Podmiotem rachunkowości jest jednostka gospodarcza, przy czym wyodrębnienie majątkowe jest konieczne (jest to punkt wyjścia dla całej rachunkowości)

Może być wyodrębnienie:

• formalno prawne - gdy jednostka ma osobowość prawną

• umowny - inaczej konwencjonalny - np. wydzielenie zakładu w ramach większego przedsiębiorstwa.

Przedmiot rachunkowości:

1. W ujęciu statycznym

Przedmiotem jest majątek jednostki, wyrazem ujęcia statycznego jest bilans księgowy pokazujący majątek w ujęciu statycznym; spojrzenie umowne

2 W ujęciu dynamicznym

Przedmiotem jest majątek jednostki oraz zmiany w nim zachodzące na skutek zdarzeń gospodarczych

Majątek jednostki - środki gospodarcze - ogół środków trwałych i pieniężnych, zobowiązania pieniężne w stosunku do innych osób prawnych bądź fizycznych = długi;

Np. zobowiązania wobec pracowników (ponieważ nie są wypłacane codziennie)

Ogół środków gospodarczych = aktywa

Ogół długów = pasywa

Suma aktywów = suma pasywów (majątek czysty)

Pasywa kiedyś składały się tylko z długu, dziś także z kapitału własnego

Dwa spojrzenia na majątek:

1. struktura rzeczowa majątku (aktywa).

2. na majątek ale z punktu widzenia źródeł finansowania (pochodzenia) majątku (kto nas wyposażył i na jak długo)

Każdy składnik majątku posiada swoje źródło finansowania i vice versa.

Charakter ogólny ponieważ czasami nie można ściśle określić dokładnie który składnik z czego był finansowany...

AT są pokrywane w pierwszej kolejności z KW???

W każdej jednostce możemy wyróżnić bardzo duża ilość składników majątkowych różniących się: przeznaczeniem, postacią, wartością i okresem pozostawania w danej jednostce, dlatego konieczność ścisłej klasyfikacji!!!

Główne kryterium: zachowanie postacie w powiązaniu z kryterium płynności.

Płynność możliwość spieniężenia danego składnika; w pełni płynne są pieniądze np. gotówka w kasie

Aktywa:

- trwałe (nie zmieniają swojej postaci w trakcie używania; używane są przez dłuższy okres czasu)

- obrotowe (zmieniają swoją postać i jednocześnie uzyskują coraz większą płynność; przez okres krótszy niż rok)

ŚRODKI GOSPODARCZE:

AT	AO
Wartości niematerialne i prawne	Zapasy
Rzeczowe aktywa trwałe	Należności krótkoterminowe
Należności długoterminowe	Inwestycje krótkoterminowe
Inwestycje długoterminowe

AKTYWA TRWAŁE

Ad 1.) Wartości niematerialne i prawne

1. koszty zakończonych prac rozwojowych (szczególnego rodzaju koszty przewidziane do długotrwałego rozliczania w czasie)

2. Wartość firmy

3. Nabyte prawa majątkowe

Ad 2.) Rzeczowe aktywa trwałe

1. środki trwałe

2. środki trwałe w budowie

Ad 3.) Należności długoterminowe

Ad 4.) Inwestycje długoterminowe

1. nieruchomości

2. wartości materialne i prawne

3. Długoterminowe aktywa finansowe

1a) koszty związane z pracami rozwojowymi dotyczącymi produkcji nowych produktów bądź wdrożenia nowych technologii

(gdyby były traktowane jako koszty - obciążałyby wynik finansowy w pewnym przedziale czasowym, ale produkujemy nowe produkty przecież w dłuższym w okresie czasowym);

te koszty są aktywowane i stopniowo rozliczane w okresie dłuższym niż rok

1b) powstaje tylko gdy jednostka zmienia właściciela ( w jednostce która od początku jest w rękach jednego właściciela takiego składnika nie ma)

Wartość firmy = różnica pomiędzy ceną nabycia określonej jednostki, a niższą od niej wartości godziwą aktywów netto

Aktywa netto = aktywa - długi;

Wartość godziwa - nie jest równoznaczna z wartością rynkową, wartość rynkowa jest jedną z postaci wartości godziwej

Wartośc firmy łączy się z jej renomą

1c) prawa autorskie, licencje, prawa do wynalazków, znaki towarowe

2a) składniki AT odpowiadają ekonomicznej kategorii środków pracy, różnorodne, dalsza klasyfikacja:

grunty, budynki, budowle, maszyny

Muszą mieć 3 cechy:

- okres użytkowania dłuższy niż 1 rok

- kompletne i zdatne do użytku

-przeznaczone są na własne potrzeby lub do oddania w używanie na podstawie odpowiedniej umowy

Cechą charakterystyczną środków trwałych jest stopniowe zużywanie się

Wyrażone w rachunkowości poprzez dokonywanie odpisów umorzeniowo amortyzacyjnych.

