NA CZYM POLEGA WSZECHSTRONNY ROZWÓJ OSOBOWOŚCI I CO WARUNKUJE JEGO OSIĄGNIĘCIE?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Celem niniejszej pracy jest ukazanie możliwości rozwoju osobowości ucznia.

Proces rozwoju osobowości jest proce­sem przebiegającym w życiu społecznym - w rodzinie, w szkole, w grupie rówieśniczej, w środowisku pracy, w szerszym i zróżnicowanym otoczeniu, w sytuacjach nakładających już pewną odpowiedzialność społecz­ną. Proces ten bywa dość często określany jako adaptowanie młodego pokolenia do życia, które istnieje i w które ma ono wejść.

Dużą rolę w procesie kształcenia odgrywają rodzice, którzy jako pierwsi wpływają znacząco na rozwój osobowości dziecka. Sposób, w jaki dziecko zostanie pobudzone do nauki da możliwie duże szanse na osiągnięcie wysokiego rozwoju intelektualnego osobowości.

Młodzi ludzie powinni być tak wychowywani, aby akceptowali bez zastrzeżeń ist­niejącą rzeczywistość społeczną i byli gotowi bez wahania pełnić w niej te role, jakie będą im wyznaczo­ne.

Kolejnym etapem rozwoju osobowości dziecka jest szkoła. W pierwszej fazie występuje szkoła podstawowa i gimnazjum, w drugiej zaś liceum lub zasadnicza szkoła zawodowa.

To tu odbywa się długotrwały proces związany z potrzebą wytworzenia wśród uczniów motywacji do zdobywania wiedzy. Na tym szczeblu zachodzi szczególnej wagi relacja między nauczycielem a uczniem, gdzie nauczyciel musi zdobyć zaufanie ucznia oraz wyrobić sobie renomę porównywalną do relacji rodzice-dziecko. Według mnie jest to bardzo ważny warunek komunikowania się nauczyciela z uczniem, a tym samym daje możliwości stworzenia kryterium do skutecznego kierowania jego rozwojem i działaniem.

W toku działalności wyżej wymienionych szkół nauczyciele realizują podstawowe cele kształcenia. Na pierwszym szczeblu nauki nauczyciele zapoznają uczniów z podstawami wiedzy. Wiedza ta musi być przekazana dla każdego ucznia w sposób zrozumiały i dostępny. Uczeń powinien być świadomy na ile szkoła odgrywa ważną rolę w jego procesie kształcenia. Uważam, że instytucja, jaką jest szkoła ma duży wpływ na dalsze losy uczniów.

Ważnym zadaniem szkoły jest rozwijanie zdolności i zainteresowań ucznia. Stosownym celem osiągnięcia dobrego wyniku w tym procesie jest zmuszenie uczniów do samodzielnego rozwiązywania określonych problemów teoretycznych i praktycznych, oraz rozwijanie pamięci dzięki systematycznym ćwiczeniom.

Celem stawianym przez szkołę jest także kształtowanie u dzieci i młodzieży akceptowanego społecznie systemu wartości. Najważniejsze jest przekazanie uczniom obowiązujących norm życia społecznego i wdrożenie ich do życia codziennego. Cel ten jest jednak trudny do osiągnięcia, gdyż na tym etapie rozwoju najważniejszym wzorem do naśladowania dla dzieci są rodzice i opiekunowie. Duży wpływ ma także środowisko, w jakim się wychowują, dlatego też należy podopiecznych zmotywować do samodzielnej działalności poznawczej, nie zaś otrzymanej w gotowej postaci. Brak samodzielności może przynieść wymierny efekt a skutkiem może być złe nastawienie uczniów do siebie oraz do nauczyciela.

Ważną kwestią w procesie kształcenia jest wyrobienie wśród podopiecznych potrzeby stałego i systematycznego uzupełniania posiadanej wiedzy i umiejętności na drodze uczenia się pozaszkolnego. Uważam, że samokształcenie odgrywa jedną z najważniejszych ról w procesie kształcenia. Uczeń, który przyswoi sobie podstawy programowe i prawidłowo poprzez samokształcenie użyje ich w praktyce, będzie posiadał możliwości przystosowania do stale zmieniających się form życia i pracy.

