- wykłady `O estetyce' odrzucił teorię naśladowania przyrody czy koncepcje wzbudzania uczuć przez pouczenie. Jego zdaniem celem sztuki jest odkrywanie prawdy, oznaczało do zerwanie z dotychczasowymi koncepcjami poezji
- traktuje on poezje jako poznanie i wkłada między takie dziedziny jak nauka czy filozofia, chce określić czym jest poznanie artystyczne
- odgranicza poznanie poetyckie od praktyki refleksyjnej
- koncepcja literatury jako poznania wpływowa w XIX
- Hegel wyrazicielem intuicyjnych myśli, ponadto jego czasy obfitowały w takie refleksje , dodatkowo teze o poznawczości literatury potwierdził realizm
- mówienie źródeł teorii może być trudne bo Hegel częściej zajmował się całościowo sztuka niż konkretnie literaturą jeśli już to uprawiał estetykę czyli ogolona filozofię sztuki chce ustalić czym jest piekno
- Sztuka to dziedzina zajmująca się uogólnieniem danych dostarczonych przez dziedzinę praktyczną , dominuje empiryczny punkt nastawienia i nastawienie utylitarne teoria sztuki ma wypracować kryteria oceny dziel i kształcić smak, ale to nie dla Hegla on chce wiedzy prawdziwej i pojęciowej
- dane historyczne którymi się posługiwał zyskiwały sens dopiero po włączeniu ich w obreb system językowego
- jego filozofia jako system wiedzy racjonalistycznej opierała się na twierdzeniach ukonstytuowanych [ religia, sztuka, poezja] a jej przesłanką było zachowanie koherencji systemu, definicje piękna poezji etosu posiadały jak gdyby status wartości, które dyktowały porządek faktów
- filozof opisuje wzorce poezji jako pojęcia odpowiadające danym stadiom rozwoju idei a nie jako normy wyrazu
- określone SA one przez zdawania jakie sztuka ma spełniać w procesie zdobywania wiedzy przez idee, poezje najważniejsza jest dla porządku poznawczego, ona w jego tezach wyłania się z historycznych wędrówek a w jej kresu jest w stadium ducha absolutnego ale ona spośród dziedzin jest formą artystyczną przez idealny materiał najbliższa poznaniu doskonałemu, takiemu dostępnemu filozofii.
-Poezja to praktyka autonomiczna, mająca takie właściwości, które w sposób szczególny pozwalają zbadać idee
- poezja jest sztuka romantyczną, więc nie jest związana z żadnym zewnętrznie zmysłowym materiałem , jest dziedzina artystyczną, w której idea osiągnęła wysoki poziom, przerastający możliwości formy, dominuje zatem nad nią
- Hegla interesuje ekspansja poezji i stopniowe wypieranie przez sztukę słowa innych sztuk a to jest objawem Kryzysu sztuki
- w poezji romantycznej Utrata rysów historycznych czy społecznych a przejście do refleksji naukowej
- Hegla interesują zagadnienia poetyki w aspekcie historii, który jest rozwojem myśli
- Wykłady o estetyce są refleksjami o miejscu literatury w dziejach ducha i ludzkości
- mówiąc literatura Hele miała na myśli piśmiennictwo, to naukowe w szczególności , to jest zgodnie z XIX znaczeniem tej kategorii
- sztuka słowa, literatura piękna to poezja, pisze on o poetyckości ale pierwiastku poetyckim , to taka postawa w której ogólna istota konkretnej rzeczywistości ujmowana jest w tak, że ogólność i jednostkowość wyrażają jedno.
