WIT. C

ROLA:

6) stymulacja wytworzenia kolagenu

7) udział w syntezie hormonów i transmiterów

8) przeciwdziałają procesom utleniania, zapobiegają utlenianiu lipidów

9) działanie odtruwające, unieczynnienie nitrozoamin w przewodzie pokarmowym

10) przyspiesza proces gojenia się ran oraz zrastania się kości
11) uczestniczy w metabolizmie tłuszczów, cholesterolu oraz kwasów żółciowych

12) uczestniczy w regeneracji witaminy E
13) posiada właściwości przyswajania niehemowego żelaza; uczestniczy w wytwarzaniu krwinek czerwonych

14) poprawia i podnosi odporność organizmu

15) ma właściwości bakteriostatyczne, bakteriobójcze ( niektóre drobnoustroje chorobotwórcze)

16) bierze udział w licznych procesach metabolicznych, zachodzących w naszym organizmie, przemianie węglowodanów, białek i tłuszczów, metabolizmie tkanki nerwowej, syntezie niektórych hormonów, hemoglobiny, erytrocytów, karnityny, która przyspiesza spalanie tłuszczów.

17) stymuluje syntezę kolagenu - białka, które występuje we wszystkich tkankach naszego organizmu. Z nim wiąże się w dużej mierze rola kwasu askorbinowego. Kolagen występuje w ścianach naczyń krwionośnych, skórze, oku, ścięgnach, kręgach w kręgosłupie itp. odpowiadając za ich prawidłowy kształt i sprawność.

18) przyspiesza gojenie się ran, złamań, sińców, zapobiega krwawieniom z dziąseł.

19) witamina C jest najpowszechniej występującym w naszym organizmie przeciwutleniaczem, bierze udział w procesach detoksykacyjnych, chroni tkanki organizmu przed wolnymi rodnikami oraz zmniejsza uszkodzenia komórek powstałe w wyniku starzenia się, nowotworów, reumatoidalnego zapalenia stawów oraz chorób serca.

20) obniża ciśnienie krwi, zapobiega nadciśnieniu,

21) hamuje rozwój zaćmy,

22) zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworów jamy ustnej, przełyku, żołądka, wątroby, odbytnicy, szyjki macicy oraz płuc poprzez niszczenie wolnych rodników.

23) reguluje stężenie glukozy we krwi,

24) wpływa na syntezę oraz przemianę cholesterolu w składniki żółci,

25) obniża poziom LDL (złego cholesterolu) podwyższając poziom HDL (dobrego cholesterolu).

26) hamuje odkładanie się cholesterolu w ścianach naczyń krwionośnych.

27) poprzez wzrost produkcji prostaglandyn obniża ryzyko zachorowania na choroby serca, miażdżycę i udar.

28) wpływa na płodność u mężczyzn,

29) zmniejsza reakcje alergiczne,

30) zwiększa przyswajanie żelaza.

31) zwiększone zapotrzebowanie na witaminę C występuje podczas gorączki, zakażenia, przy poparzeniach, chorobach serca, nerek i wątroby, ciężkim wysiłku fizycznym, przewlekłym stresie, u palaczy, alkoholików oraz podczas przyjmowania niektórych leków, np. barbituranów, kwasu acetylosalicylowego, sulfonamidów, tetracyklin czy też doustnych środków antykoncepcyjnych.

32) witamina C jest powszechnie stosowana w prewencji oraz przy przeziębieniach, infekcjach i grypie. Nie znaleziono jednak potwierdzenia by miało to jakikolwiek wpływ na przebieg, złagodzenie objawów lub zapadalność na te choroby.

ŹRÓDŁA:

Witamina C znajduje się w świeżych owocach i warzywach. Doskonałym jej źródłem są zarówno owoce cytrusowe (cytryny, pomarańcze, grejpfruty), kiwi, melony, ananasy, jak i rodzime czarne oraz czerwone porzeczki, truskawki, jagody czarnego bzu, maliny, jeżyny. Jest jej dużo w brukselce, kapuście, kalafiorze, rzepie, cebuli, szpinaku, brokułach, groszku zielonym, kalarepie, szparagach. Znajduje się też w jabłkach, ziarnach soi, ziemniakach, pomidorach, karczochach.

Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu [mg]: Dzika róża suszona 1700; Guava 230; Czarna porzeczka 183; Papryka czerwona 144; Brukselka 94; Papryka zielona 91; Kalafior 69; Szpinak 68; Truskawki 68; Poziomki 60; Papaja 60; Kiwi 59; Kapusta czerwona 54; Cytryny 50; Pomarańcze 49; Kapusta biała 48; Czerwona porzeczka 46; Pomidory 23.

