Zawroty- złudzenie ruchu wirowego

Omdlenie- wrażenie zagrażające utraty przytomności

Zaburzenia równowagi

Zawroty głowy nieokreślone- obawa przed upadkiem, poczucie pustki w głowie

Anatomiczne podstawy równowagi

1. Układ przedsionkowy

- przedsionek , nerw przedsionkowy

- połączenia jąder przedsionka z jądrami nerwów gałkoruchowych

- odruchy przedsionkowo-oczne

- połączenia między jądrami przedsionka

- połączenie jader przedsionka z tworem siatkowym

- drogi przedsionkowo - rdzeniowe i rdzeniowo- przedsionkowo

- drogi przedsionkowo - móżdżkowe i móżdżkowo przedsionkowo

- korowe pole przedsionkowe

2. drogi czucia głębokiego

3. móżdżek

4. wzrok

5. słuch

Badania pacjenta z zawrotami głowy

1. wywiad

2. próby wywołujące zawroty głowy:

- próba ortostatyczna

- manewr Valsalvy

- ucisk zatoki szyjnej

- skręt szyi

- hyperwentylacja

- próba Nylen- Baranyego

3. Badanie neurologiczne

4. próby przedsionkowe

- próba Hallpike

- badanie ruchów gałek ocznych

- ocena oczopląsu przy różnych ułożeniach głowy

- próba kaloryczna

5. Elektronystagmografia

6. Badanie słuchu

7. badanie równowagi

Najczęstsze przyczyny zawrotów głowy

1. choroby ucha wewnętrznego :

• zapelenie błędnika

- zaburzenia przepływu w naczyniach błędnika

- uszkodzenia toksyczne

- uraz

- przewlekłe narażenia na hałas

- choroba lokomocyjna

- łagodne położeniowe zawroty głowy

2. Choroby układu nerwowego

- choroby naczyń mózgowych

- guzy

- stwardnienie rozsiane

- padaczka

- migrena

3. Choroby ogólnoustrojowe

- nadciśnienie

- zaburzenia rytmu serca

- miażdżyca

- hipoglikemia

- menopauza

Neuronitis vestibularis

Dorośli 35-55r.ż.

Przyczyna nieznana: ( infekcja wirusowa , zaburzenia przepływu)

Obraz kliniczny:

- nagłe przedłużające się ataki zawrotów głowy

- nudności, wymioty

- zaburzenia równowagi, lęk

- nasilenie dolegliwości podczas ruchów głowy

- czas trwania objawów 2-3 tygodnie

- oczopląs z fazą wolną w kierunku zajętego błędnika

Badania dodatkowe:

- brak objawów uszkodzenia CUN

- brak zaburzeń słuchu

- zniesiona lub zmniejszona pobudliwość chorego przedsionka w próbie kalorycznej

- CT-bz

- PMR - bz

Diagnostyka różnicowa: choroba Meniera, przemijające niedokrwienie pnia mózgu, stwardnienie rozsiane, zatrucie pokarmowe

Lecznie: leki antyhistaminowe, antycholinergiczne, przeciwwymiotne, uspokajające

Łagodne położeniowe zawroty głowy

Chorują głownie osoby w średnim wieku

Obraz kliniczny:

- ataki zawrotów głowy prowokowanych zmianą ułożenia

- zawroty trwają rzadko dłużej niż kilka minut

- czasem między napadami pacjent może skarżyć się na niespecyficzne zawroty głowy

- przebieg często przewlekły

Etiologia= cupulolithiasis

Badania diagnostyczne: próba Nylen - Baranyego ( Dix- Hallpike)

Leczenie - manewr Epleya

Choroba Meniera

Wodniak endolimfatyczny ; początek 3-4 dekada życia

Obraz kliniczny:

- nasilone i upośledzające funkcjonowanie ataki zawrotów głowy

- nudności, wymioty

- wrazenie pełności w uchu

- szum w uchu

- zmienne zaburzenia słuchu ( niskie tony)

- przewlekłe zaburzenia równowagi między napadami

- po wielu atakach postępujące upośledzenie słuchu

Etiologia - rozdęcie i zwiększenie objętości woreczka endolimfatycznego , zmniejszenie przestrzeni okołolimfatycznej , najprawdopodobniej zaburzenia wchłaniania endolimfy , proces autoimmunologiczny , zaburzony metabolizm glikoprotein

Badania diagnostyczne: badanie audiologiczne , próby pobudliwości przedsionka

Choroba meniera- IDIOPATYCZNY WODNIAK ENDOLIMFATYCZNY

Inne przyczyny wodniaka: uraz akustyczny, przewlekłe zapalenie ucha środkowego, wrodzona głuchota, białaczka, wstrząśnienie błędnika

Leczenie: leczenie spoczynkowe, leczenie objawowe, ograniczenia podaży Dosu i leki diuretyczne, leki poprawiające ukrwienie . chlorowodorek betahistyny

Pourazowe zawroty głowy

1. ostre pourazowe zawroty głowy

- zawroty głowy często oczopląs

- nasilenie objawów podczas ruchów głowy

- zaburzenia równowagi

2. Pourazowe położeniowe zawroty głowy

- objawy pojawiają się kilka dni do kilku tygodni po urazie

- objawy identyczne z objawami łagodnych położeniowych zawrotów głowy

Choroby infekcyjne

Zapalenie błędnika

Etiologia bakteryjna, wirusowa ( EBV, grypa, różyczka, świnka HSV)

Obraz kliniczny:

- zawroty głowy

- nudności

- gorączka

- ból ucha, głowy

- utrata słuchu

Leczenie: antybiotyki

Półpasiec uszny ( zespół Ramsey - hunta) porazenie zwoju kolanka

Obraz kliniczny:

