Ramka 11.4. Korzyści z handlu zagranicznego.

W XX w. kilkudziesięciokrotny spadek kosztów transportu i łączności spowodo-wał gwałtowne zwiększenie się obrotów handlu zagranicznego. To się opłaca wszystkim!

1. Handel pozwala efektywniej produkować. Otwarcie granic rozszerza rynek, co jest korzystne: a/ Wzmaga się konkurencja, a przecież monopoliści „produkują mniej i sprzedają drożej”. b/ Rośnie produkcja i pojawiają się korzyści ze skali, czyli zmniejsza się przeciętny koszt produkcji.

2. Handel pozwala lepiej dzielić to, co wyprodukowano. Na Kubie robi się cukier, a na Islandii - tran. Ludzie chcą mieć i to i to, więc wymiana części cukru na tran zwiększa zadowolenie obu stron.

3. Ponadto handel daje inne jeszcze korzyści ze specjalizacji. Załóżmy, że w krajach A i B jest po 6 pracowników. Każdy wytwarza dziennie następujące ilości ryb i wina:

Kraj

Ryby

Wino

(i)

(ii)

Kraj

Ryby

Wino

A	1	2			A	12	2
B	2	1			B	2	1

a/ W sytuacji (i) kraj A ma nad krajem B przewagę wydajności w produkcji wina, zaś kraj B nad krajem A - w produkcji ryb. Jeśli - wyspecjalizowawszy się - kraj A będzie wytwarzał tylko wino, a kraj B tylko ryby, oba łącznie wytworzą dziennie więcej, niż w sytuacji, kiedy - nie handlując ze sobą - produkują „wszystkiego po trochu” (12 butelek wina i 12 ryb zamiast 9 butelek wina i 9 ryb).

b/ To nie koniec: nawet w sytuacji (ii), kiedy kraj A ma przewagę wydajności w produkcji wszystkich dóbr, wymiana nadal może być opłacalna dla obu stron, dając im korzyści komparatywne (ang. comparative advantage). Przecież przewaga kraju A jest mniejsza (dwukrotna) w produkcji wina niż w produkcji ryb (tu jest ona aż sześciokrotna).

Ponieważ nakład na wytworzenie 12 ryb jest w kraju A taki sam jak na wytworzenie 2 butelek wina, 1 butelka wina warta jest tu 6 ryb. Analogicznie, w kraju B 1 butelka wina warta jest 2 ryby. Jak się przekonamy, w tej sytuacji opłaca się specjalizacja i wymiana ryb z kraju A na wino z kraju B po cenie 2<p*<6.

Jeśli kraj A przeniesie pracownika z produkcji wina do produkcji ryb, pojawi się 12 dodatkowych ryb, a produkcja wina zmniejszy się o 2 butelki. Jed-nak te 12 ryb można wymienić na wino (np. po cenie p*=4 [ryba/wino]), otrzy-mując 3 butelki wina, czyli zyskując 3-2=1 butelkę.

Odwrotnie, jeśli kraj B przeniesie 3 pracowników z produkcji ryb do pro-dukcji wina, to wytworzą oni 3 dodatkowe butelki. Produkcja ryb spadnie tu o 6 ryb. Jednak za 3 dodatkowe butelki wina kraj B dostanie od kraju A 3•4=12 ryb. A zatem kraj B zyska na specjalizcji i wymianie 12-6=6 ryb.

4. Oczywiście, handel sprzyja także poznawaniu się ludzi i tolerancji. Pomyśl o bazarach i stosunkach polsko-rosyjskich po 1990 r.!

* * *

Każdy medal ma dwie strony: w 1999 r. ludzie Leppera blokowali granice, bo ko-rzyści z wolnego handlu artykułami rolnymi są rozproszone, a straty - skoncen-trowane. Nikt nie zadbał, aby częścią korzyści konsumentów wynagrodzić straty rolników.

Upraszczając zakładam, że praca zostaje rozdzielona równo między produkcję obu dóbr.

1

2

---