- poezja nadaje znaczenie duchowe temu co przypadkowe i konkretne , w zwyczajnej świadomości ujmowane są tylko momenty jednostkowe
- myślenie to pojednanie prawdy i realności lecz jedynie w myśleniu, a twórczość poetycka jest pojednanie w formie zjawiska realnego , wyobrażonego w duchu
- świadomość prezentuje światopogląd prozaiczny , w postawie poetyckiej mam poczucie bezpośredniego związku między światem zewnętrznym a duchowością
- sama postawa poetycka nie wystarczy by utwór artystyczny zaistniał , twórczość wymaga świadomego zamiaru i wykonania. Duchowe znaczenie wyraża się w materiale zmysłowym
- poetyckość do stan ducha charakterystyczny dla sztuki, ale rodzaj i struktura tworzywa dzieli poszczególne dziedziny sztuki W poezji istotny jest rodzaj i sposób wykorzystywania zmysłowego materiału. Hegla interesują relacje do sztuk plastycznych i jej relację do wypowiedzi prozodycznych
- jedność tego co konkretne z tym co ogólne to zrośnięcie się znaczenia z jego postacią, relacja miedzy tym co oznacza, a tym co oznaczane staje się relacją motywowaną, w poezji ten związek jes skomplikowany z powodu posługiwania się konwencjonalnym tworzywem - językiem
- poezja ma większe możliwości prezentacji niż sztuki plastyczne bo słowo to znak duchowego wypowiadania się
- znak językowy ma charakter arbitralny , a to daje poezji duże możliwości fantazji ale zbliza do dyskursu filozoficznego
- język filozoficzny przywraca mowę absolutowi a języka traktuje jako narzędzie
- tym co odróżnia poetykę od prozaicznego punktu widzenia jest odmienny schemat reprezentacji i odmienne traktowanie języka, w poezji znak słowny wchodzi w we wewnętrzne wyobrażeni. Poezja nie myśli obrazami lub pojęciami. Tu wyraz - wyobrażenie - obiekt
-działania poetyckie przybliżają ducha do spraw codziennych , odwrotnie niż w filozofii
- zespolenie tego konkretne - zmysłowy ogląd z tym co ogólne idea daje piękno a ono ważne w rozwoju ducha!
- zajmował się wyrazem słownym, analizował budowę leksykalną , środki stylistyczne symbol metafory, ect.
- kwestiom dotyczącym bezpośrednio sposobów prezentacji wyobrażeń, jak konstrukcja bohaterów daje szczególne filozoficzne znaczenie
- tym co odróżnia poezje jest świadomość posługiwania się językiem , rożne operacje nie zmienią istoty dzieła poetyckiego , bo nie naruszą jedności tego co konkretne z tym co ogólne
- niezależność poezji od celów zewnętrznych odróżnia poezje od krasnomóstwa
- poezja rozni się od historii bo wydobywa najgłębszy sens dzieła jego najważniejsza istotę
- poezja ma zobowiązania poznawcze , to nie tylko przyjemność płynąca z formy, zobowiązania te spełnia właśnie poezja
- ziemski byt idee jest równie ważny jak byt rozumowy
- poezja liczy się w skali absolutu o tyle o ile nadaje mu specyficzna dźwiękowa określoność, ważna jest jako działalność wartościowa sama w sobie , jej autoteliczność jest warunkiem jej duchowej reprezentatywności
- mechanizmy specyfikujące język poetycki sygnalizują ekspresję poetycka, nie służą do zamykanie poezji w obrębie własnych literackich problemów , pierwsze to uwarunkowanie zewnętrzne poezji, jej pozycja w świecie ludzkim, chodzi tu o genezę utworu relacje autora z publicznością ,a prowadzi do relacji miedzy treścią dzieła a wyobrażeniami odbiorców i do zagadnienia prawdy artystycznej i o rolę poezji w historii
- epos to forma artystyczna społeczeństwa antycznego, poezja liryczna objaw relacji międzyludzkich w średniowieczu, powieść wytworem kapitalizmu idea najpierw w formach ducha obiektywnego, jak państwo czy prawo, ale do literatury wchodzą za pomocna instytucji jak gatunki
- uwarunkowania poezji z ruchu idei , w tym ruchu wyłaniają się formy kultury cechujące się m.in. zmiennością, formami takimi są gatunki
- Hegel zajmuje się powstaniem i upadkiem eposu a nie konwencją epicką, mówi o światopoglądzie a nie o właściwościach poety
- analiza literacka podporządkuje się analizie logiczno - dialektycznej a podlega jej rozwój idei
