, kryzysy i chwile bliskie upadku, kiedy zanikały różne istotne przejawy aktywności organizacji grypserskiej. Jako ostatnie pozostawały zawsze dwie wyżej wymienione normy kodeksowe. Bez zakazu kapowania podkultura grypserska nie może istnieć. Norma ta wskazuje wroga zewnętrznego i przez to uzasadnia sens istnienia ugrupowania grypserskiego jako organizacji walki i przetrwania. Jedna z popularnych GIEREK grypserskich polega na odwoływaniu się do rozpowszechnionego w różnych środowiskach znaczenia słowa „kapować” jako: rozumieć, pojąć, orientować się; nowicjuszowi tłumaczy się coś, a na zakończenie zadaje się mimochodem pytanie: „kapujesz?”. Jeśli ofiara zabawy potwierdzi, to staje się obiektem żartów i prześmiewisk, gdyż publicznie sam przyznał, że jest KAPUSIEM. 2. Patrzeć, obserwować, podglądać; „Łysy kapuje” - dosłownie: księżyc podgląda - księżycowa noc.

kapucyn - zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

kapuś - też: CHLEJUS, KABEL, KAPUSTA, KURWA, LEGAWIEC, RADAROWIEC, SZMATA, TUFTA, UCHO, UCHOL, ZARAZA, ZAUSZNIK - donosiciel, więzień współpracujący z personelem więzienia lub z policją, informator, konfident, zdrajca. Obok CWELA jest on więźniem zdegradowanym socjalnie do najniższego szczebla w hierarchii więziennej, jest obiektem prześladowań, szykan, znęcania się, okazywania pogardy, poniżenia, brutalności aż do pobić i gwałtów. Jako sprawca najpoważniejszego wykroczenia przeciwko normom kodeksu grypserskiego powinien ponieść - według GIT-LUDZI - najsurowszą karę, tj. PRZECWELENIE. Często jednak nie dochodzi do bezpośredniego, fizycznego zgwałcenia kapusia, gdyż jest chroniony przed prześladowcami przez personel. Ponadto oczywiście kapusiem może zostać jedynie zdekonspirowany donosiciel; do tej chwili jest pełnoprawnym członkiem grupy lub zwykłym współwięźniem.

kapusta - zob.: KAPUŚ - konfident, zdrajca, donosiciel.

karawan - zob.: SUKA - samochód transportujący więźniów.

kareta - zob.: SUKA - samochód transportujący więźniów.

karmaniarz - zob. DOLINIARZ - złodziej kieszonkowy.

karuzela - też: DOOKOŁA WOJTEK, DOŻYWOTKA, KALENDARZ, KOŁO, KÓŁKO, MARATON, NA OKRĄGŁO - dożywotnie więzienie.

kasiarz - 1. Specjalista znający się na wszelkich zamkach; „kasiarz dzienny” - rzemieślnik, legalny specjalista umiejący naprawić i otworzyć każdy zamek; „kasiarz nocny” - przestępca, włamywacz, złodziej umiejący pokonać każdy zamek. 2. Też: KASJER, PUDEŁKARZ, PUDLARZ - złodziej specjalizujący się w okradaniu kas pancernych.

kasjer - zob.: KASIARZ - złodziej specjalizujący się we włamaniach do kas pancernych.

kaszanka - pocięcie ciała połączone z obfitym krwawieniem (zob. też: CHLAST i DRAPANKA).

kasztan - zob.: AMERYKAN - nowicjusz w więzieniu lub kandydat do grupy grypserskiej.

kat - też: PIŁAT - 1. Sędzia; „Prorok krzyczał ćwiarę, ale kat dał lokomotywę” - prokurator żądał 25 lat, ale sędzia orzekł 12 lat. 2. Mściciel: „Kat katom” to popularna nazwa tatuażu symbolizującego zemstę GIT-CZŁOWIEKA wobec jego prześladowców, przedstawicieli prawa; jest to rysunek kata w kapturze, stojącego przy pieńku katowskim, z toporem w jednej ręce oraz uciętą broczącą głową w drugiej. Odmiana tego symbolu z uciętą głową dziewczyny jest wyobrażeniem zemsty za zdradę miłosną lub denuncjację.

katana - też: MATROSKA - kurtka, element stroju więziennego skazanych.

katorga - zob.: PUDŁO - więzienie.

katownia - zob.: PUDŁO - więzienie, areszt policyjny.

kazamaty - zob.: PUDŁO - więzienie.

kibel - też: DZBANEK, WARACHA - kubeł sanitarny; w starych, nieskanalizowanych więzieniach kibel służył za ubikację, wynosiło się go z celi co rano lub po przepełnieniu. Od tego określenia wziął także nazwę nowocześniejszy kącik sanitarny z muszlą oraz nowoczesna ubikacja (zob.: BARDACHA); „Iść na kibel” - pójść do ubikacji.

kiblować - zob: GAROWAĆ - przebywać w więzieniu.

kicha - 1. Zob.: PIZDA - pochwa, kobiecy narząd płciowy. 2. Zob. STYJA - odbytnica; „Grzać kichę”, „Dać w kichę” - odbyć stosunek płciowy (zob. też: WALIĆ).

kichawa - też: KUCHA, PURCHAWA - nos.

kiciarz - zob.: BAJERANT - kłamca (ten, kto „wstawia kit”).

kicior - 1. Zob.: BAJER - kłamstwo; „W kicior nawijać”, „Z kiciorem wyjeżdżać” - opowiadać kłamstwa, oszukiwać, wprowadzać w błąd. 2. Zob.: CYKOR - strach; „Kiciora obskoczyć”- przestraszyć się.

kiciorować - zob.: BASTOWAĆ - wypowiadać zaklęcie unieważniające symboliczną moc ZASTAWKI, tj. obelgi lub przysięgi.

kić - zob.: PUDŁO - więzienie.

kiep - też: NUDEL, PET, PIECZARKA - niedopałek papierosa.

kiepować - gasić papierosa.

kiepsko - też: KRZYWO, KULAWO, NIEFARTOWNIE - pechowo, niepomyślnie, źle, nieprawidłowo, fałszywie, ubogo; popularne określenie negatywnego stosunku do kogoś lub czegoś. W GRYPSIE nie używa się słowa: źle, jest to BLUZG (podobnie jak: dobrze), należy je zastąpić powyższymi wyrażeniami: „Kiepskie szlugi” - złej jakości papierosy, „Mieć kiepsko” - być w złej sytuacji.

kiepszczak - więzień odsunięty od grupy grypserkiej, najczęściej przejściowo, tj. do wyjaśnienia podejrzeń lub wątpliwości z nim związanych; także więzień zdegradowany w hierarchii socjalnej za wykroczenia mniejszej wagi, przez przypadek lub przez pomyłkę. Grupa odmawia kiepszczakom ważniejszych uprawnień (np. podania ręki na przywitanie, jedzenia przy wspólnym stole, dopuszczania do grupowych tajemnic), ale nie prześladuje ich. Ze stanu skiepszczenia można być awansowanym w hierarchii do poziomu „człowieczeństwa” poprzez PODNOSZENIE, natomiast w razie potwierdzenia zastrzeżeń kiepszczak jest degradowany do poziomu FRAJERÓW lub do dna hierarchii (zob.: PRZECWELENIE, zob. też: KRZYWOŚCI).

kierat - 1. Miejsce pracy w więzieniu. 2. Zob. SPACERNIK - plac spacerowy.

kieszonka,

kradzież kieszonkowa - rodzaj kradzieży polegający na zabieraniu przedmiotów, które ofiara ma bezpośrednio przy sobie: w kieszeniach, torebkach, teczkach, na rękach (zegarki, bransoletki), na ubraniu (broszki, odznaczenia), na szyi, uszach, włosach itd. (zob. też: DOLINA, KARMANIARZ, KRAWIEC, WYDRA).

kilo - też: LITRAŻ - rodzaj jednodaniowego posiłku więziennego, gęsta zupa z makaronem, ziemniakami, fasolą, grochem, jarzynami; nazwa pochodzi od pojemności wielkiej chochli, którą nabiera się około kilograma zupy z kotła do miski za jednym razem.

kima - 1. Spanie: „Walnąć w kimę”. 2. Zob.: SZLAM - noc; „Kima czarna, łysy nie kapuje” - ciemna noc, księżyc nie podgląda - żartobliwe określenie dobrych warunków do nocnej ROBOTY.

kimać - spać.

kimiarz - też: SZLAMIARZ - nocny złodziej; symbolem tatuowanym tej specjalności jest półksiężyc na dłoni pomiędzy kciukiem i palcem wskazującym.

kindybał - też: CHABETA, DRUT, DYSZEL, FLET, GRZECHOMIERZ, JATAGAN, KABEL, KAPUCYN, KITA, KNOT, KOBYŁA, KOLBA, KONIEC, KOŽ, LACHA, LASKA, ŁADNY, MAŁY, MĘSKI INTERES, NAGANIACZ, OGON, OGÓR, PALMA, PAN, PĘDZEL, POPYCHACZ, PUZON, PYTA, ŚLICZNY, WACEK, WAJCHA, WAŁ, ZAGANIACZ - członek męski; „Napad z kindybałem w ręku” - gwałt, zgwałcenie. Członek męski zajmuje wyjątkowe, szczególne miejsce w etosie podkultury grypserskiej w sensie zarówno symbolicznym, jak i dosłownym. Według kodeksu norm grypserskich nie wolno dotykać cudzego członka, nie wolno podawać ręki CZŁOWIEKOWI, jeśli nie umyło się jej po dotykaniu swojego członka. Degradacja socjalna odbywa się m. in. za pomocą użycia słów: „Kindybał ci w szamot” (zob.: WIĄCHA), za pomocą dotknięcia członkiem (zob.: PAROL), a w najokrutniejszej postaci za pomocą gwałtu zbiorowego (zob.: PRZECWELENIE).

kipisz - też: PRZENICOWANIE - przeszukanie celi przez funkcjonariuszy w celu znalezienia przedmiotów, których posiadanie jest zabronione.

kipnąć - zob.: KOPNĄĆ W KALENDARZ - umrzeć.

kirać,

kirzyć - też: GRZAĆ - pić, pić wódkę.

kisić ogóra - zob.: WALIĆ - odbywać akt płciowy (zob. też: KINDYBAŁ).

kiszkować - zob. WALIĆ - odbywać akt płciowy.

kit - zob.: BAJER - kłamstwo; „Kit wciskać”, „Z kitem lecieć” - opowiadać nieprawdziwe historie, bezpodstawnie przechwalać się, oszukiwać.

kita - 1. Zob.: KINDYBAŁ - członek męski. 2. Zob.: KOPNĄĆ W KALENDARZ - umrzeć: „Kitę odwalić”, „Kitę zdusić”.

kitrać - dostać się, wchodzić, chować - słowo o niejednoznacznej treści, zależnej od kontekstu. „Skitraj się!” - odejdź, oddal się, odczep się!; „Wkitrać się” - wpaść, zostać aresztowanym; „Wkitrać się pod celkę” - dostać się do celi; „Zakitrać graty” - ukryć narzędzia przestępstwa; „Nakitrać sobie” - 1. Nagromadzić coś, np. papierosy, zrobić zapas. 2. Zaszkodzić sobie w opinii grupy przez doprowadzenie do powstania szeregu zarzutów pod swoim adresem, stać się podejrzanym.

kiwać - zob.: GAROWAĆ - odbywać karę pozbawienia wolności.

kiwnąć - zob.: KOPNĄĆ W KALENDARZ - umrzeć.

klajniak - więzień niski, młody lub niedoświadczony.

klamka - 1. Też: GNAT, KOPYTO, MURZYNEK, MURZYN - pistolet. 2. Więzienie we Wrocławiu.

klamoty - zob.: GRATY - przybory i narzędzia złodziejskie.

klapa - przycisk dzwonka w celi sygnalizujący personelowi konieczność otwarcia drzwi celi; „Siadać na klapę” - dzwonić po oddziałowego; jest to czynność szczególna, grupa grypserska każdorazowo dokładnie analizuje taką potrzebę. Nieuzasadnione „siadanie na klapę” jest traktowane jako próba KAPOWANIA ze wszystkimi konsekwencjami.

klaps - uderzenie, pobicie; „Dostać klapsa” - zostać dotkliwie pobitym, „Wypłacić klapsa” - uderzyć otwartą dłonią w twarz.

klatka - 1. Zob.: PUDŁO - więzienie. 2. Zob.: CELKA - Cela więzienna. 3. Zob.: TYGRYSÓWKA - specjalna cela dyscyplinarna, szczególnie cela oddziału izolacyjnego, której wejście zabezpieczone jest kratami lub siatką zabezpieczającą (zob. też: KABARET). 4. Zob.: SPACERNIK - mały plac spacerowy, np. zbudowany na dachu budynku więziennego, otoczony murami, przykryty od góry kratą i siatką.

klawiatura - też: FORTEPIAN, HARMONIA, PIANINO - służba więzienna.

klawisz - też: CZERWONY PAJĄK, GACEK, GAD, KURWA, KRUK, MENDA, OPRAWCA, PIES ŁAŽCUCHOWY, PIES NA SMYCZY - funkcjonariusz służby więziennej; wszystkie te określenia mają albo zdecydowanie wrogie albo pogardliwe znaczenie, stąd funkcjonariusze często unikają stosowania słowa klawisz (np. w instrumentach muzycznych) zastępując je innym: przycisk.

klawo,

klawośnie - dobrze, w porządku, pomyślnie, zadowalająco - jedno z uniwersalnych słów stosowanych na określenie pozytywnego stosunku do czegoś; „Klawy koleś” - dobry przyjaciel; „Klawy szamunek” - smaczne, dobre jedzenie; „Wkitrać się na klawo” - wpaść, dostać się do więzienia na dobre (na dłużej, nieodwołalnie); (zob. też: GIT).

klekot - zob.: STUKANKA - alfabet stukany.

kleks - hańbiące piętno, zła opinia o więźniu w oczach grupy grypserskiej, plama na honorze, uogólniony negatywny stosunek GIT-LUDZI do kogoś; „Mieć kleksa” - być zaliczanym do FRAJERÓW, narazić się grupie grypserskiej.

klepać - 1. Onanizować się: „Klepnąć chabetę”. 2. Przyłączać; „Doklepać do grandy” - dobrać wspólnika przestępstwa albo wejść w skład grupy przestępczej. 3. Bić; „Klepnąć” - uderzyć, pobić. 4. Zob.: GAROWAĆ - przebywać w więzieniu; „Wyklepać lokomotywę” - wyjść na wolność po odbyciu kary 12 lat więzienia. 5. Zob.: KAPOWAĆ; „Doklepać kogoś” - spowodować dołączenie kogoś do kręgu podejrzanych w toczącej się sprawie.

klęczki - więzienie we Wrocławiu (przy ulicy Klęczkowskiej); „Leżeć na klęczkach”- przebywać we wrocławskim więzieniu.

klient - też: BUC, HOŁOTA, PACAN, PACJENT, PAJAC - ofiara (przestępstwa, pobicia, prześladowania).

kłapacz - zob.: PAPUGA - adwokat.

kłuć - zob.: DZIARGAĆ - tatuować.

kmina - 1. Język złodziejski, szczególnie przedwojenna gwara złodziei lwowskich, tzw. blatna muzyka (zob. BLATNY). 2. Nowy język stworzony przez przywódców podkultury grypserskiej na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ze względu na częściową dekonspirację GRYPSU, który jednak ostatecznie nie przyjął się. 3. Ogólna nazwa gwar przestępczych i więziennych; „Dziachać kminą”, „Kminić” - mówić gwarą podkultury.

knot - 1. Prymitywny palnik wykonany w celi z puszki od konserw, tłuszczu i knota, służący do grzania wody na herbatę (zob. też: CZAJ). 2. Zob.: KINDYBAŁ - członek męski; „Knota komuś zadać” - potraktować kogoś jako obiekt stosunku płciowego, zgwałcić kogoś, PRZECWELIĆ.

kobyła - zob.: CHABETA - 1. Członek męski. 2. Środek komunikacji więziennej za pomocą sznurka.

kochać się - słowo zakazane, nie ma odpowiednika w gwarze (zob. też: BLUZG).

kochanica - też: CIOTKA - kaloryfer z żeberkami (często ze złożonym kawałkiem słoniny) służący jako narzędzie do onanizowania się.

kochany - zob.: CWEL - 1. Więzień z najniższego szczebla w hierarchii więziennej. 2. Obelga (zob.: BLUZG).

kocioł - 1. Zob.: SAMARA - brzuch; „Zaprawić na kocioł” - dokonać samoagresji w postaci połknięcia ostrego, niebezpiecznego przedmiotu. 2. Zob.: SZAMKARNIA - kuchnia. 3. Zob.: ZADYMA - awantura, bójka, zamieszanie.

kocówa,

kocka, kocówka - pobicie, zazwyczaj w nocy, przez współmieszkańców celi po uprzednim nakryciu ofiary kocem, aby nie mógł on widzieć sprawców; stosowane jako kara za przekroczenie normy kodeksu grypserskiego albo jako rozrywka.

kogut - zob.: ZWYŻKA - wysoki posterunek obserwacyjny na obrzeżu więzienia.

kojfnąć - zob.: KOPNĄĆ W KALENDARZ - umrzeć.

kojo - też: TRAMWAJ - łóżko, prycza więzienna.

kolba - zob.: KINDYBAŁ - członek męski, „Grzać kolbę” - onanizować się, odbywać stosunek płciowy.

kolega - obraźliwe określenie - zamiast tego dopuszczalne jest określenie: KOLEŚ, KOLEŻKA (zob. też: BLUZG).

kolekcjoner - nazwa tatuażu wyobrażającego głowy i postaci kobiet w dużej ilości, często skopiowanych ze zdjęć i reprodukcji; symbolizuje ponadprzeciętną skłonność do zdobywania kobiet.

koleś - kolega.

koleżka - kolega.

kolki - też: SZYDŁO, ZADRA - najczęściej dwie igły powiązane ze sobą nitką i umocowane w kawałku drewna albo kilka zapałek, stanowiące przyrząd do tatuowania ciała.

kolor - 1. Kolory - też: SZTORY - karty do gry. 2. Zob.: OLEJEK - barwnik do tatuaży.

kołchoz - zakład pracy na terenie więzienia, hala produkcyjna, warsztaty przywięzienne; miejsce pracy.

koło, kółko - zob.: KARUZELA - dożywotnie więzienie; „Gibać na kółko” - odbywać karę dożywotniego więzienia.

kołować - też: KOMBINOWAĆ - załatwić, zdobyć nielegalnie, wyłudzić, ukraść; „Kołować czaju” - przemycać herbatę.

kołowrót - 1. Pojęcie umowne; „Z kołowrotem” - zwrot symboliczny, element w grze słownej mającej wykazać, który z dwóch rozmówców jest lepszy w odwracaniu obelgi do rozmówcy, tj. kiciorowaniu (zob.: KICIOROWAĆ). Np. „Jesteś za mały” - to obelga (MAŁY oznacza członka męskiego). Aby ją unieważnić i skierować do wypowiadającego, można użyć zaklęcia: „Ze zwrotem” - wówczas GRYPSUJĄCY uważają, że obelga dotyczy pierwszego z rozmówców. Ale i on ma słowną możliwość ponownego oczyszczenia się i skierowania obelgi do rozmówcy: „Z abarotem!”. Kolejnymi odzywkami w tej honorowej rozgrywce mogą być: „Z odwrotem”, „z kołowrotem”, „z wywrotem”, „ze stukotem”, „z partagosem” itd., aż wreszcie może paść groźba: „i z łomotem”, co oznacza ewentualność pobicia w razie kontynuowania rozgrywki. 2. Zob.: SPACERNIK - plac spacerowy.

komarować - 1. Spać, leżeć bezczynnie, leniuchować (zob. też: KIMAĆ). 2. Zob.: GAROWAĆ - przebywać w więzieniu.

kombajn - ostrzyżenie.

kombinacja - zob.: FARMAZON - oszustwo, przestępstwo dokonane za pomocą wprowadzenia kogoś w błąd.

kombinować - zob.: KOŁOWAĆ - walczyć o swoje korzyści nawet kosztem innych więźniów.

komnata - zob.: CELKA - cela więzienna.

komora - zob.: KABARYNA - cela izolacyjna.

koniec - 1. Słowo zakazane. BLUZG, zamiast niego należy używać wyrażeń: KRANIEC, KRAŽCÓWKA, OPOREK; „Koniec to się w portkach nosi” (zob. też: KRAŽCOWAĆ). 2. Zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

kontyngent - zwyczaj wspomagania członków grupy grypserskiej, którzy z braku pracy przeżywają niedostatek dóbr (jedzenia, papierosów, herbaty) przez pracujących kolegów, także wspomaganie więźniów odbywających karę izolacyjną; obyczaj obecnie w zaniku.

koń - zob.: CHABETA - 1. Przyrząd do nielegalnego przekazywania przesyłek przez okno cel. 2. Zob. KINDYBAŁ - członek męski.

kop - zob.: PRZECWELENIE - zdegradowanie; „Dostać kopa” - zostać ukaranym zdegradowaniem w hierarchii grypserskiej. (Zob. też: PRZECWELIĆ).

kopać glinę - zob. WALIĆ - odgrywać dominującą, „męską” rolę w stosunku homoseksualnym (zob. też: ZDUN).

koperek - też: SZCZYPIOREK - kobiece włosy łonowe. Przesyłany w listach i grypsach, najczęściej od więźniarek do więźniów przebywających w tym samym więzieniu, jest obiektem pożądania i środkiem pobudzenia seksualnego.

kopiejka - zob.: STYJA - odbytnica; „Sadzić w kopiejkę” - odbywać stosunek homoseksualny.

kopnąć (strzelić, uderzyć, walnąć) w kalendarz - też: KIPNĄĆ, KIWNĄĆ, KOJFNĄĆ, ODWALIĆ (albo ZDUSIĆ) KITĘ - umrzeć, stracić życie.

kopsnąć,

podkopsać - dać, podać, dostarczyć, przesłać, przemycić; „Podkopsajcie szlugów, mam bankowy cynk, że jareccy kopsnęli mi rakietę, to wam odkopsam niedługo” - pożyczcie papierosy, mam pewną informację, że rodzice wysłali mi paczkę, to wam oddam niedługo; „Nie kopsa się wity frajerom” - nie podaje się ręki osobom spoza grupy grypserskiej; „Kopsnij styi” - oddaj się homoseksualnie; ubliżające zawołanie, stosowane często wobec CWELI jako jedna z szykan.

kopytkarz - też: SKAKANIEC, PAJAC - 1. Więzień, przeważnie młodociany, skłonny do dokonywania licznych przekroczeń regulaminowych i porządkowych nawet bez celu, zachowujący się prowokacyjnie, wywołujący awantury i bójki z błahych powodów, w imię obrony zasad GRYPSERKI. Często jest wykorzystywany przez MĄCICIELI i CHARAKTERNIAKÓW do realizacji intryg, wyświetlania AFER, wymierzania kar podwładnym i wywoływania ZADYM (zob. też: PAJAC). 2. Członek ugrupowania podkultury więziennej w regionie łódzkim; oznaczający się bardziej rygorystycznym i agresywniejszym stosowaniem zasad GRYPSERKI niż inne ugrupowania grypserskie (zob. też: KOPYTO).

kopyto - 1. Łódzka odmiana podkultury grypserskiej, której zasady charakteryzuje bardziej ortodoksyjne nastawienie do przestrzegania celów i norm oraz wyższy poziom agresji niż w innych ugrupowaniach. 2. Uderzenie pięścią; „Mieć kopyto” - dysponować ponadprzeciętną siłą ciosu. 3. Zob.: KLAMKA - pistolet.

kor - zob.: PRZECWELENIE - kara grupowa, zdegradowanie; „Dostać kora” - dosłownie: być obiektem stosunku homoseksualnego (zwrot pochodzi od skojarzenia z wkładaniem korka do butelki), w przenośni: być zdegradowanym w hierarchii grypserskiej.

koraliki - owalne końcówki zabezpieczające na przyrządach służących do dokonywania POŁYKÓW; celem jest osiągnięcie fałszywej diagnozy lekarskiej. Koraliki nie ujawniają się na zdjęciu rentgenowskim (są wykonane np. z chleba, plastyku, taśmy klejącej), przez co uwiązana na nitce do zęba, pozostająca np. w przełyku KOTWICA na zdjęciu rentgenowskim sprawia wrażenie wbitej w ścianki przełyku. Powoduje to skierowanie więźnia na operację i chwilową odmianę więziennej monotonii.