Organizm ludzki nie jest w stanie wytwarzać wit C, dlatego jej głównym naturalnym źródłem jest pożywienie:
- mleko,
- jaja,
- produkty zbożowe,
- ziemniaki, brukselka, kapusta, seler, papryka, kalarepa, pomidory,
- owoce cytrusowe,
- czarna porzeczka, truskawki, maliny ,dzika róża.

OBJAWY NIEDOBORU:

1) szkorbut

2) samoistne krwawienia, wzmożona łamliwość naczyń

3) uszkodzenia naczyń krwionośnych

4) krwawe wybroczyny

5) złe gojenie i odnawianie się ran

6) rozpulchnienie dziąseł, krwawienie z dziąseł w czasie mysia zębów, zmiany w zębach (np. zgorzel)

7) bolesność stawów i mięśni

8) obrzęki kończyn, osłabienie

9) utrata apetytu

10) obniżenie wydolności fizycznej i psychicznej

11) stałe zmęczenie

12) depresja

13) osteoporoza

14) niedokrwistość

15) nadczynność gruczołu tarczowego

16) zaburzenia neurologiczne

17) wtórne infekcje

18) schorzenia żołądka

19) zapalenie błony śluzowej

20) przedłużenie okresu zaziębienia organizmu i trudności w leczeniu zakażeń

21) zbyt mała ilość witaminy C powoduje zwiększone wydalanie witaminy B6

22) ostatecznie może dojść do śmierci

23) skłonność do tworzenia się siniaków

24) niski poziom witaminy mają osoby o zmianach skórnych w reumatoidalnym zapaleniu stawów
25) ogólne osłabienie organizmu, zmniejszenie odporności na infekcje

26) zaburzenia w tworzeniu kolagenu (zwiększona łamliwość kości), wolniejsze gojenie się ran,
27) bladość skóry i błon śluzowych,
28) zaburzenia w przemianie kwasów tłuszczowych,
29) osłabienie naczyń włosowatych i możliwości powstawania mikrowylewów w różnych narządach,

Poważny i długotrwały niedobór witaminy C wywołuje szkorbut. Jest to choroba, która powoduje zaburzenia przemiany białkowej, węglowodanowej, tłuszczowej oraz nieprawidłową syntezę steroidów. Szkorbut charakteryzuje się skłonnością do samoistnych krwawień, uszkodzeń naczyń krwionośnych, a także powstawaniem krwawych wybroczyn pod skórą. Typowe dla tej choroby złe gojenie się i odnawianie się zagojonych ran. Choroba trwa długi i zaczyna się rozpulchnieniem dziąseł oraz innymi niekorzystnymi zmianami w zębach (np. zgorzelem). Chory na szkorbut odczuwa silny ból w okolicy stawów i mięśni, obrzęki kończyn, osłabienie, utratę apetytu oraz obniżanie się wydolności fizycznej. Objawom choroby towarzyszy również depresja. U osób zaatakowanych przez szkorbut dostrzec można również tzw. osteoporozę niedobarwliwą, zaburzenia endokrynologiczne ( typowe nadczynność gruczołu tarczowego) i neurologiczne (parestezje). Częstym i groźnym powikłaniem szkorbutu są wtórne infekcje. U małych dzieci, zwłaszcza u tych, które są sztucznie odżywiane, choroba ma z reguły o wiele cięższy przebieg niż u dorosłych ( może pojawić się gnilec - choroba Moellera i Barlowa).

Obecnie awitaminoza Wit C występuje niezwykle rzadko, wywołuje chorobę zwaną szkorbutem (inaczej gnilicą), której objawami są:
- bóle reumatyczne,
- brak apetytu,
- senność,
- ogólne osłabienie,
- hyperkeratoza czyli nadmierne rogowacenie naskórka i krwawe wybroczyny na skórze,
- utrudnienie gojenia się ran,
- dziąsła stają się gąbczaste, krwawią,
- zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i zębodołów, co powoduje ruszanie się i wypadanie zębów,
- zaburzenia wzrostu zębów i wytwarzania szkliwa u dzieci,
- skóra staje się wysuszona i łuszczy się,
- bóle kości,
- skurcze mięśni.

WAPŃ - zajmuje 5 miejsce pośród wszystkich pierwiastków wchodzących w skład naszego organizmu, jest go około 2,5 kg ( 99% w kościach i 1% w tkankach miękkich oraz krwi ).