Zaznajamianie uczniów z ogólnymi normami produkcji i organizacji pracy to proces zachodzący w szkołach średnich. Realizacja tych celów ma za zadanie przedstawić najważniejsze prawidłowości procesów technicznych, technologicznych i organizacyjnych, wspólnie dla różnych gałęzi przemysłu, a także rolnictwa, oraz zaznajomić w posługiwaniu się najprostszymi narzędziami i maszynami. W szkołach zawodowych oprócz zaznajomienia z podstawowymi celami uczniowie mają za zadanie zdobycie wymaganych kwalifikacji zawodowych uprawniających do pracy w określonym zawodzie.

W całym procesie wychowania i kształcenia należy pamiętać o tym, że podopieczni mogą napotkać różnorakie przeszkody związane z brakiem możliwości przystosowania się do warunków zdobywania wiedzy. Jednostka, która nie może się zaadaptować porzuca uczestnictwo w życiu społecznym, wycofuje się na pozycje biernego obserwatora i zamyka się w sobie. Jest to konsekwencja niekorzystna społecznie i niebezpiecz­na indywidualnie, gdyż może doprowadzić na tym etapie rozwoju osobowości do zachowań obronnych organizmu takich jak np. agresja, lub negatywnych uczuć jak np. rozczarowanie, niechęć, nienawiść. Aby tego uniknąć, kształcenie należy realizować w aktywności twórczej tzn. twó­rczości naukowej, twórczości technicznej i twór­czości społecznej. Według mnie aktywność twórcza będzie miała coraz większe znaczenie we wszystkich dziedzinach życia i we wszystkich zawodach. Toteż postulat wychowywania twórczych osobowości staje się bardzo ważną dyrektywą wychowawczą. Jej reali­zacja nie jest tak bardzo trudna, jak się to czasami sądzi, ponieważ właśnie dzieci wykazują bardzo silne potrzeby i umiejętności twórcze, niekiedy przygłuszane przez niewłaściwe wychowanie.

Na różnych szczeblach wieku wychowanie powinno realizować różne zadania. Powinno, więc zaczynać się od dziecięcej zabawy, w której ważne są elementy twórcze, a także od aktywności artystycznej, będą­cej pasjonującą dziedziną doświadczeń dla dzieci.

Następnym etapem jest organizowanie działalności społecznej tak, aby ona nie była jedynie realizacją poleceń i powtarzaniem stereoty­pów. W okresie późniejszym najważniejsze znaczenie ma opieka nad pierwszym krokiem w zawodzie; może on być inicjacją poważnego, twórczego stosunku do pracy, ale może też przyzwyczajać do bierności i ruty­ny, do obojętnego traktowania zawodu.

Rozwój osobowości to zespół czynności i oddziaływań, który ma na celu rozwój umysłu, a mianowicie strony poznawczej wychowanka. W najszerszym, więc tego słowa znaczeniu posługujemy się pojęciem kształcenia mając na myśli całokształt procesów i czynności zmierzających do pełnego rozwinięcia osobowości człowieka. W tym sensie termin “kształcenie” zlewa się z terminem “wychowanie” w szerokim znaczeniu tego słowa. W rzeczywistości jest tak, że kształcąc wychowujemy i wychowując kształcimy.

Kształcenie osobowości nie powinno być jedynie wychowaniem adaptującym, powinno być także wychowaniem przysposabiającym do życia w stale zmieniających się warunkach istnienia ludzkiego. Niezbędne jest wy­chowanie, które bierze pod uwagę dziejący się rozwój, stale zmieniających się form życia i pracy w, których uwzględnia się już perspektywy nadchodzącej przyszłości.

 

 

 

BIBLIOGRAFIA

 

1.      C. Kupisiewicz, Podstawy Dydaktyki Ogólnej

2.      Encyklopedia Pedagogiczna, pod red. Wojciecha Pomykało, Warszawa 1997

---