korea - zob.: JASKÓŁKA - górna prycza (zob. też: PARTER, PÓŁA, SIANKO, SZUFLADA).

korkować - zob.: WALIĆ - odbywać stosunek płciowy.

kormorany - konkurencyjne wobec grypserskiego ugrupowanie podkultury więziennej, działające w Sztumie w latach siedemdziesiątych.

korona - nazwa wzoru tatuażu: 1. Znak przynależności do organizacji grypserskiej (umieszczony na piersi). 2. Na głowie węża lub nad mieczem: znak zemsty dokonanej (umieszczony na przedramieniu, na ramieniu).

kosa - też: PIÓRO, PIÓRKO, ZADRA - sztylet, nóż, scyzoryk; „Kosę ożenić komuś” - zadać komuś cios nożem.

kosić - 1. Zbierać, zarabiać, powiększać zasoby własne; „Kosić szmal” - wzbogacać się finansowo. 2. Wygrywać rywalizację, być lepszym od innych; „Kosić celkę na wity” - pokonywać współmieszkańców w celi w składaniu się na ręce. 3. Doprowadzić kogoś do utraty świadomości, powalić kogoś; „Skosiła go hara” - upił się do nieprzytomności. 4. Używać noża w walce i w trakcie dokonywania przestępstw.

kostecki - 1. Śmierć. 2. Zob.: KRAWAT - kara śmierci; „Kostecki do kogoś przyśmigał” - dosłownie: śmierć do kogoś przyszła, zmarł (zob. też: ODWALIĆ KITĘ).

kostka - ubranie mieszkańców celi ułożone w ściśle określony sposób. Po apelu wieczornym „wystawia się kostkę” poza celę, na korytarz. Jest to element systemu bezpieczeństwa wewnątrzwięziennego, mający na celu zapobieganie m. in. ucieczkom.

kotki - nazwa grupy wzorów tatuaży: 1. Na kostkach nóg - symbolizujące umiejętność cichego i bezśladowego poruszania się „na robocie” - w trakcie dokonywania przestępstwa. 2. Na sutkach piersi - symbol lesbijki (dotyczy podkultury więziennej kobiet); (zob. też: ŚMIESZKI).

kotlet - zob.: SCHAB - śledź jako danie obiadowe.

kotwica - 1. Przyrząd z drutu o zaostrzonych, sprężynujących końcówkach, służący do dokonywania samouszkodzeń w formie połyków. „Zaprawić kotwicę” można „na ostro” - tj. spowodować wbicie jej ostrzy w ścianki przewodu pokarmowego, lub „na bałach” - z końcówkami zakończonymi za pomocą chleba, plastyku itd. i umieszczoną w określonym miejscu przewodu pokarmowego na odmierzonym sznureczku uwiązanym do zęba. 2. Nazwa tatuażu - symbolu złodzieja specjalizującego się w kradzieży „na wydrę” - w formie wyrywania toreb, teczek itd. z rąk ofiary (zob. też: WYDRA).

kółka - zob.: WÓZEK - samochód, pojazd komunikacji miejskiej (autobus, tramwaj); „Robić (latać, chodzić, śmigać) na kółkach” - kraść samochody lub dopuszczać się kradzieży kieszonkowych w autobusach i tramwajach.

kółkarz - zob.: WÓZKARZ - złodziej specjalizujący się w kradzieży samochodów lub w pojazdach.

kraniec - też: KRAŽCÓWKA, OPOREK - 1. Koniec. Używanie słowa „koniec” jest zakazane w GRYPSIE jako BLUZG. 2. Niezbędna część wyrażenia grypserskiego, nadająca zwrotom obelżywym sens obojętny i ozdobny; „Człowiek do człowieka bankowo krańcuje” - członek organizacji grypserskiej musi używać krańcówek zwracając się do kolegi. Np. „Kopsnij kurwa szluga” oznaczałoby, że wypowiadający ten zwrot uważa rozmówcę za CWELA lub KAPUSIA, a więc byłaby to obelga najdotkliwsza. Ten sam zwrot z krańcówką, np. „Kopsnij kurwa twoja mać szluga” nie jest obraźliwy w najmniejszym stopniu. Krańcówki bywają rozwinięte do kilkunastu i więcej słów jako wyraz dosadności wypowiedzi i zdobnictwa leksykalnego. 3. Też: OGON, RESZTÓWKA - końcówka kary, ostatnie dni w więzieniu.

krańcować - 1. Kończyć. 2. Szczytować, mieć wytrysk nasienia. 3. Ozdabiać wypowiedzi ozdobnymi, wulgarnymi zwrotami.

krańcówka - zob. KRANIEC - koniec.

krawat - też: CZAPA, CZAPAJEW, HAK, KAES, KAPLICA, KOSTECKI, KRZESŁO, LINA, MOGIŁA, PĘTLA, PIASECKI, POWRÓZ, SMYCZA, SZNUR, WIESZAK - kara śmierci.

krawiec - zob.: DOLINIARZ - złodziej kieszonkowy specjalizujący się w rozcinaniu ubrań i torebek ofiar żyletką lub innym ostrzem w celu wydobycia z nich wartościowych przedmiotów; „Krawiec szyje doliny hołocie” - złodziej rozpruwa i okrada kieszenie ofiarom.

krem - też: KAKAO - kał; posmarowanie nim kogoś stanowi symboliczne poniżenie i degradację w hierarchii (zob. też: PRZECWELENIE).

krempel - kręgosłup (zob. też: SZKATUŁA).

kret,

kreter - złodziej specjalizujący się w okradaniu piwnic.

krewa - zob.: KAPLICA - niepomyślna sytuacja, nieudane przestępstwo, nieszczęście.

kręcić - 1. Handlować, sprzedawać; „Kręcić czajem” - handlować herbatą. 2. Wytwarzać, produkować; „Kręcić fajans”- wytwarzać wyroby ozdobne i pamiątkarskie, przeznaczone na sprzedaż lub na podarunki. 3. Pracować; „Moje gały od patrzenia - twoje wity od kręcenia” - ja doglądam, ty pracujesz.

kroić - kraść; „Krawiec kroi katany” - złodziej okrada kurtki (zob. też: SZYĆ).

kropidło - zob.: LOLA - szczotka do mycia ubikacji, która służy do poniżania i degradowania współwięźniów (zob.: PRZECWELENIE).

kropka - nazwa rozpowszechnionego wśród członków grup podkultury więziennej tatuażu symbolicznego; w zależności od miejsca położenia na ciele kropka przyjmuje różne treści i związane z nimi nazwy: 1. Obok lewego oka (CYNKÓWKA) - GIT CZŁOWIEK, GRYPSUJĄCY - symbol przynależności do grupy grypserskiej. 2. W okolicy nosa, ucha, prawego oka - CWEL - więzień zdegradowany do dna hierarchii, szykanowany; tatuaż ten wykonywany jest przemocą. 3. Pomiędzy brwiami, na czole - ŚWIR - więzień specjalizujący się w symulowaniu zaburzeń psychicznych. 4. Na obu powiekach - ŚPIOSZKI - symbol czujności, nawet we śnie. 5. Pięć kropek, najczęściej pod lewym okiem (ułożonych jak w kostce do gry) - symbol CZŁOWIEKA sprawdzonego przez organizację pięciokrotnie, niezłomnego; kropki te można połączyć linią krzywą w kształcie litery S. 6. Poniżej ust, niekiedy po wewnętrznej stronie wargi lub na języku - PATELMISTRZ - symbol specjalizacji w spełnianiu wobec partnerek usług miłości francuskiej. 7. Na dłoni, najczęściej prawej, pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym, po stronie wierzchniej - złodziej; z półksiężycem - złodziej nocny; z kotwicą - złodziej specjalizujący się w wyrywaniu torebek, teczek itp. z rąk ofiar; z przekreślonym kluczem - włamywacz; ze strzałką lub sercem przebitym strzałką - złodziej kieszonkowy. 8. Na palcach rąk (tatuaż typowy dla byłych podopiecznych zakładów poprawczych) - liczba lat pozbawienia wolności. 9. W rysunku serca przebitego dwoma sztyletami - człowiek do wynajęcia. 10. Na grdyce - pijak, osobnik wynajmujący się do różnych przestępstw za alkohol. 11. W podkulturze kobiet: po lewej stronie ust - lesbijka; na wewnętrznej stronie wargi, pod nosem i na prawej piersi - specjalistka w zakresie miłości francuskiej („mineciara”); na lewej piersi - skłonność do pieszczot; na brodzie - specjalistka w zakresie całowania dziewcząt; na lewej stronie uda - skłonność do częstego współżycia seksualnego; na wzgórku łonowym, na wargach sromowych - liczba kontaktów seksualnych. 12. Linia prosta utworzona z trzech kropek - symbol sutenera (zob. też: ALFONS).

królewski sznit (albo

sznyt) - blizna po szczególnej samoagresji polegającej na jednym cięciu wzdłuż całej długości ciała - od czubka głowy, poprzez twarz, klatkę piersiową, brzuch i nogę do czubka dużego palca (zob. też: CHLAST).

królikarz - więzień odbywający karę za kradzieże drobnego żywego inwentarza.

królowa Bona - duży młotek drewniany służący oddziałowemu do rutynowego opukiwania krat w celach w celu wykrycia pęknięć lub przecięć.

kruk - 1. Ksiądz, kapelan. 2. Zob.: KLAWISZ - funkcjonariusz służby więziennej.

kryzys - zob.: PRZEKRĘT - trudna sytuacja materialna w celi.

krzesło - zob.: KRAWAT - kara śmierci.

krzykacz - zob.: PAPUGA - adwokat.

krzywo - zob: KIEPSKO - źle, niedobrze, pechowo, niepomyślnie, fatalnie; ogólny wyraz negatywnego stosunku do czegoś lub kogoś: „Krzywo, u nas przekręt” - źle, mamy sytuację kryzysową; „Krzywo komuś żarło w kolorkach” - miał pecha w grze karcianej.

krzywości - wątpliwości, niepewność, pretensje; „Mieć krzywości” - znaleźć się na szczeblu pośrednim w hierarchii pomiędzy uczestnictwem w grupie grypserskiej a „skiepszczeniem” (zob.: KIEPSZCZAK). „Mieć krzywości do kogoś” - mieć do kogoś osobiste zastrzeżenia lub urazy (zob.: WYSTAWKA).

krzyż - 1. Popularna nazwa tatuażu symbolizującego cierpienie i męczeństwo. 2. Krzyż inżynierski - odmiana SZNYTU w formie dwóch skrzyżowanych blizn na piersiach.

krzyżak - 1. Przyrząd z drutu o czterech zaostrzonych ramionach służący do „połyków na ostro”. 2. Kryptonim więzienia w Sztumie.

księżyc - nazwa tatuażu przestępczego na dłoni, oznaczającego złodzieja nocnego (zob. też: KIMIARZ).

ksywa - też: MIANKO - pseudonim.

kucha - zob.: KICHAWA - nos

kuć - zob.: DZIARGAĆ - tatuować.

kufa - 1. Nos. 2. Zob.: FACJATA - twarz.

kukuła - zob.: PIZDA - żeński narząd płciowy.

kulawo - zob.: KIEPSKO - pechowo, niepomyślnie, źle.

kumać - rozumieć.

kupić - 1. Ukraść. 2. Przejąć, uznać za swoje; „Kupić gierkę” - włączyć grę towarzyską do swojego repertuaru; dotyczy też dowcipów, pomysłów, powiedzeń itd. 3. Zob.: JORGNĄĆ SIĘ - pojąć, zrozumieć, zorientować się; „Trukałem mu i trukałem, aż kupił wszystko bankowo” - tłumaczyłem mu i tłumaczyłem, aż wszystko zrozumiał na pewno; „Kupić kogoś” - przejrzeć jego zamiary.

kurier - też: EMISARIUSZ - wysłannik grupy z jednego więzienia do drugiego w celu wyjaśnienia lub załatwienia ważnej sprawy; najczęściej stosowanymi środkami wymuszającymi na personelu przetransportowanie kuriera są: samoagresja i przyznawanie się do popełnienia przestępstw, których sprawcy są nieznani.

kurwa - 1. Zob.: PIES - policjant. 2. Zob.: KLAWISZ - funkcjonariusz służby więziennej. 3. Zob.: KAPUŚ, CWEL - więzień z najniższego szczebla w hierarchii podkultury. 4. Zob.: FRAJER - osoba spoza grupy grypserskiej. 5. Zob.: BLUZG - słowo obraźliwe, nie wolno używać tego słowa bez uzupełnienia go KRAŽCÓWKĄ: „Sie masz kurwa!”- byłby to zwrot obelżywy, prowokujący bójkę. „Sie masz kurwa twoja mać w styję jebana” - jest zwrotem przyjaznym, towarzyską, barwną uprzejmością.

kurzowy - więzień porządkowy, dyżurny celi.

kwadrat - 1. Mieszkanie. 2. Pawilon, budynek więzienny. 3. Zob.: CELKA - cela więzienna.

kwity - akta, dokumenty.

lacha, laska - zob.: KINDYBAŁ - członek męski; „Lachę obciągnąć” - być obiektem oralnego stosunku płciowego; „Laskę polerować” - onanizować siebie lub kogoś.

lagier - 1. Sperma; „Zlagrowane kojo” - łóżko poplamione spermą. 2. Lagier - zob.: PUDŁO - więzienie.

latacz - więzień dużurny.

latać - 1. Kraść. 2. „Latać w chabetę” - onanizować się. 3. „Latać w tabor” - być transportowanym do innego więzienia. 4. „Latać (iść) w zaparte” - nie przyznawać się. 5. „Latać po strunach” - ciąć żyły (samoagresja); „Latać na ostro” - dokonywać poważniejszego samouszkodzenia. 6. Nie przejmować się, lekceważyć; „Lata mi to” - jest mi to obojętne. 7. Zob.: KAPOWAĆ - donosić, kolaborować.

legawiec - zob.: KAPUŚ - donosiciel, kolaborant.

lejwoda - zob.: HOLOWNIK PSÓW - psycholog.

lelija,

lelijka - w podkulturze więziennej kobiet - lesbijka.

letkiewicz - złodziej specjalizujący się w okradaniu mieszkań.

lewar - przyrząd służący złodziejom-włamywaczom do wypychania otworów w stropach lub ścianach, rozginania krat, sztab itp.

lewus - więzień niepewny, niegodny zaufania albo podszywający się pod kogoś innego.

lewy - nieprawdziwy, niepewny, niegodny zaufania; „Lewy pinkiel” - niesłuszne, nieprawdziwe doniesienie na kogoś; „Lewy człowiek” - FRAJER podszywający się pod członka organizacji grypserskiej; „Lewe białko” - fałszywe dokumenty.

leżeć - zob.: GAROWAĆ - przebywać w więzieniu; „Leżeć na klęczkach” - przebywać w więzieniu we Wrocławiu (przy ul. Klęczkowskiej).

likier - wódka; „Likier na kościach” - denaturat.

lina - 1. Sznur; „Targnąć się na linę”- dokonać samobójstwa przez powieszenie. 2. Zob.: KRAWAT - kara śmierci.

lipo - 1. Okno; „Pucuj się do lipa” - zgłoś się (zamelduj się, zbliż się) do okna (np. po odbiór GRYPSU przesłanego CHABETĄ). 2. Też: OKO, SZKŁO - wizjer w drzwiach celi. 3. Zob.: PATRZAŁKA - oko; „Mojką po lipie” - cięcie żyletką przez oczy przy napadzie rabunkowym. 4. Zob.: ZEKS - obserwacja; „Stać na lipie” - pilnować, czuwać.

lipować - patrzeć, podglądać, obserwować.

litania - akt oskarżenia.

litraż - zob.: KILO - porcja gęstej zupy.

loch - zob.: PUDŁO - więzienie.

lokalówa - zob.: GRANDESSA - prostytutka wyższej kategorii.

lokomotywa - dwanaście lat pozbawienia wolności (tyle, ile kół ma lokomotywa).

lola - 1. Też: BEJZA, BERŁO, KROPIDŁO - szczotka lub szmata do zamiatania podłogi lub czyszczenia ubikacji. Przedmiot symboliczny w GRYPSERCE służący jako środek poniżenia i degradacji w hierarchii; dotknięty nią więzień staje się CWELEM; „Obskoczyć lolą” - zostać zdegradowanym w hierarchii (zob. PRZECWELENIE), „Pokropić lolą” - PRZECWELIĆ. 2. Deska, pręt, kij.

londyn - dawniej: część celi przeznaczona dla GIT-LUDZI,

w odróżnieniu od MEKSYKU lub GETTA, tj. części celi przeznaczonej dla FRAJERÓW. FRAJEROM wolno było wchodzić „na londyn” tylko za specjalnym zezwoleniem GIT-LUDZI, np. w celu spełnienia usług; GIT-LUDZIE mogli dysponować całą celą.

lorneta - dwa kieliszki („literatki”) z wódką; „Lorneta i galareta” - typowe zamówienie w barze.

lotnik - bałagan w celi po przeszukaniu jej przez funkcjonariuszy.

ludzie - zob.: CZŁOWIEK - uczestnicy podkultury grypserskiej.

ludzkość - ogół społeczności grypserskiej.

lustro - 1. Też: OKO - konfrontacja; „Przytargać kogoś do lustra” - postawić kogoś do rozpoznania lub do konfrontacji. 2. Zob.: PATRZONKO - widzenie, spotkanie więźnia z osobami odwiedzającymi go w więzieniu; „Przyśmigać na lustro” - przyjść na widzenie.

lustrzanka - też: ZAJĄCZKI - forma nielegalneego komunikowania się grypsujących polegająca na przekazywaniu znaków za pomocą refleksów świetlnych odbijanych w lusterku (zob. też: DMUCHANKA, MIGANKA, STUKANKA).

lutować - 1. Zadawać ciosy; „Lutnąć kogoś w lipo” - uderzyć kogoś w oko. 2. Zob.: WALIĆ - odbywać akt płciowy.

łach - degenerat, osoba zaniedbana, częsty obiekt szykan i wyśmiewań; „Łacha drzeć z kogoś” - wyśmiewać kogoś pogardliwie.

łachudra - 1. Złodziej małego kalibru. 2. Zob.: TUFTA - prostytutka.

ładny - 1. Obelga; zamiast tego słowa należy użyć: PRZYSTOJNY, KLAWY, GITNY. 2. Zob.: CWEL - więzień o najniższej pozycji socjalnej w więzieniu. 3. Zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

ładować - 1. Kłamać: „Nie ładuj mi kitu!”. 2. Obciążać kogoś bezpodstawnymi pomówieniami o udział w przekroczeniu lub przestępstwie: „Ładować kogoś do sprawy” (zob. DAĆ). 3. Zob. WALIĆ - Odbywać akt płciowy. 4. Dokonywać POŁYKU.

łapki - zob.: WITKI - ręce; „Na łapkach” - alfabet migowy (zob.: MIGANKA).

łapiduch - 1. Więzień z grupki w pełni oddanej i całkowicie lojalnej wobec przywódcy, gotowej wykonać każde jego polecenie, często wykorzystywanej do zastraszania lub bicia opornych (zob. też: SATELITY). 2. Policjant, strażnik, sanitariusz.

łazior - też: ULUNG - więzień odbywający karę zastępczą za grzywnę, ukarany przez kolegium, np. włóczęga, degenerat, alkoholik; GIT-LUDZIE traktują ich z pogardą i obrzydzeniem.

łeb - zob.: KRAWAT - kara śmierci.

łobuz - zob.: CWEL - więzień o najniższej pozycji w hierarchii więźniów.

łobuzeria - 1. Zachowanie się wobec GIT-LUDZI w sposób niehonorowy: wykorzystywanie ich, zmuszanie do czegoś, manipulowanie nimi. 2. Łamanie zasad bójki (zob.: STARTUNEK) pomiędzy GIT-LUDŹMI; uderzanie poniżej pasa, kopanie, uderzenie „z byka”.

łomot - poważne pobicie.

łor - więzień prostacki, nieokrzesany, prymitywny, obiekt kpin i sadystycznych żartów.

łykać - zob.: POŁYK - dokonywać samoagresji w formie połknięcia ciał obcych.

łysy - księżyc; „Czarna kima, łysy nie kapuje” - czarna noc, księżyc nie świeci.

machora - też: MARKA, MORKA, OBROK, RUNO, SIANO - tytoń; „Przytargać machory na skręty” - przynieść tytoń do sporządzenia skrętów (zob. też: JARUNEK, SZLUG, ŻARKI).

magiel - przesłuchanie.

majdan - zob.: MANDŻUR - całość dóbr osobistych posiadanych przez więźnia.

majtkowa afera - (zob.: NAPAD Z KINDYBAŁEM W RĘKU) - gwałt, zgwałcenie.

malować - 1. Zob.: DZIARGAĆ - tatuować. 2. Zob. CHLASTAĆ - ciąć ciało; „Malować się” - dokonywać pocięć samoagresywnych.

malowanka - zob.: WZOREK - tatuaż.

malunek - 1. List, korespondencja. 2. Zob.: WZOREK - tatuaż. 3. Zob.: SZNIT - pocięcia.

małgośka - zob.: MARYŚKA - 1. Margaryna. 2. Brzytwa.

małolat (małolata) - też: MŁODY - więzień (lub więźniarka) młodociany, tj. mający poniżej 21 lat.

małolata,

małolatka - ogół więźniów młodocianych w danym więzieniu; „Garować na małolatce”- przebywać w celi (albo na oddziale) dla młodocianych.

mały - 1. Słowo to użyte dla określenia wielkości, a szczególnie wzrostu rozmówcy jest obelgą i dlatego należy do słów zakazanych (zob.: BLUZG); zamiast tego należy użyć słowa: MIKRY. 2. Zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

mamona - zob.: HAJC - pieniądze.

mana - też: BINIA - dziewczyna, bliska przyjaciółka, narzeczona, kochanka; „Mana poszła mu w ORMO” - kochanka go zdradziła.

mandżur - też: MAJDAN, PINKIEL - rzeczy osobiste i więzienne zebrane razem w tobołek utworzony z przydziałowego koca, który więzień zabiera z sobą przy przenosinach (zob.: PRZERZUTKA) lub transportach (zob.: TABOR).

mańka - ręka; „Obskoczył bęcki z lewej i prawej mańki” - został pobity lewą i prawą ręką.

maraton - zob.: KARUZELA - kara dożywotniego więzienia.

marchewka - też: PYTA - rodzaj szpicruty uzyskanej ze skręconego podwójnie ręcznika lub szmaty, narzędzie służące do bicia FRAJERÓW.

marka - zob.: MACHORKA - tytoń.

marmur - salceson.

marszałek - nazwa tatuażu (na ramionach) w formie dystynkcji wojskowej najwyższego stopnia; zarezerwowany jest dla GIT-LUDZI zagrożonych karą śmierci.

marten - kuchenka elektryczna, wykonana z podręcznych materiałów.

marycha - zob.: MARYŚKA - 1. Margaryna. 2. Brzytwa.

maryśka - też: MAŁGOŚKA, MARYCHA 1. Margaryna; „Smaruj styję maryśką, bo ułani jadą!” - smaruj odbyt margaryną, zbliżają się gwałciciele. Jest to zapowiedź homoseksualnego gwałtu zbiorowego, a więc i PRZECWELENIA. 2. Zob.: GOLICHA - brzytwa.

maska - zob.: FACJATA - twarz; „Przestawić maskę” - uszkodzić twarz przez pobicie.

masować - onanizować się.

matryca - kawałek płótna albo (rzadziej) papieru z rysunkiem - projektem tatuażu, skąd, po pociągnięciu go np. ołówkiem kopiowym, odbijany jest na skórę, tworząc wzór do wykonania tatuażu.

matroska - zob.: KATANA - bluza ubioru więziennego.

maz, mazidło - zob.: OLEJEK - barwnik do tatuażu.

mąciciel - przywódca grupy grypserskiej. Mąciciele niższego szczebla podlegają mącicielom stojącym wyżej w hierarchii, tj. przewodzącym szerszej grupie GIT-LUDZI. W podkulturze grypserskiej istnieje silne, bezwzględne podporządkowanie członków grup woli mącicieli. Jednym z czynników decydujących o tak silnej władzy mącicieli jest ich organizacyjne prawo do zdegradowania, PRZECWELENIA opornych członków. Od indywidualnych cech mącicieli zależy charakterystyka GRYPSERKI w konkretnym więzieniu, np. większe lub mniejsze buntownicze nastawienie członków grupy wobec władz więziennych, bardziej ortodoksyjne, agresywne albo bardziej kompromisowe zachowania wobec więźniów FRAJERÓW. Mąciciele wybierani są przez CHARAKTERNIAKÓW i taki wybór pozostaje w zasadzie zakonspirowany przed personelem i przed członkami grupy. Kryteria wyboru obejmują: staż więzienny i doświadczenie przestępcze, sprawność fizyczną, inteligencję nieco przewyższającą przeciętną grupy, zdolności przywódcze. Tatuażem rozpoznawczym jest serduszko pod lewym okiem; wskazuje ono jedynie na ogólną przynależność do warstwy mącicieli.

