Prof. dr hab. Grażyna Krasowicz - Kupis

Zagadnienia na zaliczenie wykładów

Psychologia rozwojowa i wychowawcza

Co to znaczy, że psychologia rozwoju bada zmiany w psychice? w procesach, strukturach i funkcjach psychicznych

Co to znaczy, że psychologia rozwoju zajmuje się zmianami w ciągu życia?

Czego dotyczy pytanie - jakie czynniki wywołują rozwój?

Jaka zmiana w zachowaniu i/lub psychice może być uznana z zmianę rozwojową? - przykłady.

Zmiany progresywne i regresywne. - przykłady.

Zmiany ilościowe i jakościowe. - przykłady. Ilościowe-  polegają na stopniowym wzrastaniu lub obniżaniu danej cechy lub zespołu cech somatycznych i psychicznych. Przyjmuje się, że badane zjawisko (sprawność, funkcja) pozostaje takie samo, a zmienia się jego nasilenie, wielkość, rozmiary (np. dziecko z wiekiem przybiera na wadze, zwiększa zasób słów, zdobywa nowe doświadczenia społeczne). Jakościowe - zachodzą, gdy dana funkcja lub czynność psychiczna nie tylko wzrasta i rozszerza swój zasięg, lecz także przekształca się w sposób zasadniczy, staje się nową jakością rozwojową. U dzieci w wieku szkolnym wzrasta zakres pamięci (zmiana ilościowa), ale jednocześnie zmienia się jej jakość (z pamięci niezamierzonej, mimowolnej staje się pamięcią dowolną).

Zmiany uniwersalne według Helen Bee. - przykłady. zmiany uniwersalne -dotyczą wszystkich ludzi, uwarunkowane procesami dojrzewania biologicznego i uniwersalnymi doświadczeniami społecznymi np.: Przykładem takiej zmiany jest dojrzewanie, przejście z dzieciństwa w dorosłość. większość młodych ludzi staje wówczas przed koniecznością udzielenia odpowiedzi na pytanie Kim jestem? Odpowiedź będzie różna w zależności od kultury, epoki...Uniwersalne jest jednak to, ze takie pytanie się pojawia że pojawia się w tym samym przejściowym okresie pomiędzy dzieciństwem a dorosłością.

Zmiany wspólne według Helen Bee - przykłady. zmiany wspólne -dotyczą osób należących do pewnej wspólnoty (kohorty) np.: Każda kultura, grupa społeczna, rodzina, grupa rówieśnicza ma własne standardy określające sposób zachowania swoich członków. Ponadto standardy te różnie oddziałują na osoby w różnym wieku - dzieci młodzież i dorosłych.

Zmiany jednostkowe według Helen Bee. - przykłady. zmiany indywidualne -wywołane czynnikami unikatowymi działającymi wyłącznie na daną jednostkę. Np.: Każda przypadkowa, niespodziewana, niezgodna z „zegarem” sytuacja może zmienić bieg życia konkretnej osoby.

Zmiany proporcji według Hurlock- przykłady. stosunek głowy do reszty ciała

Nabywanie nowych właściwości według Hurlock. - przykłady.

Utrata starych właściwości według Hurlock. - przykłady.

Modele rozwoju - 3 typy. - przykłady. liniowy stadialny cykliczno-fazowy

Nabywanie identyfikacji płciowej - teorie uczenia sie. Dzieci uczą się ról płciowych poprzez zachowania dorosłych. •Teoria wzmocnienia dorośli nagradzają tylko stosowne płciowo zachowania u dzieci. •Teoria modelowania dzieci obserwują zachowanie modeli tej samej płci i naśladują je.

Przywiązanie do matki w behawioryzmie.

Uczenie się przez naśladownictwo. - przykłady.

Teoria Piageta jako model stadialny. Pojęcie inteligencji w teorii Piageta.

Stadia rozwoju teorii Piageta.

Stadium I w teorii Piageta.- główne cechy.

Stadium II w teorii Piageta. - główne cechy.

Stadium III w teorii Piageta. - główne cechy.

Stadium IV w teorii Piageta.- główne cechy.

Pojęcie operacji umysłowych.

Kryzysy w rozwoju - przykład teorii.

Teoria Havighursta - główne założenia.

Zadania rozwojowe jako kryzysy w teorii Havighursta.

Główne zadania rozwojowe adolescencji.

Główne zadania rozwojowe okresu wczesnej dorosłości.

Główne zadania rozwojowe okresu średniej dorosłości.

Główne zadania rozwojowe okresu późnej dorosłości (starości).

Teoria Eriksona - główne założenia.

Scharakteryzuj wybrany kryzys w teorii Eriksona.

Scharakteryzuj stadium 1 w teorii Eriksona

Scharakteryzuj stadium 2 w teorii Eriksona

Scharakteryzuj stadium 3 w teorii Eriksona

Scharakteryzuj stadium 4 w teorii Eriksona

Scharakteryzuj stadium 5 w teorii Eriksona

Scharakteryzuj stadium 6 w teorii Eriksona

Scharakteryzuj stadium 7 w teorii Eriksona

Scharakteryzuj stadium 8 w teorii Eriksona

Literatura:

Harwas - Napierała, B., Trempała, J. (red) (2000) Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka. T.2.Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa.

Vasta R., Haith M., Miller S., (1995) Psychologia dziecka. W-wa, WSiP

Kaczmarek, L. Nasze dziecko uczy się mowy. Wydawnictwo Lubelskie 1988.

Birch A., Malim T. (1995) Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości. PWN.

Brzezińska, A., Trempała , J. (2000) Wprowadzenie do psychologii rozwoju. W: J.Strelau „Psychologia. Podręcznik akademicki”., t.1., GWP, s. 229 - 283.

Turner, Helms. Rozwój człowieka WSiP.

Przetacznik - Gierowska M., Makiełło - Jarża G. Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego r.VI, WSiP, 1992.

Matczak Anna Zarys psychologii rozwoju. Wydawnictwo Akademickie Żak 2003, rozdział X.

---