Wągrzyca sieciowa
(Cysticercosis omentalis)
Przyczyną schorzenia jest Cysticercus tenuicollis (wągier cienkoszyjny) - forma larwalna tasiemca Taenia hydatigena.
Morfologia pasożyta. Cysticercus tenuicollis-wągier cienkoszyjny jest pęcherzem wypełnionym płynem, wielkości od ziarna grochu do jaja kurzego. Kształt wągra jest szypułkowaty, o wydłużonej wąskiej części przechodzącej w pęcherz.
Żywiciel ostateczny. Dojrzały tasiemiec Taenia hydatigena pasożytuje w jelicie cienkim psów, wilków i lisów.
Żywiciel pośredni. Forma larwalna Cysticercus tenuicollis występuje u domowych i dzikich przeżuwaczy oraz świń.
Umiejscowienie. Wykształcone wągry lokalizują się na błonach surowiczych, często na sieci, krezce, pod torebką wątroby, rzadziej na otrzewnej i opłucnej.
Biologia pasożyta. Jaja tasiemca T. Hydatigena, z rozwiniętą larwą - onkosferą, wydalane są wraz z kałem psów do środowiska zewnętrznego i zjadane z karmą przez pasące się zwierzęta. W jelicie np. owiec, onkosfery uwalniają się z osłonek jajowych, wnikają w ścianę jelit, a następnie naczyniami krwionośnymi układu wrotnego dostają się do wątroby, gdzie rozpoczynają wędrówkę przez miąższ ku powierzchni narządu. Po upływie około miesiąca część larw osiedla się pod torebką wątrobową i tworzy owalne lub okrągłe pęcherzyki o średnicy 5-9mm. Po dalszych dwóch miesiącach na wewnętrznej powierzchni pęcherza wykształca się skoleks i wągier osiąga stadium inwazyjne. Zwykle jednak większa część onkosfer w czasie swoich wędrówek dostaje się głównie do jamy otrzewnowej bezpośrednio z wątroby lub też dużego krwioobiegu, lokalizuje się na błonach surowiczych i przekształca w wągry C. Tenuicollis. Psy oraz inne zwierzęta mięsożerne zarażają się zjadając odpadki poubojowe zawierające inwazyjne formy larwalne. Po dostaniu się do przewodu pokarmowego psa pasożyty umiejscawiają się w jelicie cienkim i rosną (do około 5 m) i po upływie około 3 miesięcy tasiemce Taenia hydatigena osiągają dojrzałość płciową.
Epizootiologia. Występowanie wągrzycy sieciowej zwierząt uzależnione jest od ekstensywności inwazji psów (także wilków i lisów). Szczególnie częstym źródłem inwazji wągrzycy sieciowej, głównie owiec, są zarażone tymi tasiemcami psy pasterskie, nie kontrolowane parazytologicznie i nie odrobaczane wydalające wraz z kałem jaja i człony T. Hydatigena.
Obraz kliniczny. Zależy od intensywności inwazji, miejsca lokalizacji wągrów oraz od wieku zwierząt.
Rozpoznawanie i zwalczanie - polega na wykrywaniu i zwalczaniu tasiemczycy u psów.