mącior - zob.: FERMENCIARZ - awanturnik, więzień specjalizujący się w prowokacjach i wywoływaniu awantur.

meksyk - 1. Wielosobowa awantura z bijatyką pomiędzy dwoma lub więcej ugrupowaniami przeciwników. 2. Zob.: GETTO - część celi dla FRAJERÓW (zob. też: LONDYN).

meldunek - zob. RAPORT - wniosek o ukaranie dyscyplinarne.

melina - miejsce spotkań przestępców.

melon - zob.: BAŽKA - jeden milion złotych.

menda - 1. Wesz. 2. Zob.: KLAWISZ, KURWA - Obraźliwe i pogardliwe określenie funkcjonariusza policji albo służby więziennej: „Menda mendzie mendą będzie”.

mendówka - patrolowy radiowóz policyjny.

mentownia - też: GADOWNIA, PSIARNIA - komenda, posterunek policji, areszty policyjne.

meta - 1. Mieszkanie, lokal, schronienie. 2. „Z mety” - nagle, momentalnie; „Jak mu rzucili maryśkę, z mety skoczył na lipo i zaprawił na ostro” - gdy tylko rzucono przed nim margarynę (zapowiedź homoseksualnego gwałtu zbiorowego) rzucił się do okna i dokonał poważnej samoagresji za pomocą rozbitego szkła okiennego. 3. Zob.: MELINA - nielegalne, tajne miejsce spotkań.

mewa, mewka - zob.: TUFTA - prostytutka.

męczennik - określenie tatuażu w formie krzyża katolickiego (często w ręce płaczącej kobiety) symbolizującego więzienną martyrologię.

męski - 1. Kurwa męska - dosł.: homoseksualista - wyrażenie skrajnie obelżywe i pogardliwe, wchodzące wraz z innymi w skład WIĄCHY i mające symboliczną moc degradacji (zob. PRZECWELENIE). 2. „Męski interes” - zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

mianko - zob.: KSYWA - pseudonim.

micha - 1. Wyżywienie, szczególnie na czyjś koszt; „Pełna micha” - wyżywienie z wszystkimi trzema posiłkami dziennie. 2. Zob.: FACJATA - twarz, buzia: „Micha mu się śmieje”. 3. (W l. mn.) zob.: PLATERY - naczynia i sztućce więzienne.

miech - miesiąc; „Odgibał dwa miechy, jak strzelił z glana” - przesiedział dwa miesiące w więzieniu, po czym dokonał ucieczki.

miecz - określenie popularnego motywu tatuaży, symbolu siły i zemsty.

miesiączka - zob.: FORDON - barszcz czerwony.

mięso - zob.: SCHAB - śledź jako danie obiadowe.

migać - kontaktować się z kimś za pomocą MIGANKI.

migać się - 1. Udawać, stwarzać pozory. 2. Unikać brania udziału w drastyczniejszych przejawach GRYPSERKI ze względu na ryzyko poniesienia konsekwencji dyscyplinarnych lub prawnych.

miganka - też: MINKA, NA GABLACH, NA GRABACH, NA WITACH, NAWITKA, RÓŻANIEC - środek niewaerbalnego komunikowania się, w którym znaki przekazuje się palcami obu rąk lub jedną ręką i częścią twarzy. Stosowana jest w tych sytuacjach, w których rozmówcy mogą się widzieć, ale nie słyszą się, albo nie chcą być słyszani przez osoby postronne (zob. też: DMUCHANKA, LUSTRZANKA, STUKANKA).

migawy - wątpliwości, niejasna sytuacja, niepewność; „Masz jakieś migawy?”- pytanie zaczepne, prowokujące.

mikro,

mikry - mało, mały, niski; słowo: „mały” jest obelgą (zob.: BLUZG).

milioner - więzień skazany za udział w aferach finansowych.

miłostka - w podkulturze więziennej kobiet - uczestniczka związku lesbijskiego, partnerka współskazanej.

miły - słowo zakazane, obelga (zob.: BLUZG); zamiast niego należy stosować określenia: KLAWY, W PORZĄDKU, GIT, GITNY; „Klawy garownik” - oznacza ogólnie pozytywną ocenę współwięźnia, w tym może oznaczać, że jest on miły; „Miły chłopiec” - obelga - zwrot jednoznacznie określający CWELA, osobę pogardzaną.

mineciarz - zob. PATELMISTRZ - amator lub specjalista w uprawianiu miłości francuskiej.

minia - kobieta.

minka - zob.: MIGANKA - środek niewerbalnego komunikowania się GRYPSUJĄCYCH za pomocą mimiki i gestykulacji.

mir - układ stosunków pomiędzy więźniem słabszym a jednym lub kilkoma silnymi, cieszącymi się szacunkiem GIT-LUDZI, polegający na szczególnej ochronie jego osoby przed agresją współwięźniów; układ taki zawarty jest na podstawie bliskiej znajomości lub opłaty. Zdarzają się przypadki obejmowania mirem FRAJERÓW (zob. też: HERBATNIK).

młocarnia - zob.: RZEŹNIA - sala rozpraw sądowych.

młody - zob.: MAŁOLAT - więzień w wieku poniżej 21 lat.

młotek - więzień skazany za dokonanie zabójstwa.

młyn - 1. Przesłuchanie. 2. „Wziąć kogoś do młyna” - niesłusznie kogoś obciążyć zarzutem o współsprawstwo w przestępstwie. 3. Więzienie w Poznaniu (przy ul. Młyńskiej). 4. Pomieszczenie sądu.

model - też: AGREGAT, APARAT - wyjątkowy człowiek, wyjątkowy przestępca, spryciarz, cwaniak.

mogiła - 1. Określenie przegranej, fatalnie zakończonej sprawy, skrajnie pesymistyczna ocena sytuacji: „Syf, kiła i mogiła” (zob. też: KAPLICA). 2. Zob.: KRAWAT - kara śmierci.

mojka - też: RECHA - żyletka; stosowana jest m. in. do pocięć samoagresywnych, tatuażu, walki wręcz (np. wystrzeliwana pstryknięciem palców na odległość kilku metrów).

mojkarz - złodziej kieszonkowy posługujący się oprawioną w uchwyt żyletką do rozcinania kieszeni, torebek i teczek.

mojra - zob.: CYKOR - 1. Tchórz, więzień bojaźliwy i z tej racji traktowany z pogardą (zob. też: CYKOROWAĆ). 2. Lęk, bojaźń.

mokotów - też: BELWEDER, CENTRALNIAK - Areszt Śledczy w Warszawie (w dzielnicy Mokotów).

mokra,

mokra celka - pokój widzeń bezdozorowych przeznaczony na spotkania intymne więźniów z żonami.

mokra robota - przestępstwo połączone z przelewem krwi: zabójstwo, ciężkie uszkodzenie ciała.

monte - Areszt Śledczy w Krakowie (przy ul. Montelupich).

mordownia - 1. Podrzędna restauracja, bar. 2. Więzienie w Czarnem.

motać - załatwiać coś: „Motać sobie alibi”.

motyl - określenie przestępcy działającego bez hałasu i nie pozostawiającego śladów.

możdżanie - ugrupowanie podkultury więziennej, konkurencyjne wobec GRYPSERKI, powstałe w więzieniu w Kamiennej Górze w latach sześćdziesiątych; utworzyli je więźniowie zdegradowani przez GRYPSYJĄCYCH.

mrowisko - personel więzienny.

mrówa - zob.: WYCHOWEK - wychowawca, członek personelu więziennego.

murzyn - 1. Zob.: KLAMKA - Broń palna. 2. Zob.: CWEL - więzień prześladowany; „Murzyn do tyrki” - cwel zmuszany do pracy za LUDZI.

murzynek - zob.: KLAMKA - krótka broń palna, pistolet.

mus,

musowo - koniecznie, konieczność, obowiązek; „Jak ci kto bluzgnie, to mus na parkiet stawać” - gdy ktoś ci naubliża, to koniecznie trzeba stoczyć z nim bójkę; „Człowiek musowo krańcuje” - GIT-CZŁOWIEK koniecznie ma dodawać końcówki do przekleństw.

muzykoterapia - stosunek oralny: „Wydziargał se nuty koło kindybała, żeby dziwka melodię znała i na flecie klawo grała” (zob. też: HEJNAŁ).

nabić na pal - 1. Zob.: WALIĆ - mieć stosunek seksualny. 2. Zgwałcić (zob. też: NAPALM).

nabluzgać komuś; mieć nabluzgane - naubliżać komuś; być zdegradowanym (zob. też: BLUZGAĆ i WIĄCHA).

nabojka - zob.: ATANDA - grupa szturmowa funkcjonariuszy służby więziennej.

nabuzować się - odurzyć się za pomocą CZAJU, rozpuszczonych lekarstw, pasty do zębów, wywaru z tytoniu i innych środków; niekiedy stosowany jest napój sporządzony z mieszanki wszystkich tych składników.

nachy - 1. Też: BADEJKI - spodenki, majtki. 2. Zob.: SZTANY - spodnie.

naciupać komuś - naubliżać komuś, poniżyć i zdegradować kogoś w hierarchii (zob. też: BLUZGAĆ i WIĄCHA).

nadanie - też: NAGRANIE, WYSTAWKA - dostarczenie złodziejowi informacji o mieszkaniu, lokalu, w którym są cenne łupy; nadanie jest często dobrze płatną usługą, umożliwia bowiem odpowiednie przygotowanie się włamywacza do ROBOTY; „Włamy z nadania”, „Nadane rozmowy” - to najczęstsze kradzieże z włamaniem.

naganiacz - zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

nagranie - zob.: NADANIE - dostarczenie złodziejowi informacji o bogatym mieszkaniu.

nagrabić sobie - zob.: GRABIĆ - wyrobić sobie złą opinię w grupie.

na okrągło - zob.: KARUZELA - kara dożywotniego więzienia.

narajać się - 1. Dosłownie: „napalić się” - chcieć coś bardzo osiągnąć lub zdobyć, mieć przemożną ochotę na coś; „Narajał się głupol na wyklep” - miał wielką nadzieję, głupek, na zwolnienie z więzienia. 2. Popalić papierosów pod dostatkiem (zob. też: JARAĆ).

najmimorda, najmita - zob.: PAPUGA - adwokat.

nalot! - uwaga, nadchodzi funkcjonariusz! - ostrzeżenie; słowo możliwe do wypowiedzenia w sposób niedostrzegalny, bez ruchu ust, co nie dekonspiruje ostrzegającego, nawet gdy jest obserwowany przez funkcjonariusza (zob. też: ATANDA).

namierzyć kogoś - obserwować kogoś.

napad z kindybałem w ręku - też: MAJTKOWA AFERA i NAPALM - zgwałcenie.

napalm - zob. NAPAD Z KINDYBAŁEM W RĘKU - zgwałcenie (od: NABIĆ NA PAL); (zob. też: WALIĆ).

narkoza - pozbawienie ofiary przytomności.

narzeczona - 1. O więźniu - BLUZG, obelga. 2. Kobieta spoza więzienia, opiekująca się więźniami.

nawijać - 1. Też: BAŁAKAĆ, ĆWIERKAĆ, GAMZAĆ, SZTUKOWAĆ, TRUKAĆ - mówić, nawiązywać kontakt, gadać, rozmawiać, porozumiewać się gwarą. 2. Przekazywać tajne wiadomości pomiędzy GIT-LUDŹMI; „Nawijaj koleś!” - możesz mówić!; „Nawijać smutki” - mówić nudno i głupio albo nieprawdę. 3. W podkulturze więziennej kobiet - nawiązywać bliskie stosunki, wchodzić w związek lesbijski.

nawijka - też: GAMZA - 1. Mowa, rozmowa, wypowiedź, pogadanka, mówienie gwarą więzienną. 2. Związek lesbijski kobiet w więzieniu. 3. Zob.: GRYPSOWANIE - uczestnictwo w podkulturze więziennej.

nawitka - zob.: MIGANKA (słowo to pochodzi od zwrotu: „nawijka na witkach” - rozmowa na rękach).

nery - zob.: SZKATUŁA - plecy; „Obskoczyć fikołkiem po nerach” - zostać pobitym po plecach za pomocą taboretu.

niebieski, niebiesko-czarny - zob.: KURWA, PIES - policjant.

nieczłowiek - zob.: FRAJER - więzień nie będący członkiem grupy grypserskiej.

niedziela,

niedziela palmowa - rok więzienia; „Obalił się na dwie niedziele palmowe” - dostał wyrok dwóch lat więzienia.

niefart - zob.: KAPLICA - pech, nieszczęście, niepomyślny rozwój sytuacji.

niefartownie - zob.: KIEPSKO - pechowo, niepomyślnie, źle.

niegrypsujący - zob.: FRAJER - więzień nie uczestniczący w podkulturze grypserskiej.

niekiepski - też: NIELICHY - dobry, ładny, przyjemny (które to słowa są BLUZGAMI); „Niekiepsko ma fachura; zajara, zakira i zakisi ogóra” - dobrze ma cwaniak; zapali, wypije i użyje seksu (zob. też: GIT).

nieklawy - niedobry, nieprzyjemny, nie wart pozytywnej oceny; „Nieklawy szamunek” - niesmaczny (albo niedostateczny) posiłek.

nielichy - zob.: NIEKIEPSKI - dobry, ładny, pozytywny.

nieludzie - zob.: FRAJER - więźniowie nie uczestniczący w podkulturze grypserskiej (zob. też: CZŁOWIEK, LUDZIE).

nieroby - grupa więźniów nie pracujących; „Garować na nierobach” - przebywać na oddziale dla niepracujących.

niski - mały, niewielki. Powiedzieć o GIT-CZŁOWIEKU, że jest mały, oznacza obelgę (zob. też: BLUZG); „Mały jest w sztanach, a człowiek jest niski” - mały może być tylko penis, a CZŁOWIEK może być niski.

nora - zob.: CELKA - cela więzienna.

noworodek - zob.: AMERYKAN - nowicjusz w więzieniu.

nudel - zob.: KIEP - niedopałek papierosa.

numer - 1. Przestępstwo, wyczyn; „Walić numery” - popełniać przestępstwa. 2. Akt płciowy; „Wykręcać numery” - współżyć seksualnie (zob. też: WALIĆ).

nygus - 1. Obelga (zob. też: BLUZG). 2. Zob.: CWEL - osobnik godny pogardy, zdegradowany w hierarchii socjalnej. 3. Zob. FRAJER - więzień nie należący do GRYPSUJĄCYCH.

nypel - zob.: GLAN - but.

obadać coś lub kogoś - rozpoznać, sprawdzić, upewnić się.

obalić się - zob. POŁOŻYĆ SIĘ - zostać uwięzionym.

obciach,

obcinka - 1. Wpadka, niepowodzenie, schwytanie kogoś na gorącym uczynku. 2. Zob.: ZEKS - obserwacja, zabezpieczenie podczas dokonywania przestępstwa.

obciąć - zorientować się.

obciągać - mieć stosunek oralny: „Obciągała mi niekiepsko”, „Obciągać druta” (zob. też: MUZYKOTERAPIA).

obcis - kara dyscyplinarna.

obleci - może być; „Nie kulawa ta dupa? - No, obleci.” - „Niezła ta dziewczyna? - No, może być!”; akceptacja bez entuzjazmu.

obrazki - 1. Zob.: WZOREK - tatuaże. 2. Zob.: SZTORY - karty do gry; „Walcować w obrazki” - grać w karty.

obrączki - zob.: AMERYKANY - kajdanki.

obrobić - 1. Okraść. 2. Wyrobić komuś fałszywie złą opinię; „Obrobił mi dupę do ludzi” - oczerniał mnie w oczach grupy grypserskiej.

obrok - zob.: MACHORA - tytoń.

obroża - krawat.

obskoczyć - słowo wieloznaczne, którego znaczenie uzależnione jest od kontekstu. 1. Otrzymać, dostać, zdobyć, wejść w posiadanie; „Obskoczyć rakietę” - dostać paczkę. 2. Okraść; „Obskoczylimy hawirę” - okradliśmy dom. 3. Pobić; „Obskoczyć buki” - zostać pobitym. 4. Obsłużyć, obsłużyć seksualnie; „Obskoczyła nas trzech na raz, galanty była tufta” - obsłużyła nas trzech na raz, dobra była prostytutka. 5. Zostać skazanym: „Obskoczyć garunek”. 6. Wypić, wypalić, zjeść; „Obskoczylim po szlugu” - każdy z nas wypalił papierosa.

ochronka - zob.: PUDŁO - więzienie.

odklepać,

odklepka - zob.: WYKLEPAĆ, WYKLEP - wyjść na wolność, wyjście na wolność.

odkuwać - zob.: DZIARGAĆ - tatuować.

odpalantować - zob.: PRZECWELIĆ - upokorzyć, ukarać degradacją do dna hierarchii socjalnej.

odpalić - dać komuś część, podzielić się, zwrócić mu jego udział w łupie (zob. też: DZIAŁKOWANIE i DOLA).

odpękać - też: ODPUKAĆ, ODWALIĆ - odbyć karę więzienia; „Odpękał co swoje od gwizdka do gwizdka” - odbył swoją karę w całości (bez warunkowego zwolnienia czy amnestii); słowo to nie pochodzi od PĘKAĆ.

odpukać - zob.: ODPĘKAĆ; „Odpukać od wojtka do wojtka” - odbyć karę więzienia w całości, co do miesiąca.

odpust - zob.: PATRZONKO - spotkanie więźnia z rodziną, odwiedziny.

odwalić - 1. Umrzeć: „Odwalić kitę”. 2. Przejawić zaburzenia psychiczne, zwariować: „Odwaliło ci, czy co?!”. 3. „Odwalić numer” - odbyć akt płciowy. 4. Odpędzać; „Odwal się” - odejdź, odsuń się, odczep się. 5. Zob.: ODPĘKAĆ - odbyć karę więzienia; „Odwalam dwa kalendarze” - odbywam karę dwóch lat więzienia.

odwrócić się - przybrać niepomyślny obrót, pogorszyć się; „Grypserka odwróciła się” - GIT-LUDZIE nie przestrzegają zasad, organizacja jest słaba, następuje degradacja podkultury.

odwrót - zob.: ABAROT i KOŁOWRÓT - odzywka odwracająca obelgę do wypowiadającego.

ogon - 1. Śledzący kogoś policjanci; „Ogon przytargać na melinę” - przyprowadzić śledzących policjantów do kryjówki (nieświadomie). 2. Zob.: KINDYBAŁ - członek męski; „Zamerdałoby się ogonem!” - chciałoby się odbyć stosunek seksualny. 3. Zob.: KRANIEC - końcówka kary więzienia.

ogór - zob.: KINDYBAŁ - członek męski; „Zakisić ogóra” - współżyć seksualnie.

oklep - 1. Zob.: BĘCKI - pobicie; „Obskoczyć oklep” - zostać pobitym. 2. Onanizowanie się: „Ujeżdżanie konia na oklep”.

oko - 1. Zob.: LUSTRO - konfrontacja; „Stawać do oczu” - być okazanym na konfrontacji. 2. Zob.: LIPO - wizjer w drzwiach celi.

okrągło,

na okrągło - nieustannie, bez końca, bardzo dużo; „Garować na okrągło” - odbywać karę dożywotniego więzienia; „Robić na okrągło” - kraść bez przerwy.

okres - zob.: FORDON - barszcz czerwony.

okręt - zob.: BATORY - wózek do rozwożenia posiłków w więzieniu.

olaboga - 1. Zob.: BRYNTKA - denaturat jako alkohol do picia. 2. Zob.: PARAGRAF - pręt metalowy owinięty w pokrowiec, przyrząd służący do obezwładniania ofiar.

olejek - też: FARBKA, KOLOR, MAŹ, SADZA, SMAR - tusz, barwnik do tatuażu uzyskany z podręcznych środków: sadzy ze spalonej gumy lub korka, z mydła, smalcu, kremu i moczu lub śliny.

oliwa - człowiek nadużywający alkoholu, pijak.

ołów - zob.: BLIT - złoto.

omega - więzień wykształcony, inteligentny, doświadczony.

omłot, omłoty - zob.: BĘCKI - pobicie.

operacja - kradzież; „Operacja na dolinie” - kradzież kieszonkowa.

operetka - zob.: RZEŹNIA - sala sądowa.

opędzlować - 1. Okraść. 2. Wypić alkohol. 3. Sprzedać.

oporek - zob.: KRANIEC - koniec.

oprawca - zob.: KLAWISZ - funkcjonariusz służby więziennej.

oranżeria - areszt śledczy.

orbisówa - zob.: GRANDESSA - prostytutka wyższej kategorii (termin pochodzi od lokali „Orbisu”).

oręż - groźba; „Brać kogoś na huki z orężem” - straszyć kogoś głośnymi groźbami.

organki - płuca; „Grać na organkach” - rzęzić.

orgietka - ładna i zgrabna dziewczyna.

orient - uwaga, szybka orientacja; „Orient!” - uważaj! - okrzyk poprzedzający uderzenie; jedna z GIEREK mająca za zadanie trening refleksu.

ormo - też: TANGO - zdrada; „Pójść w ormo” - zdradzić (w znaczeniu erotycznym) mężczyznę (męża, narzeczonego) przebywającego w zakładzie karnym.

orzechy - jądra.

orzeł - zob.: SOKÓŁ - nieuchwytny przestępca.

oskubać - okraść ze wszystkiego.

ostro - 1. Szybko: „Ostro śmigać”. 2. Gwałtownie, brutalnie, dotkliwie: „Ostre bęcki”. 3. Krwawo; „Zaprawić na ostro” - dokonać połknięcia zaostrzonych przedmiotów raniących przewód pokarmowy albo wsypać tłuczone szkło do oka.

oszamać - zob.: SZAMAĆ - zjeść.

oszołom - zob.: ŚWIR - chory psychicznie.

owies - zob.: SZAMKA - jedzenie.

ożenić - 1. Zadać; „Ożenić komuś kosę” - zadać komuś cios nożem, sztyletem. 2. Wmówić coś komuś; „Ożenić komuś bałach” - oszukać kogoś. 3. Sprzedać, szczególnie z oszukańczym zyskiem (np. towar kradziony albo wyglądający na cenniejszy).

