Prawo Cywilne

08.11.2008r. Wykład

Osoby:

• Fizyczne

• Prawne

• Jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej

Zdolność prawna : możność nabywania uprawnień i obowiązku względem innych osób

Art. 8

Art. 927 §2 KC

Art. 75 Kodeks cywilny i opiekuńczy

Nosciturus: ktoś kto został poczęty, ale się jeszcze nie urodził.

Zdolność do czynności prawnych - to zdolność do składania oświadczeń woli ze skutkiem prawnym w postaci nawiązania zmiany lub wygaśnięcia stosunku prawnego (zdolność do składania oświadczeń woli).

Zdolność do czynności prawnych - rodzaje:

1. brak zdolności do czynności prawnych

2. ograniczona zdolność do czynności prawnych

3. pełna zdolność do czynności prawnych

Ad 1) osoby, które nie ukończyły 13 roku życia oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie

Art. 13 §1

Choroba psychiczna, pijaństwo, narkomania itd.

Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych jest nieważna.

Art.14 §2

Umowy ważne z chwilą wykonania

Ad 2) Art.15

Osoby, które ukończyły lat 13 oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo

Art.16

Art.17 do dokonania czynności prawnych przez osobę z ograniczonymi zdolnościami prawnymi potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego

Art.20 KC

Art. 94 Kodeks opiekuńczy

Art. 986 §2 KC

Ad. 3) Osoby, które ukończyły 18 lat, które nie zostały ubezwłasnowolnione całkowicie ani częściowo

Osoba prawna : twór organizacyjny na podstawie Atr.33 KC lub innych przepisów szczególnych i dysponujących pewnym majątkiem.

Osoby prawne mogą powstawać w :

1. trybie ustawowym - powoływane są na mocy decyzji władzy publicznej i wraz z powołaniem uzyskują zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych, np. Państwowe Wyższe Szkoły powołane ustawą.

2. tryb rejestrowy - osoby takie powoływane są z inicjatywy założycieli osób fizycznych lub prawnych , osobowość prawną uzyskują w chwili wpisu do odpowiedniego rejestru na podstawie decyzji organu państwowego (czyli sądu rejestrowego), np. spółki prawa handlowego

3. tryb notyfikacyjny - osoby prane powoływane z inicjatywy założycieli, fakt założenia zgłaszany jest władzy publicznej i podmiot uzyskuje osobowość prawną już z chwilą utworzenia przez założycieli, a nie z chwilą ostatecznego zarejestrowania

Osoby prawne czynności dokonują za pośrednictwem swoich upełnomocnionych organów. Działania takich osób podejmowane są w imieniu i na rzecz osoby prawnej.

Jednostki organizacyjne nie posiadające osoby prawnej

Spółka cywilna

Przedmiot stosunków cywilno - prawnych: określone zachowanie się uczestników tego stosunku oparte o wzorzec postępowania zawarty w normie prawa cywilnego.

Treścią stosunku prawnego są prawa i obowiązki stron, czyli podmiotów tego stosunku.

Prawu jednej strony odpowiada zawsze obowiązek drugiej strony.

Przedmioty: mienie, rzecz

Różnica między częścią składową rzeczy a przynależnością:

Część składowa rzeczy : wszystko co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych .

Przynależność: to rzecz ruchoma potrzeba do korzystania z rzeczy głównej zgodnie z jej przeznaczeniem jeżeli pozostaje z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi. Nie może być przynależnością rzecz nie należąca do właściciela rzeczy głównej

Art.52 KC

Pożytki: Art.53 KC

1. naturalne - np. sad (owoce - pożytek)

2. cywilne - dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego (np. czynsz)

3. prawa - to dochody, które przynosi zgodnie ze swym społeczno - gospodarczym przeznaczeniem (np. odsetki od udzielonej pożyczki)

Prawa przedmiotowe : daje podmiotowi możność określonego działania zabezpieczonego przymusem władzy państwowej.

Klasyfikacja praw podmiotowych:

1. bezwzględne - są one skuteczne przeciwko każdej osobie (np. prawo własności)

2. względne - przysługuje tylko względem oznaczonej osoby (wierzytelności albo najem)

Prawa niemajątkowe:

1. prawa osobiste - czyli prawa, które przysługuje osobie fizycznej i prawnej w celu ochrony jej dóbr osobistych (np. zdrowie, nazwisk, cześć)

2. prawa rodzinne - wynikające ze stosunków rodzinnych z małżeństwa lub pokrewieństwa albo ze stosunków ukształtowanych na wzór stosunków rodzinnych ( np. opieka, kuratela) o ile mają charakter niemajątkowy.

