RZEŹBA ARCHITEKTONICZNA POŁUDNIOWEJ FRANCJI
Dość płaska,
Wielkoformatowa
Symbolika Bram Raju w portalach i na kapitelach
Portale jako odrębna część fasady
Na kapitelach często program moralizatorski soterologiczny (?)
LANGWEDOCJA
Stolica Tuluza (położona na trasie do Composteli) promieniuje na Moissac i Souillac
Trzy fazy rozwoju rzeźby architektonicznej
TULUZA, ST - SERNIN, PORTE DES COMPTES ok. 1060
Portal Książęcy, konsekrowany przez Urbana II
I faza
Wzory w Hiszpanii (portal bliźni)
Surowe archiwolty, zwieńczenie gzymsem, zoomorficznym fryzem i płutkim dachem
Motyw dwóch lwów, jakby doklejone do muru
Ornamentalnie potraktowane kapitele z motywami figuralnymi: demonami (uwięziona postać ludzka) i dwa z przypowieścią o Łazarzu, bogaczu - jawna symbolika przejścia do nieba
TULUZA, ST - SERNIN, PORTE MIEGEVILLE 1118
Elewacja południowa
III faza rozwoju rzeźby we Francji
Typ uskokowy portalu, dość głęboki
Fryz kroksztynowy występuje przed lico muru
Dwuczłonowy tympanon
W narożach płaskorzeźby z aniołami
TYMPANON Z WNIEBOWSTĄPIENIEM - Jezus z aniołami, niżej w nadprożu apostołowie, ruchliwość, regularna wertykalna kompozycja, izokefalizm (głowy na tej samej wysokości), duże gładkie powierzchnie, kuliste głowy o wydłużonych twarzach, skręt ciał przebijających przez szaty
W kroksztynie tympanonu - muzykujący król Dawid, charakterystyczne ułożenie nóg - kolana na zewnątrz, stopy do środka, jakby skrzyżowane
MOISSAC, ST - PIERRE, portal południowy
Głęboki, otwarta i obudowana kruchta z gzymsem
W ościeżach przedstawienia figuralne, pole tympanonu wypełnione płaskorzeźbami
Ornamentalne łuki archiwolty
Nadproże z rozetami
Portal główny - TYMPANON Z ADORACJĄ TRONUJACEGO CHRYSTUSA 1110 - 25: wizja apokaliptyczna, triumf Chrystusa w otoczeniu starców apokaliptycznych, trzy strefy z apokaliptycznymi symbolami oddzielone nieregularnym gzymsem, gesty i linie prowadzone tak, żeby skupić uwagę na Chrystusie, który jako jedyny jest nieporuszony, hieratyczny, symbole bestii, relief niemal się odrywa, charakterystycznie skrzyżowane nogi, w filarze środkowym splecione figury lwów (trumeau)
płynne fałdy, blokowość, ostre cięcie, szczegóły wykończone bordiurą i imitacją kaboszonów, rysy twarzy zbliżone do tuluzańskich
SOUILLAC, SAINTE-MARIE 1120 - 35
portal z paradiżem bez tympanonu, ale łuki z reliefami nad wejściem
filar dźwigający łuk paradiżu z dekoracją zoomorficzną, w węgarach płyty z przedstawieniami proroków
narastanie ekspresji
PROWANSJA
odrębność kulturowa
wierniejszy stosunek do antyku, można nawet powiedzieć, że proto-renesans prowansalski
portal prowansalski - osobny typ portalu
SAINT GILLES DU GARD, fasada zachodnia
zachodnia fasada
przypomina rzymskie bramy miejskie lub łuki triumfalne
rozwinięta, szczegółowa rzeźba portalowa
portyk kolumnowy, za kolumnami rzeźby figuralne
ażurowość ościeży, ściana jakby dwuwarstwowa
fryz figuralny łączy całość portalu
płaskorzeźby jakby odrywają się od tła, statua togata (?), figury nawiązują do przedstawień z sarkofagów wczesnochrześcijańskich, ale czysto średniowieczna forma
ARLES, SAINT TROPHIME, portal główny 2 tercja XII w.