ósemka - 1. Wyrok ośmiu lat pozbawienia wolności. 2. Numer celi; „Ludzie spod ósemki” - GRYPSUJĄCY przebywający w celi nr 8 (albo 108, 208 itd.).

pacan - zob.: KLIENT - ofiara przestępstwa.

pacant - zob.: TYCER - wspólnik złodzieja, pomocnik.

pachoł - zob.: FRAJER - więzień nie należący do grupy grypserskiej.

paciakować - zob.: WALIĆ - odbywać stosunek seksualny.

pacjent - zob.: KLIENT - ofiara przestępstwa.

paczka - sto (tysięcy, milionów) złotych.

padalec - zob.: CWEL - więzień prześladowany, zepchnięty na dno hierarchi.

padluch - zob.: CWEL - więzień prześladowany, zepchnięty na dno hierarchii.

pagon - ramię; „Nogi na pagony” - pozycja kobiety podczas stosunku seksualnego.

pajac - 1. Więzień nieodpowiedzialny, wywołujący konflikty z personelem, dokonujący przekroczeń regulaminowych z błahych powodów (zob. też: KOPYTKARZE). 2. Zob.: KLIENT - ofiara przestępstwa.

pająk - 1. Złodziej strychowy. 2. Zob.: CZERWONY PAJĄK, KLAWISZ - funkcjonariusz służby więziennej.

pajda - też: DZIEKANKA - 1. Kara dziesięciu lat pozbawienia wolności. 2. Większa ilość; „Pajda szamki” - duża porcja jedzenia.

paka - zob.: PUDŁO - więzienie.

palma - 1. Choroba psychiczna. 2. Zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

palmiarz - zob.: HOLOWNIK PSÓW - psycholog.

palmus - zob.: ŚWIR - specjalista w zakresie symulowania zaburzeń psychicznych.

pałkarz - zob.: PIES - policjant.

pan - 1. Reprezentant podkultury - zwrot wymuszany na FRAJERACH. 2. Pan z londynu - (zob.: LONDYN) - uczestnik podkultury więziennej. 3. Zob.: KINDYBAŁ - członek męski; „Ten pan - tylko dla pań” - pospolity slogan tatuowany na podbrzuszu.

paparuch - zob.: CWEL - więzień prześladowany, zepchnięty na dno hierarchii.

papier - 1. Dolar. 2. Papier żółty - dokument stwierdzający chorobę psychiczną. 3. Na papierze włam - kradzież z włamaniem, polegającym na wypchnięciu szyby oklejonej papierem, taśmą (zob. też: WPYCH).

papierosówka - lepsza, ostrzejsza brzytwa, którą fryzjer goli więźniów za dodatkową opłatą w papierosach.

papuga - też: HAPACZ, HAUKACZ, KŁAPACZ, KRZYKACZ, NAJMIMORDA, NAJMITA, POETA - adwokat; „Papuga trzaska dziobem” - adwokat wygłasza mowę obrończą.

parafia - gang, grupa przestępcza.

paragraf - też: OLABOGA - owinięty łom, rurka, pręt metalowy - narzędzie służące do obezwładniania ofiar przez uderzenie w głowę (zob. też: PASZTET i WSPÓLNIK).

parasol - 1. Przyrząd do samoagresji, POŁYKU, wykonany z drutu o zaostrzonych końcach; po połknięciu go rozpuszcza się w żołądku sklejająca go masa z chleba i wtedy przyrząd gwałtownie rozkłada się (podobnie jak parasol) przebijając ściany żołądka (zob. też: WIATRAK). 2. Przyrząd złodziejski stosowany do włamywania się przez sufit (zwany też spadochronem): „Włam na parasol”.

parawan - zob.: PARKAN - poła marynarki, za którą jest kieszeń wewnętrzna.

park - 1. Park sztywnych - cmentarz. 2. Zob.: SPACERNIK - plac spacerowy.

parkan - też: PARAWAN, PŁOT - poła marynarki, płaszcza z wewnętrzną kieszenią; „Dźwignąć skórę spoza parkana” - wyciągnąć portfel z wewnętrznej kieszeni.

parkiet - też: GLEBA, PLAC, PLACYK, POKŁAD, ZOLA - dosłownie: podłoga; używane najczęściej w zwrotach: „Stawać na parkiet” albo „Start na parkiecie” - jest to wezwanie do bójki. W razie obrazy (zob.: BLUZG) lub pomówienia (zob.: AFERA) przez innego GRYPSUJĄCEGO, członek grupy ma obowiązek wezwać go do bójki i w ten sposób dokonać oczyszczenia się. W przeciwnym razie grupa może uznać zarzut lub obelgę za uzasadnioną („przyjmie mu się” - zob.: PRZYJĄĆ SIĘ) i zdegradować (PRZECWELIĆ) kolegę.

parobek - zob.: FRAJER - osoba nie należąca do organizacji grypserskiej.

parol - 1. Uderzenie. Uderzenie ręką w czoło jest popularnym elementem GIEREK - przegrywający dostaje parole. 2. Uderzenie penisem w ciało, a szczególnie w twarz jest symboliczną formą PRZECWELENIA, w skutkach jednoznaczną z gwałtem homoseksualnym; „Wypłacanie parola”.

parować - zob. WALIĆ - współżyć seksualnie (od zwrotu: para kochanków).

parowiec - zob.: CWEL - więzień prześladowany.

parowóz - zob.: CWEL - więzień prześladowany.

parówa - zob.: CWEL - więzień prześladowany.

partagos - zob.: KOŁOWRÓT; „Z partagosem” - odzywka kolejny raz odwracająca BLUZG do rozmówcy.

parter - 1. Upokarzająca pozycja na klęczkach, do przyjęcia której zmusza się więźnia przed zgwałceniem go (zob. PRZECWELIĆ): „Sprowadzić kogoś do parteru”. 2. Też: SZUFLADA - dolne łóżko w zestawie dwu lub trzyelementowym (zob. też: JASKÓŁKA, KOREA, PÓŁA, SIANKO, TAJWAN).

parzącha, parzocha - zob.: CZAJ - bardzo mocny wywar z herbaty.

paser - 1. Członek grupy grypserskiej, specjalista od przechowywania rzeczy nielegalnego pochodzenia lub zabranych FRAJEROWI, za co pobiera on odpowiednią opłatę. 2. Przestępca skupujący od złodziei przedmioty z kradzieży.

pasówka,

pasówa - rodzaj kradzieży z włamaniem polegający na otwieraniu drzwi za pomocą dopasowanego klucza: „Włam na pasówę”, „Robić na pasówkę”.

pastówa - napój rzekomo odurzający, sporządzony z wody i tubki pasty do zębów.

paszport - zob.: RAPORT - wniosek o ukaranie dyscyplinarne.

pasztet,

pasztetówa - przyrząd do bicia FRAJERÓW zrobiony z materiału (np. skarpety) wypełnionego piaskiem, solą, koksem, miałką cegłą itp. (zob. też: OLABOGA, PARAGRAF, WSPÓLNIK).

patelnia - 1. Zob.: PIZDA - żeński narząd płciowy; „Lizać (trzaskać, strzelać, obskakiwać, chlapać) patelnię” - mieć stosunek oralny, stosować minetę, mineta (zob. też: PIZDA). 2. Zob.: SPACERNIK - plac spacerowy.

patelmistrz - też: MINECIARZ, PIZDOLIZ - osobnik specjalizujący się w minecie. Często oznacza się go tatuażem w formie kropki na języku lub na wewnętrznej stronie wargi.

patrzak - zob.: SZKIEŁKO - telewizor.

patrzałka - też: LIPO - oko.

patrzonko - LUSTRO, ODPUST, PŁACZONKO, POCAŁUNEK PRZEZ KRATĘ - widzenie, spotkanie więźnia z osobami odwiedzającymi go w więzieniu.

patrzydło - zob.: SZKIEŁKO - telewizor.

pchać - 1. Odbywać stosunek seksualny; „Pchać w styję” - odbywać stosunek analny; „Pchać sztafetę” - dokonywać gwałtu zbiorowego. 2. Uderzyć, zadać cios; „Pchnąć kosę” - zranić nożem.

pensjonat - zob.: PUDŁO - więzienie.

period - zob.: FORDON - barszcz czerwony.

peron - korytarz więzienny.

peronowy - zob.: KALIFAKTOR - więzień sprzątający.

peronówa - prostytutka dworcowa, niższa kategoria w podkulturze prostytucji (zob. też: GRANDESSA, GRUZINKA, PLANTÓWA, TUFTA).

pestka - zob.: PIĄTAL - kara pięciu lat pozbawienia wolności.

petarda - też: PLOMBA, RAKIETA - uderzenie pięścią.

pędzel - zob.: KINDYBAŁ - penis; „Pędzel wykręcić” - oddać mocz.

pędzić - zob.: GNOIĆ - szykanować, prześladować FRAJERÓW.

pędzlować,

opędzlować - 1. Kraść, okradać; „Opędzlować hawirę” - okraść mieszkanie. 2. Sprzedawać, sprzedać; „Opędzlować skaz” - sprzedać zegarek.

pękać - 1. Załamywać się, rezygnować z oporu, np. w śledztwie. 2. Podkreślenie ilości; „Pękły dwie bańki” - wydano aż dwa miliony złotych. 3. Zob. CYKOROWAĆ - bać się.

pętla - zob.: KRAWAT - kara śmierci.

pianino - zob.: KLAWIATURA - służba więzienna.

piasecki - zob.: KRAWAT - kat, śmierć, kara śmierci.

piasek - barwnik do tatuażu w formie proszku (zob. też: DZIARGAĆ, OLEJEK, KOLKI).

piaskownica - zob.: ZASYPKA - samoagresja w formie uszkodzenia oczu drażniącym proszkiem.

piątal - też: PIĄTKA, PESTKA - 1. Kara pięciu lat pozbawienia wolności. Jest to liczba lat nobilitująca więźnia w opinii grypserskiej na godnego szacunku GARUCHĘ. Jej symbolem jest tatuaż na ramionach w postaci wojskowego stopnia majora. 2. Dłoń, pięść; „Obskoczyć z piątala” - otrzymać cios pięścią.

pic - zob.: BAJER - kłamstwo, oszustwo: „Pic na wodę”.

picer - 1. Zob.: BAJERANT - oszust, kłamca. 2. Zob.: TYCER - pomocnik złodzieja.

picować - zob.: BAJEROWAĆ - kłamać, oszukiwać, przechwalać się.

piec - zob.: PIZDA - żeński narząd płciowy; „Załadować do pieca” - odbywać stosunek seksualny z kobietą.

pieczarka - zob.: KIEP - niedopałek papierosa (od pieczenia w palce palącego).

piekiełko - zob.: KABARYNA - cela izolacyjna.

piekło - 1. Symbol zła, przestępczości i odstraszających treści; symbolika piekielna i satanistyczna jest bardzo popularna w GRYPSERCE w wielu jej przejawach jako wyraz hołdowania wartościom przeciwstawnym do ogólnokulturowych, akceptowanych przez społeczeństwo. Jeden z najpopularniejszych tatuaży noszonych przez LUDZI głosi: „Urodziłem się, by czynić piekło na ziemi” - jest to deklaracja postawy prawdziwego przestępcy - nieugiętego, wzbudzającego grozę i strach. 2. Zob.: ZADYMA - awantura.

pienić - denerwować, doprowadzać do wściekłości; „Pienić się, wpienić się” - być skrajnie zdenerwowanym.

pieprzyć - 1. Gadać byle co. 2. Zob.: WALIĆ - odbywać stosunek seksualny.

pieprzniczka, pieprznica - 1. Zob.: CWEL - osobnik prześladowany w więzieniu. 2. Zob.: TUFTA - prostytutka.

pierdel - zob.: PUDŁO - więzienie. „Kto nie ryzykuje, ten w pierdlu nie garuje” - kto nie ryzykuje, ten nie przebywa w więzieniu - przewrotna sentencja potępiająca postawę wahania i niezdecydowania.

pierdolić - jedno ze słów „wytrychów”, których znaczenie zależne jest od kontekstu wypowiedzi. 1. Kłamać, mówić niewiarygodnie, okrzyk niedowierzania. 2. Kraść; „Zapierdolili mi czaj” - ktoś mi ukradł herbatę; „Tufta mnie opierdoliła na glanc” - prostytutka okradła mnie do cna. 3. Bić; „Wpierdol obskoczyć” - zostać pobitym. 4. Krzyczeć, rugać, wyrażać agresję słowną; „Opierdolić kogoś jak burą sukę” - dosłownie: nakrzyczeć na kogoś jak na pogardzanego CWELA, naubliżać komuś. 5. Okazywać niezadowolenie, denerwować się; „Wpierdala mnie ten drętwiak” - denerwuje mnie ta nudna, umoralniająca przemowa. 6. Jeść, pić; „Wpierdolić schabowego” - zjeść śledzia; „Opierdolić pół” - wypić pół litra wódki. 7. Negatywnie oceniać, mieć za nic; „Pierdolę tę tyrę” - uważam tę pracę za złą, nic nie wartą; „Pierdolony cwel”. 8 Uciekać; „Spierdalać przed psami” - uciekać przed policjantami. 9. Psuć; „Spierolić kojo” - popsuć łóżko. 10. Rozbić, zniszczyć, uszkodzić, zranić; „Rozpierdolić komuś baniak” - poturbować, rozbić komuć głowę. 11. Wyrzucać, pozbywać się; „Wypierdolić stare sztany” - wyrzucić stare spodnie. 12. Zob.: WALIĆ - odbywać stosunek seksualny.

pierdolnica - 1. Kobieta, dziewczyna. 2. Zob.: TUFTA - prostytutka.

pierdolnik - zob.: BETONIARA - głośnik radiowęzła więziennego.

piernik - zob.: SMUTNIAK - ciemny, więzienny chleb.

pierścionek - też: PODKOWA - kastet.

pierścionki - zob.: AMERYKANY - kajdanki.

pierwiastek - też: PIERWSZAK, PRAWICZEK - więzień przebywający w więzieniu po raz pierwszy, nie mający doświadczenia więziennego i grypserskiego, nowicjusz (zob. też: AMERYKAN).

pierwszak - zob.: PIERWIASTEK - więzień pierwszy raz przebywający w zakładzie karnym (zob. też: AMERYKAN).

pierzynka - sweter.

pies - też: CHART, KURWA - 1. Też: PAŁKARZ, UŁAN - policjant lub współpracownik policji. 2. Zob.: KLAWISZ - „Pies łańcuchowy”, „Pies na smyczy” - funkcjonariusz więzienny.

pieszczoty - 1. Bicie, dręczenie fizyczne (np. przypalanie papierosem). 2. Surowe kary dyscyplinarne.

pieter - zob.: CYKOR - lęk, strach.

pietnacha - kara piętnastu lat pozbawienia wolności.

pietrucha - 1. Też: PITRÓWA - kłódka. 2. Więzień wiejskiego pochodzenia.

pięciominutówka - zob.: TUFTA - prostytutka.

piękny, piękna - zob.: CWEL - więzień prześladowany.

pikawa - serce.

piknąć - domyślić się, przewidzieć; „Coś go pikło i strzelił z glana” - domyślił się czegoś i uciekł.

pilot - celowo zbałaganione łóżko.

piłat - zob.: KAT - sędzia.

pingle - okulary.

pinkiel - 1. Kłopot, problem; „Wkitrać się w gromki pinkiel” - wpaść w poważne tarapaty. 2 Zob.: MANDŻUR - tobół z rzeczami osobistymi więźnia.

piotruś - łom.

pióro, piórko - zob.: KOSA - nóż; „Piórkiem popieścić (albo pogłaskać)” - zranić kogoś nożem.

pirat - nazwa tatuażu w formie głowy lub sylwetki pirata z opaską na oku, szablą, pistoletem - symbol okrucieństwa i mściwości.

pisarz - specjalista grypserski od pisania pism i listów współwięźniom.

pisanka - posługiwanie się nielegalnymi środkami komunikowania się w GRYPSIE, np. STUKANKĄ, MIGANKĄ, LUSTRZANKĄ, DMUCHANKĄ itd.

pistolet - 1. Więzień gwałtowny, agresywny, szybki, skory do bójek. 2. Nazwa tatuażu - symbolu bandyty.

piszczelówa - zob.: BRYNTKA - denaturat jako napój.

piter - 1. Portfel, teczka, walizka. 2. Zob.: SAMARA - 1. Worek. 2. Brzuch.

pitrówka - zob.: PIETRUCHA - kłódka.

pizda - też: CHUJOWNICA, DZIURA, KAPA, KICHA, KUKUŁA, PATELNIA, PIEC, POPIELNICA, PORTFEL, PUDERNICA, ROZKLAPICHA, ŚRODKOWA KIESZEŽ - żeński narząd płciowy; „W pizdę jebany (szarpany)” - obelga, składnik WIĄCHY, oznaka zdegradowania i szykanowania; „Pizdami karmiony” - sutener (zob.: ALFONS); „Psia pizda” - CWEL albo KAPUŚ.

pizdoliz - zob.: PATELMISTRZ - specjalista w zakresie minety.

piździelec - zob.: CWEL - więzień prześladowany, znajdujący się na dnie hierarchii więźniów.

plac, placyk - zob.: PARKIET - symboliczne miejsce bójki; „Targać na placyk” - dosłownie: wciągnąć na miejsce bójki; przenośnie: pobić, ukarać zbiorowym pobiciem.

plama - wytrysk nasienia męskiego; „Strzelić plamę” - mieć wytrysk, doznać orgazmu.

plantówa - prostytutka niskiej kategorii, ulicznica (zob. też: GRANDESSA, GRUZINKA, LOKALÓWA, ORBISÓWA, PERONÓWA, TUFTA).

platery - też: MICHY - naczynia i przybory do posiłków; LUDZIE przechowują je w celi osobno od platerów FRAJERSKICH; jedną z form symbolicznego PRZECWELENIA jest wrzucenie platerów do BARDACHY, ich właściciel jest odtąd szykanowany jako CWEL; „Rzucić platery (na wystawkę)” - założyć głodówkę.

plaża - zob.: SPACERNIK - plac spacerowy.

plebania - sąd (zob. też: OPERETKA i RZEŹNIA).

plereza - fryzura.

plery - włosy.

plomba - 1. Też: SZLABAN - zamknięcie; „Plomba na piździe” - odmowa współżycia seksualnego ze strony kobiety lub zakaz ze strony jej opiekunów albo z przepisów prawa (w przypadku wieku poniżej 15 lat). 2. Zob.: PETARDA - cios pięścią.

plombować - uderzać pięścią.

pluć - 1. Strzelać (zob.: SPLUWA). 2. „Pluć do ucha” - zob.: KAPOWAĆ - donosić, kolaborować.

płaczonko - zob.: PATRZONKO - spotkanie z bliskimi osobami odwiedzającymi więźnia.

płot - zob.: PARKAN - poła marynarki, za którą znajduje się kieszeń wewnętrzna.

płótno - papier.

płynąć - iść, uciekać.

pniak - zob.: BLAT - stół.

po - używanie tego wyrazu, często także jako przedrostka, traktowane jest jako BLUZG. Do CZŁOWIEKA nie wolno więc mówić: „po co?” - zamiast tego należy użyć zwrotu: „za czym?”, „za czym czekasz?”; zamiast: „posuń się” - „przesuń się” („posuwać” - odbywać akt seksualny); zamiast „podejść” - „przyśmigać” itd.

pocałunek - 1. „Pocałunek śmierci” - nazwa popularnego tatuażu, zazwyczaj na piersi, w formie czerwonych ust - oznacza on z jednej strony pewność dochowania tajemnic, a z drugiej przestrogę przed zdradą tajemnic (ma grozić za to śmierć). 2. „Pocałunek przez kratę” - spotkanie z osobami bliskimi w więzieniu (zob.: PATRZONKO).

pochwałka - nagroda regulaminowa w formie pochwały.

pod - w grypsie używa się tego słowa zwykle zamiast „w”: „Pod celą” - w celi, „Pod kojem” - w łóżku, „Sie macie ludzie spod piątki” - dzień dobry, LUDZIE z celi numer pięć (albo 105, 205 itd.).

podbicie - ciąża; „Podbita dupa” - kobieta w ciąży.

podchodzić - podobać się; „Podchodzi mi to szkiełko” - podoba mi się ten telewizor.

podkład - w podkulturze więziennej kobiet - więźniarka wykorzystywana jako obiekt lesbijskich stosunków seksualnych.

podkowa - zob.: PIERŚCIONEK - kastet.

podmianka - dosł.: wymiana, zamiana - oszukańczy zabieg GRYPSUJĄCYCH polegający na tajnej zamianie poszczególnych więźniów przy rozdzielaniu ich do przeznaczonych cel, sposób na przesyłanie KURIERÓW przez grupę, także przekazywanie pod przymusem CWELI pomiędzy celami dla seksualnego wykorzystania ich. Podmiankę czasem stosuje się przy transportowaniu więźniów do innych zakładów karnych, a w skrajnych przypadkach, przy wychodzeniu na wolność lub odwiedzinach.

podnoszenie - też: DŹWIGANIE, WYDŹWIG, PROSTOWANIE, PRZYWRACANIE - procedura grypserska stosowana do odwrócenia stanu zdegradowania, przywrócenie praw członkowskich grupy grypserskiej wydalonemu uprzednio koledze. W zasadzie podnoszenie powinno być zastosowane - zgodnie z etyką grypserską - tylko w przypadkach niesłusznego ukarania członka grupy, np. w wyniku WYKRĘCENIA AFERY lub w przypadku ukarania za wykroczenia - w rozumieniu kodeksu grypserskiego - mniejszej rangi. Podnoszenie polega na wyznaczeniu delikwentowi przez MĄCICIELI zadań do wykonania, np. obrazić KLAWISZA, przemycić GRYPS, dokonać samoagresji, pobić FRAJERA, zniszczyć jakieś urządzenie więzienne itd. W ostatnich latach podnoszenie polega prawie wyłącznie na WYKUPIE na rzecz MĄCICIELI. Podnoszenie nie może być zastosowane w przypadku, gdy delikwent został ukarany przez bezpośredni gwałt homoseksualny, gdyż ta hańba jest nie do zmycia.

podnosić - też: DŹWIGAĆ, PROSTOWAĆ, PRZYWRACAĆ - awansować więźnia z niższych szczebli nieformalnej hierarchii do pełni praw członka grupy grypserskiej.

podogonie - kaftan bezpieczeństwa.

podpaść - narazić się personelowi lub grupie GRYPSUJĄCYCH.

podrabiać sprawy - przyznawać się do popełniania cudzych przestępstw.

podrywka - zob.: WYDRA - specjalność złodziejska polegająca na wyrywaniu łupu z rąk ofiar.

podsrywać - zob.: KAPOWAĆ - donosić na kogoś.

podwozie - dolna część ciała kobiety.

poeta - zob.: PAPUGA - adwokat.

pojarka - zob.: JARUNEK - papierosy i ogień (zob. też: SZLUGI, ŻARKI).

pojedynka - izolatka, cela jednosobowa (zob. też: IZOL).

pokazówka - przepustka z więzienia.

pokład - zob.: PARKIET - podłoga.

pokrywka - zob.: ZRYWKA - ucieczka z więzienia.

polerka,

polerowanie lachy - wykorzystanie kogoś (np. CWELA) jako obiektu oralnego stosunku (homo)seksualnego.

położyć się - też: OBALIĆ SIĘ, POWALIĆ SIĘ - wpaść, zostać schwytanym, zostać aresztowanym (zob. też: LEŻEĆ).

połyk - rodzaj samoagresji, dokonanej przez połknięcie ciała obcego; „Zaprawić połyk na ostro” - dokonać połknięcia przedmiotów z ostrzami kaleczącymi przełyk. Do połyków stosowane są często specjalne przyrządy: KOTWICE, KRZYŻAKI, CHOINKI, RAKI, WIATRAKI, PARASOLE. Symulowanie połyków polega m. in. na zabezpieczaniu ostrzy za pomocą KORALIKÓW. Połyki, obok innych rodzajów samoagresji, są środkami walki członków podkultury z administracją.

pomalować się - dokonać samoagresji w formie pocięcia ciała, często połączonego z dużym upływem krwi wykorzystywanej do zabrudzenia ciała, sprzętów i ścian w celu uzyskania przerażającego efektu wizualnego (zob.: CHLASTAĆ).

popielnica - zob.: PIZDA - żeński narząd płciowy.

popapraniec - zob.: CWEL - więzień szykanowany, zajmujący najniższą pozycję w hierarchii więźniów.

popiołek - popielniczka.

popychacz - zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

portfel - zob.: PIZDA - żeński narząd płciowy.

posłać - 1. „Posłać komuś wiąchę” - naubliżać komuś i dokonać jego degradacji. 2. „Posłać kogoś do DOŁKA (DOŁU, WORKA, WORA, SAMARY)” - zdegradować, rozpocząć szykanowanie kogoś (zob.: PRZECWELENIE).

posuwać - zob.: WALIĆ - odbywać stosunek seksualny. Jest to BLUZG, słowo, którego nie wolno użyć wobec CZŁOWIEKA pod groźbą pobicia, gdyż w GRYPSIE jest ono rozumiane jako propozycja poddania się stosunkowi homoseksualnemu. Zamiast „posuń się” - należy powiedzieć: „przesuń się”.

potwór - nazwa wzoru tatuażu wyobrażającego groźną postać, np. wikinga, diabła, wilkołaka.

powalić się - zob.: POŁOŻYĆ SIĘ - zostać pozbawionym wolności.

powałka - wpadka, schwytanie, aresztowanie, skazanie.

poważnie - „Poważnie nawijam” - zaklinam się, rzucając na szalę swój honor grypserski, że mówię prawdę (zob.: ZASTAWKA).

powiastka - 1. Wezwanie do sądu. 2. Nakaz zwolnienia z więzienia. 3. Przepustka z więzienia.

powróz - zob.: KRAWAT - kara śmierci.

pozdrowienia z Fordonu - zob.: FORDON - barszcz czerwony.

póła - środkowe łóżko w zestawie trzypoziomowym (zob. też: JASKÓŁA, KOREA, SIANKO, SZUFLADA, TAJWAN).

półwyspa - więzienie w Olecku.

praca - zob.: ROBOTA - przestępstwo.

pragnąć wolności - zaklęcie, przysięga grypserska (zob.: ZASTAWKA).

pralinka - więźniarka pracująca w pralni.

prawiczek - zob.: PIERWIASTEK - więzień przebywający w więzieniu po raz pierwszy.

