Wykład nr 1, 4.10.2006

PEDAGOGIKA SPOŁECZNA

Egzamin pod koniec semestru. Prowadzący Łuczyński.

Lektury obowiązkowe:

1. A. Kamiński, Funkcje pedagogiki społecznej, Wydawnictwo PWN

2. T. Pilch, I. Leparczyk, Pedagogika społeczna, Wydawnictwo ŻAK

3. S. Kabula, Studia z pedagogiki społecznej, Warszawa/Olsztyn

4. E. Marynowicz, J. Piekarski, D. Urbaniak-Zając, Pedagogika społeczna i praca socjalna.

Przegląd stanowisk i komentarze.

5. D. Lalak, T. Pilch, Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej.

6. B. Smolińska-Fejs, Zmiany w pedagogice społecznej. Pedagogika społeczna w warunkach

Zmiany, W: Problemy opiekuńczo-wychowawcze. Nr. 3 r. 1998

7. H. Cudak, Szkice z badań nad rodziną

8. H. Cudak, Rola ośrodków mieszkalnych w kształtowaniu kultury pedagogicznej rodziców.

9. A. Zych, Człowiek wobec starości, Katowice 1997

Lektury uzupełniające:

1. A. Przecławska, Pedagogika społeczna. Kręgi poszukiwań

2. R. Frąckowiak, Koncepcje pedagogiki społecznej. 1995

3. R. Wroczyński, Pedagogika społeczna, Warszawa 1974

4. H. Cudak, Wychowanie w rodzinie współczesnej w świetle zagrożeń, wsparcia

społecznego

5. T. Sołtysiak, Sieroctwo społeczne, Włocławek 1998

6. Cz. Cekiera, Ryzyko uzależnień

7. J. Bronkiel, Pedagogika rodziny

8. J. Bronkiel, Zrozumieć dziecko skrzywdzone

9. J. Bronkiel, Hospicjum….

GENEZA, MIEJSCE i CHARAKTERYSTYKA PEDAGOGIKI SPOŁ.

Zadaniem pedagogiki społecznej

Jest podźwignięcie jednostki lub grupy społecznej upośledzonych do wyższego poziomu;

Pod koniec XVIII w. zaczęła się rozwijać jako nauka. Wcześniej była to pomoc doraźna, intencyjna, z chrześcijańskim miłosierdziem i sercem. Społeczeństwa same organizowały sobie pomoc.

Helena Radlińska dokonała namysłu teoretycznego na ta pomocą, rozpoczęła badania i do tego momentu formuje się pedagogika społeczna.

Bodźcem do rozwijania się pedagogiki społecznej były przeobrażenia społeczne, kulturalne i gospodarcze w Europie i Ameryce. ( wg Kamińskiego).

Łączy się z tym rozwój przemysłu (industrializacja) oraz. rozwój miast(urbanizacja). Powstawały nowe potrzeby tworzenia dla dzieci zajęć, instytucji, przedsięwzięć.

Fenomeny w cywilizacji:

1. Uspołecznienie i uobywatelnienie się warstw upośledzonych;

2. Narastanie potrzeb najszerszych mas w zakresie oświaty i kultury (potrzeba i chęć poszerzania swoich umiejętności)'

3. Potrzeba pomocy i opieki społecznej;

4. Organizacja rekreacji (praca w fabrykach była skracana i pracownicy mieli coraz więcej czasu wolnego).

Wszystkie te fenomeny można sprowadzić do określenia jako domagania się właściwych warunków życia mas ludzkich.

Pedagogika jako teoria zmierzająca do uogólniania wychowawczego aspektu warunków społecznych, środowiskowych ludzkiego życia, oraz praktyki instytucji powołanych do ich ulepszania ( instytucji kulturalno-oświatowych, opiekuńczych, oświatowych).

Pedagogika jest nauka praktyczną, więc uogólnia, zbiera.

Pedagogika społeczna ukształtowała się na podstawie innych nauk:

- teorii wychowania;

- socjologii;

- psychologii społecznej;

- teorii polityki społecznej;

Należy do nauk praktycznych, gdyż:

• Obejmuje teorię praktycznego działania, czyli zamierzeń, projektowania i realizacji. Są to nauki empiryczne, oparte na wnioskowaniu indukcyjnym;

• Zajmuje się badaniem celowego przekształcania i tworzenia nowej rzeczywistości;

• Dokonuje diagnozy rzeczywistości istniejącej i projektowanie nowej;

• Łączy opis z ocena;

• Przechodzi od twierdzeń ogólnych do zaleceń praktycznych;

• Mając cel ustala środki działania;

• Mówi: ”tak może być”, a nie tak musi być;

Pedagogika społeczna według Heleny Radlińskiej

Pedagogika społeczna jest nauką praktyczna, rozwijającą się na skrzyżowaniu się nauk o człowieku (nauk biologicznych i społecznych) z etyką i kulturoznawstwem (teorią i historią kultury) dzięki własnemu punktowi widzenia. Można go najkrócej określić jako zainteresowanie wzajemnym stosunkiem jednostki i środowiska, wpływem warunków bytu i kręgów kulturowych na człowieka w różnych fazach jego życia, wpływem ludzi na zapewnienie bytu wartościom przez ich przyjęcie i krzewienie oraz przetwarzanie środowisk siłami człowieka w imię ideałów.

Według Ryszarda Wroczyńskiego

Pedagogika społeczna opiera się na badaniach empirycznych, a wiec na empirii (doświadczeniach), analizuje wpływy wychowawcze, których źródłem jest środowisko oraz ustala zasady organizowania środowiska z punktu widzenia potrzeb wychowawczych.

2 ujęcia pedagogiki społecznej

1. jako swoisty kierunek pedagogiki (kierunek środowiskowy w pedagogice ogólnej)

• nie jest odrębną dyscyplina naukową lecz pedagogiką specyficznie traktująca proces wychowania;

• ten kierunek koncentruje się na środowisku jako sprawcy trudności i sukcesów wychowania;

• proces wychowania wiąże się z głownie z właściwym organizowaniem środowiska, usiłuje odkryć prawidłowości działań wychowawczych w środowisku;

2. jako odrębna dyscyplina naukowa wydzielona z rodziny nauk pedagogicznych

(jako wychowawcza funkcja pracy socjalnej)

• pole odrębności (wydzielony zakres rzeczywistości) stanowią ukierunkowania

społeczne i środowiskowe oraz sytuacje jednostek ludzkich, grup i warstw

społecznych, wymagających opieki i pomocy, bez czego ich pomyślny rozwój

były zakończony;

Pedagogika społeczna jako dyscyplina naukowa zajmuje się osobami, zbiorowościami wszelkiego wieku, wymagającymi opieki lub pomocy w rozwoju oraz instytucjami powołanymi do tych zadań.

Prowadzi refleksję i badania nad potrzebami warstw społecznych.

---