Portal wysunięty przed lico muru, jak jednoprzelotowy łuk triumfalny
Fryz figuralny łączący całość
Program triumfalny - Maiestas Domini w tympanonie, w nadprożu siedzące postaci apostołów, nawiązania do statua togata
BERRY
BOURGES, SAINT URSIN, Tympanon Girauldusa ok. 1110
Nie ma przedstawienie religijnego - sceny polowania, 3 strefy świeckich przedstawień
Wić palmetowa
Płytki relief, jak w sarkofagach
POITOU
SAINT SAVIN SUR GERTEMPE
POITIERS, NOTRE DAME LA GRANDE, fasada zachodnia 1130-45
Rozczłonkowane boczne ściany, portal trój przelotowy - 3 archiwolty
Plastyczne rzeźby zespolone z architekturą
Na górze Chrystus w mandorli, dalej strefa arkad, nizej strefa portalowa, dominacja osi pionewej
Całość polichromowana
VIENNE
CHAVIGNY, SAINT PIERRE 2 poł XII
AUTUN, SAINT LAZARE, portal główny 1120-45
Tympanon mistrza Gislebertusa - Chrystus z bestiami apokaliptycznymi, w archiwolcie znaki zodiaku
Przesycenie dekoracją, ornamentalna dekoracja
Otwarta kruchta (?)
W rzeźbie horror vacui
VAZELAY, SAINTE MADELAINE, portal głóny 1096
Portal trzy wejściowy
Archiwolta
W polu tympanonu dodatkowe kwatery imitują archiwoltę
Ościeże uskokowe
Połączenie kilku wątków - rozesłanie apostołów, wniebowstąpienie
Ostro rzeźbione, dekoracyjność, draperie
CHARENTE MARITIME
ANGOULEME, SAINT PIERRE 1120-30
Fasada jest polem dla rzeźby, portal podzielony na 3 strefy
Rozrześbiona bryła, najbardziej w górnej partii
Jedno wejście, najszerszy łuk, 5 archiwolt na całej szerokości - iluzja wielu wejść
W górze medaliom z Chrystusem otoczonym bestiami apokaliptycznymi, aniołowie, środek - apostołowie
Rygorystyczność, surowość, amor vacui
AULNAY, SAINT PIERRE DE LA TOUR po 1130
Niska, przysadzista, trzy łuki, środkowy - wejście, lizenoszkarpy wyznaczają podział wnętrza
Rozrzeźbnienie jedynie w archiwoltach - 3 łuki arkadowe (2 slepe)
Brak tympanonu nad wejściem!
Boczne - ostrołuki z tympanonami
RZEŹBA ARCHITEKTONICZNA ITALII
Płaskie reliefy o charakterze ornamentacyjnym
Wczesnochrześcijańska symbolika\
Często pojawiają się sygnatury artystów
Inspiracja antykiemm
COMO, SANT ABBONDIO 1017-95
Surowość, brak dekoracji rzeźbiarskiej
Nieznaczna dekoracja architektoniczna - lizeny dzielą dostosowując do wnetrza
Piętrzenie
Fryz arkadkowy pod okapem
Corrente comasca
PAWIA, SAN MICHELLE MAGGIORE po 1117
Typ ekranowy
Nie odpowiada podziałam wnętrza, wspólny szczyt
Trzy wejścia, rozczłonowanie półfilarami wiązkowymi
Oszczędność dekoracji ronamentalnej
Corrente comasca
Oszczędne tympanony
POMPOSA, SANTA MARIA IX - XI w
Jakby dobudowany narteks z trójprzelotową bramą
Różnobarwne cegły
Inspiracje biznatyjskie
Dbałość o elementy dekoracyjne
Ponad arkadami głównego wejścia krzyż z marmuru
TOrCELLO, SANTA MARIA pocz. 1008
W portalu archiwolty na cienkich i lekkich kolumnach
Półwałki archiwolt z plecionki
Ościeża - pokryte twardym systemem kamieniarskim
MEDIOLAN, SAN AMBROGGIO
Fasada w dole trzy arkadowa u góry powtorzony podizał - 5 arkad pod szczytem dwupłaszczysznowym
Poprzedzone atrium
MODENA, SAN GIMIGNANO
Portal typu portiro z loggią wyżej
WERONA, SAN ZAENO MAGGIORE 1123-38
Portal jak wyżej
Dekoracja mikołaja z Ferrary
Tympanon - figuralny, cykl hagiograficzny św. Zenona, kosesponduje z ikonografią drzwi
Kolumny podtrzymywane na grzbietach lwów
FERRAFA, SAN GIORGIO
Typ portalu - portiro
Nieznacznie wysunięty przed lico muru, dość głęboki
Tymopanon figuralny, dekorowane archiwolty
PARMA, SANTA MARIA ASSUNTA 1106
Portal typu kolumnowo - uskokowego
Tympanon z sedes sapientie