prawilny - prawdziwy; „Prawilnie nawijać” - mówić prawdę.

profesor - doświadczony przestępca, otoczony szacunkiem więźniów.

promenada - zob.: SPACERNIK - plac spacerowy.

propaganda - prasa, radio, telewizja.

prorok - prokurator.

prostowanie - zob.: PODNOSZENIE - grypserska procedura przywracania praw CZŁOWIEKA więźniom zdegradowanym.

prostować - zob.: PODNOSIĆ - awansować więźnia w hierarchii grypserskiej.

pruć - 1. Włamywać się do kasy pancernej za pomocą palnika i innych narzędzi. 2. Kraść z kieszeni lub torebki po jej rozcięciu; „Krawiec pruje dolinę” - złodziej kieszonkowy rozcina kieszeń.

przechowalnia - zob.: PUDŁO - więzienie.

przeciwniak - 1. Cela po przeciwnej stronie korytarza. 2. Mieszkanie po przeciwnej stronie klatki schodowej niż aktualnie okradane.

przecwelenie - też: KOP, KOR - zdegradowanie współwięźnia do najniższego szczebla w hierarchii więziennej, narzucone przez GRYPSUJĄCYCH. Podstawową formą PRZECWELENIA jest zbiorowy gwałt homoseksualny dokonany przez grupę na degradowanym koledze, połączony zazwyczaj z brutalnym pobiciem. Jednak wobec surowych konsekwencji prawnych za taki czyn stosowany jest szereg pośrednich i symbolicznych form przecwelenia: od dotknięcia zdegradowanego więźnia członkiem, poprzez włożenie mu głowy do ustępu i spłukanie wody, posmarowanie go kałem, dotknięcie jego ręką ubikacji, oddanie moczu na jego ciało, zarzucenie mu na głowę szmaty do podłogi, dotknięcie przez niego przedmiotu, którego uprzednio dotknął CWEL, „posłanie mu WIĄCHY”. Każda z tych form ma identyczny skutek: jest zarazem degradacją i wezwaniem wszystkich członków organizacji grypserskiej do prześladowania PRZECWELONEGO więźnia: bicia, okradania, ośmieszania i poniżania, zmuszania do prac i usług, uczestniczenia w okrutnych rozrywkach, wykorzystywania homoseksualnego. Przecwelenie jest karą za poważne wykroczenie przeciwko głównym zasadom kodeksu grypserskiego, przede wszystkim za donoszenie oraz za naruszenie norm rytualnych (np. dotknięcie klucza od celi, podniesienie przedmiotu z podłogi przy ubikacji itd.). Przecwelenie następuje niekiedy automatycznie - gdy delikwent pełnił kiedykolwiek rolę podmiotową, t.j. bierną, kobiecą, w stosunku homoseksualnym. Przecwelenie w podkulturze posiada także rolę przestrogi, miary skrajnie negatywnej wartości, rodzaju piekła.

przecwelić - też: dać KOPA, dać KORA (KORKA), ODPALANTOWAĆ, polecieć (posłać) do DOŁKA (DOŁU, w DÓŁ), do SAMARY, PRZESTRZELIĆ, SCHOWAĆ, SPUŚCIĆ DO WORA, SPAŚĆ NA CHUJ, UDUPIĆ, UTOPIĆ, UJAIĆ, UZIEMIĆ, WRZUCIĆ NA OGON, ZADOŁOWAĆ - dokonać PRZECWELENIA, zdegradować w hierarchii.

przecwelony - zob.: CWEL - więzień prześladowany, zdegradowany w hierarchii więźniów.

przedłużenie ręki - niebezpieczne narzędzie: „Napad z przedłużeniem ręki”.

przedmieście - zob.: GETTO - część celi dla FRAJERÓW - w nieformalnie wymuszonym przez GRYPSUJĄCYCH podziale terenu celi (zob. też: LONDYN).

przegub, przegubowiec - też: AUTOBUS - duża paczka herbaty (10 dkg) - jedna z „walut” w nieformalnym handlu więziennym (zob. też: CZAJ, SZELEST, SZUFLADKA, WAGON).

przejebane - też: PRZESRANE, PRZERYPANE - uogólniona, negatywna ocena sytuacji; „Mieć przejebane u ludzi” - być źle ocenianym; można spodziewać się prześladowań ze strony GRYPSUJĄCYCH.

przejściówka - cela przejściowa, oddział przejściowy - miejsce pobytu więźnia do chwili załatwienia formalności i skierowania go do właściwej celi.

przekładanka - odroczenie sprawy sądowej.

przekręt - 1. Też: BRYNDZA, KRYZYS - braki, trudna sytuacja materialna, niedobory; „U nas przekręt gromki, podkopsajcie szlugów i żarek” - mamy wielkie braki, bardzo trudną sytuację (w tym przypadku dotyczy to wyrobów tytoniowych), przekażcie nam papierosy i zapałki. 2. Śmierć; „Przekręcić się” - umrzeć. 3. Oszustwo; „Wyciąć komuś przekręt” - oszukać kogoś

przelew - przepicie, przeznaczenie całej kwoty na alkohol; „Ta flota poszła na przelew” - te pieniądze zostały przepite.

przenicowanie - zob.: KIPISZ - przeszukanie, rewizja.

przepukiwać

się - też: STUKAĆ, PRZETARANIAĆ, TARANIĆ - porozumiewać się za pośrednictwem STUKANKI.

przerwa w życiorysie - 1. Okres pobytu w więzieniu. 2. Nazwa popularnego tatuażu na przegubie ręki.

przerypane - zob.: PRZEJEBANE - negatywna ocena sytuacji.

przerzutka - przeniesienie więźnia wraz z jego rzeczami do innej celi. Dla personelu przerzutki są jednym ze środków dyscyplinujących, przeszkadzających nadmiernej konsolidacji małych grup więźniów. GRYPSUJĄCY nie lubią tego, ale na ogół nie sprzeciwiają się, traktując przerzutki jako uprawnienie personelu. Przerzutki są stosowane bez uprzedzenia, nagle i bez podania miejsca nowego pobytu.

przesrane - zob.: PRZEJEBANE - negatywna ocena sytuacji.

przestrzelić - zob.: PRZECWELIĆ - zdegradować więźnia w hierarchii więziennej.

przestrzelony - zob.: CWEL - więzień prześladowany, zdegradowany.

przesunąć się - poprawny zwrot zamiast obraźliwego: „posuń się” (zob.: PO).

prześwietlenie - 1. Czynności grupy grypserskiej polegające na zbieraniu informacji o nowym więźniu lub koledze, podejrzewanym o złamanie norm kodeksu grypserskiego. 2. Badanie, np. lekarskie, psychologiczne.

prześwietlić kogoś - rozpoznać, zebrać o kimś wiadomości.

przetaraniać - zob.: PRZEPUKIWAĆ SIĘ - porozumiewać się za pomocą STUKANKI.

przewaga - zob.: WAGA - rozprawa sądowa.

przewałka,

przewalanka - oszustwo, oszukanie kogoś przy wymianie pieniędzy lub łupów; „Przewalankę wykręcić komuś na papierze” - zastosować oszustwo wobec kogoś przy wymianie dolarów; polega ono zazwyczaj na podwójnym liczeniu dolarów: za pierwszym razem jest wręczana klientowi niemal cała kwota, za drugim dokłada się brakującą końcówkę, ukrywając w dłoni znaczną część zwitka banknotów.

przewrócić - opróżnić; „Przewrócić pół” - wypić (opróżnić) butelkę wódki.

przezgredzić się - skończyć 21 lat, przestać być MAŁOLATEM a zacząć być ZGREDEM.

przybicie - 1. Potwierdzenie czegoś, zapewnienie uzupełnione silnym uderzeniem dłonią w dłoń przez obu rozmówców. 2. Zob.: PRZYKLEPANIE - udowodnienie czegoś w śledztwie lub w sądzie.

przyducha - zob.: CELKA - cela więzienna.

przydupnica, przydupnik - kochanka, kochanek.

przyfilować - dostrzec, zauważyć kogoś lub coś.

przygruchać kogoś - poderwać, nawiązać z kimś kontakt erotyczny.

przygruchać komuś - uderzyć kogoś, pobić kogoś.

przyjąć się - uznać coś za fakt dokonany, obowiązywać. CZŁOWIEK ma obowiązek bronić swojego grypserskiego honoru. Jeśli zostanie obrażony, np. ktoś pośle mu BLUZG - powinien wezwać go do bójki. Jeśli tego nie zrobi, członkowie grupy uznają, że przyjęło mu się, tzn. że swoją postawą potwierdził on, iż BLUZG dotyczy jego osoby. Od tej pory jest traktowany jak FRAJER.

przyklepanie - też: PRZYBICIE - udowodnienie komuś, że popełnił przestępstwo.

przyłatwić - współżyć z kimś seksualnie; „Przyłatwić w kopiejkę” - wykorzystać CWELA homoseksualnie.

przypalić - zauważyć; „Przypalić kogoś na robocie” - zauważyć, ujawnić, spowodować schwytanie kogoś w chwili dokonywania przestępstwa.

przyprawić - dokonać samoagresji, najczęściej w formie połyku, rzadziej - pocięcia ciała; „Przyprawić choinkę na ostro” - połknąć CHOINKĘ z niezabezpieczonymi ostrzami.

przyprucha - zob.: ZASYPKA - samouszkodzenie oka drażniącym proszkiem.

przypucować się - przyznać się (zob.: PUCOWAĆ).

przystojnie,

przystojny - poprawne określenie oznaczające: ładnie, ślicznie, ładny, piękny, które to słowa w GRYPSIE są traktowane jako BLUZGI.

przywracanie - zob.: PODNOSZENIE - grypserska procedura przywracania praw CZŁOWIEKA zdegradowanemu koledze.

psia pizda - zob.: CWEL - więzień szykanowany, zdegradowany.

psiarnia - 1. Komenda policji; „W psiarni na sieczkarni kogoś przyfilować” - dostrzec, rozpoznać kogoś w poczekalni dla aresztowanych w komendzie policji. 2. Świetlica w więzieniu; „Śmigać do psiarni na szkiełko” - iść do świetlicy oglądać program telewizji.

psi huj - zob.: CWEL - więzień zdegradowany socjalnie i prześladowany.

P.S.M. - popularny tatuaż, skrót sentencji, którą najczęściej grypsujący ukrywają podając osobom postronnym fałszywą treść, np.: Pamiętaj Słowa Matki, albo (rzadziej) Pierdolę Same Małolatki. Rzeczywista sentencja brzmi: Pomszczę Swoją Młodość.

psychologia - pałka policyjna lub służby więziennej.

psychopata - zob. HOLOWNIK PSÓW i IDIOTA - psycholog lub psychiatra.

ptak - symbol wolności i ucieczki, częsty motyw tatuaży; „Niebieski ptak” - przestępca nieuchwytny, stale wolny.

P.T.C.K. - skrót sentencji: Pamiętaj Tuliła Cię Krata - częsty tatuaż.

ptakowo,

ptaszkowo - też: GLĄPA, WRONA - więzienie we Wronkach.

pucha - zob.: PUDŁO - więzienie.

pucować się 1. Przyznawać się do czegoś zakazanego. 2. Zgłaszać się; „Pucuj się spod piątala, chabeta śmiga!” - niech zgłosi się do okna ktoś z celi nr 5 (105, 205, itd.) po odbiór nielegalnej przesyłki (zob.: CHABETA). 3. Uprzedzać zarówno o fakcie użycia ubikacji (nie wolno LUDZIOM jeść w tym czasie), jak i o fakcie jedzenia (nie wolno używać ubikacji w tym czasie), np. „Nie szamać”, „Zważać, szamie się!”.

pudełkarz - zob.: KASIARZ - złodziej, specjalista we włamaniach do kas pancernych (zob.: PRUĆ i PUDŁO).

puder - 1. Napad rabunkowy z zastosowaniem sypnięcia czymś żrącym (np. solą, pieprzem, karbidem) w oczy ofierze. 2. Zob.: ZASYPKA - samouszkodzenie oka za pomocą drażniącego proszku.

pudernica - zob.: PIZDA - żeński narząd płciowy.

pudlarz - zob.: KASIARZ - złodziej, specjalista od kas pancernych.

pudło - 1. Też: BUDA, CHATA ZA WSIĄ, CIEŽ, CIUPA, CYRK, DECHY, DZIURA, GUŁAG, HOTEL, KATORGA, KATOWNIA, KAZAMATY, KIĆ, KLATKA, LAGIER, LOCH, MAMER, OCHRONKA, OPERETKA, PAKA, PENSJONAT, PIERDEL, PÓŁA, PRZECHOWALNIA, PUCHA, PUSZKA, REGAŁ, REZYDENCJA, SAK, SCHOWEK, STODOŁA, SZAFA, UL - więzienie, zakład karny, areszt śledczy; „Wkitrać się do pudła” - dostać się do więzienia; „Anim się nie jorgnął, jak mnie w bransoletkach zholowali do pudła leżeć” - zanim się zorientowałem, już mnie przewieziono w kajdankach na pobyt do więzienia. 2. Kasa pancerna; „Repecić pudło” - włamywać się do kasy pancernej.

pukane,

na pukane, na pukanego - sposób postępowania złodzieja (włamywacza do mieszkań); przed ROBOTĄ puka lub dzwoni do drzwi, aby upewnić się, czy nikogo nie ma w domu.

pukanka - 1. Samoagresywne uderzenia w ciało twardymi przedmiotami. 2. Zob.: STUKANKA - alfabet stukany.

puknąć - 1. Pobić. 2. „Puknęło komuś do wizytery” - ktoś musi się wypróżnić, załatwić potrzebę fizjologiczną. 3. Zob.: WALIĆ - odbyć stosunek seksualny.

pula - też: TAJNIAK, ŻART - zaklęcie uwalniające od kary ze strony współmieszkańców celi w przypadku wypuszczenia gazów (wiatrów), a zarazem uprzedzenie przed tym faktem. Puszczanie ŻARTÓW podczas jedzenia przez kogokolwiek w celi jest wykroczeniem przeciwko ZASADOM i karane.

purchawa - zob.: KICHAWA - nos.

purpurowy - czerwony; słowo „czerwony” jest zakazane w GRYPSIE (zob.: BLUZG).

puzon - 1. Zob.: FACJATA - twarz. 2. Zob. KINDYBAŁ - członek męski; „Grać na puzonie” - onanizować się; „Dmuchać w puzon” - być przedmiotem stosunku oralnego (zob. też: HEJNAŁ).

puzonista - zob.: CWEL - więzień szykanowany i zdegradowany.

pyrgnąć - popchnąć, przesunąć; „popchnąć” jest słowem obraźliwym, oznacza bowiem odbycie stosunku seksualnego.

pyrgnąć się - posunąć się; „posunąć” jest słowem obraźliwym, oznaczającym odbycie stosunku seksualnego (zob.: PRZESUNĄĆ SIĘ).

pyta - 1. Zob.: MARCHEWKA - pejcz skręcony ze szmaty. 2. Zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

radary - uszy.

radarowiec - zob.: KAPUŚ - donosiciel, kolaborant.

radiola - radiowóz.

rajdowiec - złodziej, specjalista w kradzieży samochodów.

rajskie podwórko - zob.: SPACERNIK - plac spacerowy.

rak - 1. Przyrząd złodziejski służący do rozcinania kas pancernych. 2. Przyrząd do samoagresji, POŁYKU; tworzą go dwie złączone wierzchołkami KOTWICE z czterema ostrzami, tworzące kształt litery X. Jest trudny do usunięcia z przełyku w warunkach ambulatoryjnych, gdyż przesuwanie go jedną ze stron powoduje wbijanie się w ciało któregoś ostrza (zob. też: PARASOL i WIATRAK).

rakieta - też: BOMBA, WALIZKA - 1. Paczka od rodziny; „Rakietę obskoczyć” - dostać paczkę; „Kopsnąć rakietę” - wysłać paczkę. 2. Pięść, szczególnie pięść kogoś silnego; „Siwy był mikry, ale rakietę miał gromką” - siwy był mały, ale pięść miał mocną. 3. Zob.: PETARDA - cios, uderzenie pięścią; „Walnąć rakietę komuś” - zadać komuś cios.

ramka - opakowanie, paczka; „Ramka szlugów” - opakowanie papierosów.

ramki - też: SZLABAN - śmierć; „Walnąć (rąbnąć, stuknąć, pierdolnąć) w ramki” - umrzeć.

rampiarz - złodziej, specjalista w kradzieżach na dworcach kolejowych.

rangowy - zob.: GWIAŹDZIOR - 1. Więzień o długim stażu. 2. Oficer służby więziennej.

raport - też: PASZPORT, MELDUNEK - zgłoszenie o popełnieniu przez więźnia wykroczenia dyscyplinarnego, udokumentowany wniosek o ukaranie, kara dyscyplinarna.

raszpla - też: RZECHA - 1. Pilnik do piłowania krat i kłódek. 2. Zgrabna dziewczyna.

rąbać - słowo „wytrych”, którego znaczenie rozpoznaje się w zależności od kontekstu. Podstawowe znaczenia: 1. Kraść, okradać, dokonywać rozboju: „Rąbnąć coś komuś”; „Rąbnąć kwadrat” - okraść mieszkanie; „Rąbnąć łaziora” - obrabować degenerata. 2. Bić; „Wrąbać komuś do spodu” - pobić kogoś dotkliwie. 3. Mieć stosunek seksualny; „Rąbać cwela na potęgę” - intensywnie wykorzystywać seksualnie CWELA; „Rąbać kapucyna” - onanizować się. 4. Umrzeć: „Rąbnąć w kalendarz”. 5. Oszukiwać; „Rąbnąć kogoś na paczkę papieru” - oszukać kogoś na sto dolarów.

rączka - 1. Onanizowanie się; „Lepsza rączka niż rzeżączka” - lepiej się onanizować, niż zarazić chorobą weneryczną (w odniesieniu do podejrzanych dziewczyn). 2. Zob.: WYRWA - złodziej specjalizujący się w wyrywaniu przedmiotów z rąk ofiar. 3. Zob.: ZASTAWKA - przysięga grypserska.

rebus - tatuaż trudny do odczytania, nieudany, źle wykonany lub zniszczony.

recha - zob.: MOJKA - żyletka.

recydywa - kasza, zupa z kaszą.

regał - zob.: PUDŁO - więzienie; „Wpasować się na regał” - dostać się do więzienia.

rejonowy - zob.: KALIFAKTOR - więzień sprzątający.

remanenciarz - też: REWIZOR - złodziej, specjalista w okradaniu sklepów.

remanent - kradzież sklepowa.

remiecha - doświadczony przestępca.

rentgen - 1. Przesłuchanie. 2. Rewizja.

repecić - włamywać się, okradać; „Repecić pudło” - włamać się do kasy pancernej.

resztówka - 1. Też: KRAŽCÓWKA - końcówka kary, niewielka ilość czasu do zakończenia pobytu w więzieniu. 2. Pozostałość drobnych pieniędzy, reszta.

rewizor - zob.: REMANENCIARZ - złodziej okradający sklepy.

rezydencja - zob.: PUDŁO - więzienie.

rififi - kradzież o wysokim stopniu specjalizacji, z włamaniem przez wybicie otworu w suficie.

robić - 1. Kraść; „Robić na filung” - kraść z włamaniem przez wycięcie otworu w drzwiach. 2. Popełniać przestępstwo; „Robić dziesionę” - dokonywać rozboju, „Robić na farmazon” - dokonywać oszustwa. 3. Zwyciężać kogoś, osiągać lepszy efekt od kogoś; „Robić kogoś w nawijce” - być lepszym od kogoś w operowaniu gwarą więzienną.

robota - też: ROZMOWA, CHODZENIE, PRACA - 1. Kradzież; „Czysta robota” - kradzież bez pozostawienia śladów; „Nadana robota” - wskazanie przez kogoś adresu mieszkania domu z dodatkowymi informacjami, jako atrakcyjnego obiektu kradzieży z włamaniem; według zwyczajów złodziejskich za „nadanie roboty” płaci się „nadawcy” 20% zysku (zob.: NADANIE). 2. Przestępstwo; „Mokra robota” - przestępstwo z przelewem krwi; „Ślepa robota” - przestępstwo bez rozeznania szans na powodzenie i ryzyka; „Chodzić na robotę” - popełniać przestępstwa stale, żyć z przestępstwa; „Trafić na robocie” - mieć zysk z przestępstwa.

rok - krótki, mało liczący się pobyt w więzieniu; „Rok nie wyrok, dwa lata jak za brata, a trzy lata po korytarzach się przelata” - przysłowie grypserskie (zob.: PIĄTAL).

rolować - oszukiwać; „Fachura roluje klawiszów na okrągło” - doświadczony więzień stale oszukuje personel.

rower - gra więzienna, rodzaj szykany stosowanej wobec FRAJERÓW.

rozeta - zob.: TUFTA - prostytutka.

rozgrypsiarnia - cela przeznaczona do wymuszania przez personel na reprezentantach GRYPSERSKI rezygnacji z GRYPSOWANIA. W latach sześćdziesiątych w niektórych więzieniach przygotowywano takie cele ze specjalnie dobranym składem więźniów NIEGRYPSUJĄCYCH, lojalnych wobec personelu i silnych fizycznie. Dochodziło w nich do przypadków pobić i gwałtów wobec umieszczonych tam GRYPSUJĄCYCH lub ich poważnych samookaleczeń. W grypserskiej obyczajowości nie może być członkiem tej podkultury ktoś, kto został PRZECWELONY za pomocą gwałtu, niezależnie od tego, w jakich okolicznościach to nastąpiło.

rozgrypsować

kogoś - zmusić go do rezygnacji z udziału w podkulturze grypserskiej lub dokonać jego PRZECWELENIA.

rozklapicha - zob.: PIZDA - żeński narząd płciowy.

rozkład - rozprawa sądowa.

rozmowa - zob.: ROBOTA - kradzież; „Skoczyć na rozmowę do hawiry” - pójść, aby okraść mieszkanie.

rozpadówa - 1. Osobnik strachliwy, łatwo załamujący się pod presją. 2. Osoba chora. 3. Zob.: CWEL - więzień zdegradowany do dna w hierarchii i prześladowany.

róża - choroba weneryczna; „Trafić różę” - zarazić się chorobą weneryczną.

róża wiatrów - nazwa tatuażu, symbolu recydywy.

różaniec - 1. Zob.: AMERYKANY - kajdanki. 2. Zob.: MIGANKA - alfabet migowy.

ruchać - zob.: WALIĆ - współżyć seksualnie.

ruchańsko - stosunek seksualny.

rum na kościach - zob.: BRYNTKA - denaturat.

rumcajs - przestępca specjalizujący się w dokonywaniu rozbojów.

runo - zob.: MACHORA - tytoń.

rura - 1. Słowo obelżywe (zob.: BLUZG). 2. Zob.: STYJA - odbyt. 3. Zob.: CWEL - więzień zdegradowany w hierarchii grypserskiej i prześladowany.

rurka - w podkulturze więziennej kobiet - partnerka w związku lesbijskim.

ryj - zob.: FACJATA - twarz.

rympał - przyrząd do wyważania okien, drzwi i krat, łom z przedłużoną rękojeścią.

rypać - 1. Bić; „Rypnąć kogoś w michę” - uderzyć kogoś w twarz. 2. Zob.: WALIĆ - współżyć seksualnie.

rysować - 1. Pisać; „Narysował mi gad raport” - funkcjonariusz napisał na mnie wniosek o ukaranie dyscyplinarne. 2. Zob.: DZIARGAĆ - tatuować.

rządzić - bawić się, hulać, spędzać czas na zabawie i rozrywkach.

rzecha - zob.: RASZPLA - 1. Pilnik do cięcia krat. 2. Ładna i zgrabna dziewczyna.

rzeźnia - też: MŁOCARNIA, OPERETKA - sala rozpraw.

rzeźnik - lekarz więzienny.

rzucać - zrobić, dokonać; „Rzucać zastawkę” - przysięgać; „Rzucać wiąchę” - naubliżać, ogłosić degradację kogoś; „Rzucać się na linę” - wieszać się.

rżnąć - 1. Udawać, symulować; „Rżnąć świra” - symulować chorobę psychiczną; „Rżnąć chrabąszcza” - udawać że się nie wie, nie przyznawać się. 2. Grać; „Rżnąć w sztorki” - grać w karty. 3. Zob.: WALIĆ - współżyć seksualnie.

sadza - zob.: OLEJEK - barwnik do tatuażu.

sadzić - 1. Przejaskrawiać, przechwalać się, opowiadać historie nie do wiary. 2. Być zaczepnym, ryzykować, prowokować; „Sadzić się do kogoś” - zaczepiać kogoś.