Umorzenie ≠ amortyzacja

Umorzeniem nazywa się zmniejszenie wartości początkowej środka trwałego na skutek zużycia

Wartość początkowa - zużycie = wartość netto (aktualna wartość)

Amortyzacja - zaliczenie tego samego zużycia w ciężar kosztów

Odpisy umorzeniowo amortyzacyjne cecha szczególna środków trwałych (ale również wartości niematerialnych i prawnych)

2b)Kiedyś to były inwestycje i budowle oraz inwestycje i budowle w toku

Specyficzny składnik wyraża się ogółem kosztów poniesionych w związku z niezakończoną budową, montażem bądź ulepszeniem środka trwałego

Obejmuje koszty ponoszone z budową - gdy zakończona to do 2a

3) o terminie zapłaty dłuższym niż 1 rok; należności = kwoty do otrzymania

4abc) posiada by w przyszłości uzyskać korzyści ekonomiczne

ewentualnie nabyte prawa majątkowe (np. licencja której nie potrzebujemy ale przewidujemy że w przyszłości wzrośnie popyt)

4c) obejmuje udziały i akcje, długoterminowe papiery wartościowe, udzielone pożyczko długoterminowe

AKTYWA OBROTOWE

Przechodzą przez kolejne etapy cyklu produkcyjnego - ruch okrężny środków obrotowych

Zapasy - rzeczowe składniki majątku obrotowego

Zapasy

1. materiały

1. materiały podstawowe

2. materiały pomocnicze

3. paliwo

4. części zamienne maszyn i urządzeń

5. opakowania

6. odpady

1. produkcja niezakończona

1. półfabrykaty (przeszły jakiś etap cyklu, mogą być magazynowane bądź sprzedawane)

2. produkcja w toku ( to co w danym momencie leży na taśmie produkcyjnej)

1. produkty gotowe (składniki które są efektem pracy danej jednostki

1. wyroby gotowe

2. usługi zakończone

1. Towary (składniki , które zostały zakupione w celu dalszej odsprzedaży)

Ad 1.) zakupywane by je przetworzyć na towary gotowe

Należności krótkoterminowe: (krótsze niż rok ) - należne od innych osób prawnych bądź fizycznych

- należności od odbiorców ( za sprzedane wyroby gotowe, towary - pod warunkiem że zapłata ma nastąpić w terminie późniejszym)

- należności z tytułu delegacji

Inwestycje krótko terminowe:

- krótko terminowe aktywa finansowe rozumiane jako:

1) krótkoterminowe papiery wartościowe

2) środki pieniężne:

1. w kasie (gotówka)

2. na rachunkach bankowych

3. inne środki pieniężne weksle i czeki o terminie płatności krótszym niż 3 miesiące

Klasyfikacja źródeł finansowania majątku

Pasywa:

- kapitał własny

- kapitał obcy

KAPITAŁ WŁASNY

a) powierzone - odzwierciedlają wkład finansowy właścicieli jednostki

b) samofinansowania (tworzone z wypracowanego zysku)

Ad a) Kapitały tworzone w różny sposób w zależności od formy organizacyjno-prawnej jednostki; powstają w momencie powstawania jednostki

Kapitały (fundusze) własne jednostki

1. Przedsiębiorstwa państwowe

- fundusz założycielski (powstawał przy powołaniu do życia i stanowił równowartość majątku oddanego do dyspozycji przedsiębiorstwu przez państwo)

- fundusz przedsiębiorstwa (powstaje z wypracowanego zysku)

2) spółdzielnie

- fundusz udziałowy (powstaje z udziałów wniesionych przez spółdzielców)

- fundusz zasobowy

3) Spółki akcyjne

- kapitał akcyjny

- kapitał zapasowy

- kapitał rezerwowy

4) Spółki z o.o.

-kapitał udziałowy

- kapitał zapasowy

- kapitał rezerwowy

Do kapitału własnego zalicza się również wynik finansowy (może być dodatni lub ujemny)

- niepodzielny zysk z lat ubiegłych

- wynik roku bieżącego

KAPITAŁY OBCE

Do dyspozycji jednostki na czas ograniczony, jednostka zobowiązana jest oddać bądź składnik bądź równowartość

Podział:

Kryterium czasu:

- krótkoterminowe

- długoterminowe

Kryterium osoby wierzyciela:

-kredyty bankowe

- zobowiązania wobec dostawcy

- zobowiązania wobec budżetu ( z tytułu podatków)

- zobowiązania wobec pracowników z tytułu wynagrodzeń

Inwentarz - wykaz składników aktywów i pasywów (element pojęcia ksiąg rachunkowych)

Jest szczegółowym zestawienim wszystkich składników majątku jednostki oraz źródeł ich finansowania w jednostkach naturalnych i pieniężnych. Inwentarz poprzedzony inwentaryzacją sporządzają jednostki które dotychczas nie prowadziły ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą. A więc inwentarz poprzedza sporządzenie bilansu otwarcia. Składa się z trzech części:

W części I

A. Składniki majątku trwałego i obrotowego

B. Zobowiązania - wymieniane konkretnie(stan bierny)

C. określenie majątku czystego = KW

Rachunkowość finansowa Wykład 1 27-03-2003

1

---