- gatunek epicki opisuje na tle rozwoju społeczeństwa , jego kompozycja jest homologiczna do form państwowych tego okresu
- formy myśli ustępują formą ducha obiektywnego
- podział poezja proza oparty na sposobie ujmowania rzeczywistości tez ma genezę historyczną poczucie zdziwienia w poezji przysługuje młodej ludzkości, natomiast świadomość prozaiczna jest forma kulturową następująca po długim okresie doświadczeń religijnych, jej dominacja to koniec sztuki, ale pozwala poezji odzyskać świat ,a efektem tych wysiłków jest powstanie powieści
- świat uporządkowany w prozie to świat kapitalizmu, Ze świadomością społeczną którą cechuje braki związku miedzy bytem empirycznym a jego duchowym celem i przyczyną
- powieść w nowożytnym świcie chce przywrócić ludzkości te utracone więzi zależności
- związek poezji ze społeczeństwem widać w strefie gatunków literackich w strefie treści kompozycji i tematów [to wynika akurat z pozycji twórcy]
- związek między indywidualnością twórcy a społeczeństwem pozwala na selekcje materiału pokrewieństwo autora z wyobrażeniami narodu
- dla Hegela artysta musi wyrażać poglądy aktualne dla swojej epoki, społeczeństwa i sytuacji narodu
- produkt twórcy jest etapem na drodze do osiągniecie zbiorowej świadomości czy samowiedzy , rozwój sztuki jest artystycznym kształtowaniem światopoglądów w następstwie . światopogląd to forma prezentacji ducha absolutnego ,
- światopogląd wytwarzany np. przez religie posiada cechy wypływające z jej duchowego charakteru oraz te, które wiąż go z daną społecznością
- dzieło literackie przekazuje idee ducha społeczności podnosząc owa grupę do poziomu ducha
- daje formy zbiorowego myślenia ale widzimy to w sferze treści i kompozycji utworu , odbijająca formę ustosunkowania się grupy do rzeczywistości
-Relacja sztuka di świata bardzo Hegla ciekawi , w tym systemie jedyną rzeczą obiektywna jest duch i jego prawa , inne zyskują wagę gdy jest uzewnętrzniona w nich idea
- poezja poszatkuje rzeczy wedle rozumu u Hegla rozum włącza się w dzieje świata , trzeb by coś poznać zbadać too dokładnie poznać wszelkie relacje na tle rozwój
- artysta pełni role poznawczą wyraża rozwijający się rozum a zmysłowość ujmuje z punktu widzenia tego rozwoju
- w tworzeniu dynamicznego świata poezja ma największe szanse ze wszystkich sztuk, posługuje się bowiem narracja tworzy akcje epicką w kotnej przedmioty ujmowane SA w akcji i rozwoju a ta akcja jest odpowiednikiem rzeczywistej akcji historycznej
- żeby utwór mógł Ac obraz świata musi posiadać szczególna kompozycje i treść
- naśladowanie jest głęboko obce jego estetyce poezja wybiera wydarzenia godne uwagu podnosi zmysłowość do rangi ideału a rzeczywistość przedstawiać jako proces
- warunkami dobrego pisarstwa są rola obiektywnych warunków działania, przewaga sytuacji nad charakterem , historyczne osadzenie akcji
- tragedia i gatunki epickie SA uprzywilejowane, potem funkcje artystyczne przejmuje mieszana epopeja czyli powieść
- Wykłady były przesłankami do teorii i praktyki realizmu artystycznego
- pewne normy estetyki heglowskiej w aspekcie realizmu to: synteza tego co konkretne, empiryczne z tym co ogólne, typowość pojmowana jako repreznetantywność społeczna i historyczna bohatera , historyczność jako zasada konstruowania akcji literackiej, również jako tło akcji rewelatorska funkcja obrazu artystycznego [sztuka dla Hegla to poznanie poezja to jeden z koniecznych stadiów rozwoju ducha , to 1-sze stadium ducha absolutnego na przejściu od instytucji - duch obiektywny do filozofii i Religi , celem wędrówki ducha jest uzyskanie samowiedzy
- poezja jedynie interpretuje świat, podnosi zmysłowość do poziomu ducha uwalnia od partykularnych zależności pełni funkcje ujawnienia, odkrycia
- dzieło poetyckie ujawnia rzeczywistość człowiekowi ukazuje jej procesualny charakter i wprowadza pierwiastek duchowy w materialną egzystencje
- Poznanie w sztuce dzieje się za pomocą języka jego ośrodkiem SA jakieś przedstawienia