sak - zob.: PUDŁO - więzienie.

sałaciarz - zob.: WÓZKARZ - złodziej specjalizujący się w kradzieżach samochodów lub w pojazdach.

samara - też: PITER - 1. Worek, torba, tobołek, worek na rzeczy osobiste więźnia. 2. Też: AMBASADA, BANDZIOCH, BEBECH, KOCIOŁ, ŚMIETNIK - brzuch, żołądek.

samotnia - zob.: KABARYNA - cela izolacyjna.

sara - zob.: CHAJC - pieniądze.

sarmak - zob.: CHAJC - pieniądze; „Wietrzyć sarmakiem” - mieć większą ilość pieniędzy.

satelity - też: ŁAPIDUCHY - członkowie grupy grypserskiej będący stale w pobliżu przywódców, gotowi do spełniania różnych zleceń: pobić, szantaży, przemytu, wymuszeń i in.

schab,

schabowy - 1. Papieros. 2. Też: KOTLET, MIĘSO - śledź (jako posiłek więzienny).

schować - 1. Uwięzić, umieścić w więzieniu: „Schować do pudła”. 2. Umieścić w celi izolacyjnej: „Schować kogoś w ciemnej celce”. 3. Zob.: PRZECWELIĆ - zdegradować, rozpocząć szykanowanie ukaranego więźnia: „Schować do wora”.

schowek - też: DZIURA - 1. Grób. 2. Zob.: PUDŁO - więzienie; „Leżeć w schowku” - przebywać w więzieniu. 3. Zob.: CELKA - cela więzienna.

sęki - 1. Papierosy zrobione z papieru i wiórków drzewa naskrobanych żyletką, namiastka. 2. Dawna kara dyscyplinarna twardego łoża.

siać - zob.: ŻENIĆ - rozpowszechniać, głosić; „Siać bałach” - rozpowiadać nieprawdę.

siadać na klapę - dzwonić na oddziałowego dzwonkiem z celi (zob. też: KLAPA).

siano, sianko - 1. Materac. 2. Miejsce do spania na podłodze celi, gdy liczba mieszkańców jest większa niż liczba łóżek; „Kima na sianku” - spanie na podłodze. 3. Zob.: CHAJC - pieniądze; „Wiązka siana” - milion złotych. 4. Zob. MACHORA - tytoń.

sieczkarnia - 1. Pomieszczenie w sądzie lub w komendzie policji przeznaczone dla więźniów oczekujących na rozprawę lub przesłuchanie. 2. Pomieszczenie przeznaczone do wykonywania wyroków śmierci.

siedzieć - zob.: GAROWAĆ - przebywać w więzieniu.

sie masz, sie macie ludzie, sie mano, sie manko - poprawne przywitanie grypserskie pozwalające na identyfikację nowego więźnia jako GRYPSUJĄCEGO.

siemachy, siemaszki - też: SZAMAKI - żartobliwe określenie więźniów GRYPSUJĄCYCH.

sikor, sikorka - też: SKAZ - zegarek; „Dźwignąć blitny sikor” - ukraść złoty zegarek.

siora - 1. Siostra. 2.Też: WRONA - pielęgniarka.

siódemka - zob.: SZPRYCHA - wytrych.

skakać - 1. Kraść, popełniać przestępstwo; „Skoczyć na kwadrat” - okraść mieszkanie. 2. Zaczepiać, narażać się na pobicie, prowokować.

skakaniec - zob.: KOPYTKARZE - więzień prowokujący bójki i awantury.

skaz - zob.: SIKOR - zegarek.

skitrać - 1. Schować; „Skitrać graty, a potem działkować towar” - przykazanie złodziejskie mówiące, że najpierw trzeba schować narzędzia przestępstwa, a dopiero potem dzielić się łupami. 2. Odejść, zaprzestać kontaktowania się z rozmówcą; „Skitraj się od blatu” - nie zbliżaj się do stołu (CWELOM nie wolno dotykać stołu w celi).

skok - przestępstwo; „Skok wykręcić na bank” - dokonać pewnego przestępstwa, o minimalnym stopniu ryzyka.

skowyr - pies; „Pies ze skowyrem i haukacz” - policjant z psem i adwokat.

skóra - portfel; „Dźwignąć skórę zza parkanu” - ukraść portfel z wewnętrznej kieszeni marynarki.

skręcić - 1. Zatrzymać, uwięzić, ująć: „Skręcić kogoś”. 2. Załatwić, skombinować coś nielegalnie; „Skręcić czaju z wolki” - przemycić herbatę do więzienia.

skręt - zob.: HAWAJ - papieros własnego wyrobu.

skubać - kraść: „Oskubać frajera”.

skuć - 1. Założyć kajdanki. 2. Wytatuować. 3. Zbić; „Skuć komuś michę” - pobić kogoś po twarzy.

smar - zob.: OLEJEK - barwnik do tatuażu.

smęty - też: SMUTKI - nudy, nieinteresujące wypowiedzi; „Smęty sadzić” - nudno i niewiarygodnie opowiadać.

smutniak - też: BETON, IGNAC, PIERNIK - ciemny chleb z więziennej piekarni.

smycza - zob.: KRAWAT - kara śmierci.

sokół - też: ORZEŁ - nieuchwytny przestępca, wybitny złodziej.

solo, solówka - 1. Cela jednosobowa, także cela izolacyjna. 2. Bójka z udziałem dwóch przeciwników, jeden na jednego. 3. Przestępca działający w pojedynkę, bez wspólników.

spacernik,

spacerniak - też: CHODAK, DEPTAK, DREPTAK, KIERAT, KLATKA, KOŁOWRÓT, PARK, PATELNIA, PROMENADA, PLAŻA, RAJSKIE PODWÓRKO, WYBIEG, WYCHODEK - plac spacerowy, miejsce codziennych spacerów więźniów.

spad, spadówa - 1. Wyjście na wolność po odbyciu kary. 2. Polecenie odejścia; „Małolat, spad!” - młodociany, odejdź!

spadać - 1. Uciekać; „Frajer nas przyfilował, spadamy” - ktoś nas spostrzegł, uciekajmy. 2. Zakończenie nielegalnego kontaktu: „Spadaj (albo spadam)!” - jest hasłem do zakończenia rozmowy prowadzonej stukanką, miganką, minką itd. 3. „Spaść na chuj” - być poniżonym, zdegradowanym w hierarchii (zob.: PRZECWELENIE) - jedno z wyrażeń WIĄCHY. 4. „Spaść spod celi” - wyjść na wolność, zakończyć pobyt w więzieniu.

spadochron - też: PARASOL - 1. Sposób włamywania się przez wykucie otworu w suficie: „Włam na spadochron”. 2. Rodzaj napadu rabunkowego, w którym napadniętemu zarzuca się na głowę ubranie i bije go: „Robota na spadochron”.

spec - specjalista w jednym z przejawów GRYPSERKI. Np. tatuażysta, specjalista od samoagresji, rysownik, FAJANSIARZ, FERMENCIARZ, PISARZ, WIELBŁĄD.

sporo - zob.: GROMKO - nasilenie jakiejś cechy; „Sporo silny” - bardzo silny.

spowiednik - pracownik działu penitencjarnego w więzieniu, np. wychowawca, psycholog.

spód - określenie skrajności; „Do spodu wymeblować hawirę” - okraść mieszkanie ze wszystkiego, zupełnie; „Do spodu garować” - odbyć całą karę (bez warunkowego zwolnienia); „Przekręt do spodu” - skrajny kryzys, ostry niedostatek.

spólas - wspólnik, współskazany w tej samej sprawie. Zazwyczaj wspólnicy wyróżniają się nawzajem w więzieniu, wspomagają się i utrzymują serdeczne więzi.

sprężyna - nóż sprężynowy.

spring, sprink, szpring - specjalność złodziejska polegająca na błyskawicznym wejściu do mieszkania przez otwarte okno lub drzwi i dokonanie kradzieży w jednym pomieszczeniu, podczas gdy domownicy przebywają w drugim; „Skok na spring”.

sprint - zob.: WYDRA - sposób kradzieży polegający na bardzo szybkim wyrwaniu ofierze z rąk łupu i ucieczce.

sprzedawać - 1. Zob.: KAPOWAĆ - donosić, kolaborować; „Sprzedać kogoś” - zadenuncjować kogoś, oskarżyć; „Sprzedać gryps” - przekazać FRAJEROM tajne informacje dotyczące GRYPSERKI. 2. Zob.: ŻENIĆ - a) Wmówić; „Sprzedać komuś bałach” - wprowadzić kogoś w błąd, oszukać kogoś; b) Zadać cios; „Sprzedać komuś kosę” - zadać komuś cios nożem.

spuszczać - 1. Spychać na niższy szczebel hierarchii socjalnej; „Spuszczać kogoś do dołu (WORA, SAMARY, na CHUJ)” - zdegradować kogoś, rozpocząć szykanowanie, zepchnąć kogoś na dno hierarchii (zob. też: PRZECWELIĆ). 2. Bić, pobić: „Spuszczać buki”. 3. Doznawać orgazmu, mieć wytrysk nasienia: „Spuszczać się”, „Spuszczać z chabety”. 4. Jeść: „Spuszczać na kocioł”.

srebrne wesele - zob.: ĆWIARA - 25 lat pozbawienia wolności.

starać się - 1. Kraść; „Starać się na mieście” - uprawiać złodziejski proceder; „Starać się na dolinach” - specjalizować się w kradzieżach kieszonkowych. 2. Uprawiać prostytucję: „Starać się na pudernicy”.

start, startunek, stawanie na parkiecie, stawanie na glebę - bójka honorowa. Obrażony przez innego GRYPSUJĄCEGO CZŁOWIEK może wezwać go do bójki i w ten sposób oczyścić swój skalany honor; w przeciwnym razie „przyjmie mu się” (zob. PRZYJĄĆ SIĘ) i utraci szacunek współgrypsujących, co może być początkiem degradacji. FRAJER nie jest wzywany na STARTUNEK, tylko zostaje pobity, mimo iż „frajerskie bluzgi się nie liczą”.

stochujnica - zob.: TUFTA - prostytutka.

stodoła - 1. Rodzaj samoagresji polegający na rozcięciu powłok brzusznych i wsypaniu śmieci do otwartych ran. 2. Zob.: PUDŁO - więzienie. 3. Zob.: CELKA - cela więzienna.

stop, stopa, stopka - napad rabunkowy z użyciem broni palnej.

stójka - zob.: ZEKS - 1. Obserwacja otoczenia przez pomocnika przestępcy. 2. Nasłuchiwanie przez wyznaczonego więźnia stojącego przy drzwiach celi, czy korytarzem nie zbliża się funkcjonaiusz.

struna - żyła; „Jechać po strunach”, „Na strunach grać” - dokonywać samoagresji w postaci pocięcia żył.

strzelecki - więzienie w Strzelcach Opolskich.

strzelić - „słowo-wytrych”, które ma różne znaczenia, rozpoznawalne w zależności od kontekstu. Podstawowe z nich: 1. Uderzyć; „Strzelić z wity” - uderzyć ręką; „Strzelić bykiem” - uderzyć głową. 2. Okraść, popełnić przestępstwo; „Strzelić pajaca” - okraść ofiarę. 3. Biec; „Strzelić z glana”, „Strzelić w trep” - uciec. 4. Współżyć seksualnie: „Strzelić gola”, „Strzelić z dyszla”. 5. Umrzeć: „Strzelić w kalendarz”, „Strzelić w ramki”.

stukać - zob.: PRZEPUKIWAĆ SIĘ - porozumiewać się za pomocą STUKANKI.

stukanka - też: KLEKOT, PUKANKA, TARAN, TELEFON - środek komunikowania się więźniów polegający na wystukiwaniu liter i znaków na kaloryferach, rurach, ścianach itp., oparty na alfabecie Morse'a; „Przetarań!” - nawiąż kontakt stukanką; „Nawijka stukanką” - rozmowa, porozumiewanie się alfabetem dźwiękowym.

stuknąć - 1. Uderzyć, pobić; „Skitraj się, bo cię stuknę” - odejdź, albo cię pobiję. 2. Okraść; „Stuknąć frajera na dwie paczki” - okraść ofiarę zabierając mu dwieście (np. dolarów). 3. Umrzeć; „Stuknąć w kalendarz” - umrzeć, stracić życie.

styja - też: CEGIELNIA, KAKAO, KICHA, KOPIEJKA, RURA, SZLOJA - odbytnica, pośladki; „W styję dmuchany” - 1. Dosłownie: osobnik będący przedmiotem stosunku homoseksualnego, w przenośni: określenie CWELA. 2. Obelga, składnik WIĄCHY; „Lutować styję” - być aktywnym uczestnikiem stosunku homoseksualnego, „Dostać kindybał w styję” - zostać zgwałconym, przecwelonym (zob.: PRZECWELENIE).

styjówka - tylna kieszeń spodni.

sucha robota - przestępstwo bez przelewu krwi (zob. też: MOKRA ROBOTA).

sufit - głowa, wierzch głowy; „Skok z sufitem” - napad z uderzeniem ofiary głową; „Mieć nierówno pod sufitem” - być niezrównoważonym, wykazywać zaburzenia psychiczne.

suka - też: AZA, BUDA, KARAWAN, KARETA, PUDŁO - 1. Pojazd samochodowy służący do transportowania więźniów. 2. Radiowóz policyjny. 3. Zob.: CWEL - więzień zdegradowany w hierarchii i prześladowany.

sułtan - nazwa tatuażu, symbol więzienia w Wołowie.

suterena - zob.: ZOLA - dno garnka z zupą; „Kopsnij z sutereny!” - dosłownie: podaj z dna; jest to żądanie gęstej zupy (przy dnie kotła zupa jest bardziej gęsta).

swojak - zob.: ZIOMAL - współwięzień pochodzący z tego samego regionu Polski.

sypać - 1. Dawać; „Sypnąć żaru” - dać zapałki. 2. Zob. KAPOWAĆ - donosić, denuncjować.

szafa - 1. Zob.: PUDŁO - więzienie. 2. Zob.: KABARYNA - cela izolacyjna. „Schować kogoś do szafy” - ukarać kogoś pobytem w celi izolacyjnej.

szajbus - zob.: ŚWIR - osoba chora psychicznie, wariat; „Szajba mu odbiła” - zwariował, doznał zaburzeń psychicznych (zob. też: ŚWIR).

szama - też: SZAMOT - usta, twarz; „Kindybał ci w szamot” - dosłownie: penis (należy) ci (włożyć) do ust - najsilniejsza obelga grypserska, element WIĄCHY, sygnał degradacji do dna hierarchii, początek prześladowań kogoś przez grupę.

szamać - jeść; „Nie szamać!” - obowiązkowe zaklęcie przy korzystaniu z ubikacji, aby nie stwarzać sytuacji niehigienicznej dla jedzących; „Zważać, szamie się” - przestroga, aby nikt nie nie korzystał z ubikacji w czasie jedzenia przez wypowiadającego; „Oszamać rakietę frajerowi do spodu” - zjeść zawartość całej paczki żywnościowej należącej do FRAJERA.

szamaki - też: SIEMACHY - żartobliwe określenie więźniów GRYPSUJĄCYCH.

szamka - też: OWIES, SZAMUNEK - jedzenie; „Podkopsajcie szamki i kirunku” - podajcie jedzenie i picie.

szamkarnia - też: GARKOWNIA, KOCIOŁ - kuchnia.

szamot - zob.: SZAMA - twarz, buzia, usta.

szamunek - zob.: SZAMKA - jedzenie.

szarpać - 1. Robić coś intensywnie, z zapamiętaniem; „Szarpać robotę” - kraść dużo i często, prowadzić intensywne życie przestępcy; „Szarpnąć kogoś w baniak” - uderzyć kogoś gwałtownie w głowę. 2. Współżyć seksualnie; „W styję (w szamot) szarpany” - określenia CWELA, obelga; „Szarpać komuś ogon” - być przedmiotem stosunku oralnego. 3. Denerwować się; „Szarpało mną, jak mnie frajer sprzedał” - zdenerwowałem się, gdy FRAJER zadenuncjował mnie.

szarpnięty - chory psychicznie.

szarycha - zob.: DRYSKA - część pudełka od zapałek służąca do pocierania zapałek przy zapalaniu.

szczęście - słowo obraźliwe dla GRYPSUJĄCEGO, rodzaj BLUZGU; „Szczęście ma tufta i policja, a ludzie mają fart” - szczęście ma prostytutka i policja, a więźniowie grypsujący nazywają to FARTEM.

szczur - złodziej piwniczny albo hotelowy.

szczypiorek - zob.: KOPEREK - kobiece włosy łonowe.

szelest - mała paczka herbaty o wadze 40g (zob. też: AUTOBUS, CZAJ, PRZEGUB, SZUFLADA, WAGON).

szemrańcy - więźniowie pochodzący z Warszawy.

szkapa - zob.: CHABETA - 1. Zob. KINDYBAŁ - członek męski; „Lecieć w szkapę” - onanizować się. 2. Środek komunikowania się za pomocą sznurka.

szkatuła - też: NERY - plecy; „Wrzucić komuś kosę do szkatuły” - wbić komuś nóż w plecy.

szkiełka - zob.: BŁYSKOTKI - drobne wyroby jubilerskie.

szkiełko - też: PATRZAK, PATRZYDŁO - telewizor; „Spadać do psiarni na szkiełko” - iść do świetlicy oglądać program telewizyjny.

szkity - też: GICZAŁY, GIRY - nogi; „Szkitami do przodu (albo do bramy)” - umrzeć w więzieniu.

szklarz - złodziej specjalizujący się w dostawaniu się do wnętrza przez usuwanie szyb.

szklić - kłamać, oszukiwać; „Szklić komuś” - wprowadzać kogoś w błąd (zob. też: BAŁACH).

szkło - zob.: LIPO - wizjer w drzwiach celi.

szkodzić - zob.: KAPOWAĆ - donosić, denuncjować.

szlaban - 1. Też: RAMKI - śmierć; „Szlaban wystawić” - umrzeć. 2. Też: PLOMBA - zakaz, odmowa; „Prorok jeszcze szlaban zakłada” - dosłownie: prokurator jeszcze zakazuje - dziewczyna jest za młoda (ma mniej niż 15 lat), aby z nią odbywać stosunki seksualne; „Szlaban na piździe” - menstruacja albo odmowa odbycia stosunku seksualnego.

szlakować - zob.: WALIĆ - współżyć seksualnie.

szlam - też: KIMA - noc; „Na szlam chodzić” - dokonywać nocnych kradzieży, uprawiać przestępczy proceder w nocy.

szlamiarz - 1. Funkcjonariusz więzienny pełniący nocny dyżur. 2. Zob.: KIMIARZ - złodziej specjalizujący się w okradaniu współwięźniów podczas snu.

szlichta - mniej wartościowa porcja jedzenia nałożona do miski więźnia z dużego garnka, gdy nabrano tylko górną, wierzchnią część zawartości (zob. też: ZOLA).

szloić - zob.: WALIĆ - odbywać stosunek seksualny; „Szloić się na okrągło” - uprawiać prostytucję.

szloja - zob.: STYJA - odbytnica, pośladki.

szlug - papieros; „Kopsnąć szluga” - podać papierosa (przemycić, poczęstować).

szmal - zob.: CHAJC - pieniądze.

szmalcownik - bogata ofiara kradzieży.

szmata - 1. Obelga, słowo obraźliwe; „Ciąg smugę, szmato” - odejdź, wynoś się, pogardy godny osobniku. 2. Zob.: KAPUŚ - donosiciel, kolaborant. 3. Zob.: TUFTA - prostytutka.

sznit, sznyt - 1. Blizna po samopocięciu, dowód męstwa i odporności na ból; „Sznit królewski” - blizna od jednego długiego cięcia biegnącego od czubka głowy przez nos, środek torsu, wzdłuż nogi aż do czubka palca u nogi. 2. Cięcie ostrzem kieszeni lub torebki ofiary kradzieży.

sznur - 1. Zob.: KRAWAT - kara śmierci. 2. Zob.: LINA - pętla wisielcza.

szopa - sklep, magazyn jako cel przestępstwa.

szopkarz - też: REMANENCIARZ, REWIZOR, WITRYNIARZ - złodziej specjalizujący się w okradaniu sklepów.

szpan - zob.: BIKS - postawa i chód demonstrujące wrogość i nieprzejednanie; „Poczwórny szpan warszawski” - lekceważące określenie nadmiernego BIKSU.

szperacz - wytrych, klucz (zob. też: SZPRYCHA).

szprycha - też: DRUT, SIÓDEMKA - wytrych złodziejski.

szpula - 1. Grupa złodziejska: „Spólasy z jednej szpuli”. 2. Rozmowa; „Nawijać na szpulę” - prowadzić rozmowę.

sztama - wspólnota, więzienna przyjaźń (zob. też: BRATERSTWO i HERBATNIK); „Sztamę trzymać” - trwać w przyjacielskim związku.

sztany - też: NACHY - spodnie; „Sztany, glany, katany i już człowiek ubrany” - spodnie, buty, kurtki (części stroju z więziennego przydziału) i już CZŁOWIEK jest ubrany.

sztory, sztorki - też: KOLORY - karty do gry.

sztukować - zob.: NAWIJAĆ - prowadzić rozmowę GRYPSEM.

sztywny - trup, nieboszczyk; „Park sztywnych” - cmentarz.

szuflada - zob.: PARTER - dolne łóżko w zestawie trzypoziomowym (zob. też: JASKÓŁKA, KOREA, PÓŁA, SIANO, TAJWAN).

szufladka - podstawowa miara herbaty, ilość równa pojemności pudełka od zapałek. Herbata, obok papierosów, jest środkiem płatniczym w handlu więziennym (zob. też: AUTOBUS, CZAJ, PRZEGUB, SZELEST, WAGON).

szyć - dokonywać kradzieży kieszonkowej; „Krawiec szyje katany frajerom” - złodziej kieszonkowy okrada kurtki ofiarom. (Zob. też: KROIĆ).

szydło - zob.: KOLKI - przyrząd z igłami do tatuowania (zob. też: TRAKTOR).

szyna - sztabka złota.

ściana,

ścianka - 1. Parkan. 2. Włamanie do pomieszczenia przez wybicie otworu w ścianie. 3. Też: TYG - zasłonięcie przez wspólnika w trakcie kradzieży kieszonkowej. 4. Zastawienie wizjera w drzwiach celi. (Zob. też: ZASTAWKA, ZEKS).

ścigać - zob.: GNOIĆ - szykanować, prześladować.

Ś.K.I.F.

H.L.I.Z. - tatuaż, skrót sentencji: „Śmierć Kurwom I Frajerom Chwała Ludziom I Złodziejom” (z błędem ortograficznym: „Hwała” zamiast „Chwała”).

śledź - oficer dochodzeniowo-śledczy prowadzący przesłuchanie.

ślepy skok, ślepa robota - przestępstwo nie przygotowane, bez rozeznania szans i ryzyka.

śliczny - 1. Obelga. Słowo zakazane (należy używać: PRZYSTOJNY, GIT); (zob. też: BLUZG). 2. Zob.: CWEL - więzień prześladowany, zdegradowany w hierarchii. 3. Zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

ślip - świadek.

śmieszki - nazwa drobnych tatuaży o pogodnej treści, bez symbolicznych znaczeń: kotki, postacie z filmów Disneya itp.

śmietnik - zob.: SAMARA - brzuch, żołądek.

śmigać - 1. Chodzić, iść, jeździć, biegać, przemieszczać się; „Śmigać na deptaku” - odbywać spacer na placu spacerowym. 2. Kraść, popełniać przestępstwa; „Śmigać do miasta” - chodzić na wyprawy złodziejskie (zob. też: BIEGAĆ). 3. Onanizować się: „Śmigać na chabecie”.

śpioszki - nazwa tatuażu w formie kropek na obu zamkniętych powiekach - symbol CZŁOWIEKA czujnego, który nie da się zaskoczyć nawet we śnie.

środkowa kieszeń - zob.: PIZDA - żeński narząd płciowy; „Starać się na środkowej kieszeni” - uprawiać prostytucję.

śruba - zaburzenia psychiczne; „Śruba komuś odbija” - ktoś zachowuje się nienormalnie, wykazuje zaburzenia psychiczne.

świeca - zob.: ZEKS - obserwacja otoczenia podczas nielegalnej czynności; „Wystawić świecę” - postawić współwięźnia na czatach.

świecidełka - zob.: BŁYSKOTKI - drobna biżuteria.

świecowy - wspólnik złodzieja stojący na obserwacji podczas kradzieży (zob. też: ZEKS).