ROLA:

1. reguluje ph krwi ,co ma decydujący wpływ na nasze zdrowie

2. reguluje krzepliwość krwi, zmniejsza kruchość naczyń, zwiększa ich przepuszczalność,

3. zmniejsza reakcje alergiczne,

4. niezbędny jest przy normalnej pracy mięśnia sercowego (zachowanie prawidłowego rytmu serca),

5. kontroluje kurczenie i rozkurczanie mięśni,

6. reguluje układ nerwowy, poprawiając przekazywanie impulsów nerwowych,

7. wspomaga działanie wielu bardzo ważnych enzymów,

8. dobrze działa na płodność i donoszenie ciąży,

9. pomaga w wyprowadzeniu z organizmu metali ciężkich,

10. jest podstawowym składnikiem kości, zębów i paznokci, wzmacnia włosy,

11. zapobiega osteoporozie,

12. obniża ciśnienie krwi,

13. jest mocnym antyutleniaczem i antystreserem.

14. konieczny do działania wielu hormonów

15. jest potrzebny o uwalniania neuroprzekaźników w mózgu

16. przyczynia się do zachowania mocnych kości i zębów

17. bierze udział w procesach metabolicznych żelaza

18. jest niezbędny do budowy komórek

19. pomaga organizmowi przyswajać witaminę B12

20. jest niezbędny do budowy szkieletu, który stanowi jego magazyn

21. ułatwia gojenie ran

22. od niego zależy działanie wielu enzymów, funkcjonowanie mięśni, odprężone nerwy, optymizm , entuzjazm, zdrowy sen.

ŹRÓDŁA:

produkty nabiałowe (oprócz masła), groch, fasola, sery, mak, ryby, migdały, kawior, soja, rzepa, słonecznik, zielone warzywa, mleko pełne w proszku, mleko zagęszczone niesłodzone, sery dojrzewające podpuszczkowe: tylżycki, gouda, trapistów; sery topione, camembert, ser twarogowo-owczy - bryndza, szprot wędzony,czekolada mleczna, duża ilość wapnia może być zawarta w wodzie wodociągowej lub studziennej.

Artykuły spożywcze, w których występują większe ilości wapnia:
- ser ementaler, ser owczy, ser gouda, twaróg oraz camembert
- migdały, orzechy laskowe, a także figi
- jogurt, mleko tłuste, żółtko jaja kurzego
- kapusta, szpinak, koper włoski
- czekolada
Najlepiej przyswajany jest wapń pochodzenia zwierzęcego. Są to chrząstki, kości i produkty mleczne. Kości to np. rosół, chrząstki-galareta, produkty mleczne-tłusty twaróg robiony w domu.

OBJAWY NIEDOBORU:

1. zaburzeniami w rozwoju dziecka (późne ząbkowanie i chodzenie, nadmierna potliwość, deformacje kości, wczesna próchnica, nadmierna płaczliwość w nocy.

2. skrzywieniem kręgosłupa i kończyn dolnych,

3. skłonnością do alergii i wysypek,

4. złą krzepliwością krwi (częste krwotoki, siniaki),

5. skurczami mięśni i padaczką,

6. bezsennością, zawrotami głowy, osłabieniem pamięci, szybkim męczeniem się,

7. bólami pleców, nóg, stawów oraz drętwieniem kończyn,

8. osteoporozą i skłonnością do złamań,

9. częstymi zaparciami,

10. nadmierna pobudliwość nerwowa

11. słabość mięśni

12. przykurcze mięśni

13. zahamowanie wzrostu kości
    osłabienie i kruchość kości
    próchnica
    biegunka
    zaburzenia rytmu serca
    zaburzenia psychiczne: depresja, nerwica, psychoza
    suchość skóry, łamliwość paznokci, wypadanie włosów

Magnez w organizmie człowieka występuje przede wszystkim (65 proc.) w kościach, pozostała część (34 proc.) występuje wewnątrz komórek mięśni oraz w sercu, wątrobie, mózgu i w nerkach. Magnez bierze udział we wszystkich reakcjach związanych z wytwarzaniem lub zużywaniem energii. Jest ważnym czynnikiem wzrostu. Odgrywa niezwykle ważna rolę w procesach metabolicznych, czyli w tzw. przemianie materii. Stanowi składnik mineralny wszystkich tkanek i jest niezbędny do prawidłowej czynności nie tylko układu nerwowego, lecz również mięśniowego, kostno-stawowego, oddechowego, sercowo-naczyniowego, hormonalnego i krwiotwórczego.