- kwestia przedstawień odsyła do pytań o naśladowanie zatem zagadnienie konstrukcji językowej stanowi tylko uzupełnienie zagadnień treści
- ona badał tez problematykę dotyczącą wszystkich rodzajów sztuki posługują csie terminami wypracowanymi w teorii literatury jak akcja, czy sytuacja
- ale to też przyniosło wady bo on skupił się na poezji tam, gdzie łączy się ona z innymi dziedzinami artyzmu w wyobrażeniach i przedstawieniach , przez to dominującym przedmiotem zainteresowań stał się artystyczny obraz rzeczywistości , problem poznania w literaturze i przez literaturę określił warunki rozwoju estetyki pozytywistycznej
- jednej strony obrazowość zbliża poezje do plastyki ale poznanie do filozofii nauki
- kształtowanie i wypowiadanie rzeczy jest celem poezji zdaniem Hegla
- jak historycy wpłynął metodę interpretacji sztuki, zachęca ona nas naukowo by poznać czy jest, wiedział, ze jego propozycja sytemu wiedzy o pięknie nie jest pierwsza, on posługiwał się formą krytyczną badając co zostało zrobione w estetyce
- Omawiała Arystotelesa, Horacego Hume'a , Meyera, Kanta raz Schillera nawiązując do aktualnej praktyki i teorii artystycznej , jego zdanie historycyzm wpłynął również na samą filozofię sztuki
- twórczość poetycka jego zdaniem to nie fenomen , pojawienie się estetyki sugeruje koniec triumfów poezji i koniec spełniana przez nia jest antropologicznych funkcji, kontakt z dziełem zastępuje analiza formy
- skoro warunki historycznej nie sprzyjają twórczości poetyckiej zostaje możliwość refleksji estetycznej, opisu i analiz tego co zostało stworzone
- w teorii literatury Hegla ważne jest: opisanie miejsca poezji w roli aktywność ludzi, historiozoficzne uzasadnienie refleksji nad poezją, procesualność pewnych zjawisk w systemie, ale powiały się problemy, kiedy w tym systemie korzystano tylko z pewnych jego aspektów
- na poezji ciąży metafizyczna odpowiedzialność Hegel zdaje się odrzucać wolność artysty, zależna od uwarunkowań społecznych i historycznych ma za zadnie pomóc uwolnić się od empirycznych determinacji w zdobywaniu samowiedzy wznoszącej podmiot materialny do poziomu życia duchowego
- intencja dla poety jest cel i miejsce twórczości w dziejach ducha , determinizm został zastąpiony przez pojecie celu twórca ziemsko ograniczony powinien umieć stworzyć poetyckiej całości wiążącej go z pracą ducha to będą ramy każdej działalności ludzkiej, je imperatyw i ukierunkowanie . Poezja nie jest całkowicie autonomiczna wobec ruchu historii , to ruch pochłaniający wysiłki poety
- w systemie Hegla subiektywna świadomość poety nie odgrywa żadnej roli , nie jest suwerenną indywidualnością psychologiczną, miejsce w pracy ducha osiąga jako twórca a nie jako człowiek, zatem to co składa się na jego życia psychiczne schodzi na dalszy plan . To dzieło uwzniośla poetę a nie on dzieło [inaczej niż u romantyków]
- przez poezje przemawia absolut wartość utworu polegać może na doskonałej artykulacji ale tu uproszczenie - w miejsce absolutu naród duch czasu czy osobowość twórcza , a poezja podrzędna wobec nich , ale badacz specyfikę poezji wiązał z wypowiadaniem się i wyobrażeniem, zatem poezja nie była podrzędna wobec wszystkich wyobrażeń
- role dziejową pełniła wtedy gdy uzyskiwała autonomię wyobrażeniowa i językową
- historyczne formy widzenia świata była dla Hegla nadrzędne wobec dzieła, ale czynna role w ich tworzeniu odgrywał artyzm
- historię literatury pojmowana od Hegla jako historię idei jego tezy np. u marksistów , chodziło tu o ideologiczna ekspresyjność literatury
- to torcie z winy Hegla bo nie wprowadził pojęcia jak system językowy, pomieszał materialny wymiar poezji z duchowym historycyzm Hegla obcy formie myśli XX w. np. u Jabosona on chciał ukazać swoistość poezji jako odmiany mowy na tle systemów mechanizmów językowych
- dla Hegla poezja to przede wszystkim światopogląd, a później mowa , nie jest ponad czasowa, wypowiada się w języku i duchu narodu