- zawroty głowy

- utrata słuchu

- porażenie nerwu VII

- ból ucha

- zajęcie nn. V, IX,X

- zmiany skórne ( przewód słuchowy zewnętrzny, tylna powierzchnia małżowiny)

- mogą być zaburzenia smaku, wydzielania łez

Leczenie: leki przeciwbólowe, objawowe; leki przeciwwirusowe, immunoglobuliny

Fizjologiczne zawroty głowy:

- choroba lokomocyjna

- zawroty głowy a wysokości

Zaburzenia krążenia krwi

Przejściowe ataki niedokrwienne pnia mózg

Obraz kliniczny:

- zawroty głowy

- zanurzenia równowagi

- podwójne widzenie

- dyzartria, dysfagia

- parestezja twarzy lub kończyn

- ataksja

- zespoły naprzemienne

Brak objawów między napadami

Zespół Wallenberga

Etiologia - zamknięcie t. tylnej dolnej móżdżku

Obraz kliniczny:

- nagły silny atak zawrotów głowy, oraz po stronie uszkodzenia

- dysfagia ( IX,X)

- ataksja

- objaw Hornera

- uszkodzenie n. V ( niedoczulica twarzy)

Po stronie przeciwnej

- niedoczulica połowicza

- niedowład połowiczy

Zawał i krwotok móżdżku

Obraz kliniczny:

- silne zawroty głowy; nudności , wymioty

- zaburzenia równowagi

- dyzartria

- objawy uszkodzenia móżdżku

Zespół podkradania t. podobojczykowej

Choroby naczyniowe błędnika

- zakrzep t. błędnika, krwawienia do błędnika

- zespół Lermoyeza

Inne przyczyny zawrotów głowy

Stwardnienie rozsiane

- ostre zawroty głowy są pierwszym objawem od 3-7% pacjentów

- bardzo często zaburzenia równowagi

- oczopląs patologiczny 18-63% chorych, zarówno poziomy jak i pionowy

Migrena

Większy odsetek pacjentów z migreną skarży się na zawroty głowy i chorobę lokomocyjną

Etiologia - ataki zawrotów głowy trwające od 2 minut do kilku godzin i czasowo związane z bólem głowy - skurcz naczyń , dłuższe zawroty głowy i choroba lokomocyjna - uwalniania neuropeptydów do ośrodkowych i obwodowych części układu przedsionkowego

Migrena podstawna

Objawy jak przy migrenie z aurą oraz dodatkowo występują co najmniej z dwóch poniższych objawów:

- zawroty głowy

- niedowidzenie połowicze jednoimienne

- dyzartria

- szum w uszach lub upośledzenie słuchu

- podwójne widzenie

- ataksja

- parestezje kończyn

- niedowłady kończyn

- zaburzenia świadomości

Padaczka z zawrotami głowy

Zawroty głowy jako dominujący objaw izolowany lub jako część aury poprzedzającej napad uogólniony uszkodzenie pola przedsionkowe - w zakręcie zarodkowym - płat ciemieniowy

Objawy towarzyszące- szum w uszach, oczopląs, parestezje po przeciwnej stronie ciała

Guzy kąta mostowo- móżdżkowego = słoniaki ( n. VIII),oponiaki

Obraz kliniczny:

- utrata słuchu jednostronna

- zaburzenia rozróżniania dźwięków mowy

- szum w uchu

- raczej zaburzenia równowagi niż zawroty głowy

- zaburzenia koordynacji

- uszkodzenie innych nerwów czaszkowych ( V, VII)

- bóle głowy

- objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego

Badania diagnostyczne: audiometria, badanie potencjałów słuchowych pnia mózgu , MRI

Zaburzenia równowagi

1. Choroby móżdżku

- guzy

- uszkodzenia toksyczne

- ataksje rdzeniowo- móżdżkowe

2. Zaburzenia czucia głębokiego

- neuropatie

- niedobór witaminy B12

- mielopatie

- tabes dorsalis

3. Upośledzenie słuchu i wzroku

4. Choroby układu pozapiramidowego

5. Apraksja chodu

6. Uszkodzenia toksyczne:

- leki przeciwdrgawkowe: oczopląs, zawroty głowy, ataksja

- salicylany: szum w uszach, zaburzenia słuchu

- aminoglikozydy: upośledzenie słuchu

- alkohol: objawy móżdżkowe

Psychogenne zawroty głowy

Hiperwentylacja, nerwice

Słabo określone zawroty głowy, lęk przed upadkiem, ,,pustka w głowie” , zaburzenia koncentracji

Objawy towarzyszące:

- lęk

- napady paniki

- parestezje

- uczucie braku powietrza

- pocenie się

- drżenia

- kołatanie serca

Omdlenie

1. omdlenie wazowagalne

2. omdlenie fikcyjne, kaszlowe

3. nadwrażliwość zatoki szyjnej

4. hipotensja ortostatyczna

- pierwotne zaburzenia układu autonomicznego

- wtórna hipotensja ortostatyczna ( neuropatie autonimiczne, leki, długotrwałe leżenie w łóżku, hipowolemia)

5. omdlenia w chorobach serca

Objawy towarzyszące: nudności, bladość, pocenie się , zamazanie widzenia, lęk

Badania dodatkowe:

1. ENG

2. MRI, CT

3. Rtg kręgosłup szyjnego

4. EKG, Holter

5. EEG

6. badanie PMR

7. test tolerancji glukozy

Leczenie

Neuroleptyki: Torecan, Chlorpernazyna , Promazyna

Leki uspokajające

Leki przeiwhistaminowe: Aviomarin, Diphergan

Leki poprawiające przepływ: Nicergolina, pentoksyfilina

Blokery kanałów wapniowych

Inne: Betaserc, Bilobil

---