Prawa majątkowe : bezpośrednio uwarunkowane interesem ekonomicznym podmiotu uprawnionego

1. prawa rzeczowe - prawa o charakterze bezwzględnym (skuteczne), których przedmiotem jest rzecz (np. prawo własności, UW, ograniczone prawa rzeczowe)

2. wierzytelności - to prawa wierzyciela do żądania od dłużnika określonego zachowania się zwanego świadczeniem ą to prawa względne i tym różnie się od praw rzeczowych

3. prawa na dobrach niematerialnych o charakterze majątkowym, których przedmiotem są dobra niematerialne np. utwory artystyczne, wynalazki

4. prawa rodzinne o charakterze majątkowym (np. świadczenie alimentacyjne)

5. prawo do spadku - jest to wynikające z dziedziczenia prawo do całości lub ułamkowej części podatku

Prawa podmiotowe:

1. zbywalne - są nimi prawa majątkowe

2. niezbywalne - to prawa nie majątkowe

Roszczenia - to uprawnienia polegające na prawnej możności domagania się od indywidualnie oznaczonej osoby, aby zachowała się w pewnym oznaczony sposób polegający na działaniu lub zaniechaniu albo na znoszeniu pewnego zachowania się osoby uprawnionej.

Roszczenia mogą być wymagalne i niewymagalne.

Czynności prawne: sprzeczne z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna.

Art.58 KC

Oświadczenie woli - to każde zachowanie się osoby, która ujawnia jej wolę w sposób dostateczny.

Art.60 KC

Może być dokonana w każdy sposób

Art.61

Forma czynności prawnej.

Istnieje zasada dowolności formy części prawnej, ale istnieją wyjątki, które polegają na konieczności zastosowania formy szczególnej.

Typy form szczególnych:

1. forma pod rygorem nieważności

2. dla celów dowodowych

3. dla wywołania oznaczonych skutków prawnych

Ad.1) ad solemnitatem - to forma szczególna, której niezachowanie pociąga za sobą nieważność czynności prawnej

Obowiązek zachowania tej formy może wynikać z ustawy albo z woli stron

Art.73 §3 KC

Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną niż pisemna formę szczególną - czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna.

Art.76

Ad. 2) ad probationem - to forma pisemna jeżeli jej niezachowanie nie pociąga za sobą nieważności czynności prawnej lecz ogranicza w razie sporu możność skorzystania z niektórych środków dowodowych.

Zastrzeżenie formy pisemnej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie nie zachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności.

Art.74 §1 KC

Ad. 3) ad eventum - dla wywołania oznaczonych skutków prawnych

Rodzaje czynności prawnych :

1. jednostronne - oświadczenie woli jednej strony do dokonania czynności jednostronnej - np. testament, odrzucenie spadku, wypowiedzenie umowy

2. dwustronne, wielostronne - np. umowy oświadczane dwu lub wielu stronom

3. uchwały grupowych organów osób prawnych - przy podejmowaniu obowiązuje zasada woli większości

Czynności prawne:

1. między żyjącymi : wywołują skutki prawne w sferze osób istniejących w chwili dokonania tych czynności, czyli żyjących osób fizycznych i istniejących osób prawnych

2. czynności na wypadek śmierci : skutki prawne tej czynności następują dopiero z chwilą śmierci osoby dokonujące czynności np. testament

Czynności prawne:

1. odpłatne - jest kiedy każda strona otrzymuje korzyść majątkową w charakterze ekwiwalentu ( np. sprzedaż, najem)

2. nieodpłatne - kiedy jedna ze stron nie otrzymuje i nie ma otrzymać żadnej korzyści majątkowej w charakterze ekwiwalentu

Większość umów ma charakter odpłatny.

Czynności prawne:

1. konsensualne - dochodzą do skutku z momentem założenia oświadczenia woli, np. umowy najmu, pożyczki, dzierżawa

2. realne - które dochodzą do skutku dopiero, z chwilą gdy oprócz oświadczenia woli nastąpi także wydanie rzeczy, np. zadatek, ustanowienie zastawu

Czynności prawne:

1. rozporządzające - to taka czynności prawna, której celem i bezpośrednim skutkiem jest przeniesienie, obciążenie albo zniesienie prawa majątkowego, np. przelew wierzytelności, przeniesie na inną osobę prawa własności rzeczy

2. zobowiązująca - zawiera tylko zobowiązanie strony do dokonania w przyszłości świadczenia, nie powoduje bezpośrednio rozporządzenia prawem podmiotowym np. umowa zlecenie

• czynności o podwójnym skutku zobowiązującym i rozporządzającym, np. mowa sprzedaży, to umowa zobowiązująca do przeniesienia prawa własności, ale przenosi z chwilą zawarcia umowy własności na nabywcę, gdy przedmiotem są rzeczy oznaczone co do tożsamości

• rzeczy oznaczone co do tożsamości - to rzeczy mające konkretne cechy, np. samochód o danym nr rejestracyjnym

• rzeczy określone co do rodzaju - np. kg jabłek lub 5 jajek

---