KOSZTY W PRZEDSIĘBIORSTWIE RYNKOWYM

1. Czym jest koszt?

Koszty własne firmy stanowią wyrażone w pieniądzu celowe zużycie różnych czynników produkcji (lub zasobów firmy) prowadzące do osiagania współmiernych z nimi przychodów oraz niektóre wydatki nie odzwierciedlające zużycia, ale związane z normalną działalnością firmy w określonej jednostce czasu.

Koszty zatem:

1. dotyczą określonej jednostki czasu (tak jak przychody)

2. są kategorią memoriałową

3. są współmierne z przychodami, do powstania których prowadzą; koszty i przychody są przysłowiowymi „dwiema stronami tego samego medalu”

4. wyrażają zużycie zasobów firmy (aspekt ekonomiczny) lub ilustrują rozmaite wydatki wynikające m.in. z regulacji prawnych (aspekt prawno - administracyjny)

2. Wydatki a koszty

Wydatek jest pojęciem szerszym niż koszt, oznacza wszelkie wydatkowanie środków. Jest zatem ujęciem kasowym Przykład:

spłata raty kredytu zmniejszenie zasobu środków pieniężnych

spłata odsetek od kredytu koszty finansowe

spłata odsetek karnych pozostałe koszty operacyjne

Koszty w świetle przepisów: ustawa o rachunkowości, ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, osób fizycznych.

KONCEPCJE KOSZTÓW

1. Koncepcja „kosztów historycznych” istnieje tylko jeden rzeczywisty koszt poniesiony na wytworzenie produkcji wycena produkcji, pomiar zysku, sprawozdawczość finansowa

2. Koncepcja według modelu decyzyjnego są różne koszty dla różnych celówpodejmowanie decyzji, planowanie.

3. Koncepcja narzędzi kontroli i oceny pracy menedżerów menedżerowie są oceniani przez pryzmat poniesionych wydatków

KONCEPCJA WEDŁUG "KOSZTU HISTORYCZNEGO"

KONTROLA I WYCENA PRODUKCJI, POMIAR

ZYSKU ODPOWIEDZI NA PYTANIA:

1. Przedmiotem są koszty podstawowej działalności operacyjnej

1. Typowe pytania::

1. ile kosztowało wytworzenie wyrobów, robót, usług itp. w danym okresie sprawozdawczym ?

2. CZY KOSZTY PONIESIONO W RACJONALNEJ WYSOKOŚCI I CZYJA TO ZASŁUGA lub wina ?

3. JAKI WYNIK FINANSOWY UZYSKANO Z TEJ DZIAŁALNOŚCI ?

KRYTERIA KLASYFIKACYJNE KOSZTÓW:

1. RODZAJOWE;

2. WEDŁUG FAZ DZIAŁalności

3. WEDŁUG POZYCJI KALKULACYJNYCH

4. WEDŁUG CZASU.

KOSZTY WEDŁUG RODZAJÓW:

1. amortyzacja majątku trwałego (tj. części środków trwałych oraz wszystkich wartości niematerialnych i prawnych).

2. zużycie materiałów i energii tj.: zużycie materiałów podstawowych, opakowań, części zapasowych, paliw i energii, materiałów biurowych itp.

3. USŁUGI OBCE - koszty robót, usług itp. świadczonych przez inne jednostki (transport, remonty, obróbka obca itd.).

4. WYNAGRODZENIA - koszty wszelkich wynagrodzeń, niezależnie od formy zatrudnienia pracownika

5. PODATKI I OPŁATY - podatki obciążające koszty działalności (gruntowy, od środków transportu itp) opłaty notarialne,i sądowe, opłaty na rzecz administracji państwowej i inne.

6. UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I INNE ŚWIADCZENIA - odpisy na zakładowy fundusz socjalny, Fundusz Pracy, zakładową służbę zdrowia itp

7. POZOSTAŁE KOSZTY OPERACYJNE np. koszty delegacji służbowych, ryczałtu za używanie samochodów prywatnych dla celów służbowych, ubezpieczenia rzeczowe i inne.

KOSZTY WEDŁUG FAZ DZIAŁALNOŚCI

1. KOSZTY FAZY ZAOPATRZENIA

2. KOSZTY FAZY PRODUKCJI

3. KOSZTY FAZY ZBYTU

4. KOSZTY OGÓLNE FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA (ZARZĄDU)

MIEJSCE POWSTAWANIA KOSZTÓW (M.P.K.)

Komórki organizacyjne odpowiedzialne za wykonywanie określonych czynności, a zatem za ponoszone koszty.

Najprostsze m.p.k. to pojedyncze stanowisko pracy np. obsługa komputera. Koszty według m.p.k. to np. wynagrodzenie + narzuty na wynagrodzenie osoby obsługującej komputer, zużycie energii (zasilanie komputera)¸ amortyzacja, materiały eksploatacyjne itp.

KOSZTY WEDŁUG UKŁADU KALKULACYJNEGO

Podstawowy sposób podziału kosztów to podział na:

• KOSZTY PRODUKTU (tworzące wartość produktu)

• KOSZTY OKRESU (nie tworzące wartości produktu, odnoszone na wynik finansowy)

Według kryterium związku kosztu z produktem koszty dzielimy na:

a) KOSZTY BEZPOŚREDNIE

- materiały bezpośrednie;

- płace bezpośrednie;

• inne koszty (np. zużycie narzędzi specjalnych, koszty nowej produkcji i inne).

b) KOSZTY POŚREDNIE

- produkcji (WYDZIAŁOWE)

- ogólne (ZARZĄDU)

• sprzedaży

KOSZTY BEZPOŚREDNIE + KOSZTY WYDZIAŁOWE = PEŁNE KOSZTY WYTWORZENIA

Według ustawy o rachunkowości z 29 września 1994 r., koszt wytworzenia obejmuje *...koszty bezpośrednie produkcji... oraz przypadająca na okres wytworzenia produktów uzasadniona część kosztów pośrednich produkcji; do kosztów wytworzenia... nie zalicza się kosztów ogólnych zarządu... kosztów sprzedaży, jak i pozostałych kosztów operacyjnych...”

3

---