U podstaw tworzenia i stosowania prawa leży założenie racjonalnego prawodawc, a więc przyjęcie ze prawodawca jest w swym dzialaniu zoptymalizowany ze względu na posiadaną wiedzę językową i merytoryczną w danej dziedzinie oraz dysponuje uporzadkowanym i rozwiniętym systemem wartości.
Tak, na przykład, ustawodawca uznaje (wie), iż
własność ma być (jest społecznie) wartością wysoko
cenioną. Dla jej ochrony ustanawia zatem, między
innymi, przepis art. 278 ust. 1 kk i szereg innych,
sądząc (np. na podstawie zgromadzonej wiedzy
kryminologicznej), że prawny zakaz kradzieży,
wsparty sankcją pozbawienia wolności od 3 miesięcy
do 5 lat, będzie skutecznym środkiem prowadzącym
do zabezpieczenia własności.
racjonalne prawodawstwp wymaga sprostowania w tworzeniu prawa nastepującym warunkom:
uzyskanie pełnej i spójnej wiedzy o fragmencie rzeczywistości, który ma być poddany regulacji prawnej
określenie celów i kierunków oraz skutków i kosztów społecznych i ekonomicznych koniecznych zmian
zestawienie wszelkich środków ( także poza prawodstawem) niezbędnych dla osiągnięcia założonego stanu rzeczy
analiza wartości leżących u podstaw tworzonego prawa oraz przewidywanych postaw adresatów norm prawnych
wybór właściwej formy aktu prawodawczego.