• współpraca z wapniem w przewodzeniu impulsów nerwowo -mięśniowych; zasadniczy wpływ na gęstość kości
  - aktywizuje ponad 300 enzymów współpracując z witaminami B1 i B6; uczestniczy w procesie pozyskiwania energii
  - bierze udział w syntezie białek

• jest niezbędny w organizmie człowieka do działania około 80 enzymów i aktywacji witaminy B1

• uczestniczy w odbudowie fosforanowych źródeł energetycznych skurczu mięśniowego, kwasu ATP i fosforanu kreatyny

• uczestniczy w syntezie i stabilizacji kwasów nukleinowych DNA i RNA,

• zapewnia funkcjonowanie mitochondriów komórkowych, uczestniczy, razem z wapniem, w funkcjonowaniu tkanki nerwowej i mięśniowej

• brak magnezu pogłębia stany depresyjne

• bierze udział w przesyłaniu impulsów nerwowych a zwłaszcza w utrzymaniu prawidłowego rytmu pracy serca

• konieczny jest do właściwego metabolizmu witaminy C

• od jego stężenia w organizmie zależy ilość potasu

• wpływa korzystnie na układ nerwowy

• pomaga zachować równowagę psychiczną i fizyczną

• koi nerwy

• usuwa zmęczenie

• chroni przed chorobami naczyń krwionośnych

• zapobiega nadciśnieniu

• zapobiega skurczom

• zapobiega odkładaniu się cholesterolu na ściankach tętnic, dzięki temu zmniejsza ryzyko zachorowalności na miażdżycę

• obniża ryzyko wystąpienia zawału

• działa korzystnie na krzepliwość krwi

• zapobiega moczeniu się u dzieci

• wzmacnia układ odpornościowy

• blokuje szkodliwe działanie metali trujących

• bierze udział w procesie wytwarzania insuliny

Najwięcej magnezu zawierają

• Razowe produkty zbożowe, grube kasze.

• Nasiona roślin oleistych i strączkowych.

• Zielone warzywa.

• Kakao i gorzka czekolada.

• Banany, migdały, orzechy.

• Daktyle, figi, rodzynki.

• Czarna rzodkiew, ziemniaki, ogórki, pomidory, cebula, dzika róża.

Jaja i mięso zawierają niewiele magnezu, produkty mleczne - jeszcze mniej, a cukry i tłuszcze - wcale. Dlatego im bardziej słodko i tłusto się jada, tym więcej trzeba magnezu.
Obecnie mamy na rynku farmaceutycznym dużo preparatów magnezowych (doustnych) polskiej produkcji, dobrze przyswajalnych. Pamiętać zawsze trzeba, iż preparatów tych nie powinno się przyjmować po posiłkach, gdyż magnez zmienia kwaśny odczyn żołądka na zasadowy (alkalizuje zawartość żołądka).

Sery żółte, sery białe, mleko, sardynki, rzeżucha, jaja, kapusta, mięso, ziemniaki, buraki, rośliny strączkowe, orzechy.

Niedobory magnezu mogą wywołać

• Zwiększoną podatność na stres. Im silniejszy stres, tym więcej trzeba magnezu, im większe braki magnezu, tym cięższe są skutki stresu.

• Zmęczenie i bezsenność.

• Zawroty i bóle głowy 

• Nadmierną ruchliwość.

• Uczucie dławienia w gardle lub zaciskania się żołądka.

• Bóle w okolicy serca, kołatanie serca, omdlenia.

• Zapieranie oddechu.

• Kurcze mięśniowe i jelitowe.

• Drganie powiek, tiki.

• Zmniejszona odporność na infekcje.

• Tężyczkę.

• Chorobę żylno-zakrzepową.

Niedobory magnezu mają bezpośredni wpływ na przebieg i rozwój innych chorób. I tak np. sprzyjają rozwojowi miażdżycy. Właściwy poziom magnezu w organizmie chroni serce przed chorobami wieńcowymi i nadciśnieniem. Tak więc niedobór magnezu jest czynnikiem ryzyka dla serca i naczyń.

• niewydolność pracy serca

• arytmia,

• nadciśnienie tętnicze,

• zahamowanie wzrostu,

• depresja,

• skłonność do płaczu,

• pogorszenie koncentracji,

• poranne zmęczenie,

• nawet po wielu godzinach snu,

• wrażenie ociężałości,

• bóle głowy,

• zawroty głowy,

• utrata równowagi,

• drgania powiek,

• wrażliwość na zmiany pogody,

• skurcze mięśni,

• drętwienie kończyn,

• drgawki,

• bezsenność,

• pocenie się w nocy,

• koszmarne sny,

• osłabienie,

• puchnięcie dziąseł,

• próchnica zębów,

• wypadanie włosów,

• łamanie się paznokci,

• przerwy w oddychaniu, astma

---