święto konia - zbiorowy akt onanizmu; wśród więźniów młodocianych popularne są zawody i konkursy w tej dziedzinie, np. na hasło: „Małolatka na koń” grupa rozpoczyna jednocześnie onanizowanie się; wygrywa ten, kto pierwszy doprowadzi do wytrysku nasienia.

świr - też: OSZOŁOM, PALMUS, SZAJMUS - 1. Specjalista w zakresie symulowania zaburzeń psychicznych; nosi tatuaż w formie kropki pomiędzy brwiami u nasady nosa. 2. Chory psychicznie.

świrować - też: ODBIJAĆ, WALIĆ W DEKIEL, mieć ŚRUBĘ - 1. Przejawiać zaburzenia psychiczne, wariować. 2. Symulować zaburzenia psychiczne.

tabel - zob.: BLAT - stół.

tablica - dłoń albo policzek, służące jako pomoc przy formowaniu liter w alfabecie migowym (zob.: MIGANKA).

tabor - transport więźniów do innego więzienia; „Śmigać w tabor” - udawać się z transportem, być konwojowanym.

tajniaczek, tajniak - też: PULA, ŻART - wypuszczenie gazów.

tajwan - zob.: JASKÓŁA - najwyżej położone łóżko (zob. też: PARTER, PÓŁA, SIANKO, SZUFLADA).

tango - zob.: ORMO - zdrada; „Puścić się z kimś w tango” - zdradzić kogoś z kimś innym (w znaczeniu erotycznym).

taran - zob. STUKANKA - alfabet wystukiwany na nośnikach dźwięku (kaloryfery, ściany, kanalizacja).

taranić - zob.: PRZEPUKIWAĆ SIĘ - porozumiewać się za pomocą STUKANKI.

targać - 1. Nieść, wozić, dostarczać, dźwigać, prowadzić; „Targać konia” - wciągnąć przesyłkę przekazywaną przez okno na sznurku; „Targać kogoś na parkiet” - doprowadzić kogoś do miejsca bójki; „Przytargać szamunku” - przynieść do celi jedzenie. 2. Bić; „Targać się po szczękach” - bić się wzajemnie. 3. Zob.: HAJTNĄĆ SIĘ - powiesić się, popełnić samobójstwo: „Targnąć się na linę”.

telefon - 1. Zob.: CHABETA - środek komunikowania się za pomocą sznurka. 2. Zob.: STUKANKA - środek komunikowania się za pomocą alfabetu wystukiwanego na nośnikach dźwięku (np. rury, kaloryfera, ściany).

tłusty - bogaty, zasobny, posiadający wiele pieniędzy lub wartościowych przedmiotów; „Tłusty frajer” - więzień, który może być źródełm bogatego łupu, „Tłusta celka” - zasobna cela, „Tłusta waliza” - bogata paczka.

towar - 1. Łup, rzeczy pochodzące z przestępstwa. 2. Dziewczyny, kochanki; „Świeży towar” - młoda dziewczyna.

towot - coś do smarowania chleba; margaryna, smalec, pasztetówka.

trachnąć - też: TRZASKAĆ - 1. Uderzyć; „Trachnąć kogoś w baniak” - uderzyć kogoś w głowę. 2. Ukraść; „Trachnąć komuś chajcu” - ukraść komuś pieniądze. 3. Zob.: WALIĆ - mieć stosunek seksualny; „Trachnąć numer z binią” - współżyć seksualnie ze swoją dziewczyną.

trafić - 1. Ukraść; „Trafić kółko” - ukraść samochód. 2. Zyskać, zdobyć, mieć korzystną okazję; „Trafić frajera tłustego, nadzianego papierem” - spotkać ofiarę zamożną, mającą przy sobie dużo dolarów; „Trafić towar niekiepski i świeży” - spotkać dziewczyny ładne i młode. 3. „Trafić różę” - zarazić się chorobą weneryczną.

traga - płaskie nosidło, w którym dwóch więźniów roznosi książki od celi do celi.

traktor - przyrząd do wykonywania tatuaży, o kilku ostrzach, wykonany z podręcznych materiałów (zob. też: KOLKI, SZYDŁO).

tramwaj - 1. Miejsce w celi przeznaczone dla przejściowego pobytu nowych, nieznanych więźniów; po ich rozpoznaniu mogą - jeśli są GRYPSUJĄCYMI - korzystać z całej celi, albo muszą - jeśli są FRAJERAMI, a tym bardziej CWELAMI - stosować się do narzucanych im ograniczeń terytorialnych w celi. Tramwaj znajduje się z boku głównego terenu celi, zazwyczaj obok łóżka. 2. Zob.: KOJO - prycza więzienna.

trefny - niepewny, podejrzany, kradziony; „Trefne białko” - fałszywy papier, dokument; „Trefna tyrka” - praca poniżająca, uwłaczająca godności GRYPSUJĄCYCH, np. zbieranie śmieci (zob. też: HOMET).

trep - zob.: GLAN - but; „Strzelić w trep” - dokonać ucieczki.

trepy - pogardliwe, obrażliwe określenie więźniów GRYPSUJĄCYCH stosowane przez więźniów wykształconych.

trociniak - obelga, obraźliwe określenie kogoś (zob. też: BLUZG).

trojak - kara trzech lat więzienia.

tron - szydercze określenie muszli ustępowej jako miejsca przeznaczonego dla CWELA; „Cwel na tronie leży i audiencję daje” - CWEL siedzi na muszli i jest przedmiotem stosunku oralnego.

tropnąć się - zob.: JORGNĄĆ SIĘ - zorientować się w sytuacji, w położeniu.

trotuarówka - zob.: TUFTA - prostytutka niższej kategorii.

truć - mówić nudno albo nieprawdziwie.

trukać - zob.: NAWIJAĆ - mówić, wyjaśniać, tłumaczyć; „Trukać do kogoś na gablach” - mówić do kogoś za pośrednictwem alfabetu migowego (zob. też: MIGANKA).

trup - też: DENAT - osoba nietrzeźwa; „Na trupka” - kradzież, rozbój dokonany na osobie nietrzeźwej.

trupkarz - przestępca specjalizujący się w okradaniu pijaków.

trzaskać - 1. „Trzaskać dziobem” - mówić, gadać, wygłaszać; „Papuga dziobem trzaska” - obrońca wygłasza mowę obrończą.

trzęsacz - skąpiec, który nie działkuje się z kolegami („trzęsie się” nad swoimi dobrami). 2. Zob.: TRACHNĄĆ - a) uderzać, b) kraść, c) mieć stosunek seksualny.

T.S.M.L. - tatuaż, skrót słów: Tu Spędziłem Młode Lata.

tufta - 1. Też: ŁACHUDRA, MEWA, PIĘCIOMINUTÓWKA, PIEPRZNICZKA, PIERDOLNICA, ROZETA, STOCHUJNICA, SZMATA, TROTUARÓWKA - prostytutka. 2. Zob.: KAPUŚ i CWEL - więzień prześladowany, należący do najniższego szczebla hierarchii grypserskiej.

twarde łoże - obecnie zniesiona dotkliwa kara dyscyplinarna, realizowana w celi dyscyplinarnej, której towarzyszyło pozbawienie możliwości palenia tytoniu, WYPISKI, widzeń i korespondencji - do 14 dni; polegała ona na pobycie w celi samotnie, bez sprzętów, poza drewnianym blatem do spania składanym w dzień i zamykanym na kłódkę do ściany; spało się bez materaca i pościeli.

twardy - pewny; „Twardy cynk” - pewna wiadomość.

tyc - też: ŚCIANKA - zasłona stosowana przez złodzieja kieszonkowego lub wspólnika przy dokonywaniu kradzieży.

tycer - też: PACANT, PICER - wspólnik, pomocnik złodzieja kieszonkowego; m. in. odbiera od niego łup natychmiast po kradzieży.

tygrys - nazwa popularnego tatuażu, dawniej oznaczającego przynależność do grupy przestępczej.

tygrysówka - też: KLATKA - cela dla szczególnie niebezpiecznych i agresywnych więźniów, w której oprócz (albo zamiast) drzwi zamontowana jest krata.

tyra,

tyrka - też: ARBAJT - praca, zajęcie: „Ja mam łeb do pilnowania, ty masz gable do tyrania”, „Tyra cham i traktor”, „Kto tyra, dostaje świra”.

tyrownia - warsztat więzienny, miejsce pracy więźniów.

ubój - zabójstwo.

ucho, uchol - zob.: KAPUŚ - donosiciel, kolaborant.

udać się - słowo obraźliwe (zob.: BLUZG) - poprawnie należy powiedzieć: FARCIĆ, TRAFIĆ.

uderzyć - słowo wieloznaczne, którego znaczenie rozpoznawalne jest w zależności od kontekstu. Podstawowe znaczenia: 1. „Uderzyć w ramki” - umrzeć. 2. „Uderzyć komuś w sufit” - dostać pomieszania zmysłów, zwariować. 3. „Uderzyć w kimono” - zasnąć, pójść spać, 4. „Uderzyć w zrywkę” - uciec. 5. „Uderzyć w chabetę” - onanizować się. 6. „Uderzać do kogoś” - zabiegać o czyjeś względy.

udój - też: UTARG - łup, zysk z przestępstwa (zob. też: DOLA).

udupić - też: UJAJIĆ, UTOPIĆ, UZIEMIĆ - 1. Wpaść w poważne tarapaty, mieć kłopoty; „Być udupionym” - znajdować się w krytycznym położeniu. 2. Ująć, aresztować, oskarżyć. 3. Obciążyć niepodważalnym dowodem przestępstwa. 4. Zob.: UTRUPIĆ, ZACIUKAĆ - zabić człowieka. 5. Udupić - zob.: PRZECWELIĆ - ukarać degradacją do dna hierarchii grypserskiej i rozpocząć prześladowanie.

ujaić - zob.: UDUPIĆ - 1. Zdegradować więźnia w hierarchii. 2. Wpaść w tarapaty. 3. Aresztować. 4. Zabić.

ujeżdżanie - 1. Stosunek homoseksualny: „Ujeżdżanie cwela”. 2. Akt onanizmu: „Ujeżdżanie konia”. 3. Zob.: GNOIĆ - prześladować.

ukraina - więzienie w Chełmie Lubelskim.

ul - zob.: PUDŁO - więzienie; „Wkitrać się do ula” - zostać uwięzionym, dostać się do więzienia.

ulga - nagroda regulaminowa.

ulung - 1. Herbata; „Kopsam wam dwa ulungi” - posyłam wam dwa opakowania herbaty (zob. też: CZAJ, SZUFLADKA, SZELEST, AUTOBUS, PRZEGUB, WAGON). 2. Zob.: ŁAZIOR - więzień odbywający karę orzeczoną przez kolegium, a nie przez sąd. Traktuje się go pogardliwie.

ułan - 1. Gwałciciel, więzień odbywający karę za dokonanie zgwałcenia. 2. Onanista, więzień często dokonujący aktów onanizmu. 3. Więzień uczestniczący w gwałcie homoseksualnym na współwięźniu; „Smaruj styję maryśką, bo ułani jadą” - okrzyk zapowiadający gwałt. 4. Zob.: PIES - policjant.

umoczyć - przeżyć niepowodzenie.

umyty - uniewinniony przez sąd.

ur, urka, urkes - 1. W przedwojennym świecie przestępczym - człowiek o uznanym autorytecie i bogatym doświadczeniu w złodziejskim rzemiośle. 2. Członek grupy powstałej w latach 60-tych wśród GRYPSUJĄCYCH, złożonej z MĄCICIELI, która posługiwała się KMINĄ, tj. nieznanym nikomu słownictwem i której członkowie mieli decydować o istotnych sprawach GRYPSERKI; nazwali się oni „urkesami” - jednak próba ta nie powiodła się. 3. Obecnie - żartobliwe określenie więźniów pozujących na CHARAKTERNIAKÓW i przechwalających się zasługami grypserskimi.

ustawić - 1. Umówić się; „Ustawić towar” - umówić się z dziewczynami. 2. Przygotować ofiarę do okradzenia jej; w tramwajach i autobusach złodzieje kieszonkowi działają najczęściej w trójkę: jeden robi sztuczny tłok, drugi wyjmuje ofierze portfel, trzeci go przyjmuje i oddala się; w trakcie tych czynności wspólnik często pod pozorem przepychania się ustawia ofiarę złodziejowi.

uśmiech - twarz; „Obskoczyć w uśmiech” - zostać uderzonym w twarz.

uśmiechać się do sufitu - umrzeć.

utarg - zob.: UDÓJ - zysk złodziejski, łup; „Trafić fartowny udój na dolinie” - zdobyć pomyślny, bogaty łup z okradzionej kieszeni.

utopić

kogoś - zob.: UDUPIĆ - zdradzić, obciążyć kogoś dowodami przestępstwa.

utrupić - też: UDUPIĆ, UZIEMIĆ, ZACIUKAĆ - zabić człowieka.

uziemić - zob.: UDUPIĆ - 1. Rozpocząć szykanowanie więźnia, zdegradować. 2. Stworzyć krytyczną sytuację; „Uziemić frajera” - stworzyć frajerowi trudną sytuację, wpędzić go w poważne kłopoty. 3. Ująć, aresztować. 4. Obciążyć dowodami. 5. Zabić.

wab - przynęta; „Na wabia” - przestępstwo popełnione przy pomocy kobiety, która przyprowadza ofiarę w umówione miejsce, bądź odwraca jej uwagę.

wabik - wspólniczka przestępcy dokonującego przestępstw „na wabia” (zob. WAB).

wacek - zob.: KINDYBAŁ - penis, członek męski.

waciak - więzień pochodzący z Nowej Huty.

wafel - zob.: HERBATNIK - przyjaciel, dobry kolega.

waga - też: PRZEWAGA - rozprawa sądowa; „Lecieć na wagę” - udawać się do sądu na rozprawę.

wagon - średnia paczka herbaty o wadze 5 dkg (zob. też: AUTOBUS, PRZEGUB, SZELEST, SZUFLADKA, CZAJ).

wahadło - zob.: CHABETA - środek komunikowania się pomiędzy celami, polegający na przekazywaniu przesyłek za pomocą rozhuśtanego sznurka.

wajcha - zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

walcować - grać.

walić - wieloznaczne „słowo-wytrych”, którego sens można rozpoznać w zależności od kontekstu. Podstawowe znaczenia: 1. Też: CIĄĆ, DMUCHAĆ, DYMAĆ, GRZAĆ KICHĘ, GRZMOCIĆ, HARATAĆ, JEBAĆ, JECHAĆ, KISIĆ OGÓRA, KISZKOWAĆ, KOPAĆ GLINĘ, KORKOWAĆ, LUTOWAĆ, ŁADOWAĆ, NABIJAĆ NA PAL, NUMERY ODWALAĆ, PACIAKOWAĆ, PAROWAĆ, PCHAĆ, PIEPRZYĆ, PIERDOLIĆ, POSUWAĆ, PUKAĆ, RĄBAĆ, RUCHAĆ, RŻNĄĆ, SZARPAĆ, SZLAKOWAĆ, SZLOIĆ, TRACHNĄĆ, TRZASKAĆ - współżyć seksualnie; „Ty w pierdlu garujesz, a na wolce twoją manę pies wali na okrągło” - ty odbywasz karę w więzieniu, a na wolności twoja dziewczyna bez przerwy współżyje seksualnie z policjantem. 2. Bić; „Walnąć kogoś z graby w uśmiech” - uderzyć kogoś pięścią w twarz. 3. Kraść; „Walić kwadraty” - okradać mieszkania; „Walić numery” - dokonywać atrakcyjnych kradzieży. 4. Zob.: ŚMIGAĆ - iść, jechać, udawać się; „Po robocie z mety wal do pasera skitrać udój” - po dokonaniu kradzieży natychmiast udaj się do pasera, aby pozbyć się łupu; „Walić w tabor” - jechać w konwoju, być transportowanym. 5. Zdradzać objawy zaburzeń psychicznych; „Walić komuś w dekiel” - wariować. 6. Onanizować się: „Walić konia”. 7. Jeść, pić; „Walnąć padlinę” - zjeść mięso; „Walnąć z gwinta” - pić alkohol wprost z butelki. 8. Uciekać: „Walić z glana”.

waliza, walizka - zob.: RAKIETA - paczka; „Walizkę jarecka przytargała gitną” - matka przyniosła dobrą paczkę żywnościową.

wał - zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

waracha - zob.: KIBEL - kubeł sanitarny.

wariat - zob.: HOLOWNIK PSÓW, IDIOTA - psycholog, psychiatra.

wariatkowo - szpital psychiatryczny, oddział psychiatryczny, specjalny zakład karny.

warunek - warunkowe, przedterminowe zwolnienie.

watówa - zob.: BUZAŁA - grzałka do gotowania wody.

wąż - nazwa tatuażu - symbol zemsty; wąż z koroną na głowie - symbol zemsty dokonanej.

wbitka - rodzaj samoagresji polegającej na wbijaniu w ciało ostrych przedmiotów, np. igły, szpilki, gwoździa, drutu. Stosowane są m. in. wbitki w płuco, w serce, w wątrobę i w oko.

wciskać - zob.: ŻENIĆ - wmawiać, starać się przekonać kogoś usilnie o czymś nieprawdziwym: „Wciskać kit”, „Wciskać komuś farmazon”.

wesele - zob.: ĆWIARA - 25 lat pozbawienia wolności.

wianek - wiadomość, informacja; „Kopsnąć komuś wianek” - przekazać komuś wiadomość, informację.

wiatrak - też: HELIKOPTER - przyrząd do samoagresji, POŁYKU; skonstruowany jest z metalowych prętów o zaostrzonych końcach połączonych ze sobą gumką, skręconych względem siebie i sklejonych ugniecionym, zaschniętym chlebem. Po połknięciu i rozpuszczeniu w żołądku chleba, gumka zaczyna odkształcać się wprawiając ostrza w szybki ruch; wiatrak przemieszcza się po żołądku tnąc jego ścianki (zob. też: KOTWICA, KRZYŻAK, PARASOL).

wiatrzyć - 1. Mieć, posiadać. 2. Przeczuwać coś.

wiącha, wiązka, wiązanka - zestaw słów i zwrotów obraźliwych, BLUZGÓW, poniżających epitetów i obelg. Bezpośrednie znaczenie WIĄCHY polega na sprawieniu przykrości adresatowi. Właściwe, symboliczne znaczenie polega na zdegradowaniu w hierarchii i rozpoczęciu nieustannych prześladowań osoby, której dotyczy wiącha, ze strony wszystkich GRYPSUJĄCYCH. Od chwili „rzucenia wiąchy” taki więzień w więzieniu uważany jest za CWELA i LUDZIE mają organizacyjny obowiązek go bić, poniżać, wykorzystywać seksualnie, odmawiać praw itd. Do wiąchy należą m. in. zwroty: „Kindybał ci w szamot”, „W styję szarpany”, „Wagon ci tłuczonego szkła w styję”, „Pies cię jebał”, „Suko w mordę rżnięta”, „Tufto ligawa”, „Druciaro w pysk i w styję dymana”, „Ruro”, „Parówo”, „Padluchu pierdolony”, „Paparuchu”, „Cwelico szlojona na okrągło”, „Piździelcu z kindybałem w szamie”, „Baniak ci do bardachy, a ogon w kopiejkę”, „Jatagan ci w mordę”, „Nygusie czerwony”, „Łobuzie”, „Kurwo, stochujnico przez pułk karny wyruchana”, „Spadaj na chuj”, „Wpada ci kapucyn”, „Pies ci styję walił” i in. „Posłać komuś wiąchę” - też: „Naciupać komuś”, „Napluć komuś w baniak”.

wielbłąd - też: FANCIARZ - więzień wyspecjalizowany w przemycaniu pomiędzy celami zakazanych przedmiotów i dóbr związanych z nielegalnym handlem, przemytnik.

wierchówa - zob.: JASKÓŁKA i TAJWAN - górne łóżko (zob. też: KOREA, PARTER, PÓŁA, SIANKO, SZUFLADA).

wieszak - zob.: KRAWAT - kara śmierci.

winkiel - kąt celi, narożnik budynku, róg ulicy.

wisieć - mieć warunkowe zawieszenie kary więzienia; „Wisieć dwa na trzy” - otrzymać karę dwóch lat pozbawienia wolności z zawieszeniem jej wykonania na trzy lata.

wiskać - przeszukiwać w celu okradzenia; „Doliniarz wiska doliny pacantowi” - złodziej kieszonkowy przeszukuje kieszenie ofierze.

wiśnie - nazwa tatuażu w formie dwóch czerwonych owoców wiśni na wspólnej gałązce - 1. „Herb” więzienia w Sztumie. 2. BRATERSTWO, BRACIA W GRYPSIE, symbol przyjaźni więziennej.

wita, witka - też: GABEL, GRABA, GRABSZTYK, ŁAPA - ręka; „Nawijka na witach” - rozmowa migowa (zob.: MIGANKA); „Kopsnij witę” - podaj rękę, cześć; „Z wity” - cios pięścią.

witryniarz - zob.: SZOPKARZ - złodziej-specjalista w okradaniu sklepów.

wizjer - też: LIPO, SZKŁO - mały otwór z szybką w drzwiach celi, służący do zaglądania do wnętrza przez funkcjonariuszy bez wiedzy mieszkańców celi.

wizytówka - nazwa tatuaży określających symbolicznymi znakami specjalizację przestępczą, najczęściej umieszczonych na wierzchu prawej dłoni pomiędzy palcami: wskazującym a kciukiem; także nazwa tatuażu określającego pseudonim przestępcy, najczęściej umieszczony na plecach.

wkitrać - 1. Włożyć, wcisnąć, upchnąć, wejść; „Wkitrać pióro w bebech” - zadać cios nożem w brzuch; „Wkitrać koniec w kopiejkę” - odbyć stosunek homoseksualny; „Wkitrać się do rozmowy” - wcisnąć się do grupy złodziejskiej, aby z nią dokonać kradzieży. 2. Wpaść w tarapaty, dostać się do więzienia: „Wkitrać się do pudła”.

wkleić się - skutecznie przyłączyć się, przystosować się do grupy.

włam,

włamsko - też: INTERES - kradzież z włamaniem; „Gibać za włam” - odbywać karę więzienia za kradzież z włamaniem; „Walić włamska” - dokonywać stale kradzieży z włamaniem.

włos angielski - zob.: ANGIELSKI WŁOS - bardzo wąska, strunowa piłka do cięcia metalu.

wodolej - zob.: HOLOWNIK PSÓW - psycholog.

wolka - wolność, największa świętość grypserska, obiekt tęsknot i marzeń, nieustanna treść myśli i rozmów więźniów. Z pojęciem wolności wiążą się najpoważniejsze przysięgi, których złamanie grozi poniżeniem i degradacją: „Na wolność moją jedyną”, „Żebym tak wolności nie doczekał”, „Na wolkę się zastawiam” (zob.: ZASTAWKA); „Spadać na wolkę” - wychodzić z więzienia na wolność; „Wyklepka na wolkę” - wyjście na wolność po odbyciu kary więzienia; „Z wolki wianek kulawy” - niedobra wiadomość spoza więzienia („z wolności”).

wojtek - miesiąc; „Od wojtka do wojtka” - cała kara, co do miesiąca, bez zwolnienia warunkowego; „Dookoła wojtek” - nieustannie, kara dożywotniego więzienia (zob. KARUZELA).

worek, wór - zob. DÓŁ - stan degradacji socjalnej w hierarchii grypserskiej, upodlenie, poniżenie; „Spaść do wora” - PRZECWELIĆ, ukarać degradacją, rozpocząć prześladowania.

wódz - też: DOWÓDCA - przymilne, przypochlebiające określenie funkcjonariusza przy zwracaniu się do niego, aby stworzyć wrażenie podporządkowania się jego wymaganiom i uśpić jego podejrzliwy stosunek do GRYPSUJĄCYCH; „Rozkaz, wodzu!” - odpowiedź na polecenie oddziałowego; „Nasz dowódca ma zawsze rację!” itd.

wózek - też: BRYCZKA, GABLOTA, KÓŁKA - samochód, pojazd; „Robota na wózkach”, „Chodzić na wózki”, „Śmigać na kółka”, „Latać na bryki” - specjalizacja złodziejska polegająca na kradzieży samochodów lub na działalności złodziejskiej w środkach transportu; „Czerwony wózek” - autobus, tramwaj.

wózkarz - też: BRYKARZ, KÓŁKARZ, SAŁACIARZ - złodziej specjalizujący się w kradzieżach samochodów lub w pojazdach komunikacji miejskiej.

wpasować - 1. Dostać się, być umieszczonym; „Wpasować się na regał” - dostać się do więzienia; „Być wpasowanym na dołki” - zostać umieszczonym w areszcie policyjnym. 2. Narazić się, przeżyć niepowodzenie; „Wpasować się na kabaret” - zostać ukaranym dyscyplinarnie pobytem w celi izolacyjnej; „Wpasować się na raport” - otrzymać wniosek o ukaranie dyscyplinarne.

w porządku - określenie pozytywne; „Wszyscy LUDZIE są w porządku”, „FRAJER w porządku” - więzień nie „grypsujący” zachowujący się jednak lojalnie wobec grupy grypserskiej, stosujący się do ich zasad, bezpieczny. CWEL i KAPUŚ nie są w porządku z założenia.

wpych - wybicie szyb w oknie przez wypchnięcie; „Robota na wpych” - włamanie i kradzież po wypchnięciu szyb w oknie; „Na plaster i wpych” - włamanie polegające na wypchnięciu szyb oklejonych uprzednio taśmą klejącą, aby uniknąć hałasu tłuczonego szkła (zob. też: PAPIER).

wrona - 1. Zakonnica. 2. Zob.: PTAKOWO - więzienie we Wronkach. 3. Zob.: SIORA - pielęgniarka.

wrzucić - wieloznaczne „słowo-wytrych”; podstawowe znaczenia: 1. Naubliżać, zdegradować; „Mieć nawrzucane” - być CWELEM, „Wrzucać komuś chujów” - ogłaszać, że ktoś jest PRZECWELONY, ukarać kogoś degradacją i prześladowaniami; „Wrzucić kogoś do dołu (wora)” - zdegradować kogoś; „Wrzucić kogoś na ogon” - zgwałcić kogoś homoseksualnie. 2. Jeść, spożywać posiłek: „Wrzucać do samary (do kotła)”. 3. Bić; „Wrzucić komuś na garba” - pobić kogoś. 4. Umieścić; „Wrzucić kogoś pod celkę (na KABARYNĘ, na NIEROBÓW)” - umieścić kogoś w celi mieszkalnej (w celi izolacyjnej, w oddziale dla więźniów niepracujących).

wspólnik - woreczek z piaskiem, śrutem, kamykami, służący jako narzędzie napadów rabunkowych (zob. też: OLABOGA, PARAGRAF, PASZTET).

wstawiać - zob.: ŻENIĆ - wmawiać, fałszywie przekonywać; „Wstawiać kit” - mówić nieprawdę.

wstrzyk - rodzaj samoagresji polegającej na wprowadzeniu do ciała (żyły, jamy brzusznej, organu wewnętrznego, mięśnia) brudu (śliny, resztek jedzenia, ropy z zęba) w celu wywołania stanu zapalnego. Do wstrzyków wykorzystuje się strzykawki, często wykonane z podręcznych materiałów, np. z wkładu do długopisu.

wszarz - grzebień.

wtórniak,

wtórnik - 1. Więzień przebywający w więzieniu po raz drugi. 2. Zaparzona ponownie herbata, uprzednio użyta do sporządzenia CZAJU.

wybieg - zob.: SPACERNIK - plac spacerowy.

wychodek - 1. Zob.: WYCHOWEK - wychowawca. 2. Zob.: SPACERNIK - plac spacerowy.

wychowek - też: MRÓWA, WYCHODEK, ZEKS - wychowawca (stanowisko oficerskie pracownika działu penitencjarnego w więzieniu).

wychyłka - zachowanie niezgodne z zasadami kodeksu grypserskiego.

wycisk - przemoc, prześladowanie; „Wycisk mieć” - być prześladowanym; „Wycisk dawać” - prześladować (zob.: GNOIĆ); „Wycisk na mentowni” - przesłuchanie przez policjantów w komendzie.

wydra - też: PODRYWKA, RĄCZKA, SPRINT, WYRWA - rodzaj kradzieży polegający na wyrywaniu przedmiotu z rąk ofiary i szybkiej ucieczce; „Robić na wydrę” - specjalizować się w kradzieżach z wyrywaniem przedmiotów ofierze i ucieczką. Symbolem tej specjalności złodziejskiej jest kotwica, często tatuowana na dłoni (zob. też: WIZYTÓWKA).

wygłuszony - 1. Świadek odmawiający obciążających zeznań z powodu zastraszenia. 2. Umorzenie sprawy lub uniewinnienie sprawcy; „Mieć wygłuszone” - uzyskać umorzenie sprawy. 3. Dom, mieszkanie puste, bez domowników; „Można rąbać, bo wygłuszone do spodu” - można dokonać włamania, bo w mieszkaniu nie ma nikogo.

wykiprować - wyrzucić, wyładować, opróżnić; „Wykiprować klamoty” - wyrzucić przyrządy złodziejskie; „Wykiprować hawirę do spodu” - opróżnić (okraść) mieszkanie doszczętnie.

wyklep,

wyklepka - 1. Też: ODKLEPKA - wyjście na wolność, zakończenie pobytu w więzieniu: „Wyklep na wolkę”. 2. Wybrnięcie z trudnej sytuacji, wykaraskanie się; „Wyklepka z krzywości” - sytuacja, w której podejrzenia wobec kogoś ze strony grupy GRYPSUJĄCYCH wyjaśniły się pomyślnie dla podejrzanego.

wykop - włamanie do pomieszczenia za pomocą wykopanego tunelu, podkop.

wykopki - bicie i kopanie ofiary, element prześladowania PRZECWELONYCH.

wykręcać aferę - szkalować, rzucać bezpodstawne oskarżenia co do naruszenia norm GRYPSERKI przez jednego CZŁOWIEKA pod adresem drugiego ze względów osobistych. Zgodnie z zasadmi GRYPSERKI, wykręcanie afer jest karane PRZECWELENIEM.

wykup - sposób PODNOSZENIA FRAJERÓW do praw LUDZI polegający na wpłaceniu określonej przez MĄCICIELI kwoty pieniędzy. W ostatnich latach obserwuje się coraz częściej proceder symbolicznego i podstępnego PRZECWELANIA bogatszych współgrypsujących dla uzyskania zysku z ich wykupu. Jest to przejaw degeneracji zjawiska GRYPSERKI.

wylot - też: WYSKOK - 1. Odwrót; „Ustawić wylot” - zabezpieczyć odwrót z miejsca zakazanego lub z miejsca popełnienia wykroczenia. 2. Zob.: ZRYWKA - ucieczka z więzienia; symbolizuje ją popularny tatuaż wyobrażający ptaka w locie; „Skoczyć na wylot” - dokonać ucieczki.

wymacać - znaleźć coś przemyślnie ukrytego; „Klawisz wymacał buzałę wkitraną w szkit blatu” - funkcjonariusz wykrył grzałkę schowaną w nodze od stołu.

wymyk - zob.: ZRYWKA - ucieczka z więzienia.

wynalazek - zob.: ZAJZAJER - napój przygotowany w celi z dżemu lub soku i wody, sfermentowany w słoiku z przekłutą zakrętką; namiastka alkoholu.

wypad - wyprawa do innej celi lub miejsc zakazanych po zmyleniu czujności funkcjonariuszy.

wypiska - możliwość zakupu artykułów żywnościowych, papierosów i przedmiotów codziennego użytku w kantynie więziennej za pieniądze zdeponowane na koncie więźnia. Wypiski można dokonać z określoną częstotliwością i za określoną kwotę.

wypłacać - uderzać; „Wypłacać parola” - dokonywać PRZECWELENIA za pomocą uderzenia członkiem w twarz, np. podczas snu.

wypust,

wypustka - 1. Przepustka z więzienia. 2. Zwolnienie z więzienia na kilka dni.

wyrobić - 1. Wytrzymać; „Nie idzie wyrobić pod tą celką, bo same frajery” - nie da się wytrzymać w tej celi, gdyż oprócz mnie są w niej sami FRAJERZY. 2. Potrafić; „Wyrobić kopsnięcie chajcu na drugi kwadrat” - potrafić przemycić pieniądze do drugiego budynku więzienia (pawilonu).

wyrwa - zob.: WYDRA - sposób okradania ofiar, polegający na wyrywaniu im z rąk przedmiotów (torebek, teczek).

wyrzucić,

wystawić (

platery) - podjąć GŁODÓWKĘ.

wyskok - 1. Przestępstwo; „Wyskok na miasto” - kradzież kieszonkowa. 2. Zob.: ZRYWKA - ucieczka z więzienia.

wyspa - więzienie w Ełku.

wystaw - 1. Zabiegi zmierzające do pozbycia się z celi niechcianego FRAJERA lub CWELA poprzez zmuszanie go do zgłaszania personelowi próśb o przeniesienie do innej celi, składanie na niego nieustannych skarg, w ostateczności zmuszanie go do popełnienia samoagresji albo poważnego wykroczenia regulaminowego - wówczas zostaje przeniesiony do oddziału szpitalnego bądź do celi dyscyplinarnej. 2. Wskazanie FRAJERA do pobicia, zgwałcenia lub okradzenia: „Dać wystaw”, „Zrobić wystaw”.

wystawka - 1. Ubrania mieszkańców celi poskładane i umieszczone na noc na korytarzu, na zewnątrz celi; wymóg taki ma utrudniać nocne ucieczki. 2. Okres zawieszenia w prawach członka grupy grypserskiej. CZŁOWIEK, do którego GRYPSUJĄCY nabrali podejrzeń, że nie stosuje się do zasad grupowych, „idzie na wystawkę” do czasu wyjaśnienia wątpliwości, po czym zostaje mu przywrócona pełnia praw „ludzkich”, bądź zostaje zdegradowany do niższych szczebli w hierarchii (za wykroczenia mniejszej wagi - do KIEPSZCZAKÓW, za poważniejsze - do FRAJERÓW, za najpoważniejsze - do CWELI). Wystawka określa pozycję socjalną delikwenta na poziomie pośrednim pomiędzy GIT-CZŁOWIEKIEM a KIEPSZCZAKIEM. 3. Zob.: NADANIE - wskazanie bogatego mieszkania jako celu włamania; „Tłusta wystawka” - wskazanie bardzo bogatego łupu.

występ - 1. Poważne, głośne wykroczenie w więzieniu, wyczyn skierowany przeciwko personelowi. 2. Spektakularny akt samoagresji.

wywrot - zob.: ABAROT - zaklęcie odwracające obelgę do rozmówcy: „Z wywrotem”.

wyzdrowieć - zostać uniewinnionym przez sąd.

wzorek, wzór - też: DZIARG, DZIARGANKA, GRAWERKA, HAFT, KALKA, MALOWANKA, MALUNEK, OBRAZEK - tatuaż. Wśród reprezentantów GRYPSERKI stosowane są trzy typy wzorków: więzienne - np. CYNKÓWKA, przestępcze - np. KOTWICA i ozdobne - np. ŚMIESZKI. Specjaliści w zakresie dziargania dysponują rysunkami wzorków do wyboru, niekiedy w obszernych katalogach (zob. też: DZIARGAĆ, KOLKI, OLEJEK).

zabiksować - zakołysać, poruszać ciałem w szczególny sposób; „Zabiksuj dupcią!” - dosłownie: pokołysz biodrami - obelga pod adresem CWELA, poniżające polecenie sugerujące, aby zachował się on kokieteryjnie.

zaciukać - zob.: UTRUPIĆ - zabić.

zaczep - też: ZADZIOR - prowokator, więzień wszczynający awanturę lub bójkę pod byle jakim pretekstem, jako wstęp do pobicia kogoś przez grupę.

zadołować - 1. Schować, ukryć. 2. Zob.: PRZECWELIĆ - zdegradować, rozpocząć prześladowania.

zadra - 1. Zob.: KOSA - nóż. 2. Zob.: KOLKI - igła jako przyrząd do wykonywania tatuaży.

zadrutować - umieścić w więzieniu, pozbawić wolności.

zadyma - też: KOCIOŁ, MEKSYK, PIEKŁO - awantura, zamieszanie, zakłócenie porządku; zdarzenia takie są jedną z form aktywności GRYPSERKI w więzieniu bądź jako przejaw wrogości i oporu GRYPSUJĄCYCH wobec personelu, bądź jako sposób odwrócenia uwagi personelu od innych działań członków organizacji grypserskiej (zob. też: KOPYTKARZE).

zadzior - zob.: ZACZEP - prowokator, więzień wszczynający bójkę pod jakimś pretekstem.

zaganiacz - zob.: KINDYBAŁ - członek męski.

zaginać - 1. Być lepszym w konkurowaniu z kimś, pokonywać; „Zaginać kogoś w nawijce” - lepiej znać gwarę więzienną od rozmówcy. 2. Imponować; „Zaginać na brewiarz” - imponować znajomością kodeksu karnego.

zagrywać - prowokować; „Zagrywać sobie” - sprowadzać na siebie kłopoty; „Zagrywać z kimś” - denerwować, drażnić, prowokować kogoś.

zagółka - przekroczenie, naruszenie obowiązujących w więzieniu przepisów; z punktu widzenia etyki grypserskiej jest to powód do uznania, zasługa (zob.: GULAĆ).

zajączki - zob.: LUSTRZANKA - środek komunikowania się za pomocą lusterka.

zajzajer - też: WYNALAZEK - napój alkoholowy przygotowywany w celi z wody rozmieszanej z dżemem i poddany fermentacji w słoiku z przedziurawioną nakrętką.

zakapior - więzień o dłuższym stażu więziennym i doświadczeniu przestępczym, bitnik, zawadiaka, awanturnik.

zakładać - dokonać, zrobić; „Zakładać filunek” - czujnie obserwować, nasłuchiwać przy drzwiach celi, czy korytarzem nie nadchodzi funkcjonariusz; „Zakładać bałach” - kłamać, fantazjować; „Zakładać buki” - bić; „Zakładać połyk” - dokonać samoagresji w formie połknięcia ciała obcego.

zakon - ogół zasad podkultury złodziejskiej.

zakosić - ukraść; „Zakosić komuś sikor z gabli” - ukraść komuś zegarek z ręki (niepostrzeżenie odpiąć lub przeciąć pasek i zdjąć).

zakotwiczyć - dokonać samoagresji w formie POŁYKU KOTWICY; „Zakotwiczyć na kocioł na ostro” - dokonać połknięcia KOTWICY z ostrymi, niezabezpieczonymi końcami.

zakrój - zob.: CHLAST - akt samoagresji w formie pocięć ciała.

zakrystia - tył, tylna część ciała albo budynku; „Rozmowa na zakrystii” - kradzież, włamanie do obiektu od tyłu; „Puknąć od zakrystii” - odbyć stosunek seksualny od tyłu.

zakupy - kradzież; „Śmigać pod frajerską celkę na zakupy” - pójść, dostać się do celi, w której przebywają FRAJERZY w celu dokonania kradzieży.

załapać się - skorzystać z okazji; „Załapać się na działkę” - skorzystać przy dzieleniu się dobrami (zob.: DZIAŁKOWANIE); „Załapać się na koniec” - odbyć stosunek seksualny - jedna z obelg, wulgarna propozycja pod adresem CWELA.

załoga - grupa grypserska; „Załoga pawilonu” - ogół GRYPSUJĄCYCH przebywających w jednym z budynków więzienia.

zaparte - nie przyznawanie się, zaprzeczanie zarzutom, wypieranie się; „Iść w zaparte” - wypierać się udziału w przestępstwie lub wykroczeniu. Jest to kanon grypserski, jedna z podstawowych metod obrony stosowanych przez reprezentantów podkultury w czasie stawiania im zarzutów.

zaprawić - Dokonać aktu samoagresji w formie POŁYKU; „Zaprawić na dudy” - wprowadzić obce ciało do płuc przez połknięcie z jednoczesnym wdechem.

zapudlić - pozbawić wolności, umieścić w więzieniu.

zapylić - dokonać aktu samoagresji w formie wsypania do oczu żrącej substancji (np. pyłu z ołówka kopiowego) lub ostrych drobin (np. mielonego szkła): „Zapylić patrzałki” (zob. też: ZASYPKA).

zapyłka - zob.: ZASYPKA - samouszkodzenie oka przez wsypanie drażniącego proszku.

zarobić - 1. Ukraść; „Chodzić na garkownię zarobić szamki” - kraść w kuchni jedzenie. 2. Zostać pobitym; „Spadaj, bo zarobisz!” - uciekaj, odejdź, bo będziesz pobity!; „Fest zarobił na garba” - przedstawiciel podkultury więziennej festów został pobity. 3. Otrzymać wyrok; „Zarobić pajdę” - zostać skazanym na 10 lat pozbawienia wolności.

zaraza - zob.: KAPUŚ - donosiciel, kolaborant.

zasady - grypserskie normy postępowania, nieformalne przepisy regulujące funkcjonowanie organizacji grypserskiej. Nie wolno w GRYPSIE używać określenia REGUŁA: „Reguły mają feści”.

zastawiać się - 1. Składać przysięgę grypserską: „Rzucać zastawkę” (zob.: ZASTAWKA). 2. Obłożyć coś rytualną klątwą, ogłosić zakaz; „Rzucić zastawkę na kojo” - ogłosić, że łóżko jest niedotykalne dla GRYPSUJĄCYCH.

zastawka - też: RĄCZKA - 1. Przysięga grypserska, poważna rękojmia prawdziwości wypowiedzi. Złamanie ZASTAWKI, tzn. złożenie przysięgi zaświadczającej nieprawdę, karane jest degradacją i poniżeniem: „Żebym tak wolności nie doczekał”, „Jak pragnę wolki mojej jedynej”, „Na imię matki mojej się zastawiam”. Rzucenie ZASTAWKI jest aktem desperacji, gdyż na szalę własnej wiarygodności „zastawiający się” rzuca cały swój grypserski honor i więzienny los. 2. Rytualny zakaz, klątwa grypserska. CZŁOWIEK nie może dotknąć niczego, czego uprzednio dotknął CWEL pod groźbą degradacji i szykanowania. Rzucenie ZASTAWKI na coś jest informacją dla członków grupy grypserskiej, że tego nie wolno dotykać; „Chuj to kojo” - to łóżko jest niedotykalne; „Chuj ten blat” - nie wolno dotykać tego stołu. Według grypserskich zasad nieuzasadnione „rzucanie zastawek” jest karane degradacją. 3. Zasłanianie wizjera przez więźnia stojącego przy drzwiach celi, aby uniemożliwić personelowi zaglądnięcie do celi bez uprzedzenia: „Stać na zastawce” (zob.: ŚCIANA i ZEKS).

zasypka - też: PIASKOWNICA, PRZYPRUCHA, PUDER, ZAPYŁKA - akt samoagresji w formie wsypania pod powieki ciał obcych lub substancji. „Zasypka na ostro” - z użyciem mielonego szkła, opiłków metali lub żrących substancji chemicznych, np. sody, proszku do czyszczenia, ołówka kopiowego, środków dezynfekujących.

zausznik - zob.: KAPUŚ - donosiciel, kolaborant.

zawał,

zawałka - niepowodzenie, nieudane (wykryte) tajne przedsięwzięcie, np. schwytanie więźnia na próbie ucieczki, ujawnienie sabotażu i in.

zawieszka - kara więzienia z zawieszeniem jej wykonania.

zbastować - 1. Skończyć coś, np. nudne gadanie, prowokowanie współwięźniów, uprawianie jakiegoś procederu. 2. Odwołać ZASTAWKĘ; „Zbastuj koleżko!” - odwołaj ZASTAWKĘ (zob. też: BASTA).

zbić - obniżyć w wyroku karę pozbawienia wolności, np. po rozprawie rewizyjnej; „Zbili mi piątala” - obniżono mi karę o pięć lat.

zblatować się - przyłączyć się do grupy grypserskiej, zostać GRYPSUJĄCYM - dosłownie: zostać dopuszczonym do BLATU.

zbuki - jądra męskie.

zbyty - zob.: GIERKA - zabawy i gry więzienne polegające zazwyczaj na oszukaniu lub sprawieniu przykrości i bólu FRAJEROWI.

zdun - CZŁOWIEK dokonujący gwałtu homoseksualnego na CWELU: „Zdun miesza glinę w piecu”, „Zdun kopie glinę z rurą”.

zdusić kitę - zob.: KOPNĄĆ W KALENDARZ - umrzeć.

zegar - zob.: KALENDARZ - 1. Jeden rok kary pozbawienia wolności. 2. Śmierć.

zeks - 1. Też: BLIK, FIL, FILUNEK, LIPO, OBCINKA, ŚCIANA, STÓJKA, ŚWIECA, ZASTAWKA - obserwacja podczas dokonywania przestępstwa lub wykroczenia; „Stać na zeksie” - nasłuchiwać przy drzwiach celi, czy korytarzem nie zbliża się funkcjonariusz. 2. Też: MRÓWA, WYCHOWANEK, WYCHOWEK, WYCHODEK - wychowawca, pracownik działu penitencjarnego w zakładzie karnym lub areszcie.

zgred - też: HEROD - 1. Więzień starszy wiekiem, nie uczestniczący w podkulturze więziennej, chcący odbyć swoją karę bez komplikacji. 2. Więzień, który ma ponad 21 lat; „Przezgredzić się” - ukończyć 21 lat, przestać być młodocianym.

zgrzyty - nieprozumienia, sytuacje konfliktowe; „Mieć zgrzyty z jareckimi” - przeżywać konflikty z rodzicami.

ziomal - też: SWOJAK, ZIOMEK, ZIEMNIAK - współwięzień ze wspólnego regionu kraju lub z tego samego miasta (w sytuacji, gdy obaj przebywają w więzieniu położonym daleko od rodzinnych miejsc). Ziomale wspomagają się wzajemnie i wyróżniają siebie spośród innych.

złodziej - więzień, każdy więzień, nie tylko ten, który przebywa w więzieniu za kradzież. Złodziejami nazywają też więźniów funkcjonariusze; „Klawisze i złodzieje” - dosłownie: funkcjonariusze i więźniowie - ogół społeczności więziennej.

zola - 1. Też: SUTERENA - dno kotła z zupą; „Targnij no przy zoli!” - dosłownie: pociągnij po dnie - żądanie nabrania gęstszej zupy chochlą (zob. też: SZLICHTA). 2. Zob.: PARKIET - podłoga w celi.

zrobić - 1. Popełnić przestępstwo; „Zrobić chawirę” - okraść mieszkanie; „Zrobić chwieja” - okraść ofiarę. 2. Oszukać, wprowadzić w błąd; „Zrobić klawisza” - wprowadzić w błąd funkcjonariusza.

zrywka - też: BRYKA, CUG, POKRYWKA, STRZAŁ Z GLANA, WYLOT, WYMYK - ucieczka z więzienia; „Być na zrywce” - przebywać na wolności po ucieczce z więzienia.

zważać - zwracać uwagę, uważać; „Zważać, szamie się!” - uwaga, jem! - okrzyk uprzedzający, aby nikt nie korzystał z ustępu (jedna z norm grypserskich zakazuje jeść w czasie korzystania przez kogoś z ubikacji w celi); (zob. też: SZAMAĆ).

zwijka - zatrzymanie, umieszczenie w więzieniu; „Skrzywił robotę i zwijkę mu zrobili z mety” - źle, błędnie dokonał przestępstwa i został natychmiast zatrzymany.

zwinąć - zatrzymać, umieścić w więzieniu sprawcę przestępstwa.

zwrot - słowo używane dla odwrócenia obelgi do rozmówcy: „Ze zwrotem” (zob. też: ABAROT i KOŁOWRÓT).

zwyżka - też: BOCIAN, KOGUT - wieżyczka strażnicza na murach więziennych, posterunek obserwacyjny na wysokości.

żar - ogień do papierosów; „Kopsnąć żaru” - podać zapałki, zapalniczkę, przypalić papierosa (zob. też: SZLUGI, POJARUNEK, ŻARKI).

żarki - zapałki; „Przekręt na szlugi i żarki” - duże braki papierosów i zapałek (zob. też: POJARUNEK, SZLUGI).

żart - zob.: TAJNIACZEK - wypuszczenie gazów.

żenić - 1. Też: SIAĆ, WCISKAĆ, WSTAWIAĆ - wmawiać; „Żenić kit (bałach)” - kłamać, fantazjować. 2. Zadawać ciosy; „Żenić kosę” - zadawać ciosy nożem. 3. Zob.: KAPOWAĆ - kolaborować, donosić.

żmijka - zob.: ANGIELSKI WŁOS - włosowa piłka do metalu; „Żmijką przechlastać firanki” - cienką włosowatą piłką do metalu przeciąć kraty.

żreć - zob.: KAPOWAĆ - kolaborować, donosić.

---